Несие нарығы

 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Есеп және қаржы пәндері» кафедрасы
«2» - курс студенті Маханова Э
Қаржы нарығы және делдалдар пәнінен
«Несие нарығындағы коммерциялық банктердің кызметі»
тақырыбы бойынша
КУРС ЖҰМЫСЫ
Ғылыми жетекшісі: оқытушы Томашев Ш
Алматы 2006
Мазмұны
Кіріспе
І. Несие нарығының қалыптасуы және дамуы
Несие нарығына сипаттама
Қазақстандағы несие нарығының структурасы
ІІ. Қазақстандағы несие нарығындағы коммерциялык банктердің ролі
2.1 Банктік несиенің ерекшеліктері және түрлері
2.2 Қазақстанда ипотекалық несиенің дамуы
ІІІ. Коммерциялық банктердің несиелік қабілеттілікті және тіуекелді
3.1 Отандық банктердің несиелік тәуекелді басқару және бағалауы
3.2 Несиелік қабілетті және тәуекелді бағалаудағы шетел тәжірибесі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
«Екінші онжылдықтың басында
еліміздегі банк жүйесі Қазақстанды
бүкіл Орталық Азия аймағындағы
қаржылық орталыққа айналдыруды
қамтамасыз етуге тиіс ».
Н.Ә.Назарбаев
Кіріспе
Бүгінгі күні Қазақстанның несие нарығы қаржы жүйесінің ең
Кейінгі жылдары несие банктік жүйе арқылы нарықтық экономикада
Осы жетістіктердің бәрін көрсете келе, осы кезеңде Қазақстанның
Түйіндеп айтқанда, таяу жылдардағы экономикалық, әлеуметтік және саяси
Осы курс жұмысы «Коммерциялық және банктік несие» -
І Несие нарығының қалыптасуы және дамуы
1.1 Несие нарығына сипаттама
Несие – нарықтық эконамиканың тірегіретінде экономиканың дамудың
Несиенің пайда болуын өнімдерді өндіру сферасынан емес, олардың
Құнның қозғалысы – бұл несиенің қозғалысының кіндігін сипаттайды.
Көбінесе несиені ақша түрінде түсінеді. Бір жағынан қарағанда
Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бір санайтындар
Несие – бұл пайыз төлеу және қайтару шартына
Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете
Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылықтар бар.
Несие – бұл банктің қаражатын құрайтын көзі ретінде
Экономикалық категория ретінде, несие – кәсіпорындар, ұйымдар және
Несиенің нарықтық экономикадағы маңызы аса зор .Ақша капиталының
Несие нарығы – бұл механизм, оның көмегімен қаржылық
Несие нарығы арқылы қндіріс пен тауар айналымының өсуі
Оның қаржы нарығының құрастырушысы ретіндегі маңызды ролі ұсақ
Несие нарығының мәні мен ролі оның функциясын да
- Несие арқылы тауар айналымына қызмет ету;
- Шаруашылық жүргізуші субъектілердің, халықтың, мемлекеттің, сондай-ақ шетелдік
- Ақша қорларын ссудалық капиталда тікелей шоғырландыру және
- Мемлекеттік және тұтыну шығындарын өтейтін капиталдың көздері
Несие нарығының құн қозғалысы мен оның ақшалай формасында,
Несие нарығының негізгі қатысушылары – несие беруші және
Қарыз алушы – бұл несие қатынасында несие алатын
- ол ссудалық қаражаттың иесі болып табылмайды, тек
- қарыз алушы ссудалық қаражатты айналыс саласында да,
- қарыз алушы ссудалық ресурсты өз шаруасына пайдаланғаннан
- қарыз алушы уақытша пайдалануға алған құнды ғана
Несие беруші мен қарыз алшы несие қатынасына түсу
Несие қозғалысының заңдылығы несие нарығында пайда болатын несие
2- сызба
Несие қозғалысының сызбасы.
1.2 Қазақстандағы несие нарығының структурасы
Нарықтағы негізгі несие берушілерге коммерциялық банктер жатады. Олар
Несие нарығында реттеуші орган ретінде ҚР қаржы нарығын
Белгілі боғандай, коммерциялық банктер әмбебап коммерциялық банк және
Несиені тек коммерциялық банктер ғана емес, сондай-ақ ломбардтық,
Қазақстан несие нарығының институтционалдың құрылымын былайша көрсетуге болады.
Қазақстан несие нарығының институционалдық құрылымын былайша көрсетуге болады.
Қазақстанда осы уақытқа дейін қысқа мерзімді несиелер негізінен
Қаржы мекемелерінің несиелік портфелдеріне қарай несие нарығының құрылымын
ҚР-ға тән несие нарығынің сегменттері.
Бүгінгі таңда Қазақстанда басқа несие нарығына қарағанда тұтынк
Құрлыс несиесіне келетін болсақ, елдегі құрлыс жұмыстарының қарқын
Банк аралық несие нарығы – несие нарығының айрықша
ІІ. Қазақстандағы несие нарығындағы коммерциялык банктердің ролі
2.1 Банктік несиенің ерекшеліктері және түрлері
Несие қатынастарының нақты көрінісін несиенің формалары мен түрлері
Коммерциялық несиенің банктік несиеден басты ерекшелігі- ол тауар
Банктік несие- ол банкте шоғырланған қаражат қорынан клиенттерге
Біріншіден, коммерциялык несие тауар түрінде беріледі, ал банктік
Екіншіден, коммерциялық несие мен банктік несиенің бір-бірінен
Үшіншіден, коммерциялық несиенің шетеулері банктік несие берумен жойылады,
Төртіншіден, бұл екі несиенің динамикасы (өсуі) де бір
Несиенің негізгі екі формасының – коммерциялық және банктік
Тұтыну несиесі – ол төлемін кейінге қалдырып, тұтыну
Лизинг несиесі – тауар түрінде берілетін несие.Лизинг деп
Ауыл шаруашылық несиесі – ауыл шаруашылығындағы негізгі капитал
Ипотекалық несие – жылжымайтын мүліктерді, жерді, өндіріс және
Дегенмен, бұрынғы және қазіргі тарихта ақысыз несие берілетін
Қорыта айтқанда, әлемдәк банктік іс-тәжірибеде несиенің басқа көптеген
2.2 Қазақстанда ипотекалық несиенің дамуы
Осы заманғы мемлекеттік тұрғын үй саясаты халықтың әлеуеттік
Халықтың осы бөлігінің мәселелерін шешудің негізгі тәсіліне ұзақ
Ипотекалық тұрғын үй несиесі ҚР азаматтары – жеке
Қазақстан Республикасында ипотекалық несие жүйесі екі деңгейлі болып
Банктердің берген несиелері
Ипотекалық компаниялардың берілген несиелері бойынша талап ету құқығын
Ипотекалық облигациялардың шығарылуы.
2003 жылы қараша айында Қазақстан ипотекалық компаниясының қоры
Ол дербес қаржы институты долып табылады, ол несие
Компанияның негізгі функцияларына мыналар жатады:
Несие берушілерді белгіленген стандарттар мен талаптардың негізінде ұзақ
тікелген немесе өзгермелі сыйақы мөлшерлемелермен ипотекалық бағалы қағаздарды
тұрғын үй несиесі саласына инвесторлардың қаражатын тарту
ҚР Ұлттық Банкпен несие беруші банктердің қаржылық жағдайы
Банктер үшін ипотекалық несиелеу бойынша әдістемелік ұсыныстарды әзірлеу;
Ипотекалық тұғын үй несиесі бойынша консалтингтік қызмет көрсету
Компания несие беруші банктердің ипотекалық тұрғын үй несиесі
Бұл қордың негізгі міндеті – ипотекалық несиелер бойынша
Коммерциялық «Альянс банк» ипотекалық несиелерді кепілдендіру жүйесінің алғашқы
Соңғы жылдарда ипотекалық несиенің көлемі тез өсіп келеді,
Ипотекалық компаниялардың несие қоржынын жіктеу.
Мың тенге,кезеңнің соңына
12.03 01.04
Негізгі борыш Нақты құрыл-
ған провизиялар Негізгі
борыш Нақты құрылған провизиялар
көлем үлесі % көлем үлесі % көлем үлесі
Барлық несиелер 12521843 100,0 29904 100,0 1318227 100,0
1.Стандартты 12400030 99,0 0 0,0 13064197 99,1 0
2.Күмәнді 115980 0,9 24071 80,5 110488 0,8 32587
-1санат төлемдер
уақытылы және толық төленген жағдайда 0 0,0 0
- 2санат-толық төленбеген жағдайда 43779 37,7 4378
- 3санат-толық төленген жағдайда 0 0,0 0 0,0
- 4санат-толық төленбеген жағдайда 65631 56,6 16408 68,2
-5санат 6570 5,7 3285 13,6 46336 41,9 23168
3. Үмітсіз 5833 0,1 5833 19,5 6542 0,1
Дерек көзі: ҚР қаржы нарығын қаржылық ұйымды реттеу
Банк аралық несиелер есепке алынды.
Компания жобасының шеңберінде ипотекалық несиелеудің негізгі бағыты ұлттақ
Халыққа ипотекалық несие беру, аудандар бойынша
Млн.тг кезеңнің соңына
ҚАҢТАР 2005ж
Барлығы Қысқа мерзімді Ұзақ мерзімді
Ұлттық
валютада Шетел валютада Ұлттық
валютада Шетел валютада
Барлығы 3455 357 88 7054 23957
Оның ішінде
Астана қаласы 4768 181 2 737 3848
Алматы қаласы 15124 157 67 4323 10578
Ақмола 166 - - 70 96
Ақтөбе 2616 1 - 156 2459
Алматы 51 1 0 21 30
Атырау 1166 1 5 138 1022
Шығыс Қазақстан 1419 1 0 350 1068
Жамбыл 316 1 0 146 169
Батыс Қазақстан 782 13 1 57 712
Қарағанды 1095 0 4 90 1000
Қостанай 674 1 4 241 428
Қызылорда 85 - 0 31 54
Маңғыстау 930 0 3 127 799
Павлодар 763 0 0 183 580
Солтүстік Қазақстан 300 0 - 70 230
Оңтүстік Қазақстан 1199 - 1 316 883
Компания өз қызметінің алғашқы кезеңінде негізінен пайыздың мөлшерлемесі
бар, өтелу мерзімі 3 жылдан 10 жылға дейінгі
Несиенің ең аз шамасы 3000 АҚШ долларының шамасында
Бүгінгі таңдағы Қазақстан Ипотека компаниясының серіктестері: «БТА-Ипотека» ААҚ,
ІІІ. Коммерциялық банктердің несиелік қабілеттілікті және тәуәкелді бағалауы
3.1 Отандық банктердің несиелік тәуекелді басқару және бағалау
Жалпы банк табысты берген несиесіне байланысты: оның сапасы,
Несиелік тәуекел – қарызгердің несиелік келісіміндегі мерзім мен
Банк тәжірибесінде несиелендірумен байланысты несиелік тәуекелдің пайда болу
Пайда мәнінің өсті деп ойлауы. Несиелік портфель пайда
Қарыз алушы туралы толық емес жіне сенімсіз ақпарат.
Несиелік келісімнің қанағаттандырылмауы. Несиелік келісім құқықтық жағынан өте
Тәуекелмен байланысты проблемалық ссудалар. Проблемалық ссудалар бойынша әр
Нашар мониторинг.Бастапқыда берілген несиелер стандарты болады,кейіннен олар қанағаттанарлықсыз
Несиелік тәуекелді басқару – оны минимизациялау процесі болғандығтан
Несиелік тәуекелді бағалау және талдау. Тәуекелді талдау ағпаратының
Тәуекел мөлшерін анықтау. Тәуекелді сәйкестендіру мен тәуекел көлемін
Несиелік тәуекелді басқару. Тәуекел мөлшерін және түрін анықтағаннан
Несиелік тәуекелді басқарудың тиімділігін басқару. Несиелік тәуекелді басқару
Несиелік тәуекелді басқару екі бағытта жүргізіледі:
1 несиелік операция технологиясын басқару;
2 несиелік тәуекелді басқару;
Несиелік операциялар технологиясын басқару несиелік саясатты ендіру негізінде
Несиелік тәуекелді басқаруда нақты несие мне байланысты: несиелік
Несиелік тәуекелді басқару мына көрсеткіштерді басқаруға негізделеді: ссудалық
- несиелік тәуекелді төмендету;
- тәуекелді алдын ала байқау, мөлшері мен салдарын
- тәуекелмен байланысты шығындар мөлшерін минимизациялау бойынша шараларды
Несиелік тәуекелді кезең бойынша басқру жүйесі;
- тәуекел мазмұнын және оның пайда болуын анықтау;
- тәуекел деңгейін бағалауға қажетті ақпараттар көлемін және
- тәуекелді өткізу ықтималдығын бағалау әдісін таңдау;
- тәуекелді сақтандыру әдісін дайындау және таңдау;
- тәуекелді басқару нәтижесін талдау;
Әр жүйе белгілі бір элеметтер жиынтығынан тұратындықтан несиелік
Осы аталған несиелік тәуекелді басқару элементтерінің маңыздылары ақпараттық
1- сурет Несиелік тәуекелді басқару жүйесінің элементтері
Тәукелді басқару кезінде әрбір несиелік бөлім мына шараларды
тәуекелді мөлшерлеу;
тәуекел мөлшерін анықтау;
Тәуекелді бақылау;
Мониторинг;
Тәуекелді мөлшерлеу – лимиттер белгілеу, яғни банк жетекшілігінің
Тәуекел мөлшерін анықтау нақты оепрцияның тәуекел мөлшерін есептеуге
Тәуекелді бақылау менеджерлер мен акционерлердің де міндеті болып
Банкте тәуелсіз бақылау механизмінің болуы, ал оның мәні
Басқару боқлауының (управленческий контроль) элементі:
- несиелік аудит мамандандырылуы, несиелік шешім қабылдау тіуелсіз
- несиелік ақпараттық басқару жүйесі (НАБЖ) нақты несие
- қаражат қозғалысын бақылау, яғни барлық ресмилік орындалғанға
Тәуекелге мониторинг кері байланыс арқылы тәуекелді тәуелсіз және
Несиелік тәуекелді басқарудың тиімді жүйесінің бірі – несиелік
Неиелік тәуекелді бағалауға әсер ететін критерийлерді толығымен ашып
« Несие мәмілесінің сипаты» несие келісімінің негізділігі мен
«Қарыз алушының қаржылық тұрақтылығы» клиенттің қаржылық жағдайын бағалау,яғни
3.2 Несиелік қабілетті және тәуекелді бағалаудағы шетел тәжірибесі.
Шет елде клиенттердердің несиелік қабілеті туралы ақпараттар жинауға
Несиелер бойынша банктердің зиянға ұшырауының өсуіне біршама әсер
Несиелеу барысындағы банктің зиян шегуіне әкелетін факторлар
Ішкі факторлар 67% Сыртқы факторлар 33%
Қамтамасыз етудің жетіспеушілігі 22% Компанияның банкроттығы 12%
Несиеге деген өтінішті оқып үйрену барысында ақпаратты дұрыс
Алдын ала ескерту белгісіне кеш көңіл бөлу және
Жұмыссыздық/ Отбасы мәселелері 6%
Қамтамасыз етілудің сапасының нашарлығы 5% Ұрлық/Алдау
4%
Несие бойынша банктердің зиян шегуіне себепкер болатын сыртқы
Қарыз алушының сәтсіздікке ұшырауын куәландыратын белгілерге: шоттағы айналым
Несиелерді қамтамасыз ету құнына, барлық несиелік құжаттардың дұрыстығына
ең төменгі тәуекелі бар несиелер (жіктеуге жатпайтын несиелер);
ең жоғарғы тәуекелі бар несиелер;
шектеулі тәуекелі бар несиелер
ережеден шығу барысында берілген несиелер (стандарты емес несиелер);
Әр тәуекел кластсрына өтелмеген тәекелдер үшін, өтелмеген несиелердің
Несиелік тәуекелдің төмендетудің ең басты тәсіліне –
Шетелдік банктердің тәжірибесінде қарыз алшының несиелік қабілетін жете
Қарыз алушыға кандидаты бағалау жүйесінде ағылшынның клирингтік банктерде
PARSER:
P – Person – потенциалды қарыз алушы туралы
А – Amount – сұрайтын несие сомасының негіздемесі;
S – Security – қfvnfvfcsp tne құhfks$
E – Expediency – несиенің мақсаттылығы;
R – Remuneration – несиені беру тәуекелі үшін
CAMPARI:
Character – қарыз алушының беделі;
A – Ability – қарыз алушының бизнесін бағалау;
M – Means – несиеге деген қажеттілігін талдау;
P – Purpous – несиенің мақсаты;
A – Amount – несие сомасының негізделуі
R – Repayment – несиені қайтару мүмкіндігі;
I – Insurance – несиелік түуекелден сақтандыру әдісі;
Американдық банктер тәжірибесінде потенциалды қарыз алушыларды дұрыс таңдай
Character (қарыз алушының сипаты);
Capacity (қаржылық мүмкіндігі)
Cash (ақшалай қаражаты)
Collateral (қамтамасыз етуі)
Conditions (жалпы экономикалық жағдай)
Control (бақылау)
Қарыз алушының сипаты бұл оның беделін, жауапкершілік дәрежесін,
Қарыз алушының қаржылық жағдайы оның несиені қайтару қабілетін
Ақшалай қаражаты. Жалпы қарыз алушының алған несиені қайтаруының
1 Нақты ақшалай тасқыны;
2 Активтерді сату;
3 Қаржыларды тарту;
Көрсетілген көздердің кез-келгені несиеніқайтаруға арналған қаражаттың қалдық сомасын
Нақты ақшалардың жетіспеуі қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлығын
Нақты ақшалар тасқыны мынадай түрде анықталады:
Нақты ақшалар = Таза пайда + Амортизация тасқыны
Бұл формуланың артықшылығы – онық көмегімен несиелік қызметкер
Қамтамасыз етуі. Сондай-ақ банк қарыздың қамтамасыз етілуі, яғни
Экономикалық жағдай. Несиеге деген өтінішті қарау барысында банк
Бақылау. Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалаудағы соңғы факторға
Әлемдік банктік тәжірибеде несиелік тәуекелді бағалауда мынадай көрсеткіштер
Активтер сапасындағы коэффициенттер:
а) к1 – несие бойынша зияндар/несие бойынша қарыздың
ә) к2 – несие бойынша зияндар/несиелердің жалпы сомасы;
Екі коэффициентте (к1 және к2) банктердегі активтердің сапасын
Таза пайыздық табыс – Несие бойынша зиян
1.Тәуекелге, шағылған маржа (RAM) =
Активтер
Тәуекелге, шағылған маржа (RAM – risk adjusted margin),
Таза пайыздық табыс (NII)
Таза пайыздық маржа =
(NIM) Активтер
Таза пайыздық табыс + Басқа да табыстар
Активтер
2.Проблемалық несиелер / Несиелердің жалпы сомасы.
3.Бір қарыз алушыға келетін несие / банктің меншікті
Халық аралық банктің тәжірибеде банктердің бір қарыз алушыға
4.Банкпен тығыз байланысты қарыз алушыларға берілетін несиелер/ Банктің
Банкпен тығыз байланысты қарыз алушыларға банктің құрылтайшыларын, директорларын,
Несиелерді сапасына қарай топтау және талдадың маңызы бар.
Несиелік тәуекелді басқару, реттеудің негізгі әдістеріне мыналар жатады:
Несиелік портфелді дивесификациялау;
Қарыз алшының төлем қабілетін алдын ал талдау;
Несиелік тәуекелді жабуға арналған резерв құру;
Несиелік портфельдің оңтайлы (банк үшін) құрылымын талдау және
Несиелердің қамтамасыз етілуін және олардың мақсатты пайдалануын талап
Несиелердің қайтарылмауынан зиян шегу - кез-келген банк қызметінің
Американдық банктік тәжірибе несиелік процестегі проблемалық несиелерді анықтауда
Таяу арадағы қарыз алушының қаржылай тұрақсыздығы;
Қарыз алушы туралы ақпараттардағы алшақтық және қарама –
Қарыз алушының жетекшілері мен басқармасына қатысты белгілер
Қарыз алушының серіктестерінің тұрақсыздығы;
Басшыларының моральдық сапасының төмендігі;
Серіктестер арасында, компанияны иеленушілер, отбасы мүшелері арасындағы билік
Басшылардың жиі ауысуы;
Басшылардың салмақсыздық мінезі;
Қарыз алушының басшысының несиелік процесті жеделдетуге банк қызметкеріне
Қарыз алушының өндірістік қызметін көрсететін «белгілер»:
Қарыз алушының жабдықтаушылары мен сатып алушылар ортасының өзгеріссіз
Қарыз алушының өз алашақтарына жасайтын бақылауының әлсіздігі;
Қарыз алушы саласының сол уақыттарда проблемалық салаға жатуы;
Балансты жүргізудің қысқаруы, яғни актив және пассив баптарының
Несиелеуді ұйымдастыруға қатысты «белгілер»:
Қарыз алушының несиені сұраудағы нақты мақсаты болмауы;
Қарыз алушыда несиені қайтаруда анық бағдарламаның болмауы;
Несиені өтеудегі резервтік көздерінің болмауы;
Несие берілетін мақсатына қарыз алушы тарапынан материалдық қамтамасыз
Қарыз алушының несиелік өтінішінің негізсіздігі;
Қарыз алушы несиені акционерлік капиталын кепілге Бере отырып
Несиенің ең бастысы, өндіріске емес, айналыс аумағына бағытталуы;
Несиенің қайтарылу мерзімі жеткілікті негізделмеуі;
Белгіленген нормалардың ауытқу белгілері:
Қарыз алушының шаруашылық қызметі туралы есеп беру мәліметінің
Банк шоттарын жүргізу тәртібін нормалардан ауытқуы;
Несиелеу шартының қайта қаралуы; несиенің қайтарылу схемасындағы өзгерістер;
Қарыз алушының шаруашылық – қаржылық көрсеткіштерінің жоспардағыдан немесе
Қарыз алушының есеп және бақылау жүйесіндегі ауытқуы,
Бұл аталған «белгілер» банкті сақтандыра отырып, мерзімі өткен
Бірінші кезеңде банк және қарыз алшы нағыз серіктестер
Егер қосымша жасалған келісім нәтиже бермесе, яғни қарыз
Бұл жерде оны бағалау нарықтық переспективаларды есепке алынып
Сот шешімінің орындалуын банк әр түрлі формада таңдап
Борышқордың мүлкін тіркілеу туралы сот шешімінің орындалу жолында
Тіркелген мүлікті баспасөз беттеріндегі аукциондар арқылы сату.
Борышқордың үшінші бір тұлғадағы қаражаттарына тыйым салу.
Банкке тұрақсыз борышқордың мүлкін басқарушы тұлға ретінде мәртебе
Мерзімі өткен несиелермен жасалатын банк жұмысының нәтижесі борышқардың
Қорытынды
Жоғарыда айтып кеткендейкез-келген елде несие жүйесін ұйымдастыру басты
Терең экономикалық өзгерістер әлемдік қауымдастыққа ену мемлекеттің несие
Қазіргі несие жүйесі күрделі, әрі көп буынды құрылым.
Тікелей халықтан депозит жинақтайтын, банк емес институттардың кең
Белгілі болғандай, коммерциялық банктер әмбебап коммерциялық банк
2003 жылы қараша айында Қазақстан ипотекалық компаниясының қоры
Қазақстан банк жүйесінде банктің тиімді жұмыс атқаруы үшін
Айта кететін жайт, банктердің қызметі ашықтықтың айтулы өнегесі
Қолданылған әдебиеттер
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» ҚР
Н. Назарбаев Қазақстан – 2030; Барлық Қазақстандықтардың өсіп
Назарбаев Н.Ә. ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ САЯСИ ЖЕДЕЛ
Қр Ұлттық банкі.Статистикалық бюллетень №1(110) қаңтар 2004.
Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары. Оқу
Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу құралы./
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары . Оқу құралы./
Саниев М.С. Ақша. Несие. Банктер: Оқу құралы Алматы;
Ақша. Несие. Банктер: Оқклық/ Жалпы редакциясын басқарған Ғ.Сғ
Шаяхметова К:О: Банктік тәуекелдер; Оқу құралы, - Алматы:
Банки и банковские операции : Учебник/ Под. Ред
Банковское дело / Под. ред. О.М. Ловрушина. М
Кудрявцев В.А. Основы организации ипотечного кредитования. Москва:Высшая школа,1998
Усоскин В.М. современные комерческие банки.М. 1994 – 320с.
Несиелік портфельді
басқару
Несиеге бағаны
қалыптастыру
Несиелік ақпараттық
басқару жүйесі
Лимиттер белгілеу
Күмәнді несиелерді
қалпына келтіру
Несиелік
мониторинг
Несиені
авторизациялау
Несиені
саралау
Қарыз алушының несиелік
қабілетін талдау және
несие ұсынымын бағалау
Несиелік тәуекелді
басқару жүйесіндегі
элементтері
Несиелік қызметті
қамтамасыз етуді
ұйымдастыру
Несие берушілердің ресурстары
Несиені алу
Несиені пайдалану
Ресурстарды босату
Қарыз алшының қарызды қайтаруы және несие бойынша пайыздарды
Несие берушінің несие сомасын және бұл сома бойынша
ҚР қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды қадағалау және
Ипотекалық несиені
кепілдендіру жүйесі
а
Коммерциялық банктер
Мамандандырылған несие мекемелері
Ломбардтар
Несие серіктестігі
Несие қоғамы
Әмбебап банктер
«Тұрғын үй құрылыс»
Тұтыну несиесінің нарығы
Ипотекалық несие нарығы
Өнеркәсіп несиесінің нарығы
Сауда-саттық несиесінің нарығы
Несие нарығы
Құрылыс несиесінің нарығы
Банкаралық несиесінің нарығы
Ауыл шаруашылық несиесінің нарығы