Мазмұны
Кіріспе
1КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1.Өндірістік бағдарламаны қалыптастырудың мәні және мазмұны.
1.2.Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының құрылымы мен көрсеткіштері
1.3.Өндірістік бағдарламаны әзірлеу әдістемесі.
2 «МЕРКІ ІРІМШІК ЗҚАУЫТЫ» ЖШС-НЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫН ТАЛДАУ
2.1 “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС-ның жалпы техника-экономикалық сипаттамасы.
2.2 Кәсіпорынның өнім өндіруі мен өткізуін талдау.
2.3 “Меркі ірімшік зауыты”ЖШС өндірістік бағдарламасының құрылымын талдау
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
3.1. “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС – да өндірістік бағдарламаны
3.2 Нарық жағдайындағы кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының қалыптасуының жаңа әдістері.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі болып, Президентіміздің 2005
Дәстүрлі экономика кезінде мемлекет өнеркәсіптің барлық салаларын бір орталықтан
Алайда бір орталықтан басқару кәсіпорындардың өз бетімен қызмет етуіне
Нарықтық экономика жағдайында бір жағынан тұтынушылардың билігі, екінші жағынан
Дипломдық жұмыс тақырыбының мақсаты болып кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын қалыптастыруда
Дипломдық жұмыстың тақырыбына сай міндеттері болып:
нарық жағдайында өндірістік бағдарламаның қалыптасуының теориялық негіздерін ашып көрсету;
өндірістік бағдарламаны жоспарлаудың әдістерін қарастыру;
сүт өнімдерін өндіретін кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын жасаудағы ерекшеліктерін анықтау;
кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының құрылымын талдау саналады.
Зерттеп отырған кәсіпорынның мәні болып, кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының қалыптасу
Зерттеудің обьектісіне сүт өнімдерін шығаратын “Меркі ірімшік зауыты”ЖШС-і табылады.
Зерттеліп отырған тақырыптың теориялық маңызы, өндірістік бағдарламаны қалыптастырудағы ұсыныстар
Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан,
Екінші тарауда «Меркі ірімшік зауыты» ЖШС-нің экономикалық белсенділігі мен
Үшінші тарауда кәсіпорынның бағдарламасын қалыптастыруды жетілдірудің негізгі бағыттары мен
Қорытынды бөлім зерттелу тақырыбының мазмұнына сәйкес оның негізгі бөлімдері
Дипломдық жұмысты жазу барысында кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын қалыптасуының теориялық
1-Тарау.КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1.Өндірістік бағдарламаны қалыптастырудың мәні және мазмұны.
Өндірістік бағдарлама тұтынушылар үшін өнім өндіретін кез келген кәсіпорында
Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасы – тұтынушылардың тапсырысы мен келісім –
Ұзақ мерзімді стратегияны жасағанда өндірістік бағдарламада көрсетілген өнім номенклатурасының
Диверсификация – капитал мен табыстың тиімділігін жоғалту тәуекелімен инвестицияланған
Өндірістік диверсификация – бір уақытта бір – бірімен байланыссыз
Өндірістік бағдарламаны диверсификациялау алдында нарықтағы сұраныс пен ұсынысты зерттеу
Тауарлар мен қызметтердің әр түрлі түрлері өндірістік бағдарламаның номенклатурасы
Технологиялық, өндірістік және коммерциялық әртүрлі қиыншылықтар салдарынан жобаларды жүзеге
Технологиялық ерекшеліктерінің есебі және басқа жағдайлар кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын,
Сонымен әрбір кәсіпорын өндірістік бағдарламаны қажет етеді және оны
Диверсификация – капитал мен табыстың тиімділігін жоғалту тәуекелімен инвестицияланған
Өндірістік диверсификация – бір уақытта бір – бірімен байланыссыз
Өндірістік бағдарламаны диверсификациялау алдында нарықтағы сұраныс пен ұсынысты зерттеу
Сонымен кәсіпорынның тиімді жұмысының түбінде тұтынушылардың қажеттілігін толық қанағаттандыру
Ресурстық бағыт ең бірінші өндірістік стратегияның жасалуымен тығыз байланысты,
1.2.Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының құрылымы мен көрсеткіштері
Нарық жағдайда дамып отырған әрбір кәсіпорынның тактикалық жоспарының басты
Өндірістік бағдарлама көптеген басқа жоспарлармен тығыз байланысты: еңбек және
Өнеркәсіптік кәсіпорындар біздің жағдайда “Меркі ірімшік зауыты”ЖШС-і өз өндірістік
Мемлекеттік тапсырыстар көбінесе халықшаруашылық маңызы бар, сирек кездесетін өнім
Өндірістік бағдарлама екі бөлімнен тұрады: өнім өндірудің натуралды түрдегі
Құрылыс материалдарын өндіруді жоспарлау шартты қуаттылығы миллион данамен есептелсе,
Ақшалай түрдегі өнім өндіру жоспары келесі көрсеткіштерді қамтиды. Өткізілген
Өткізілген өнімнің жоспарлы көлемі (Пр) ақшалай түрде келесі формуламен
n
Пр=∑(ПTi ± ∆Оnni ± ∆Oni)
i=1
Мұндағы: ПTi – і-лік өнім түрінің тауарлық көлемі, кәсіпорынның
Өткізілген өнім жоспарлы жылғы кәсіпорынның жалпы табысын (Дв) сипаттайды.
n
Дв=Пр=∑Дві;
i=1
Мұндағы: Дві – і –лік өнім түрін сатқаннан түскен
Ці-і –лік- өнім түрінің бірлік бағасы (көтерме,келісім бойынша), Oni
Жоспарда жалпы табыстан басқа орташа табыста ескерілуі қажет. Бұл
Дсі=Двi/Оni;
Жоспарлы кезеңде өткізу бағасын өзгерту жағдайы болғанда орташа табыс
Дсі=Ці
Тауарлық өнімдер өз құрамына: өндіруге жоспарланған дайын өнім (техникалық
Тауарлық өнімнің жоспарлық көлемі (Пт) келесі формуламен есептеледі:
n
Пт=∑(Ani х Ці) + ∑Yi;
i=1
Мұндағы: Ani – натуралды түрдегі і – лік өнім
Ці – і –лік өнім түрінің қазіргі бағасы; n
Тауарлық өнім өндірілген дайын өнім көлемін сипаттайды және ол,
Жалпы өнім – барлық шығарылған дайын өнім мен көрсетілген
Жалпы өнім көлемі (Пв) келесі формуламен анықталады.
Пв=Пт+(Нк-Нн)+(Ик-Ин) (6)
Мұндағы: Нк,Нн – жоспарлы кезеңдегі жылдың басы мен аяғына
Жоспарлы кезеңде есепті жылмен салыстырғанда өндіріс көлемі қомақты өзгергенде,
Ішкі шаруашылық айналым мен аяқталмаған өндірісі жоқ кейбір кәсіпорындарда,
1.3.Өндірістік бағдарламаны әзірлеу әдістемесі.
Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасы жоспарлы кезеңде өндіріс қуатына сәйкес өнім
Жоспарлы немесе есепті кезеңдерде, жоспардың орындалуының негізгі міндеттері болып:
құндық және натуралды көрсеткіштер бойынша өнімді шығару мен өткізу
жоспарлы көрсеткіштердің оң немесе теріс орындалуын әсері мен себептерін
келешектегі өсу қорын анықтау және өндірістің тиімділігін көтеру;
талдау барысында анықталған қорларды пайдаланудағы іс шараларды жасау мен
жеке шараларды енгізудің күнтізбелік мерзімін белгілеу, өндірістік қызметкерлер мен
Өндіріс көлемін талдау тауарлық және жалпы өнімнің динамикасын зерттеуден,
Мемлекеттік тапсырысты қамтитын өнімдерге көңілді ерекше бөлу қажет. Ассортимент
ең кіші пайыздық әдістеме бойынша (жоспардың ең кіші пайыздық
тауардың жалпы тізімінде үлес салмағы бойынша;
орташа пайыздың көмегімен, ал ол өз кезегінде нақты өндірілген
Мұнда сонымен қатар ассортимент бойынша жоспардың орындалуына сыртқы және
Шығарған өнім құнының өзгерісі өндіріс құрылымының әсерін орташа бағам
Дәл осындай жетістікке қарапайым түрде жетуге болады. Өнім өндіру
Ырғақтылық коэффициенті (Кр) келесі формуламен есептелінеді.
n
∑ Aзi
i=1
Kp=
n
∑ Ani
i=1
Мұндағы:
Ani – i-лік кезеңде жоспарлы өнім өндірудің натуралды немесе
Азі – орындалған жоспарда ескерілген нақты өнім шығару;
n – есепті кезең ұзақтығы.
Ырғақтылықты бағалау үшін ырғақсыздық коэффициентін есептеуге болады, ол жоспар
Кәсіпорын ырғақтылық коэффициентін есептеу өнім өндірудің бірқалыптылығын анықтаумен қатар,
жалпылама көрсеткіштер(жалпы өндірістегі жаңа өнімнің үлес салмағы, сертификацияланған өнімнің
өнімнің қасиеттерін сипаттайтын бірретті және кешенді көрсеткіштер (пайдалылық, сенімділік,
жанама көрсеткіштер (ақаудан болған шығындар, сапасыз өнімдер үшін пеня
Талдау барысында жоғарыдағы көрсеткіштердің динамикасын зерттеу керек, олардың деңгейі
Баллдық әдіс: оның мәні өнім сапасының орташа есептелген баллын
нақты және жоспарлы деңгейін салыстыру арқылы есептелінеді. Біздің зерттеп
өндірілген өнімнің сапасын жоғарлату, жаңа өнімді игеру, жасау;
прогрессивті технологияны енгізу, өндірістік процестерді механизациялау және автоматтизациялау;
басқаруды жетілдіру, жоспарлау мен өндірісті ұйымдастыру;
еңбекті ғылыми ұйымдастыру;
түпкілікті жөндеу және негізгі қорларды модернизациялау;
шикізат, материалдар, отын мен энергияны үнемдеу іс шаралары;
ғылыми зерттеушілік және тәжірибе құрастырушылық жұмыстар;
шығарылған өнім мен өндірістің техникалық – экономикалық деңгейлері;
іс шараларды енгізуді техникалық – экономикалық қорытындылары.
Сатуды жоспарлау жұмыстары тапсырыстар қоржынының қалыптасуымен немесе сату жоспарының
Сурет 1. Өндірістік бағдарламаны жоспарлау
Соңынан жабдықтауға арналған өнімнің жалпы көлемі, өнімнің әртүрінің жалпы
Маркетинг қызметінің жасаған талдауына сүйеніп барлық қызығушылығы бар мамандар
Өндіріс қуатын есептеу өндірістік бағдарламаны қалыптастыруда үлкен орын алады.
Кәсіпорынның өндірістік қуаттылығы – бұл белгілі уақыт мерзімінде шығарылған
Қалыпты жетістік қуаттылығы – бұл бір жыл ішінде анықталған
Қалыпты жетістік қуаттылығы қалыпты жұмыс жағдайларында жүзеге асады, ол
Номиналды максималды қуаттылық – бұл техникалық қол жеткізілетін қуаттылық
Кәсіпорынның қажетті қуаттылығын анықтау техника – экономикалық зерттеу есебі
нақты бір бұйымның нарыққа ену деңгейі және сұранысты болжау;
талап етілген ресурстардың болуы;
өндірістің типтері (бірліктік және сериялық);
шығарылған өнімнің түрлері және көрсетілген қызмет түрлері;
қолданылатын технологиялар;
берілген өндіріс түрінің минималды рентабельділік мөлшері.
Өндірістің минималды рентабельді өлшем көрсеткіші көптеген өндіріс кәсіпорын және
Дамыған елдердің өнеркәсіптік экономиканың көптеген секторларында кәсіпорынның өндірістік қуаттылығы
Фирманың минималды рентабельділігінің өлшемін анықтау кезінде әлемдік тәжірибеге сүйену
Басқа да негізгі фактор анықталған қуаттылығы бар өндіріс бірліктерінің
Кәсіпорынның қуаттылығын таңдаулы нұсқауларын анықтау барысында кәсіпорынның қалыпты жетістік
Әртүрлі жобалар үшін өндірістің анықталған стадиялары кезінде үлкен шығындалған
Кәсіпорынның қуаттылығы туралы ой нақты жобада мүмкін болатын өндіріс
Кәсіпорынның қуатын есептеу үшін арнайы формулалар жоқ.
Құрастырушы техника – экономикалық зерттеулер өндіріс саласына тәуелді әртүрлі
Кәсіпорынның өндірістік қуаты дегеніміз – номнеклатура мен ассортимент бойынша,
Нақты және жоспарлық қуатты айыра білу қажет. Олардың сәйкес
Жобаланған қуатты меңгеру кезеңінің ұзақтылығы деген – оны қабылдау
- құралдардың өнімділігі бойынша;
- тауарларды жасаудың еңбек сыйымдылығы бойынша.
Үздіксіз өндірістерде өндіріс қуатын әдетте – құрал – саймандардың
1.Агрегаттық өндіріс қуаты (Ма) жоспарлы жылдық уақыт қорын
(Фп) оның уақыт бірлігі өнімділігіне (Эа) көбейткенге тең.
Ма = Фп*Эа
Өндірістік қуатты есептегенде агрегаттың жоспарлы жұмыс істеу қорын есептеген
Фр =(Дк – Дн) *t
Мұндағы: t – машинаның күндік жұмысының орташа саны.
Уақыт қорының жоспарлы жұмысы (Фп) режимдік қорымен (Фр) жоспарланған
Фп= Фр – tn = Фр (1-(tp + tn)/1)
Мұндағы: tp – режимдік қормен салыстырғандағы құрал – жабдықтарды
2. Учаскенің, цехтың өндірістік қуаты, ол бір типті құрал
Му = Ма* К*n
3.Кәсіпорынның өндірістік қуаты негізгі цех бойынша саналады. Ол үшін
Өнім өндіруді жоспарлау өндірістік бағдарламада бекітілген өнім өндіру көлеміне
Өндірістік бағдарламаны есептеудің қысқаша алгоритмі келесідей болады:
Тапсырыстар қоржыны талданады.Онда ең үлкен үлес салмағы бар өнім
Негізгі өнім ретінде таңдалған тапсырыстар қоржынындағы өнімнің бір түрі
Жоспарлы кезеңде орташа өндірістік қуатты пайдалану талданады. Жасалған талдау
Бұл кезеңде өндіріс қуатын қолдануды жоғарылату жоспарланып отыр, ол
Жоспарлы кезеңдегі өндірістік қуатты пайдалану коэффициенті (Кмп) келесі формуламен
Кмп = Кмо* j
Мұндағы: Кмо – жоспарлы жылы өндірістік қуатты пайдалану коэффициенті;
5.Жұмыс істеп тұрған өндіріс қуатына негізделіп мүмкін болатын өнім
Өндірістік бағдарлама жоспары өндіріс қуатымен салыстырылып, оның бір жылғы
Өндірістік бағдарлама мен өндіріс қуатының арасында тепе – теңдік
Таңдалып отырған жоспардың тиімділігі тағы келесі көрсеткіштерді талдау арқылы
±Эоф = ОПФпл – ОПФо * Jпт
мұндағы:ОПФпл, ОПФо – негізгі өндірістік қорлардың орташа жылдық құны
Қор қайтарым деңгейінің өзгеруіне бірнеше факторлар әсер етеді, олар:
Ри = Пв/С немесе Пч/С
Өткізу рентабелділігі - өнімді өткізуден түскен табысты алынған түсімге
Рп = Пв/Вр немесе Пч/Вр
Капитал рентабелділігі – таза табыстың негізгі және айналым капиталының
өндірістік бағдарлама құрылымының жоспарлы жылы есептімен салыстырғандағы өзгерісі;
өзіндік құны өзгерісі;
өткізу бағасының өзгерісі.
Талдау барысында аталған факторлардың рентабелділік деңгейіне әсерін байқау қажет.
Негізгі жоспарлау кезеңдерін мазмұнын қарастырайық:
1.Өндірістік бағдарламаны жоспарлы кезеңдер бойынша бөлу.
Ағымдағы жоспарлауда өндірістік бағдарлама әдетте бір жылға құрылады. Кәсіпорынның
Өндірістік бағдарламаны жоспарлы кезеңдер бойынша бөлу
Өндірістік бағдарламаны құрылымдық бөлімшелерге жеткізу
Бағдарламаны жасау әдісін таңдау
Құрал –жабдықтардың жіктелу есебі
Сурет2. Өндірістік бағдарламаның орындалуының технологиялық схемасы
тұтынушыларға келісім шартта көрсетілген мерзімде өнімді жеткізу;
өндірісті кеңейту, өндіріс қуатын пайдалануды жақсарту, сонымен бірге инновациялық
жаңа құрал – саймандар мен қуаттарды іске қосу мерзімдері;
барлық өндірістік бөлімшелерді бірдей жүктелуін қамтамасыз ету;
өндірістің сериялылығын жоғарылату;
әрбір кварталдағы жұмыс күндер саны;
жұмыстың мезгілділігі мен ауыспалдылығы;
өнім өткізілуінің мезгілділігі;
кейбір құралдардың істен шығуын және басқа себептермен тұрып қалу
өндірістен ескірген және сұранысы жоқ өнімдер түрін алып тастап,орнына
Жаппай және ірі сериялық өндірісте, яғни өнімнің өтуі мезгілге
Жабдықтау жоспары натуралды түрдегі өнім өндіру мен өткізу көрсеткіштерімен
Ппі = Прі - ∆Опі = Пті + ∆Опсі
Мұндағы: Ппі – і – лік атауындағы тұтынушыға дайын
Өнімді жабдықтау ақыты тұтынушы кәсіпорындармен жасаған келісім – шартқа
2. Өндірістік бағдарламаны құрылымдық бөлімшелерге дейін жеткізу.
Кәсіпорынның ішкі құрылымы мен мамандануына байланысты өнім өндіру бағдарламасы
тапсырыстық;
машина – комплектілі;
комплектілі – тораптық;
деталдық.
Өндірістік бағдарламаны цехтарға дейін жеткізген соң өнімді жасау
3. Өндірістік бағдарламаны ұйымдастырудың әдісін таңдау.
Өндіру әдісін жоспарлау, өндірістік үрдіс қалай ұйымдастырылатынын анықтайтын бірлік.
“Меркі ірімшік зауыты”ЖШС – ы өнімдерін өндіргенде бірлік әдісті
Өндірістік бағдарламаны дайындаудың әдісі таңдалғаннан кейін келесілер есептелінеді:
өндірістік циклдың ұзақтығы;
партиялар көлемі;
оларды өндіріске енгізу уақыты.
Өндірістік циклдың ұзақтығы жедел күнтізбелік жоспардың негізі болып табылады.
4. Құрал – жабдықтардың жіктелуін есептеу.
Цехтағы өндіріс жоспары анықталғаннан кейін, өндірістік бағдарлама құрал –
Нарықтық экономикаға көшу қарсаңында әрбір кәсіпорын өз жұмысын жүргізу
2”МЕРКІ ІРІМШІК ЗҚАУЫТЫ” ЖШС-НЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫН ТАЛДАУ
2.1 “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС-ның жалпы техника-экономикалық сипаттамасы.
Меркі ірімшік зауытының негізі – 1936 жылы құрылған. Ол
Алғашқыда зауыт ғимараты арнайы белгіленген үйлерде орналасты. 1954 жылы
Меркілік ірімшік зауытының аты біздің ауданымыздан тыс басқа
Сонымен қатар өндірілетін өнімнің сапасының жоғары деңгейге жетуінің тағы
Яғни, бұл халықаралық нарықта сауда жасауға толық құқықтарға
Зауытта жұмысшылардың кәсіптік біліктілігін арттыруға байланысты аттестациялар жүргізіліп отырады
Зауыт басшылығы аудандағы ең бірінші болып жалақыны көтеріп, ай
Онда зауыт жұмысшыларына қандай болмысын тағам 50% жеңілдікпен беріледі.
Зауыттың тарихына және жұмысына өте үлкен үлестерін қосқан аяулы
Биыл сүт шекерн шығаратын өндіріс цехын іске қостық. Сүт
Қазіргі кездегі зауыттың алдында тұрған көкейкесті мақсаттарының бірі –
“Меркі ірімшік зауытының” негізгі өндіріс процесі сүт өндіру болып
Тоңазытқыштарға,ыдыстарға және тағы басқаны пайдалана отырып,одан да жоғары қысымды
Кострономдық
Ойталдық
Меркілік
1. Негізгі технологиялық цехтар
- Цехтар – кешенді құю қондырғысы.
- сүт пісіру цехы.
- сүтті салқындату бойынша – салқындату цехы.
2. Көмекші цехтар
Кез келген кәсіпорынның алғашқы қалыптасуы өндірістік процестен басталады.
Кәсіпорындағы өндіріс процессі дегеніміз- шикізатты өңдеп,тұтынуға дайын өнім өндіруге
Өндірістік процестің нәтижелігі өнім түрлеріне қарай:
-негізгі;
-көмекші;
-қызмет көрсетуші;
-басқару.
Негізгі процес технологиялық болып табылады,яғни бұйымдардың шамасы,өлшемі,физикалық және химиялық
Технологиялық операция техникалық қуаттардың жетілуіне қарай:
Қолмен атқарылатын операция;
Машина-қолмен;
Машиналық;
Автоматты;
Ақпаратты болып бөлінеді.
Негізгі операциялардың жиынтығы негізгі технологиялық процесс деп аталады. Технологиялық
Көмекші процесс кәсіпорынның ішкі жүйесінде пайдаланатын өнімді дайындау мен
Қызмет көрсету процесі. Жұмыс нәтижесі ретінде белгілі бір өнім
шығармайтын процесс, оған қатыстылар:
Тасымалдау;
Қоймалық операциялар;
Технологиялық операциялар.
Басқару процесі - өндіріс барысындағы пайда болған үйлесімділік бағыттарды
Белгілі бір деңгейдегі негізгі процестердің дер кезінде және сапалы
Өндірістік процестерді ұйымдастырудың тиімділігі мынадай принциптерді басшылыққа алады:
Жекелеген цехтарды белгілі бір өнім түрлерін өндіруге мамандандыру; мамандыруды
Үйлесімділік. Бұл принцип кәсіпорынның ішкі бөлімдерінің қабілет деңгейлерінің бірдей
Қатар даму - өндірістік процестердің кәсіпорынның жекелеген құрылымдарында қосарласа
Аралас даму принципі – бұйымның өндірістік процестен өту кезеңдері,
Үздіксіздік принципі. Бұған мысал ретінде толассыз өндірісті алуға болады;
Ырғақтылық – технологиялық операциялардың бір қалыпты ырғақпен қайталанып отыруы.
“Меркі ірімшік зауытының” басқару-әкімшілік ұйымдастыру құрылымына сипаттама беретін болсақ,
Күрделі және өнімнің еңбек сиымдылығы жоғары өндіріске маманданған іріленген
Кәсіпорында басқарудың ұйымдық құрылымы төмен тұрған органның жоғары органға
Еңбек бөлінісі атқарушылық белгілері бойынша кәсіпорындар:
-материалды-техникалық қаитамасыз ету;
- маркетинг және өнімді өткізу;
- қаржы;
- жоспарлау;
- бухгалтерлік есеп және есеп беру;
- өндірісті техникалық дамыту;
- басқару бөлімдерінен тұрады.
Ірі және әр тараптандырылған кәсіпорындарда бұдан басқа жекелеген
Кәсіпорында басқару органының осындай екі бағыттағы қызмет түрі
Кәсіпорын әкімшілігіне директор басшылық етеді.Оны кәсіпорын иесі тағайындайды.
Директор өкілеттілігінің белгілі бір бөлігін өзінің орынбасарларына
өндіріс бойынша;
коммерция және қаржы жөнінде;
инженерлік –техникалық салада;
кадр және басқада.
Көбінесе кәсіпорында директор орынбасарларының қызметін қандай мәселелер болмасын 2-3
Орта және шағын кәсіпорындарда , керісінше, директордың бір ғана
арнайы бөлім;
цех;
лаборатория;
бюро топтарындағы мамандардың көмегімен атқарады.
Директордың инженерлік-техникалық мәселелер жөніндегі орынбасарына:
- жобалау –конструкторлық бөлімі;
- технологиялық бөлімі;
- техникалық бақылау бөлімі;
- бас механик;
- бас энергетик;
- зертханалар бөлімі бағынады.
Көрсетілген техникалық бөлім және зертхананың шартты түрде
Технологиялық бөлім:
- жаңа бұйымдарды өндіру технологиясын жете зерттейді және
- цехтарда технологиялық тәртіптің сақталуын бақылайды;
- өңделген бұйымдардың сапасын жоғарлатуға және өңдеуге кеткен шығын
Техникалық бақылау бөлімі:
- өндірілген өнімдердің сапасына жаппай бақылау жасауды жүзеге асырады;
жұмыс орындарына өнім сапасын күнделікті жедел бақылайды;
кәсіпорында келіп түскен материалдар мен басқа да бұйымдардың сапа
жобалау- конструкторлы және технологиялық бөлімдермен бірлесе отырып,
Бас механик пен бас энергетик қызметі:
кәсіпорын ауқымында түрлі қызмет көрсетеді;
жөндеу, технология, энергетика, жылу жабдықтары мен бір қалыпты қамтамасыз
кәсіпорында электр мен жылу энегриясын таратуды жолға қояды ;
Кадрлар бөлімі, әдетте, директордың бір орынбасарына немесе директордың өзіне
қызметкерлерді жұмысқа алу және жұмыстан босату тәртібін сақтау тапсырылады;
қызметкерлердің жұмысқа тіркейді;
кадрларды оқытады және қайта даярлайды;
еңбектің техникалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде нұсқаулар береді.
Жоғарыда кәсіпорындағы басқару қызметінің жалпы мәселелері қарастырылады.Көлемі жағынан шағын
Кестені қарастыратын болсақ 2 жылдағы мәліметтер арасында
Кесте 1- Кәсіпорынның техника – экономикалық
көрсеткіштерін талдау.
№ Көрсеткіш өлшем
бірлік 2004
2005
Ауытқуы
+/- өсуі
кемуі %
1 өнімді өткізуден түскен табыс тг 189267494 193946690
2 өнімнің өзіндік құны тг 169782066 177635625 +7853559
3 Жалпы табыс тг 19485428 17486593 -1998835 89.7
4 Кезең шығындары тг 16465612 22753373 +6287 138.1
5 Негізгі қызметтен түскен табыс тг 3019816 -5266780
6 Негізгі емес қызметтен түскен табыс тг 120119
7 Салық салғанға дейінгі табыс тг 3139935 -4329289
8 Корпоративтік салық бойынша шығындар тг 10842 -
9 Салық салғаннан кейінгі табыс тг 3129093 4329289
10 Төтенше жағдайдағы табыс тг 522001 - -522001
11 Таза табыс тг 2607092 -4329289 -1722197 166.0
12 Қызметкерлердің орташа тізімі адам 120 135 +15 112.5
13 Еңбекақы қоры Тг 13472640 17010000 15662736 126.2
14 Орташа айлық еңбекақының мөлшері Тг 9356 10500
Кестені қарастыратын болсақ 2 жылдағы мәліметтер арасында
1-ші көрсеткіш-өнімді өткізуден түскен табыс деп аталады және ол
2-ші көрсеткіш-өткізілген өнімнің өзіндік құны.Базалық жылы ол 169782066 мың
3-ші көрсеткіш-бұл жалпы табыс.2004 жылы 19485428 мың теңге болған
4-ші көрсеткіш-кезең шығындарына тоқталатын болсақ,бұл көрсеткіш есептік жылы 22753373
5-ші көрсеткіш-негізгі қызметтен түскен табыс.Бұл көрсеткіш бойынша есепті жылы
6-шы көрсеткіш-Негізгі емес қызметтен түскен табыс.Бұл көрсеткіш бойынша есептік
7-ші көрсеткіш-Корпоративтік салық бойынша шығындар.Базалық жылы 10842 мың теңге
8-ші көрсеткіш-Салық салғанға дейінгі табыс. Бұл көрсеткіш бойынша
9-ші көрсеткіш-Салық салғаннан кейінгі табыс. Кестеде көрсетілгендей 2004 жылы
10-ші көрсеткіш-Төтенше жағдайлардағы табыс. Бұл көрсеткіш бойынша базалық жылы
11-ші көрсеткіш-таза пайда деп аталады.Кестеден көріп отырғанымыздай, базалық жылмен
12-ші көрсеткіш-Қызметкерлердің орташа тізімі.Базалық 2004 жылы қызметкерлердің тізімдік саны
13-ші көрсеткіш-еңбекақы қоры 2004 жылы 1347264 теңге болған болатын,
14-ші көрсеткіш-Орташа айлық еңбекақы мөлшері.Базалық жылы бұл көрсеткіш 9356
Кәсіпорынның еңбекақы төлеуді ұйымдастыруын талдау.
Жалақы еңбегі үшін марапаттаудың және кәсіпорын қызметкерлерін ынталандырудың негізгі
Зауытта жұмысшылардың еңбегі мерзімдік сыйлықақы жүйесімен төленеді, тапсырманы 100
Кесте 2- Қызметкерлердің жалақы қорының құрамы
Жылдар Тарифтік ставка мен лауазымдық айлықақы бойынша есептелген жалақы
2004 13677,9 380,5 152,3 380,5 152,3
2005 13900,7 498,0 242,8 498,0 242,8
Зауытта барлық жұмысшыларға жақсы жағдай жасалған. Жұмысшыларға жарты құнын
Еңбекақы ай сайын кешіктірілмей беріліп тұрады. Жұмысшылардың еңбекақысы мерзімдік
Мерзімдік ақы төлеу – қызметкерлердің еңбегіне олардың нақты істеген
Мерзімді ақы төлеу нысаны,мына жағдайларда қолданылады:
-егер жұмысшы өнім өндіруді арттыру процессіне тікелей араласа алмай,ең
Іскерлік маркетинг жүйесі мен өнімді сату және зауыттың қазіргі
“Вернер”және “Пфлайдер”сияқты сүт өнімдерін шығаруға арналған ең жақсы құрал-
“Меркі ірімшік зауыты”сүт өнімдерін өндіретін зауыттың өз фирмасының жеке
Зауыт өнімдері жеке саудаға,едәуір ірі комарциялық ұйымдарға жеке меншік
Сапалы зауыт өнімдерін жарнама арқылы өткізуге және зауыт имиджін
Сүт өнімдерін сату саласында қазіргі маркетингтік зерттеулердің нәтижесінде
Қолайлы бағаның қойылуы және тұтынушылармен қарым-қатынас концепциясы серіктестер мен
2.2 Кәсіпорынның өнім өндіруі мен өткізуін талдау.
Өндіру көлемі мен өткізу көлемі бір – бірімен байланысты
Өндіру көлемінің және өткізуді оның сапасы кәсіпорынның шығынына, табысы
Өндіру мен өткізу көлемі натуралды және құндық түрде анықталуы
Өндіру көлемінің негізгі көрсеткіштері болып жалпы және тауарлы өнім
Жалпы өнім – аяқталмаған өндірісті қосқандағы кәсіпорынның барлық шығарылған
Өнім өткізу көлемі өнімді жөнелтумен немесе төлеумен анықталады. Ол
Кесте 3 -Өнімді өндіру мен өткізудің динамикасын талдау.
№ Көрсеткіштер өлшем бірлігі 2004ж 2005ж %-к өсу қарқыны
1
-
- Өндіру көлемі
Құндық түрінде
Натуралды түрінде
мың тг
тонна
190945,0
3000,0
257274,0
4285
134,7
142,8
+66329
+1285
2
-
-
Өткізу көлемі
құндық түрінде
натуралды түрінде
мың тг
тонна
189267,5
2850
193946,6
3100
102,4
108,7
+4679,1
+250
Өндіру көлемі құндық түрінде 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда
Әрбір кәсіпорын өзінің шығаратын өнімдерінің ішінде негізгі және қосалқы
Кәсіпорын үшін үлкен орынды мемлекет тарапынан тапсырыстарды орындау жатады,
Тауарды өз уақытысында жеткізбеу осы кәсіпорынның ғана жұмысына зиянын
Кәсіпорынның өнім ассортименті мен өнім шығару құрылымын жасағанда бір
Ассортиментті қалыптастыру жүйесі өз құрамына келесілерді кіргізеді:
тұтынушылардың ағымдағы және алдағы қажеттіліктерін анықтау;
өндіруге жоспарланған немесе өндіріліп жатқан өнімнің бәсекеге қабілеттіліктерін талдау;
әрбір бұйымның өмірлік циклын қарастырып, ескірген өнімдерді ассортимент құрамынан
ассортименттегі өзгерістердің тиімділік пен қауіптің деңгейін тексеру.
Ассортимент бойынша жоспардың орындалуын талдау әдетте арнайы коэффициентін есептеу
2.3 “Меркі ірімшік зауыты”ЖШС өндірістік бағдарламасының құрылымын талдау
Қазіргі нарықтық экономика жағдайындағы кез келген жұмыс істейтін кәсіпорын
Өндірістік бағдарламаны жасағанда көбінесе нарық сұранысына келіп тіреледі, сонымен
Кәсіпорын шығарған өнім көлемі мен оны өткізу көлемі теңескен
Кез келген кәсіпорын өнім өндіргенде шикізат пен материалдарды, ресурстарды
Қазіргі заман талабына келсек, өнімде көптеген қасиеттердің болуын қажет
Өндірістік бағдарламаның құрылымын талдағанда 2004 жылдың өнім өндіру жоспары
“Меркі ірімшік зауыты” ЖШС-ның 2004 жылға арналған өндірістік бағдарламасы.
№ Өнімдер Өлшем бірлік 2004 жыл Соммасы мың теңге
бағасы жоспар нақты
1. Малыш 3.2% тонна 75 100 97 7275,0
2. Малыш 3.6% тонна 80 100 86 6880,0
3. Малыш 2.2% тонна 72 100 92 6624,0
4 Малыш 6% тонна 85 100 98 8330,0
5 Любимое 6% тонна 85 100 96 8160,0
6 Любимое 3.2% тонна 80 100 100 8000,0
7 Любимое 2.2% тонна 73 100 91 6643,0
8 Любимое 1% тонна 65 100 92 5980,0
9 Любимое % тонна 60 100 50 3000,0
10 Барлығы
Береке 2.2% тонна
тонна
58 900
150 802
145 60892,0
8410,0
11 Береке 3.2% тонна 62 170 160 9920,0
12 Береке 3.6% тонна 64 100 98 6272,0
13 Особый майсыз тонна 65 180 175 11375,0
барлығы:
14 Алдиша 2.1% тонна 70 120 110 7700
15 Алдиша 6% тонна 73 140 135 9855,0
16 Қаймақ 15% тонна 40 150 150 6000
17 Қаймақ 36% дана 62 200 200 12400
18 Қаймақ 20% дана 57 200 200 11400
19 Қаймақ 6% дана 60 150 150 9000
20 Қаймақ 36% дана 45 150 150 6750
21 Қаймақ 20% дана 60 100 100 6000
22 Қаймақ 15% дана 43,8 100 100 4380
23 Қаймақ дана 47,5 200 200 9500
24 Жүзім сүзбесі дана 36 150 150 5400
25 Бумер сүзбесі дана 57 150 100 5700
Барлығы:
1810 1745 94085,0
Барлығы: 3000 190945,0
Бұл өндіріс жоспарын қарасақ өнімнің 25 шығаруға бағытталған және
“Меркі ірімшік зауыты”ЖШС 2005 жылға арналған өндірістік бағдарламасы
№ Өнімдер Өлшем бірлік 2005 жыл Соммасы мың теңге
бағасы жоспар нақты
1. Малыш 3.2% тонна 75 100 97 7275,0
2. Малыш 3.6% тонна 80 100 86 6880,0
3. Малыш 2.2% тонна 72 100 92 6624,0
4 Малыш 6% тонна 85 100 98 8330,0
5 Любимое 6% тонна 85 100 96 8160,0
6 Любимое 3.2% тонна 80 100 100 8000,0
7 Любимое 2.2% тонна 73 100 91 6643,0
8 Любимое 1% тонна 65 100 92 5980,0
9 Любимое % тонна 60 100 90 5400,0
Барлығы тонна
900 842 63292,0
10 Береке 2.2% тонна 58 150 145 8410,0
11 Береке 3.2% тонна 62 200 200 12400
12 Береке 3.6% тонна 64 100 98 6272,0
13 Особый майсыз тонна 65 200 200 13000
барлығы:
14 Алдиша 2.1% тонна 70 200 180 12600,0
15 Алдиша 6% тонна 73 200 200 14600
16 Қаймақ 15% тонна 40 250 230 9200
17 Қаймақ 36% дана 62 200 200 12400
18 Қаймақ 20% дана 57 200 200 11400
19 Қаймақ 6% дана 60 300 250 15000
20 Қаймақ 36% дана 45 300 300 13500
21 Қаймақ 20% дана 60 400 380 22800
22 Қаймақ 15% дана 46 200 200 9200
23 Қаймақ дана 50 300 280 14000
24 Жүзім сүзбесі дана 40 200 180 7200
25 Бумер сүзбесі дана 60 200 200 12000
Барлығы:
2950 2800 153900,0
Барлығы: 4285 257274,0
2005 жылы жоспар бойынша дана өнім өндірілмек, ол 2004
Сонымен кейде тиімді жұмыс істеудің алғышарты болып өндірістік бағдарламаны
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
3.1. “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС – да өндірістік бағдарламаны
Егемендік алғаннан кейінгі бұрынғы КСРО құрамындағы елдермен алдағы экономикалық
Соңғы жылдар ішінде елде қиын әлеуметтік – экономикалық мәселелер
Кеңес дәуірінде өндіріс көлемін орталықтан белгілеп, өнімнің сапасына емес
Кез келген өңдеуші кәсіпорын үшін ең басты сұрақтарының бірі
Сонымен кәсіпорынның тиімділігі төмендеп, тұтынушы қажеттілігін неғұрлым толығырақ қанағаттандыруда
Сонымен бірге 80 – жылдары кәсіпорынның тиімділігін қамтамасыз ететін
Зерттеу көрсеткендей нарықтық ресурсты бағыт өндірістік бағдарламаны қалыптастырғанда келесі
Кәсіпорын өзінің эволюциясында бірнеше кезеңдерді бастан кешіреді, ол: пайда
Сонымен кәсіпорынның қазіргі өмірлік циклының қажетті өнім көлемін, өткізу
Дипломдық жұмыстағы зерттеулер көрсеткендей, өндірістік бағдарламаны қалыптастырғанда әсер
Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын қалыптастырғанда тек қана тұтынушылардың қажеттілігін ескеріп
Өндіріс құрамындағы жоғарғы табыстылықтан төмен табыстылыққа өзгеруі, сату
Қорытындылайтын болсақ, “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС – нің өндірістік
“Меркі ірімшік зауыты” ЖШС – нің өндірістік бағдарламаны жасаудағы
Сонымен бірге алдағы уақытта банкттен 6 млн доллар күрделі
3.2 Нарық жағдайындағы кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының қалыптасуының жаңа әдістері.
Қазақстан экономикасында көрініс тапқан ұзақ уақыттық трансформация кезеңінен кейін,
Кеңестік дәуірдегі ел кен орындарын талан таражға салып өндіру
Осындай кедергілерді толық зерттей келе Қазақстан өзінің дамуын 15
Сонымен нақты 2015 жылдағы стратегиялық мақсаттар болып:
Қазақстанның мемлекеттік біртұтастығын және ұлттық қауіпсіздігін нығайту;
өңдеуші салаға негізделген экономика құруға тырысу;
ел экономикасын әлемдік нарыққа бәсекеге қабілетті ету және интеграциялау;
экономикалық даму мен халықтың әл ауқатын орта дамыған мемлекеттер
демократиялық азаматтық қоғам мен тиімді әрі мықты құқылық мемлекет
Аталған 15 жылдық стратегияның жүзеге асуын үш кезеңге бөледі:
1 кезең (2003 - 2005) – бұл кезеңде өндіріс
2 кезең (2006 - 2010) – сапалы өзгерістердің бастамасы.
3 кезең(2011 - 2015) – бұл жылдық өсімі 8,8
Сонымен бұл 2015 жылға дейінгі стратегия күткен көлемде орындалған
Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргі кездегі дамуы жалпы өнімнің өсуімен
Бұл стратегияны жүзеге асыру үшін қомақты жұмыс жасауды талап
Сонымен президентіміз Н.Ә. Назарбаев «Үшінші мың жылдықтың ғылымы» атты
Өнеркәсіптік өндіріс Қазақстан Республикасының экономикасының негізі болып табылады. Тәуелсіздік
Экономика біздің дамуымыздың басты басымдығы, ал экономиканың барынша жоғары
Бұған біз өз экономикамыздың бәсекелестік қабілетін арттыру арқылы елімізді
Сондықтан 2007 жылы экономиканы дамытудың негізгі бағыттары мыналар болуы
экономиканы әрі қарай ырықтандыру және жүйелі реформаларды жалғастыру арқылы
Қазақстан экономикасының ашықтығын күшейту;
индустриалды-инновациялық даму стратегиясын күшейту;
индустриалды-инновациялық даму стратегиясын жүзеге асыру;
ауылды дамыту стратегиясын жүзеге асыру;
инфрақұрылымды дамыту.
Бұл басты басымдықты бағыттар ішінен машина жасау саласына байланысты
Үкімет әлемдік деңгейдегі сарапшыларды тартып, еліміздің артықшылықтарына талдау жасау
Біз іс-жүзінде барынша тиімділік беретін үздік халықаралық тәжірибеден өтуіміз
Сондай-ақ «Қазақстан-КамАЗ» кщнцерні зауытында жүк автомобильдерін құрастыруды арттыра түскен
Енді бүкіл салалар бойынша статистикалық мәліметтерді қарастырсақ: 2000 жылдан
2000 жылы өткен жылмен салыстырғанда өндіру көлемі 15,5 %-і
2001 жылы Қазақстанның өнеркәсіптік кәсіпорындарында 2000 млрд теңгеге өнімдер
2003 жылдың қаңтар-маусымдағы өндіру көлемі 2002 жылдың қаңтар-маусымындағы өндіру
Өнеркәсіп салаларында 2002 жылы 664,5 мың адам жұмыс жасаған,
Салалар бойынша өндірістік өнімнің табиғи көлемі, индексі.
Атауы 2003ж 2004ж 2005ж
Өнеркәсіп барлығы 115,5 113,8 408,7
Электр энергиясы 105,8 108,5 950
Мұнай өндіруші 115,8 115,1 112,5
Мұнай өндеуші 103,8 123,7 107,6
Газ 125,0 101,5 106,0
Көмір 128,4 105,7 81,3
Қара металлургия 110,8 100,6 105,7
Түсті металлургия 149,8 112,4 112,2
Химиялық және мұнай химиялық өнеркәсіп 122,2 154,7 117,7
Машина жасау мен металлургия 179,9 142,1 91,6
Құрылыс материалдары 138,6 146,1 108,0
Жеңіл өнеркәсіп 122,5 137,7 150,5
Тамақ өнеркәсібі 116,1 108,2 113,8
Өткен 10 жылдың ішінде өндірістің салалық құрылымы біршама өзгерістерге
Өнеркәсіптің салалық құрылымының өзгеруіне салаға салынған инвестиция көлеміне байланысты.
2005 жылғы экономикалық салалардағы іс-әрекеттер бойынша өнеркәсіп өндірісі құрылымы.
2001-2005 жылдар арлығында Қазақстанның барлық салаларында өндірудің төмендеуі байқалды,
2001 жылы өңдеуші өнеркәсіпте өсудің алғашқы белгілері байқала бастады.
2002 жылы өңдеуші салада 937,2 млрд. Тг. өнімдер өндіріліп,
Машина жасау саласындағы соңғы үш жыл ішінде өсу байқалды.
2000 жылы – 13,6 % ,2001 жылы – 1,8
2005-2006 жылдары сала бойынша өндірістің қуаттар орташа есеппен 10
2002 жылы 2001 жылмен салыстырғанда подшибниктерді өндіру 12,4 %
Тәуелсіздік жылдары ішінде республикада видеомагнитафондарды, тоңазытқыштарды, шаңсорғыштарды шығаруды игерді.
Оңтүстік Қазақстан облысында (электроаппарат АҚ) күн көзінен жылынатын су
Қазэнергокабель зауыты ТМД бойынша қуатты қорғалған өткізгіштерді Еуропалық мамандану
Қазақстанның машина жасау саласындағы басты мәліметтер жоғарыда көрсетілген. Ол
Өңдеуші кәсіпорындарды дамыту үшін заңдылықты түпкілікті жөндеп, қаржы тексеру
Қазіргі еліміздің ұлан-ғайыр жері мен табиғи байлықтарын ескере келе
Енді кәсіпорын деңгейіне оралсақ, жоғарыда айтылған бағыттарды жүзеге асырғанда
Қорытынды
Сонымен қорыта келе нарық экономикасы қарсаңында жұмыс жасап отырған
Қазіргі жағдайда тауарлық саясатқа сәйкес кәсіпорын неғұрлым көп тауар
Негізгі дүние жүзіндегі белгілі экономикалық әдебиеттерде негізгі үш бағытты
Өндірістік бағдарлама – таңдалған тауарлық стратегия бойынша жасалған, тұтынушылардың
Нарық экономикасы жағдайында кәсіпорынның тиімді жұмысының негізінде тұтынушылар қажеттілігі
Өндіріс бағдарламасын жоспарлау, кәсіпорынның өмірлік циклы тұжырымдамасына негізделуі қажет,
Өндірістік бағдарлама жасағанда келесідей жұмыстар жүргізілуі керек: өнім өндіру
Жасаған талдау барысында “Меркі ірімшік зауыты” ЖШС – ның
Сонымен алға қойылған мақсаттар мен оның орындалу мүмкіндігі өте
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. Президенттің Қазақстан халқына жолдауы,Егемен
2. Ильин.Планирование на предприятия, Минск.2000 год,119 -123стр.
3. Егоров В.Н, Варакута С.А. Планирование на предприятий –
4. Хрипач В.Я, Суша Г.З. Экономика предприятия Минск эконом
5. Сергеев И.В. Экономика предприятия, Москва, 1999 ж, 293
6. Волкова О.И. Экономика предприятия, Москва, 1998 ж,308 бет
7. Бухалков. Внутрифирменное планирование: учебник – М инфра 2000
8. Есентугелов А. Долгосрочное стратегия развития экономики и размещение
9. Дюсембаев К.Ш Анализ финансового положения предприятия, Алматы, 1998
10. Савицкая Г.В Анализ хозяйственной деятельности предприятия Минск, 2003
11. Крылов Э.И. Анализ эффективности инвестиционной и инновационной деятельности
12. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия в АПК,
13. Лопушенская Г.К, Петреев А.Н. Планирование на условиях рынка,уч.пос.
14. Сундетов С.А. Планирование и прогнозирование в условиях рыночной
15. Горемыкин П.Р, Планирование на предприятия 2004 ж
16. Бабич Т.Н, Кузьбожев Э.Н, Планирование на предприятия, уч.пос.
17. Морозова Ю.П, Планирование на предприятия, Под. ред М
18. Бурлибаева Д.Я, Формирование производственной программы предприятия в условиях
19. Прогнозирование и планирование в условиях рынка, уч.пос Е.А
20. Прогнозирование и планирование экономики, под.ред. Г.А.Кандауровой, В.А. Боршевича,
3
79
Қаймақ
Ряжена
Сүт қабылдау
бөлімі
1.сүттің майлылығы тексеру
2.сүтті сүзуге жіберу
2.
Сүтті пісіруге жібереді.
Сүтті салқындатуға жібереді.
Сүтті ұйытуға жібереді.
Айран
Ірімшік
Жұмыс календары
Жабдықтау мерзімі
Жедел күнтізбелік жоспарлау жүйесі
Өндірісті ұйымдастырудың типтік әдістері, нормативтер
Нақты уақыт қоры,
бағдарламаның қор сыйымдылығы
Жоспарлы кезеңдер бөлігіндегі өндіріс жоспары
Құрылымдық бөлімшелердің өндіріс жоспары
Жедел күнтізбелік жоспарлар
Жүктеу коэффициенті,резерв,құрал-жабдықтар
Өндіріс жоспарының
орындалуын талдау
Өнім шығаруды жоспарлау (натуралды түрде)
Бағалар, өндірістік бағдарламалар
Өндірістік қуат, тапсырыс қоржыны, өнім қалдығы
Номенклатура,
ассортимент,
ырғақтылық,
сапа
Өндірістік бағдарлама
Резервтер
Еңбек сыйымдылығы, уақыт қоры құралдар құрамы, жұмыс режимі, өнімділік
Тапсырыс қоржынын талдау
Өнім-үлгі
Құрылымы,
тиімділігі
Өндірістік қуатты есептеу
Өндірістік қуат
Өндірісті құндық өлшеммен жоспарлау
Бағдарламаны жүзеге асыру бойынша іс-әрекеттер жасау
Өндірістік бағдарламаны бағалау
Рентабельділік нормасы
Өндіріс және өткізу жоспары
Қуаттар балансы
Өндірістік бағдарламаның тиімділігі
Ұйымдастыру-техникалық шаралар жоспары