АҢДАТПА
Өзекті сөздер: ұңғыма, геологиялық тілме, ұңғыма құрылмасы, бұрғы ерітіндісі,
Бұл жоба Орталық – Шығыс Прорва кен орнында тереңдігі
Кен орнының геологиялық сипаттамасы берілген, бұрғылаудың техника және технологиясына
МАЗМҰНЫ
1. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 30
1.1. Географиялық және экономикалық жағдайлар 31
1.2 Ауданның геология-геофизикалық зерттеу тарихы 32
1.3 Стратиграфия 32
1.4 Тектоника 36
1.5 Мұнай – газдылығы және оның перспективасы 37
1.6 Сулылығы 38
1.7 Ұңғыманы қазу кезінде кездесетін қауіпті аймақтар мен
1.8. Перспективалы қабаттарды ашу және сынау 39
1.8.1 Қабаттарды сынаудың тәсілдері мен аралықтары 39
1.8.2 Өнімді қабатты ашу әдісі 41
1.9 Ұңғымадағы геофизикалық зерттеулер 41
2 ТЕХНИКАЛЫҚ – ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 41
2.1 Бұрғылау тәсілін таңдау және дәлелдеу 42
2.2 Ұңғыма құрылмасын жобалау және дәлелдеу 42
2.2.1 Қашау мен шегендеу тізбегінің диаметрін таңдау 46
2.3.1. Ауырлатылған бұрғылау құбырларының диаметрін және ұзындықтарын анықтау 49
2.3.2. Бұрғылау құбырлары тізбегін беріктікке есептеу 51
2.4. Ұңғыманы жуу 54
2.4.1 Жуу сұйығының түрін таңдау және оның параметрлерін әр
2.4.2 Жуу сұйығының барлық түрі үшін саздың, судың,
2.4.3 Жуу сұйығын дайындау, химиялық өңдеу үшін және
жабдықтарды таңдау 58
2.4.4 Ұңғыманы жуудың гидравликалық есебі 58
2.5 Бұрғылау қондырғысын таңдау, бұрғылау жабдықтары мен мұнара 67
2.5.1 Бұрғы мұнарасын таңдау 67
2.6. Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобалау 54
2.6.1 Қашаулардың түр-өлшемін, моделін олардың көрсеткіштерін
2.6.2. Бұрғылау тәсілдеріне байланысты, әр тереңдік аралықтары үшін
2.6.3. Қашауға өстік салмақпен және оның айналу 58
жиілігін жобалау 58
2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау 60
2.7. Ұңғымаларды бекіту 61
2.7.1. Шегендеу тізбектерін жобалау және 61
оларды беріктікке есептеу 61
2.7.2 Аралық және пайдалану құбырлары тізбегінің 66
төменгі жинағы 66
2.7.3 Шегендеуші құбырлар тізбегін түсіруге дайындық жұмыстары және оларды
2.7.4 Цементтеу тәсілін таңдау және тізбектерді 69
цементтеуге есептеу 69
2.8 Ұңғыманы игеру 76
3 АРНАЙЫ БӨЛІМ 87
3.1 Орталық – Шығыс Прорва алаңындағы ұңғымалар құрылмаларына талдау
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 99
4.1 Ұңғыма құрылысының уақытын анықтау 99
ҚОРЫТЫНДЫ 1
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1
Кіріспе
1 Геологиялық бөлім
Географиялық және экономикалық жағдайлар
Ауданның геология-геофизикалық зерттеу тарихы
Стратиграфия
Тектоника
Мұнай –газдылығы және оның перспективасы
Сулылығы
Ұңғыманы қазу кезінде кездесетін қауіпті аймақтар мен қиындықтар
Преспективалы қабаттарды ашу және сынау
Қабаттарды сынаудың тәсілдері мен аралықтары
Өнімді қабатты ашу әдісі
Ұңғымадағы геофизикалық зерттеулер
Техникалық және технологиялық бөлім
Бұрғылау тәсілін таңдау және дәлелдеу
Ұңғыма құрылмасын жобалау және дәлелдеу
Бұрғы тізбегінің құрылымын жобалау; бұрғы құбырлар тізбегін беріктікке есептеу
Ұңғыманы жуу
Жуу сұйығының түрін таңдау және оның параметрлерін әр тереңдік
Жуу сұйғының барлық түрі саздың, судың, химиялық реагенттердің, ауырлатқыштың
Жуу сұйығын дайындау, химиялық өңдеу үшін және ұңғыма сағасына
Ұңғыманы жуудың гидравликалык есебі
Бұрғылау қондырғысын таңдау (бұрғылау жабдықтары мен мұнара)
Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобалау
Қашаулардың түр-өлшемін,моделін және олардың көрсеткіштерін,
өндіріс статикалық мәліметтері бойынша жобалау
Бұрғылау тәсілдеріне байланысты, әр тереңдік аралықтары үшін жуу
сұйығының шығынын жобалау
2.6.3 Қашаудың өстік салмағын және оның айналу жиілігін
2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау
Ұңғымаларды бекіту
Шегендеуші құбырлар тізбектерін жобалау және оларды беріктікке есептеу
Аралық және пайдалану құбырлар тізбегінің төменгі құрамалары
Шегендеуші құбырлар тізбегін түсіруге дайындық жұмыстары және оларды түсіру
Цементтеу тәсілін таңдау және тізбектерді цементтеуге есептеу
Ұңғымаларды игеру
Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны ластанудан сақтау
Қауіпсіздік техника шаралары, кәсіп-санитарлық және өртке қарсы сақтық шаралары
Қоршаған ортаны қорғау
Арнайы бөлім
Орталық -Шығыс Прорва алаңындағы ұңғымалар құрылмаларына талдау
Экономикалық бөлім
Ұңғыма құрылысының уақытын анықтау
Ұңғыма құрылысына смета жасау
Жобалық ұңғыманы қазудың салыстырмалы тиімділігі. Техникалық және
экономикалық көрсеткіштері
КІРІСПЕ
Алғашқы геолого-геофизикалық зерттеулер 1932-34 жылдары жүргізілген. МОВ- тің сейсмикалық
Құлсарыдағы Батыс-Қазақстан геологиялық басқармасы 1959- жылы бірінші ұңғыманы
Кен орында бұрғылау Балықшы бұрғылау басқармасы және
ГЕОЛОГИЯЛЫҚ
1. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Географиялық және экономикалық жағдайлар
Прорва мұнай, газ кен орны Оңтүстік- Ембі мұнай ауданның
Қыртастың абсолютті белгілері 20 дан 27 метрге дейін ауытқып
Айтылған ауданның көптеген жерлері арықтармен кескіленген. Теңіз
Ауданның климаты континенталды. Жазы - құрғақ, ыстық. Ауаның температурасы
1.2 Ауданның геология-геофизикалық зерттеу тарихы
Прорва кен орынның геологиялық құрылыс зерттеулері берігеректе басталды, себебі
Құрылымдық картада горизонт бойынша Прорвалық төбе: Шығыс және Батыс
№ 5-і және 4-і ұңғымаларды бұрғылағанда сейсмологиялық материалдар бойынша
1.3 Стратиграфия
Қалыңдығы 4991 м тілікте пермь, триас, юра, бор, төрттік
Жұмыс уақтында 1/ 13 ұңғымалар аралығында триас қабатын
1. Палеозойлық тоб РZ
2. Пермдік жүйе
3. Төменгі бөлім
4. Кунгурлық қабат Р1,к
Кунгурлық қабат шөгінділері 6 ұңғымада ашылған (56,63, 66,78,81,308).
1. Мезазойлық топ МZ
2. Триастық топ Т.
Триас қабаты пермдік шөгінділерге жатады. Жұмысқа сәйкес триас шөгінділері
Ұңғымалар бойынша триастық шөгінділердің қалыңдығы 373 метрден 487
Пермотриас жүйесі РТ
Пермотриас жүйе шөгінділеріне құмдар, конгломераттар, алевролиттер, құмтастар және
Құмдар- сұрлы, әртүрлі дәнді, саз аралас болып жайласқан; конгломераттар-
Юра жүйесі I
Юра жүйесі шөгінділері, барлық бұрғыланған ұңғымаларда жоғарғы, ортаңғы және
Төменгі бөлім I1
Төменгі Юра бойынша бөлінбеген шөгінділер көбінесе әлсіз цементтелген
Юра шөгіндісі негізінде құмтастар, құмдар, алевролиттер және сазбалшықтарынан құралған.
Құмтастың түсі сұрлы, жасылды, орташа түйіршікті алевролитпен қабатталған; құмдардың
Ортаңғы бөлім I2
Ортаңғы Юра бөлімі алевролитті, құмтасты, сазбалшық шөгінділер қосылыстар
Жоғарғы бөлім I3
Жоғарғы бөлім құрамында Юралық жүйе бойынша келловейлік, оксфордский, волждық
Келловейлік ярус I3
Бұл қабатта құмтастар, алевролиттер, аргелиттер жайласқан. Құмтастар әртүрлі түсті:
Оксфордтық ярус I3 ox
Бұл яруста аргелиттер,құмтастар, саз және алевролиттер жайласқан. Орналасу қалыңдығы
Волждық ярус I3 v
Бұл қабатта мергелдер, саздар жайласқан. Орналасу қалыңдығы 250
Бор жүйесі К
Бор жүйесі геологиялық көрсеткіштері бойынша төменгі және жоғарғы бор
Төменгі бор К1 v
Юра жыныстары қабаттың әр жерінде, яғни үстінде шашылған валанжиндік
Апт ярусы К1 а
Апт ярусы саздан, құмтастан тұрады. Саздың түсі қара-сұрлы, қара,
Альб ярусы К1 аl
Бұл яруста құм және сазбалшық жайласқан. Құмның түсі сұрлы,
Жоғарғы бор К2sm+t
Сеноман+турон ярусы мергел, құм, бор және саздардан құралған. Мергелдің
Палеоген жүйесі Р
Палеоген шөгіндісі сеноман+турон ярусының үстінде сазды жыныстарында жатыр. Палеоген
Бұл аралықта әк тастардың түсі аспанкөк-ақшыл болып жайласқан: мергелдердің
Төрттік жүйе Q
Төрттік шөгінді біртекті жыныстар жиынтығынан құралған. Олар негізінен құмдақтардан,
1.4 Тектоника
Орталық және Шығыс Прорва кен орны Оңтүстік- Ембі төбесінің
Қанатының құлау бұрышы 20-тан аспайды. Табан бойынша төменгі
1.5 Мұнай – газдылығы және оның перспективасы
Орталық- Шығыс Прорва кен орны 1960 жылдан тамыз айында
Юра тілмесінің I2 қабатында және пермотриастық шөгінділерінде
56 және 308 ұңғымаларды сынағанда алынған мәліметтер бойынша мұнай-
және газ кеніштерімен басқада бұл кен орында қабат-коллекторлары бар.
Сынау кезінде мұнай және газ ағымдары кездесті.
Орталық Шығыс кен орында мұнай қабатының құрамын анықтау 3
1988 жылы №355,370,372 ұңғымалары бұрғылануға берілген. Бұл ұңғымалардан ортаңғы
1.6 Сулылығы
Орталық Шығыс Прорва кен орны қуатты сулы жүйе болып
Мұнай және газ кеніштерімен байланысты осы бөлімде төменгі бор,
Гидрохимиялық көрсеткіштер жағынан тереңдігі 850-1000м аралықта альб қабатындағы қабат
Жоғарғы бор, тереңдігі 790-815м аралықта сеноман+турон ярусында қабат сулары
Төрттік шөгіндісінде тереңдігі 165-180 м аралығында қабат сулары
1.7 Ұңғыманы қазу кезінде кездесетін қауіпті аймақтар мен
Ұңғыманы өткізу кезінде ұңғымаларда кейбір аймақтар мен аралықтарында литологиялық
165-180м аралығында төрттік шөгінділерінен судың білінуі байқалады, ал жоғарғы
1.8. Перспективалы қабаттарды ашу және сынау
1.8.1 Қабаттарды сынаудың тәсілдері мен аралықтары
Орталық – Шығыс Прорва кен орнында Юралық және Пермотриас
Геолого – геофизикалық мәліметтеріне қарай обьектілерде қабаттарды сынау басталды.
Ұңғымаларды сынау мынадай мақсатпен өткізілді: газдан, мұнайдың білінуінің, қабатта
Перфорация тығыздығы 1м3 – де 10 – 20
Зерттеу кезінде қарқынды ағынының сипаттамасына қарай фонтанды және деңгейді
Сынау кезінде газ бен мұнайдың сынамасы алынды. Зерттеу нәтижесінде
қарай, зерттеу тәсіліне қарқынды нәтижелерін өндіру болды, z
ның өткізгіштік коэффицентін, өнімділігін анықтау болды.
1.8.2 Өнімді қабатты ашу әдісі
Өнімді қабаттарды сапалы ашу, балшық ерітінділерімен ашады. Мұнай, газ
Зерттеу нәтижесінде қабаттың қысымды, ұңғыма түбіндегі қысымды, температураны, газды
1.9 Ұңғымадағы геофизикалық зерттеулер
Геологиялық құрылыс жағынан Орталық – Шығыс Прорва кен орында
Тектоникалық жағынан кен орын Орталық – Ембі төбешігің
2 ТЕХНИКАЛЫҚ – ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Бұрғылау тәсілін таңдау және дәлелдеу
Қазіргі кезде мұнай және газ ұңғымаларын бұрғылауда роторлық және
Бұлардың қайсысы бірін таңдап алу бұрғылау техника-экономикалық көрсеткіштері, бұрғылау
Турбиналық бұрғылау тәсілімен бұрғылау барысында техника-экономикалық көрсеткіштер, роторлық бұрғылау
2.2 Ұңғыма құрылмасын жобалау және дәлелдеу
Ұңғыма құрылмасын жобалау үшін, ең алдымен бұрғылау шартына сиыспайтын
Ұңғыма құрылмасын жобалаудың екі әдісі бар. Бірінші әдісі бойынша
Ка ,
мұндағы : с- тұщы судың тығыздығы, кг/м3;
g- еркін түсу үдеуі, м/сек;
z- қаралытын тереңдік, м;
Рқ- z- тереңдігіне сәйкес келетін қабат қысымы, МПа
Жұту қысымының индексі:
Кж= ,
Мұндағы: Рж – z – тереңдіктегі жұту қысымы, МПа.
Жобаланатын ұңғымалар үшін Рж – нің мәндері белгісіз жағдайларда
РЖ=0,0083z+0,66* Рқ
Бұрғылау сұйығының салыстырмалы тығыздығын әрбір бұрғылау аралықтары үшін,
Ка< < KЖ
Кр-резервтік коэффициенті
Тереңдігі 1200м дейінгі ұңғымалар үшін Кр =1,1(1,15
1200-2500м тереңдікте Кр=1,05(1,1
ал 2500м үлкен тереңдікте Кр=1,04(1,07
Жоғарыда көрсетілген формулалар бойынша мәндерін төмендегі аралықтарға анықтаймыз.
0-370 м
Kа= = =1,0
Кж= = =1,3
=(1,1(1,15)*Kа =(1,1(1,15)*1=1,1(1,15
1,0