Мазмұны
І. Кіріспе 1
ІІ-тарау. ГИГИЕНАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ. 3
2.1. Гигиена ғылымының қолданатын әдістері. 3
2.2. Денсаулықтың гигиеналық негіздері. 7
ІІІ-тарау. СТУДЕНТТЕР ГИГИЕНАСЫ 8
3.1. Студенттердің сақтану гигиенасы. 8
3.2. Студенттердің гигиеналақ шынығуының негіздері 10
3.3. Организмді шынықтыруда нерв системасының 11
атқаратын ролі 11
3.4. Студенттердің жеке бас гигиенасы 14
3.5. Студенттердің жеке бас гигиенасын сақтау-денсаулық кепілі
IV-тарау. АДАМНЫҢ НЕГІЗГІ ДЕНЕ МҮШЕЛЕРІНІҢ ГИГИЕНАЛЫҚ КҮТІМІ 15
4.1. Тәуліктік 15
4.2. Дене тазалығы 16
4.3. Есту гигиенасы 18
4.4. Шаш күтімі 18
4.5. Тырнақтың күтімі 20
4.6. Аяқ күтімі 20
4.7. Қол күтімі 21
4.8. Көз гигиенасы 22
4.9. Тіс, ауыз гигиенасы 22
4.10. Киім-кешек және аяқ киім гигиенасы 23
Қорытынды 25
Әдебиеттер: 26
І. Кіріспе
Гигиена грек сөзі - Hygiene - емдеу, денсаулық
Гигиена — аурулардың алдын алуға және денсаулық сақтауды
Сонымен гигиена ғылымының негізгі көздеген мақсаты адамдардың айналасын
Дәрігер-гигиенистер, санитарлар айналаны қоршаған сыртқы ортаның адамдар өмірі
Алдыңғы қатардағы шараларды іс жүзіне асырып эпидемияға қарсы
ІІ-тарау. ГИГИЕНАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ.
1. Адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторлары
2. Адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторларының
2.1. Гигиена ғылымының қолданатын әдістері.
Гигиенаның бағыттарын асыруда бірнеше тәсілдерді қолданады. Олар: физикалық,
1.Санитарлық-гигиеналық әдіс — негізгі мақсаты ірку сулар қайналатын
Санитарлық-гигиеналық ережелер мен мөлшерлі қалыптар, гигиеналық нормативтер.Оларды жасаудың,
Гигиеналық нормативтер жалпы мемлекеттік болып табылады. Санитарлық-гигиеналық ережелер
Санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды, гигиеналық нормативтерді ғылыми-зерттеу
Республикалық және аймақтық санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды,
Халықаралық және республикалық санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптардыц,
Халықаралық санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды, гигиеналық нормативтерді
Санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды, гигиеналық нормативтерді жариялау
Санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптар, гигиеналық нормативтер міндетті
Санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды, гигиеналық нормативтерді бекіткен
Санитарлық ережелер мен мөлшерлі қалыптарды, гигие-налық нормативтерді сақтаудыц
Орталық және жергілікті мемлекеттік басқару органдары, кәсіп-орындар, мекемелер
Санитарлық заңға қайшы келетін актілер тиісті аумақтың бас
рактикалық мәліметтер пайда болған кезде оқтын-оқтын қайта қаралып
2. Физикалық әдіс - оның негізгі мақсаты —
3. Химиялық әдістер — оның негізгі мақсаты атмосфералық
Мектептегі санитарлық-гигиеналық жұмыстарды гигиенистер жүргізеді. Олардың айтқандарын орындамаған
4. Биологаялык әдіс. Оның мақсаты су қоймаларының жағдайларын
5. Бактериялық (микробиологиялық) әдіс. Оның мақсаты судағы, атмосфералық
6. Сынақ әдістері. Санитарлық, токсикологаялық зерттеулер зиянды зттардың
Осы жағдайларға байланысты иттерге, теңіз шошқаларына егеу Блықтарға,
7. Санитарлық-статикалық әдіс. Әлеуметтік, табиғи және басқа жағдайлардың
2.2. Денсаулықтың гигиеналық негіздері.
Гигиена ғылымы - денсаулықтың оптималдық жағдайының жасалуына кепіл
Гигиена салалары. Гигиеналық нормативтер. Адам саулығына жағымды және
Гигиеналық норманың бүзылуының адам саулығына зиянды әсері. Сыртқы
ІІІ-тарау. СТУДЕНТТЕР ГИГИЕНАСЫ
3.1. Студенттердің сақтану гигиенасы.
Университет гигиенасы. Университет гигиенасы — өсіп келе жатқан
Университет гигиенасы студенттердің даму ерскшеліктерін
Университет гигиенасының міндеттері. Қазіргі уақытта университет гигиенасының алдында
Университет гигиенасы адам табиғатын, оның физикалық және психикалық
Университет гигиенасының бір міндеті — өсіп және дамып
Университет гигиенасы студенттердің денсаулығын қорғауға және нығайтуға бағытталған
Павловтың физиологиялық ілімінің және басқа биология ғылымдарының
Адам организмінің дамуы мен тіршілік қызметі үшін мидың
Гигиеналық тұрғыдан алғанда ортаның неғұрлым қолайлы жағдайларын жасай
3.2. Студенттердің гигиеналық шынығуының негіздері
Студенттерді шынықтырудың гигиеналық міндеттері. Ауа, күн сәулесі мен
Студеттерді шынықтыруда мынадай нақты міндеттер қойылады:
1) студент организмінің ауруларға қарсы
2) студенттерді таза ауаны қажетсінуге тәрбиелеу, оларды
3) студенттер қиындықтарды жеңе білуге, төзімді де батыл
3.3. Организмді шынықтыруда нерв системасының
атқаратын ролі
Шынықтыру механизмінде орталық нерв системасы бәрінен де үлкен
Күн және ауа ванналарынан немесе су процедураларынан алынатын
Шынықтырудың негізгі принциптері. Студенттерді шынықтыру төмендегі принциптерді сақтаған
Біртінден шынықтыру принципін сақтау студенттер үшін ерекше маңызды,
Егер студенттерді шынықтыру қатаң түрде белгілі бір мөлшермен
Тітіркендіргіш организмге айтарлықтай ұзақ уақыт бойы үздіксіз әсер
Жүйелі түрде шыныққанда организмнің жауап қайыру реакциясы жылдамдамдап,
Шынықтыру кезінде жеке ерекшеліктерді ескеру принципінің үлкен маңызы
Қимыл дененің жетілуіне және жалпы дамуына көмектесіп, адамның
Ауа ванналарын өткізудің ең жақсысы, көктемгі жылы күндерде
Жазғы жылы күндері ауа ваннасын студенттердің жуынар алдында
Таза ауадағы ұйқы жатаханалардың I—II крстарындағы, күні ұзартылған
Жылдың суық мерзімінде ашық ауада ұйықтаған кезде бала
Мұрын-жұтқыншақ қуысып жекелеп шынықтыру шараларын да қолдануға болады.
Шынықтырудағы күннің маңызы. Күн радиациясының шынықтырушы әсерінен терінің
Күн сәулесі ваннасын қабылдай отырып, бала бір мезгілде
3.4. Студенттердің жеке бас гигиенасы
Жеке бас гигиенасы – адамның жалпы мәдениетінің элементі
Тамақтану гигиенасы. Өсіп келе жаткан организм үшін оптималды
3.5. Студенттердің жеке бас гигиенасын сақтау-денсаулық кепілі
Сымбат дегеніміз-қалыпты жағдайда және жұмыс кезінде адамның күнделікті
Сымбаттың қальптасуы жүре пайда болады. Ол балалық шақтан
Сымбаттың дұрыс қалыптаспауы дене пішінін өзгертіп, ішкі мүшелердің
Сымбат бұзылған кезде дәрігерге қаралу қажет. Мұндай жағдайда
IV-тарау. АДАМНЫҢ НЕГІЗГІ ДЕНЕ МҮШЕЛЕРІНІҢ ГИГИЕНАЛЫҚ КҮТІМІ
4.1. Тәуліктік
Тәуліктік жүйе режимі ағзаның жұмсаған қуатын өз қалпына
Тәуліктік жүйенің негізі биолошялық ырғаққа байланысты, оны биология
1. Таңертең қай сағатта ұйқыдан ояну керек,
2. Таңертеңгі физкультура, гимнастика, шынықтыру үрдістері қай сағатта
3. Тамақ ішу белгілі бір уақытта ішілу
4. Белгілі бір уақытта ғана сабаққа дайындалу керек.
5. Аптасына 1,5-2 сағат бойы спортпен айналысу керек,
6. Сабақ оқығанда үздіксіз отырып алып оқымай
7. Күніне 1,5-2 сағат жаяу жүру керек.
8. Ұйықтау мезгілі 8 сағат болуы керек.
4.2. Дене тазалығы
Дене тазалығы дегеніміз — алдымен тері күтімі. Терінің
Жұмыс жасап, күнделікті тұрмыста шаруамен айналысқан шақта адам
Қолдағы барлық бактериялардың 90 % тырнақ астында жиналады
Адамның терісі құрғақ немесе майлы, ылғалды болып келеді.
4.3. Есту гигиенасы
Есту талдағышының қызметіне қажетті тиімді жағдайларды есту гигиенасы
Мектепке дейінгі балалар мекемелеріндегі айқай-шудың мөлшері - 40-100
4.4. Шаш күтімі
Адамның шашы ерекше жаралған табиғат көрінісі. Адамның сұлулығы
Адам шашы бірнеше жыл бойы өсуін тоқтатпайды. Әйел
Содан кейін тарақпен тарау керек. Тарақтың жүзі өткір
4.5. Тырнақтың күтімі
Аяқ жөне қол саусақтарын өсірмей үнемі алып тастаған
4.6. Аяқ күтімі
Адамның аяғы — оның астындағы көлігі. Аяқ жүруге
4.7. Қол күтімі
Адам өмірінде адамның қолы ерекше роль атқарады. Өмірімізде
Бүрын адам төрт аяқтап жүрген, кейін ағаштарға өрмелеп,
Адамның қолы әрқашанда ашық, сондықтан да қол күтіміне
4.8. Көз гигиенасы
Адам көру мүшесі арқылы сыртқы ортаны танып, зерттеп
4.9. Тіс, ауыз гигиенасы
Адамның тісі — оның негізгі мәшинесі. Өйткені қандай
1. Белгілі бір дағды бойынша тіс ысқышты пайдаланып,
2. Қызыл иекті де қолмен ысқьшап массажды үнемі
дүрыс, Ерінбеу керек.
3. Тісті төменнен жоғары немесе керісікше тіс тазалаган
4. Тіс тәулігіне екі рет тазартылуы керек. (таңертең
5. Тіс щеткаларын сабындап таза сумен мұқият
Тіс пасталары және ұнтақтары құрамына гигиеналық, сондай-ақ арнайы,
6. Тісті тазартқаннан кейін ауызды элексирмен шайып отыру
4.10. Киім-кешек және аяқ киім гигиенасы
Адамның, барлық денесі, киім-кешегі, аяқ киімі өте келісімді
Қалыпты климатты аймақ тұрғындары ультра күлгін сәуле өтендіктен
Балалардың киіміне өте назар аударған жөн. 15-16 жастағы
Қорытынды
Осы гигиена туралы тақырыпқа курстық жұмыстарды жаза отырып
Қорта келгенде, әрбір адамның, адам болмысының қалыптасуы өзінің
Бүгінгі таңда студент жастар арасында өте қауіпті дерт
Әдебиеттер:
1. Н.М. Амосов. Денсаулық туралы толғаныстар. Алматы,
2. Г.Л. Аланасенко. Л.А. Панова. Медицинская валеология.
3. Г.Л. Билич, Л.В. Назарова. Основы валеологии-
4. И.И. Брехман. Диагностика, средства, практика обеспечения
5. В. И. Дубровский. Ваяеология. Здоровый образ
6. А.С. Имангалиев. Педагогическая валеология - Алматы.
7. Ж.Ж. Жатқанбаев. Валеология –Алматы .2003.
8. В.В. Колбанов, Г.К. Зайцев. Валеология в
9. Т.К. Мустафина. Основы валеологии. - Алматы,
10. Ю.Х.К. Сатпаева. Валеология - наука о здоровье.
11. А.А. Покровский. Тағам туралы талдау. Алматы, 1990.
12. Ә. Өмешұлы. Салауатты өмір – денсаулық кепілі.
13. В.Л. Г. Татарникова. Педагогическая валеология. -
14. Е. И. Торохова. Валеология. Программы дисциплин предметной
27