Жоспар
Кіріспе:
Қазақстан Республикасының өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі
Өлшем құралдарын бекітілген түрге сәйкестігіне сынақтар өткізу тәртібі
Сынақ нәтижелерін тану және түрлерін бекіту
Техникалық реттеу саласындағы нормативті-құқықтық актілермен еңгізілген талаптардың сақталуына
Техникалық реттеу саласындағы нормативті-құқықтық актілермен еңгізілген талаптардың сақталуына
Мемлекеттік бақылау.
Метрология,аккредиттеу, стандарттау және сапа жөніндегі Орталық-Азия ынтымақтастығы -
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Метрологияның ғылым ретінде адамзатқа сіңірген үлкен еңбегі –
Өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі тізілімі –
Уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын
Сынақ нәтижелерін тану және өлшем бірліктерінің түрін бекіту
Жаппай шығарылатын немесе Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін
Жаппай шығарылатын немесе Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін
Қазақстан Республикасының өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі
«Өлшем бірліктерін қамтамасыз ету туралы» Қазақстан Республикасының 2000
Өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі тізілімі –
Тізілімді жүргізу Техникалық реттеу және метрология комитетінің 2005
Тізілім объектілерін тіркеу олардың есебін ұйымдастыру, Қазақстан Республикасының
Өлшем құралдарын бекітілген түрге сәйкестігіне сынақтар өткізу тәртібі
«Өлшем бірліктерін қамтамасыз ету туралы» Қазақстан Республикасы Заңының
Жаппай шығарылатын немесе Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін
Түрді бекітуге арналған өтінімге өтініш беруші «ҚР МӨЖ
сынақ бағдарламасының жобасы немесе өзгерістер жобасы немесе /және
техникалық тапсырма (егер оны әзірлеу көзделген болса);
әзірлеуші ұйымның басшысы қол қойған және 1.3 ҚР
пайдалануға беру құжаттары, ал жеткізілетін өлшем бірліктеріне қоса
пайдалануға беру құжаттамасында салыстырып, тексеру құралы мен әдісін
жалпы 13х18 немесе 18х24 түрдегі екі дана фотографиясы
түрді сипаттауды ашық басылымдарда жариялауға рұқсат етушілік
сенімділікке сынақтар жүргізу бағдарламасы мен әдістемесі (техникалық шарттарда
республикада шығарылатын өлшем бірліктерінің тәжірибелік үлгілерін, партияны жаппай
өлшем бірліктерінің оларды Қазақстан Республикасында пайдалану процесінде
салыстырып, тексеру аралығында ұсынылатын негізділікті растайтын құжаттар.
Шетелдік өндірушінің барлық құжаттары мемлекеттік және/немесе орыс тілдеріне
Сынақ нәтижелері өлшем құралдарының түрлерін бекіту немесе бекітуден
Өлшем құралдарының түрлерін бекіту туралы оң шешім қабылданған
Бекітілген түрдің сәйкестігіне сынақтардың оң нәтижелері бойынша түрді
Бекітілген түрдің сәйкестігіне сынақ нәтижелері бойынша модификациялау кезінде
Сынақ нәтижелерін тану және түрлерін бекіту
Уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын
Сынақ нәтижелерін тану және өлшем бірліктерінің түрін бекіту
Сынақ нәтижелерін тану және түрін бекітуге арналған өтінімге
дайындаушы зауыт растаған өлшем бірліктерін бекіту туралы сертификаттың
түрді сипаттаудың көшірмесі;
пайдалануға беру құжаттамасы;
салыстырып, тексеру әдістемесі;
өндірістен шығару кезінде өлшем бірліктерін салыстырып тексеру туралы
Ішінара даналарды сынау нәтижелері танылған жағдайда пайдалануға беру
Түрді бекітуді тану туралы сертификатының қолдану мерзімі ұзартылған
Ұсынылған құжаттар жиынтығы сараптамаға жіберіледі. Сараптаманы
Танылған өлшем құралдарына, сынақ нәтижелері мен түрлерді бекітуге
Оның негізгі техникалық және метрологиялық сипаттамаларына әсер ететін
Техникалық реттеу саласындағы нормативті-құқықтық актілермен еңгізілген талаптардың сақталуына
Мембақылау сәйкестігін куәландыру жөніндегі органдар (СКО) мен сынақ
Тексеру нәтижелері бойынша тексеру актісі ресімделеді, ол қолданыстағы
Техникалық реттеу саласындағы заңнаманы елеулі бұзушылықтар анықталған жағдайда
Тексерілетін субьект мембақылау нәтижелерімен келіспеген жағдайда жоғары тұрған
Қажет болған жағдайда, сондай-ақ арнайы сұрау салу бойынша
Тіркелген сәйкестікті куәландыру жөніндегі органдар мен сынақ зертханалары
Сонымен қатар, ҚР Мемхатшысы О.Ә.Әбдікәрімов 2005 жылғы 17
Техникалық реттеу саласындағы нормативті-құқықтық актілермен еңгізілген талаптардың сақталуына
Техникалық реттеу жүйесіндегі реформалау және оның жаңа моделіне
Техникалық реттеу саласында нормативтік құқықтық актілермен белгіленген міндетті
Үлгілерді сынау тексерілетін өнімдерді сынауға аккредиттелген кез келген
Мембақылау жүргізу процесінде жағымды сәт соңғы жылдары тауарлар
Егер бұрын тауарлар үлгілерін сатып алуға және олардың
Сату сатысында өнімдердің нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес келмуі
«Сапа саласындағы конкурстар туралы» ҚР Үкіметінің 2001 жылғы
Сапа менеджменті жүйесін сертификаттаған, ҚР Үкіметінің сапа саласындағы
«Казақстанның озық тауарлары» конкурсы бойынша, техникалық реттеу, нормативтік-құқықтық
Мемлекеттік бақылау
Техникалық реттеу саласында нормативтік құқықтық актілермен белгіленген міндетті
Мембақылау жөніндегі өкілетті орган ҚР Индустрия және
Мембақылаудың мақсаты азаматтардың өмірі мен денсаулығы, қоршаған
Техникалық реттеу саласында нормативтік құқықтық актілермен белгіленген талаптардың
Өлшем бірліктерінің түрін бекіту тәртібі
«Өлшем бірліктерін қамтамасыз ету туралы» Қазақстан Республикасы Заңының
Жаппай шығарылатын немесе Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін
Түрді бекітуге арналған өтінімге өтініш беруші «ҚР МӨЖ.
Сынақ бағдарламасының жобасы немесе өзгерістер жобасы немесе /және
техникалық тапсырма (егер оны әзірлеу көзделген болса);
әзірлеуші ұйымның басшысы қол қойған және 1.3 ҚР
пайдалануға беру құжаттары, ал жеткізілетін өлшем бірліктеріне қоса
пайдалануға беру құжаттамасында салыстырып, тексеру құралы мен әдісін
жалпы 13х18 немесе 18х24 түрдегі екі дана фотографиясы
түрді сипаттауды ашық басылымдарда жариялауға рұқсат етушілік
сенімділікке сынақтар жүргізу бағдарламасы мен әдістемесі (техникалық шарттарда
республикада шығарылатын өлшем бірліктерінің тәжірибелік үлгілерін, партияны жаппай
өлшем бірліктерінің оларды Қазақстан Республикасында пайдалану процесінде
салыстырып, тексеру аралығында ұсынылатын негізділікті растайтын құжаттар.
Шетелдік өндірушінің барлық құжаттары мемлекеттік және/немесе орыс тілдеріне
Сынақ нәтижелері өлшем құралдарының түрлерін бекіту немесе бекітуден
Өлшем құралдарының түрлерін бекіту туралы оң шешім қабылданған
Бекітілген түрдің сәйкестігіне сынақтардың оң нәтижелері бойынша түрді
Бекітілген түрдің сәйкестігіне сынақ нәтижелері бойынша модификациялау кезінде
Метрология,аккредиттеу, стандарттау және сапа жөніндегі Орталық-Азия ынтымақтастығы -
Метролгия, акредиттеу, стандарттау және сапа жөніндегі Орталық-Азия ынтымақтастығы
МАС-С ОАЫ қызметінің негізгі мақсаттары:
МАС-С ОАЫ-ның метрология, аккредиттеу, стандарттау және сапа саласындағы
метрология саласында МАС-С ОАЫ мүшелері арасында өлшемдер нәтижелерін
ресурстар мен қызметтер туралы ақпарат беру;
МАС-С ОАЫ өңірлерінде метрология, аккредиттеу, стандарттау, сапа саласындағы
МАС-С ОАЫ өңірінде ұлттық эталондарға заңнамалық метрология саласында
эталондарды, өлшем құралдарын және стандартық үлгілерді өңірлік айыруды
МАС-С ОАЫ шеңберінде метрология, аккредиттеу, стандарттау және сапа
МАС-С ОАЫ елдерінде метрология, аккредиттеу, стандарттау және
ИСО 9000, ИСО 14000 бойынша МАС-С ОАЫ өңірлерінде
МАС-С ОАЫ-ның метрология жөніндегі техникалық комитетінің негізгі функциялары
заңнамалық метрология саласында келісілген саясатты жүргізу жөнінде ұсыныстар
МБМВ эталондарының бақыланушылығын қамтамасыз ету мақсатында ұлттық эталондарға
ұлттық эталондық базаларды жетілдіру жөнінде ұсыныстарды қалыптастыру;
метрология мәселелеріне қатысты МАС-С ОАЫ шешімдерін іске асыру
метрология саласында тәжірибе және ақпарат алмасуды ұйымдастыру;
метрология жөніндегі сарапшыларды оқыту үшін бағдарламалар дайындау;
метрология жөніндегі халықаралық ұйымджардың қызметіне қатысу.
МАС-С ОАЫ-та Қазақстан Республикасының Индустрия және сауда министрлігінің
Өлшемдерді орындау әдістерін қолдануға және аттестаттауға жіберу тәртібі
Өлшемдерді орындау әдістемесі (бұдан әрі ӨОӘ) – оларды
«Өлшем бірліктерін қамтамасыз ету туралы» Қазақстан Республикасы Заңының
ӨОӘ әзірлеу, қолдану және метрологиялық аттестаттау тәртібі «ҚР
ТМД елдерінде әзірленген ӨОӘ қолдануға рұқсат етуді Техникалық
Есептік діркелуді жүзеге асыру үшін өтініш беруші мыналарды
ӨОӘ қолдану саласын қамтитын (өлшем объектісі, оның ішінде
ӨОӘ аттестаттау туралы куәліктің көшірмесі;
ӨОӘ-нің есептік данасы, екі данада;
ӨОӘ әзірлеушінің импорттаушы елдің ұлттық органының танылған ӨОӘ
Қажет болған кезде мыналар:
ӨОӘ-ны ӨОӘ әзірлеушінің ұлттық тізіліміне енгізу;
ӨОӘ аттестаттаған елдің, ұлттық органы, ұйымы аттестат жүргізу
Республиканың мемлекеттік бақылау және қадағалау органдары берген бұл
Мемлекеттік өрт сөндіру қызметі; Мемлекеттік техникалық қызмет; құрылыс
ӨОӘ-ні есептік тіркеу ӨОӘ метрологиялық аттестаттау туралы куәлігінің
Республика шеңберінде әзірленетін ӨОӘ-ні метрологиялық аттестаттауды мемлекеттік метрологиялық
ӨОӘ-ға метрологиялық аттестаттау жүргізу үшін өтініш беруші құжаттардың
ӨОӘ -ға метролгиялық аттестаттау жүргізуге арналған еркін нысандағы
ӨОӘ әзірлеуге ақтық деректер;
ӨОӘ регламенттейтін құжат (құжаттың бөлімі немесе бөлігі) екі
өлшем қателігінің сипатын айқындау жөніндегі теориялық және (немесе)
Метрологиялық аттестаттың нәтижелері бойынша 5 жылға дейін кәулік
Техникалық реттеу және метрология комитеті тізілімді жүргізуді мына
1-бөлім шама бірліктерінің эталоны;
2-бөлім бекітілген өлшем бірліктерінің түрлері;
3-бөлім заттар мен материалдардың құрамы мен қасиеттерінің бекітілген
4-бөлім өлшем құралдарын салыстырып, тексеру әдістемелері;
5-бөлім өлшем құралдарын өндіру және жөндеу құқығына лицензиаттар;
6-бөлім аккредиттеу объектілері;
7-бөлім өлшемдерді орындау әдістемелері;
8-бөлім метрологиялық аттестаттаудан өткен өлшем құралдары.
Тізілім ресми ақпарат көзі болып табылады. Тізілімде бар
Тізілім деректері туралы ақпарат Техникалық реттеу және метрология
Сондай-ақ ҚР МӨЖ тізілімінің ақпараты . Бұл
Сондай-ақ олар бейнеленген материалдық обьектілерді дайындау кезінде стандарттардың
Стандарттау, метрология және сертификация саласында неғұрлым жиі кездесетін
нормативтік құжаттарсыз өнім өндіру, немесе қолданылатын
міндетті сертификатталуға жататын өнімдер тізбесіне кіретін тауарларды сәйкестік
тексерілмеген бақылау-өлшеу аспаптарын немесе тексеру мезгілі өткен аспаптарды
өнімдерді маркалауға қойылатын стандарттар талаптарының сақталмауы;
өнімдерді өндіріске қою талаптарының сақталмауы.
Қорытынды
Тізілім деректері туралы ақпарат Техникалық реттеу және метрология
Өлшем құралдарының түрлерін бекіту туралы оң шешім қабылданған
Бекітілген түрдің сәйкестігіне сынақтардың оң нәтижелері бойынша түрді
Қолданылған әдебиеттер
Артемьев Б.Г., С.М.: Справочное пособие для работников метрологических
А.Қ.Смағұлов, Г.С. Бейсембай, Б.Б. Барақбаев «Метрология» Алматы 2005ж
Г.С. Бейсембай Метрология «методы и средства измерений
А.К.Смагулов, Г.С. Бейсембай: Метрология и метрологическое обеспечение. Алматы
Шишкин И.Ф. Основы метрологии, стандартизации и контроля качества:
Метрологическое обеспечение, взаимозаменяемость, стандартизация: Учебное пособие. К.И. Гусев,
Исаев Л.К., Малинский В.Д. Метрология и стандартизация в
Сергеев А.Г., Красин В.В. Метрология.- М.: Логос. 2000г.
Г.С. Бейсембай Метрология «методы и средства измерений
22