ЖОСПАР
Кіріспе 3
I Шағын және орта бизнестің ел экономикасындағы алатын
1.1. Нарық жағдайындағы шағын және орта бизнестің мәні
1.2. Шағын және орта бизнестің дамуы, және оны
2. Шағын және орта бизнестің проблемалары және дамытуға
2.1. Шағын және орта бизнестегі проблемалар 22
2.2. Шағын және орта бизнесті дамытудың нақты шаралары
3. Қазақстандық шағын және орта бизнестің халықаралық дәрежедегі
Қорытынды 26
Қолданылған әдебиеттер тізімі 27
Кіріспе
Қазақстан Республикасының экономикасы әкімшілік-бұйрықтық экономикадан нарықтық экономикаға көшудің
Тиімді нарықтық экономиканы құруда шағын және орта бизнестің
Бүгінгі таңда республикамызда экономиканы қайта құру жолында оның
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, шағын бизнес дамыған нарықтық
Сондықтан бұл жұмыстың негізгі мақсаты Қазақстан Республикасындағы шағын
I Шағын және орта бизнестің ел экономикасындағы алатын
1.1. Нарық жағдайындағы шағын және орта бизнестің мәні
Қазақстан Республикасының экономикасы шаруашылықтың эртүрлі формаларын дамытпай қалыптаспайды,
Сонымен, шағын және орта бизнестің ел экономикасындағы алатын
Шағын және орта бизнестің субъектісі ретінде кәсіпкер танылатыны
Кәсіпкерлік феномені бағзы заманнан бері экономикалық, элеуметтік ғылымдардың
Кәсіпкерлік қызметке талдау жасау - оның жалпы экономикалық
Әлеуметтік-экономикалық құбылыс ретінде кәсіпкерлік көптеген қоғамдық қатынастарды қамтиды.
Шағын және орта бизнесті жүзеге асырушы кәсіпкерді-«индивид» түрінде
А.Смит шағын және орта бизнес пен кәсіпкер туралы
Кәсіпкерліктің субъектісіне экономикалық қызметке қатысушы түрлі тұлғалар ең
Кәсіпкерліктің объектісі - адамның белгілі қызметі. Мұның ерекшелігі
Сонымен, кәсіпкерлік - жаңа мүмкіндектері іздеу, жаңа технологияны
Бизнеспен іскерлік қабілеті жоғары, нарықта өз күш-қуатын жаңа
Иә, елімізде нарықтық экономиканың қалыптасқанына да 10 жылдан
Елдің кәсіпкерлік стимулын арттыру үшін экономикалық, әлеуметтік, құқықтық
Өндірістік - оның ішінде инновациялық, ғылыми-техникалық тауар өндіру,
Коммерциялық - сауда-саттық, делдалдық, сауда үйлері, тауар биржалары
Қаржылық - банктік, сақтандыру, аудиторлық, лизингтік қор биржалары
Кеңес берушілік - басқармалық, әкімшілік, маркетингтік, ақпараттық, кадрлар
Біздің Республикамызда қаражылық кәсіпкерліктің банктік түрімен тек қана
Қазақстан Республикасында нарықтық экономиканың белсенді қатысушылары - шағын
Кәсіпкерлікке тән тағы да бір сипат - шаруашылық
Шағын және орта бизнестің, кәсіпкерлік қызметтің мәні -
Шағын және орта бизнестің тарихына көз жіберейік. Ресейде
Шағын және орта бизнестің Қазақстан Республикасында құрылуы мең
Қазақстанда шағын және орта бизнесті жұмысшылар санына байланысты
Кесте 1.1.
Казақстандағы шағын кәсіпкерлікті
Елдер Шаруашылық салалары Жұмысшылар саны
Қазақстан: Өнеркәсіп, құрылыс және ауыл шаруашылығы. 50 адамға
Сауда және тұрмыстық қызмет. 30 адамға деин
Көлік және байланыс. 25 адамға дейн
Ғылым және инновациялық қызмет. 20 адамға дейн
Басқада (ойынханалар және шоу бизнестен басқалары). 15 адамға
Ресей: Өнеркәсіп, құрылыс, көлік және байланыс. 100 адам
Ауыл шаруашылығы. 60 адам
Ғылыми-техникалық сала. 60 адам
Көтерме сауда. 50 адам
Бөлшек сауда және тұрғындарға қызмет көрсету. 30 адам
Қызметтің басқада салаларын жүзеге асыру.
Қазақстан Республикасының ұлттық статистикалық агенттігінің 1997 жылдың 6
Экономикасы жаңа-жаңа дамып отырған елдер үшін орта және
И.Шумпетердің айтуынша: «Кәсіпкерлік шағын және орта бизнесті жүргізу
Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнес халықтың әл-ауқатының
Экономиканың жаппай дағдарысқа құрауынан, бюджет тапшылығы, қаржылық ресурстар
Субъективті негіздегі қиындықтарға, негізінен мынандай түсіндерме беруге болады.
Бүгінгі күні шағын және орта бизнестің алдында ең
Шағын бизнесті оптималды түрде қолдау мақсатында мемлекеттік стратегияның
Шын "мәніндегі жергілікті жерлерде шағын бизнес мониторингін" жолға
Тексеруші органдардың бюрократизмін тоқтату.
Несие ресурстарына қол жеткізуге жол ашу.
Салық саясатын шағын бизнес мүдделерімен байланыстыру.
Психологиялық қоғамдық барьерді жеңу.
Кей деректерге сүйенсек, шағын және орта бизнестің елге
Қазақстан Республикасы бойынша шағын және орта бизнесті мемлекеттік
Біздің жер қойнауымыз табиғи ресурстарға бай, географиялық орналасу
Кесте 1.2.
2002 жылдың 1-ақпанындағы Қазақстан бойынша
Облыстар мен қалалардың аталуы Шаруашылық пен айналысушы объектілердің
Қазақстан республикасы 87045 100% 36873 6 100% 154350
Ақмола облысы 3486 4,0 14626 4,0 735831 4,8
Ақтөбе обл. 3420 3,9 27058 7,3 612920 4,0
Алматы обл. 6718 7,7 17988 4,9 968827 6,3
Атырау обл. 1738 2,0 11590
861375 5,6
Батыс Қазақстан обл. 1871 2,1 15862 4,3 870122
Жамбыл обл. 4330 5,0 12630 3,4 256871 1,7
Қарағанды обл. 7137 8,2 29556 8,0 701570 4,5
Қызылорда обл. 2062 2,4 6371 1,7 203845 1,3
Қостанай обл. 4403 5,1 21411 5,8 505453 3,3
Маңғыстау обл. 2177 2,5 . 8533
Павлодар обл. 5059 5,3 16052 4,4 720955 4,7
Солт. Қазақстан обл. 2649 3,0 18560 5,0 486284
Оңт. Қазақстан обл. 8090 9,3 21311 5,8 242146
Шығ. Қазақстан обл. 5385 6,2 40723 11,0 718733
Астана қаласы 5616 6,5 24161 6,6 703107 4,6
Алматы қаласы 22904 26,3 82314 22,3 343939 22,3
Шағын кәсіпкерлік кез-келген мемлекеттің экономикасының негізгі саласының бірі.
Кесте 1.3
1999-2001 жж. Қазақстан Республиқасында заңды тұлға ретінде тіркелген
(статистика бойынша ҚР Агентігінің мәліметтерінен) 2
1999 ж. 2000 ж. 2001 ж. 2001 ж.
Бр. % Бр. % Бр. % Бр.
Шағын кәсіпорындардың барлығы 17539 100 24848 100 37095
Оның ішінде:
Өндіріс 2526 14,4 3668 14,7 5633 15,2 223,0
Құрылыс 2142 12,2 3007 12,1 4680 12,6 218,5
Сауда, автокөліктерді жөндеу, тұрмысқа 7587 43,3 11959 48,1
Статистика бойынша ҚР Агенттігі. Қазақстандағы шағын кәсіпорындар.
өндіру
Қонақ үйлер мен 229 1,3 490 2,0 789
мейрамханалар
Көлік және байланыс 670 3,8 1152 4,6 1952
Қозғалмайтын 3130 17,8 2892 11,6 4549 12,3 145,3
мүліктермен
операциялар, аренда,
Кәсіпорындарға
көрсетілетін
қызметтер
Басқада 1257 7,2 1680 6,8 1961 5,3 156,0
коммуналдық және
жеке қызметтер
Нарықты және еркін экономика шыныменде тауар мен тұтыну
Қызметкерлер саны бойынша сауда саласы ерекше орын сақтап
Осы талдауды толық аяқтау үшін, біз шағын кәсіпорындардың
Кестедегі мәліметтер бойынша осы соңғы жылдарда Қазақстанның экономикасы
1.2. Шағын және орта бизнестің дамуы, және оны
Баршамызға белгілі жай шағын және орта бизнес өз
Шағын және орта бизнес секторы үшін ең бір
Шағын және орта бизнес секторында орын алған шағын
Шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау ел Президентінің
Қамтамасыз ету
Басқарушылық
Қамтамасыз етушілік ролі - шағын кәсіпорындарға қызмет көрсету,
Басқарушылық - бақылау, жедел жарлықтар, әр түрлі жоспарлау,
Шағын және орта бизнесті қолдау оны дамыту бағдарламасының
Салықтық реформа барынша шағын және орта бизнесті ынталандыруға
Ал, әкімшілік мәселелерге тоқталсақ мысалы, занды тұлғаларды тіркеуден
Ал, құқықтық қолдау мәселесіне келсек - Заң, нормативті
Өндіріске, мемлекеттік емес кәсіпорындарға қаражат тартуды ынталандыру.
шағын және орта бизнесті көтермелеу бағдарламасының әр түрі
Коммерциялық тәуекелдерді сақтандыруды жүзеге асыратын компаниялар желісін ұлғайту,
Шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламасының әмбебап әдісі
салықтық каникулдар /шағын бизнес тіркелгеннен аумақтық және салалық
бюджетке есептелген аударымдар, дифференсацияланған ставканың төмендеуі;
қайтарымдылық негізде салықтық несие беру.
кәсіпкерліктің дамуы үшін, кәсіпкерлер заң шығарушы және орындаушы
Және де шағын және орта бизнестің іс-әрекетін жедел
Ал, шағын кәсіпорындардың мемлекет қажеттіліктерін қанағаттандыратын өнім өндіру,
Жоғарыда айтылғандарға орай, шағын бизнестің қаржылық фундаментін қалауда
Кәсіпкерлік дамуының дәрежесі жетілген немесе жетілмеген болуы мүмкін.
Күшті нарықтық экономикасы бар елдер тәжірибесі көрсеткеніндей, еркін
Нарықтық экономика үш түрлі күрделі «ауруға» қарсы тұра
Егер, мемлекет ақшаны нарықтық экономика жібергенінен артық шығарса,
Республикамызда шағын және орта бизнесті қолдау саясатын жоқ
Республиканың экономикасын тұтастай алып қарасақ, оның өндірісті басқару
Шағын кәсіпкерліктің дамуы Республиканың барлық азаматтарына қатысы бар
Республика Президентінің «Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және оның
Іс жүзінде экономиканың мемлекеттен тыс секторының құрылуының бірінші
Жоғарыда айтылғандай қалыптасқан құқықтық ортаның шағын бизнеске тигізетін
Жапондық мамандардың есептеуінше, екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезеңде
Шағын және орта бизнестің бәсекелестік ортада өмір сүруі,
Кәсіпкерліктің жылдам дамуы әсіресе шағын және орта бизнестің
Республикадағы дағдарыс шағын және орта бизнес субъектілерінінің мемлекеттік
Шағын және орта бизнестің дамуын тежейтін себептер ішінде,
Шағын және орта бизнестің даму мәселесін қозғағанда, мемлекет
Нарықты экономиканың ең негізгі талаптарының бірі шағын бизнесті
2. Шағын және орта бизнестің проблемалары және дамытуға
2.1. Шағын және орта бизнестегі проблемалар
Қазақстан Републикасында болып жатқан оңды өзгерістердің бірі -адамдардың
Елімізде әлі де болса кәсіпкерліктің күрт өсуі байқалмайды.
2001 - 2002 жылдары шағын және орта дамыту
Бүгінгі күні шағын және орта бизнесті дамытуға бөгет
Шағын және орта бизнесті қолдау үшін қажетті инфрақұрлымның
Сонымен бірге отандық тауар өндірушілер үшін қолайлы жағдайлардың
2.2. Шағын және орта бизнесті дамытудың нақты шаралары
Осы аталған және басқа да мәселелерді бірнеше топқа
Біріншісі топтағы ең үлкен мәселе - қабылданған заңдарды,
Елдің көбін бүгінде алаңдатып отырған екінші мәселе -
3. Қазақстандық шағын және орта бизнестің халықаралық дәрежедегі
Қазақстандық шағын және орта бизнес пен шетелдік тәжірибелер
Келесі бір көңіл бөлетін мәселе қазақстандық шағын және
Соңғы жылдары қазақстандық шағын бизнесті латынамерикандық тәжірибелерімен салыстыру
Келтірілген мәліметтер біздерді жақындастырған институционалды құрылымға тікелей қатысы
Қорытынды
Дүниежүзілік тәжірбиеге қарайтын болсақ, шағын инновациялық кәсіпкерлік қызметіне
Шағын кәсіпкерліктің дамуы бүгінгі таңда мемлекеттік экономикалық саясаттың
Бүкіл қиындықтарға қарамастан Қазақстанда инновациялық идеяларды өмірге енгізетін
Шағын кәсіпкерліктің барлық кешенді ішкі және сыртқы проблемалары
Олардың ішінде:
1)Европалық қауымдастық шеңберінде 1993 жылдың басынан бастап бэсеке
2) технология мен табиғатты қорғау шараларына байланысты заңдық
Жалпы қорыта келе, Қазақстандағы шағын бизнесті дамытудың мәні
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. 1997 жылдың 19 маусымындағы Қазақстан Республикасының "Шағын
2. Садуақасов А. Шағын бизнесті шарықтатудың АҚШ-тық әдісі
3. Сахариев С.С., Сахариев А.С.
4. «Шағын кәсіпкерлік» Нысанбаев С.Н., Алматы: Қазақ Университеті
5. Жатканбаев Е.Б. Малое предпринимательство: теория, мировой опыт
6. Кенжегузин М.Б. Экономика Казахстана на пути преобразований.
7. Назарбаев Н.А. Қазақстан - 2030. Барлық
8. Сабден О.С., Токсанова А.Н. Управление малым предпринимательством:
9. Сакенов М. Семейный бизнес итальянцев. Промышленность Казахстана,
10. Туржанов С. Малый бизнес должен развиваться не
11. Кәсіпкерлік ерекше экономикалық құбылыс. Группа авторов преподавателей
12. Қаржы-қаражат. 5/2001
13. Қазақстан Республикасының Заңы „Шағын кәсіпкерлікті мемелекеттік қолдау
14. Статистический ежегодник, Алматы, 2004//Статистическое Агентство.
15. Жолдасбаева Г.Ө. „Кәсіпорын экономикасы,,: Алматы,
17. Предпринимательство в Республике Казахстан / КазГАУ;
18. Предпринимательство в Республике Казахстан :
19. Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік меншіктің пайдаланатын объектілерін
2