ЖОСПАР
Өмiр сүру ортасындағы қауiп-қатердiң көзi мен
1. Өмiр сүру ортасының антропогендiк қауiп-қатерi.
2. Өмір сүру ортасындағы адам организміне
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 11
Өмiр сүру ортасындағы қауiп-қатердiң көзi мен
Бұл күндерi адамның өзi жасаған жаңа
Сонымен адам қауiпсiздiк жүйесiнде үш түрлi
- қорғау обьектiсi ретінде;
- қауiпсiздiктi қамтамасыз ету құралы ретінде;
- қауiп-қатердiң көзi ретінде.
1. Өмiр сүру ортасының антропогендiк қауiп-қатерi.
Антропогендiк қауiп адамдардың шаруашылық iс-әрекетiнiң және
Өмiр сүру ортасына адам iс-әрекетiнiң керi
Атмосфералық ауаның былғану көзi және дәрежесi.
Атмосфералық ауа – бұл ғаламшардың (планета)
Атмосфералық ауаның әртүрлі зиянды заттармен былғануы,
Мысалы, түрлi түстi металлургия кәсіпорындарының ауаға
Атмосферада табиғи және антропогендiк көздерден қосылатын
Атмосфераның ауасын ластайтын негізгі антропогендік көздер
Қазақстанда тұрақты өнеркәсiп орындарының көздерiнен атмосфераға
Атмосфераға зиянды заттарды шығаруда автокөлiктер үлкен
Қазақстанның үлкен қалаларында автокөлiктердiң зиянды заттарды
Ең көп тарайтын улы заттар –
Атмосфераға одан да гөрi улы заттар
Қазақстан Республикасының қалаларындағы ауа бассейнін бақылау
Атмосферадағы қоспалардың және олардың қозғалысы екiншi
Смог – үлкен қалаларда, өнеркәсiп орталықтарында
- түтiннен немесе өндiрiстiк газдың қалдықтарынан
- фотохимиялық смог - өткiр газ
Фотохимиялық смог 1940-шы жылдарда Лос-Анджелес қаласында
Смог көз көрерлiктi төмендетедi, металдың тотығуын
Қышқыл жаңбыры – соңғы 100 жылдан
Негiзiнде, қышқыл жаңбыр күкiрттiң және азоттың
Қышқыл жаңбырының табиғатта, адамның араласуынсыз-ақ, бұрын
Қышқыл жаңбыр табиғатта тек қана тiк
Қышқыл жаңбыр адам денсаулығына, қоршаған ортаға
Тұщы судың ашық қоймаларының сапасын төмендетеді,
Парниковый эффект. Атмосфераның құрамы мен жағдайы
Климаттың әртүлі моделін жасап, зерттеу 2050
Озон қабатының бұзылуы. Атмосфераның техногендік ластануының
Озондық қабаттарды талқандайтын негізгі заттар -
Хлор мен азот қосындыларының озондық қабатқа
ұшақтардың шығаратын газдары;
зымырандардың шығаратын газдары;
вулкан газдары;
фреонды пайдаланатын технологиялар;
атом жарылыстары.
Мысалы: «Шаттл» ракетасының бір ұшуы озонның
Озон қабатының бұзылуына өмірінің ұзындығы 100
2. Өмір сүру ортасындағы адам организміне
Зиянды заттардың жалпы сипаттамасы. Қазіргі заманда
Улы химиялық заттар, өзінің пайдалануына байланысты
өнеркәсіп уы - өндірісте қолданылатын заттар;
улы химикаттар – ауыл шаруашылығында қолданылатын
дәрі-дәрмектер;
тұрмыс химикаты;
өсімдіктер және жануарлар уы - өсімдіктерде,
әскери улаушы заттектер.
Адам организме әсер ету сипаты бойынша
жалпылама улылар – организмді жалпы улайтын,
қоздырғыштар – тыныс жолдарының шырышты (слизистый)
аллергия тудыратын заттар.
мутагендер – генетикалық кодты бұзатын заттар.
канцерогендер – қауіпті ісіктер тудыратын заттар.
бала жасау қызметін жоятындар - қорғасын,
Зиянды заттардың әсер етуі және организмге
Улы заттар ішкен тағаммен, сумен, темекімен,
Улы заттар адам организміне тері арқылы
Бірінші кезеңде улы заттардың бөлінуі қан
Улы заттардың әсерінің салдары. Улы,
Жалпы улану удың қанға енуінің нәтижесінде
Удың жергілікті әсері онымен жақындасқан жерінде
Улану екі түрде жүреді: өткір және
Уланудың өткір түрі – бұлай улану
Уланудың созылмалы түрі – уланудың бұл
Адам организмінің улы заттарға қарсы күресінің
Бірінші жол – удың химиялық құрылымының
Екінші жол – улы затты уақытша
Үшінші жол – организмнен шығуы –
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Ж.Жатқанбаев. Экология негіздері. Оқулық – Алматы:
А.Көшербаев.Тау–кен және байыту өндіріс экологиясы. әдістемелік
Е.Шілдебаев. Қызық экология. Әдебиет
Оспанова. Экология негіздері. Алматы: 2002ж.
1