МАЗМҰНЫ
Кіріспе ....................................................................................................................
1. Техникалық бөлімі ...........................................................................................
1.1. Арнаулы .........................................................................................................
1.2. Қолданылатын қондырғыларға шолу және олардың анализі.
1.3. Прототипті таңдап алу және негіздеу..........................................................
1.4. Техникалық сипаттамалары .........................................................................
1.5. Бұрғылау жасағының монтаждау тәсілін жетілдіру..................................
1.6. Жабдық...........................................................................................................
1.7. Қауіпсіздік шараларын атап өту..................................................................
1.8. Монтаж..........................................................................................................
2. Есептеу бөлімі..................................................................................................
2.1. Есептік жүктеулерді анықтау .....................................................................
2.1.1. Тік (вертикаль) жүктеулер........................................................................
2.1.2. Көлденең (горизонталь) жүктеулер.........................................................
2.2. Тік және көлденең жүктеулер әсерінен болатын мұнаралардың есептеулері............................................................................................................
2.2.1. Мұнара аяқтары серіппелерінің есері......................................................
2.3. Шектеулі жадай бойынша есептеу..............................................................
2.3.1. Шектеулі кернеу бойынша есептеу..........................................................
2.4. Белдік және мұнараның басқа элементтерінің есері.................................
2.5. Мұнараны толық беріктікке есептеу...........................................................
2.5.1. Мұнара түрдегі мұнаралар........................................................................
2.5.2. Діңгек түрдегі мұнаралар..........................................................................
2.6. Мұнара түрдегі мұнаралардың есері..........................................................
3. ЭЕМ-де есептеу...............................................................................................
3.1. Өтімділік қисығын есептеу..........................................................................
3.2. Ұңғы өтімділігінің бір циклде бұрғылау құбырларын көтеруінің машиналық
4. Экономикалық бөлім........................................................................................
4.1. Технико-экономикалық есептеулер.............................................................
4.2. АСП-ны қолданудың арқасында ұңғының өтімділігінің уақыт өзгерісін есептеу
4.3. ЭМТ – электромагнит тормозын қолдану арқасында уақытты тиімді
4.3.1. Көтеріп – түсіру операциясының уақытының үнемділігі......................
4.3.2. ЭМТ – 4500 тормозының эксплуатациялық сенімділігінң арқасында ремонтна
4.3.3. Ірі блоктарды тар сораппен орын уаыстырғандағы үнем.......................
4.4. Жаңа қондырғыны қолданғанда тұтынушының бір жылдық шығынының өзгеруі..............................................................................................
4.4.1. Бұрғылау бригадасының жалақысы.........................................................
4.4.2. Қондырғының тікелей шығындары..........................................................
4.4.3. Желіден жұмсалатын қуат.........................................................................
5. Еңбекті қорғау бөлімі......................................................................................
5.1.Еңбекті қорғауды жалпы ұйымдастыру шаралары......................................
5.2.Техникалық шаралар.....................................................................................
5.3.Электр қауіпсіздігі........................................................................................
5.4. Қозғалмалы станок, мәшіне және механизмдерді қалқандау.................
5.5. Жерге тұйықтау қорғанышын есептеу......................................................
5.6. Санитарлық – гигиеналық шаралар...........................................................
5.7.Жабдықталғандықты есептеу......................................................................
5.8. Өртке қарсы шаралар..................................................................................
Қорытынды.........................................................................................................
Әдебиеттер тізімі................................................................................................
АҢДАТПА
Берілген дипломдық жобада жобалану объектісі етіп жүккөтергіштігі 5000 кН
Осы конструкцияны таңдап алған кезімде мен қазіргі кезде қолданылып
Менің ұсынып отырған модернизациям қауіпсіздік шарттарына сай, бірталай процестерді
Жобада жүктеулер әсерінен болатын мұнараның есептелуі, мұнара аяқтарының серіппелерінің
ЭЕМ – де өтімділік қисығы есептеліп, ұңғы өтімділігінің бір
Сонымен қатар еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және қоршаған ортаны
Менің ойымша ұсынылып отырған жоба жоғарыда айтылып өткен пункттерге
АНОТАЦИЯ
В данном дипломном проекте объектом модернизации служит комплекс буровой
При выборе данной конструкции я руководствовался большей приспособленностью его
Предложенное усовершенствование соответствует нормам безопасности, способствует убыстрению ряда процессов,
В проекте приведены расчеты по определению нагрузки и расчет
На ЭВМ была рассчитана кривая проходки, определено машинное время
Уделено внимание вопросам охраны труда, техники безопасности при эксплуатации
КІРІСПЕ
Бұрғылау мұнарасы көтеріп-түсіру операциясын автоматтандыру мен механикаландыру құралдарын және
Бұрғылау мұнараларына қойылған МЕСТ12,2,041-79 қауіпсіздік талаптарына сәйкес мұнараның құрылысы
Көтеріп – түсіру операциясының жүзеге асырылуы бойынша бұрғылау мұнараларының
Аяқтарының саны және олардың өзара орналасуы бойынша бұрғылау мұнаралары
Мұнаралы мұнаралар иілгіш және қатты торлардан жасалады. Сонымен қатар
Мұнаралы мұнара өзара белдіктермен және иілгіш диагональ орналасқан тартымдармен
Қауіпсіздік талаптары бойынша бұрғылау мұнараларының алаңшаларының ұзындығы 750 мм-ден
Мұнаралардың аяқтары бір – бірімен шетжағына пісірілген болттық шентемір
Белдіктер мен диагональ тартымдар мұнараның аяңына болт пен косынка
Биіктігі дәл осындай және ауыр көтеру қабылеті бар пилонды
1. ТЕХНИКАЛЫҚ БӨЛІМІ
1.1. Арналуы
1.1.1. Мұнара
1.1.2. Жобаланып отырған мұнара ”Уралмаш 5000„ бұрғылау жасағына арналған.
1.1.3. Жобаланып отырған оған бұрғылау жасағының тәл жүйесін, бұрғылау
1.2. Қолданылатын қондырғыларға шолу және олардың анализі
Мұнаралар жүккөтергіштігі, құрылымы, піші ні, өлшемі. Тірек жүйесіне және
Жүккөтергіштігі. Жүккөтергіштігін номінал және максимал деп бөліп анықтайды. Мұнараның
Ұзын свечаларды қолданған кезде көтеріп – түсіру операциясына жұмсайтын
Мұнараның фундаментне тірелу жүйесі. Бұл белгі бойынша мұнараларды мұнаралы
Мұнараның құрамдас бөлшектерге бөліну қабілеті. Құрамдас бөлшектерге бөліну қабілеті
Мұнаралы мұнара
Мұнаралы мұнара – керегеторлы, дұрыс төртқырлы қима пирамида пішінді
Пирамиданың көпірлерге қарағанда алдыңғы және артқы қырларында бұрғылау және
Свечаның ұзындығына байланысты белгіленген биіктікте ортасында квадрат арқалығы және
Кесте 1.1. – Бұрғылау мұнараларының техникалық сипаттамасы
Параметрлер Мұнаралы Секциялы, А - типті
ВБ53-300 В1-300-53
2ВБ-53-300 В200-41
БМВБ-41-200 ВАС-42 ВАС-42П ВАС-53А
Ілгектің номинал
жүккөтергіштігі, т 300 300 200 200 200 250
Мұнараның биіктігі, м 53 53 41 42,83 42 53,4
Төменгі табанның
өлшемдері, м 10х10 10х10 8х8
Шарнирлі тіреуіш
аяқтарының арасындағы қашықтық, м
9,2 9,2 10,78
Балкондардың саны 2 2 1 1 1 1
Балкондардың орна ласу биіктігі, м
- бір інші балкон
- екінші балкон
24
36
22
35
22
24,2
24
35
Кесте жалғасы
Жоғарғы табанының
биіктігі (аяқтарының өсі бойынша), м 2х2 2х2 2х2
Комплекті мұнараның салмағы, т 30,3 25
ВМ – 41 М мұнарасы
ВМ - 41 М мұнарасы 150 тонна салмаққа дейінгі
ВБ – 53 – 300 мұнарасы
Биіктігі 53 м, жүккөтергіштігі 300 т. ВБ – 53
А – типті секциялы мұнаралар
Қазіргі таңда А – типті діңгек түріндегі секциялы мұнаралар
А – типті мұнаралар, жетуге қиын аудандарда және алкен
ВАС – 42 мұнарасы
ВАС – 42 мұнарасының биіктігі 42 м, жүккөтергіштігі 200
Бұрғылау қондырғыларын және бұрғылау имараттарын топтастыру принципі
Минай және газ ұңғыларын әр-түрлі тереңдікке (бірнеше жүз м-ден
Бұрғылау мұнараларына қойылатын талап тар көптеген факторларға байланысты. Әр
1. Ұңғының жобалаған тереңдігі;
2. Жобалаған ұңғыны бұрғылау кезінде кездесетін жыныстардың қаттылығы, иірімділігі
3. Өту жиегіндегі болжанған салыстырмалы қысым және кейбір ауытқулардың
4. Ашу тәсілі, нәтижеде болар деген жағдайларды сынау және
5. Пайдаланатын бағаның діаметрі және осы бағаның астындағы ұңғыны
6. Жер бедерінің қасиеті;
7. Ауа-райының қасиеті;
8. Бұрғылау тәсілі;
9. Бұрғылау бригадасының жұмысының жеңілдігі және қауіпсіздігі;
10. Қондырғының тұтастығы, құрастырудың және жинаудың жеңілдігі және тездігі.
Бұрғылау қондырғысының комплексіне: мұнаралы немесе діңгекті мұнара, табаны, шығыр,
Негізгі бекітімдердің құрылысы айналу (роторлы) бұрғылаудың дамуының әр сатысында
Бұрғылаудың айналу түрін алғашқыда қолданған кезде өтпенің механикалық жылдамдығы
Бұл жоғарыда айтылғаннан біз сол кезеңдегі жерүсті имараттар және
Биіктігі 34,2 м мұнараларды үлкен және масивті фундаментне салып,
Бұрғылаудың келесі даму сатысы ұңғылардың тереңдігінің шамасының үлкеюімен сипатталады.
Бұрғылаудың технологиясы: бұрғылау режимінің оптималды параметрлерінің белгіленуі, балшық ерітіндісінің
Бұрғылаудың циклдық жылдамдығының үлкен болуы – белгілі бұрғылау жабдығының
Бұрғылау жабдығының конструкциясы бұрғылау жұмысының әр элементіне монтаж, демонтаж
Қолданылып келе жатқан бұрғылау жасақтарының жұмыс істеу қабілеті мен
БУ – 50 және БУ – 75 бұрғылау жабдықтары
Кесте 1.2. – Бұрғылау жасақтарының негізгі параметрлері
Параметрлер Бұрғылау жасақтары
БУ-50 БУ-75 БУ-125 БУ-200 БУ-300
Ілгектің номинал
жүккөтергіштігі, т 50 75 125 200 300
Ұзақтығы 2-мин-қа дейін қысқа мерзімді максимал рұқсат ететін салмақ,
Тәлдік жүйесінің максимал жабдықталуы 3х4 және
4х5 4х5 5х6 5х6 6х7
Шығырдың барабанының өндіретін қуаты, ат күші 250-400 500-600 850-1000
Ілгектің көтерілуінің минимал жылдамдығы (жабдықталуы максимал), м/сек. 0,3-0,5 0,4-0,5
Ілгектің көтерілуінің максимал жылдамдығы (жабдықталуы максимал), м/сек.
1,4-2
1,8-2
2
2
2
Сатылы жылжу кезінде ілгектің көтерілуінің жылдамдығының минимал саны
2
4
4
4
4
Кесте жалғасы
Жүккөтергіштігі номинал, жабдықталуы максимал жағдайда шығырдың барабан-ында арқанның макси-мал
Тәлдік арқанның максимал диаметрі, мм 26 28,5 31 33
Ротор үстеліндегі тесігінің діаметрі, мм 450 450 520 н/се
Сатылы жылжу кезінде ротордың айналуының максимал саны 2 2
Роторға берілетін қуат, ат күші 100-200 100-200 200-250 200-250
Ротордың үстелінің айналу жылдамдығы:
- минимал, айн/мин
- максимал, айн/мин
50
170
50
170
50
170
50
170
50
170
Вертлюг стволының ішкі діаметрі, мм 75 100 100
Бұрғылау насосының саны 1 н/се 2 1
Насос тобының гидравликалық қуаты, ат күші 250-500 300-650 600-1300
Насостардың максимал қысымы, кг/см2 150 180 200-250 200-250 250
Насос тобының максимал өнімділігі, л/сек 30-40 40 60 60
Кесте жалғасы
Ротор столынан кронблоктың тіреніш беті не дейінгі мұнараның биіктігі,
Автономды көмекші электро-станцияның қуаты, кВт 50 50-100 100-200 100-200
Әр-түрлі класти жабдықтарда мұнараның биіктігі ұзындықтары төменде көрсетілгендей свечаларды
БУ – 50 жабдығы үшін свечаның ұзындығы 12 немесе
БУ – 75 жабдығы үшін свечаның ұзындығы 18 немесе
БУ – 125 жабдығы үшін свечаның ұзындығы 24 -
БУ – 200 жабдығы үшін свечаның ұзындығы 24 –
БУ – 300 жабдығы үшін свечаның ұзындығы 36 м
Бұрғылау процессінің негізгі параметрлерін бақылау үшін басқару жүйесі бақылау
Жаңадан өңделген бұрғылау жабдықтары (БУ-300-ді есепке алмағанда) тәуелсіз тартпа
Сонымен қатар ауыр жүктасымалдаушы вертолетқа арналған модификациясы арнайы бұрғылау
БУ – 50 Бр бұрғылау жасағы
БУ – 50 Бр бұрғылау жасағы турбиналық, роторлық тәсілдермен
Жасақ дизельді электр қайыспен жабдықталған төрт блоктан тұрады. Шығыр
Кесте 1.3.
Бұрғылау насосының салмағы бойынша ротордың және тәлдік жүйесінің номинал
Тәлдік жүйесінің жабдықталуы 4х5
Шығырға берілетін қуат, ат күші 400
Бұрғылау колоннасының көтерілу жылдамдығы, м/сек. 0,33-1,46
Насостардың саны 2
Әр насостың гидравликалық қуаты, ат күші 250
Насостар тудыратын максимал қысымы, кг/см2 150
Әр насостың максимал өнімі, л/сек. 24
А – тәрізді секциялық мұнарасының биіктігі, м 31
Екі бөлек насосты – күш беретін блок рамаға монтаждалған
Барлық блоктарда алмасудың егізі транспорттық. Бұрғылау жасақтың орынын ауыстырған
Бұл жасақтың басқалардан айырмашылығы – оның айнымалы тоқ дизель
Бұрғылау жасағының конструкциясы он өндірістік электроэнергиясына оңай ауыстыруға болатындай
Жасақтың құрамына ауырлатылмаған бұрғылау ерітінділерін тазартуға арналған жабдық, отынмай
Жуықтап алғанда бұрғылау жасағының салмағы 90 т.
БУ – 75 Бр бұрғылау жасағы
БУ – 75 Бр бұрғылау жасағы тереңдігі 2200 м
Кесте 1.4.
Бұрғылау насосының салмағы бойынша ротордың және тәлдік жүйесінің номинал
Тәлдік жүйесінің тартылуы, т. 8
Тәлдік жүйесінің жабдықталуы 4х5
Шығырға берілетін қуат, ат күші 330
Бұрғылау бағанасының көтерілу жылдамдығы, м/сек. 0,45-2
Насостардың саны 2
Әр насостың гидравликалық қуаты, ат күші 330
Насостар тудыратын максимал қысымы, кг/см2 200
Әр насостың максимал өнімі, л/сек... 24
Қайыс ретінде екі біріктірілген 1Д – 12 – типті
Забойға қашау АВ7 – 75 салмақ реттеуші те тік
Табанның ортасында ауыр зат тасығыштарға трек рөлін атқаратын екі
Биіктігі 40,8 метр А – типті мұнара. Конструкциясын қарастырсақ,
Мұнараның аспа тақтайында свечаға арналған екі магазин бар, балконы
БУ – 75 Бр бұрғылау жасағы комплексті. Ол бұрғылау
Қондырғының металл табаны сонымен қатар фундамент рөлін атқарады. Сонымен
Насостарды, отынмай қондырғысын, электростанцияны, бұрғылау ерітінділерін тазартатын құралды және
Бұрғылау жасағын (бұрғылау блогын) әдейі арналған шынжыр табанды Т
Бұл транспортқұралдары салмағы 80 т бұрғылау блогын ойлы-қырлы жер
Егер жер хедері мұнараны ірі блок пен көшіруге мүмкіндік
Бұрғылау жасағының салмағы 140 т. Құрылысы бойынша БУ –
Барлау талаптары бойынша бұл қондырғының кіші блокты модификациясы жобаланған.
БУ – 75 БрМ бұрғылау жасағы
БУ – 75 Бр бұрғылау жасағы орташа тереңдігі 2400
БУ – 75 БрМ мұнарасы әдейі іріблокты монтаж Бен
Кейбір іріблокты мұнараларға (БУ – 75 және БУ –
Агрегаттардың арасындағы байланыс ретінде қолданатын корданды валды орналастыруға арналған
БУ – 75 БрМ-нің жасақталуының өзгешелігі – шығырдың металл
Газ шықпайтын аудандарда БУ – 75 БрМ жасағының бұрғылау
Керек болса мұнараның аденін одан да жоғары көтеруге болады,
БУ – 75 БрМ-нің негізгі параметрлері БУ – 75
Қондырғының салмағы 135 т.
БУ – 75 БрЭ бұрғылау жасағы
БУ – 75 БрЭ бұрғылау жасағының БУ – 75
Бұл қондырғының айтарлық айырмашылығы – қайыс ретінде 6 кВт-ты
Қондырғының салмағы – 140 т.
1.3. Прототипті таңдап алу және негіздеу
Жоғарыда келтірілген анализге сүйене отырып прототип ретінде ВБА –
ВБА 58 – 500 мұнарасы Уралдың ауыр машина жасау
1.4. Техникалық сипаттамалары
1.4.1. Мұнара
1.4.2. Түрі
1.4.3. Тәлдік жүйесінің жабдықталуы 6х7 болған кездегі ілгектің жүккөтергіштігі,
500
1.4.4. Толық биіктігі, м 71,715
1.4.5. Пайдалы биіктігі (ротор үстелінен крон блок балкасының астына
57,6
1.4.6. Жобадағы бағаналардың өстерінің арасындағы ара-қашықтық, м
14,5х14,5
1.4.7. Данельдің биіктігі (белдеушілердің арасындағы ара-қашықтық), м
8; 5,8
1.4.8. Магазиндегі свечаға арналған саусақтардың ұзындығы, м 2,6
1.4.9. Магазиндегі свечаның секциясының саны:
а) ені 191 мм
б) ені 158 мм
34
28
1.4.10. Жұмыс қалпында рұқсат етілетін жел жылдамдығы, м/сек 20
1.4.11. Масса, кг 356190
1.4.12. Көтергіш механизм
1.4.13. Шифр ПВ-750м
1.4.14. Жүккөтергішті:
а) негізгі көтеру, т
б) көмекші көтеру, т
750
4,5
1.4.15. Көтеру биіктігі:
а) тіреуіш бөрене, м
б) көмекші ілмек, м
11,42
52
Кесте жалғасы
1.4.16. Көтеру жылдамдығы:
а) тіреуіш бөрене, м/мин
б) көмекші ілмек, м/мин
0,26
2,4
1.4.17. Тіреуіш бөренелерінің пролеты, м 17
1.4.18. Көтеру бөренелерінің пролеты, м 20
1.4.19. Тіреуіш бөренелерінің массасы, т 11,62
1.4.20. Көтеру бөренелерінің массасы, т 11,3
1.4.21. Жұмыс кезінде қоршаған ортаның рұқсат етілетін температурасы, 0С
(40
1.4.22. Рұқсат етілетін жел жылдамдығы, м/сек.:
а) жұмыс кезінде
б) жұмыс істемеген кезде
10
35
1.4.23. Мұнараның көтерілетін бөлігінің максимал салмағы, т 500
1.4.24. Толық масса, т 177,9
1.5. Бұрғылау жасағының монтаждау тәсілін жетілдіру
Патенттік зерттеу жүргізу негізінде бұрғылау жасағының монтаждау тәсілін жетілдіру
Бұл жаңалық бұрғылау жұмыстарына жатады, атап айтқанда, мұнаралы немесе
Жаңалықтың негізгі мақсаты мұнараны құрастырған кезде монтаждың және қауіпсіздік
Мұнараның қырының өзара және рамаға қарағанда орналасуы 1 суретте
Бір-бірінің үстіне в қашықтыққа ысырылып қойылған 1 және 2
Бұрғылау мұнарасының монтажы төменде көрсетілгендей жасалады:
Раманың Алдана орын ауыстыру құралын қояды, мысалы каток 13,
Барлық тартымдарды бекітіп 3 суретте көрсетілген мұнараның өзгермейтін қатаң
Мұнараны құрастырғаннан кейін кронблокасты алаңшасын, балконды және т.б. құрастырады.
Мұнараны жинаған кезде осы операцияларды кері тәртіпте орындайды.
1.6. Жабдық
1.6.1. Мұнара
1.6.2. Жобаланатын торлы мұнарасы сегіз секциядан тұрады, жеті секциясының
1.6.3. Мұнараның бергі қырының бағаналары фундаменттік плитасында орналасқан тірекке
1.6.4. Мұнараның арғы қырының бағаналары портал ригеліне тіреледі.
1.6.5. Портал бағаналары фундаменттің плиталарына тіреледі.
1.6.6. Мұнара фундаментке анкер болттарымен бекітіледі.
1.6.7. Мұнараның вертикаль түрде орналасуы алдыңғы қырында төменгі белдеушенің
1.6.8. Бағаналар ыстыққақтаған диаметрі 325х25 бір-бірімен белдеуше жазықтығында фланец
1.6.9. Қиғаштары ыстыққақтаған құбырлардан жасалған. Олар бағаналардың бұрыштығы мен
1.6.10. Мұнараның белдеушелері ( 530х8 пісірілген құбырлардан жасалған. Белдеушелер
1.6.11. Астынан санағанда алтыншы белдеушенің астында свечаларға арналған магазин
1.6.12. Астынан санағанда төртінші белдеушенің жазықтығында аралық магазиндер орналасқан.
1.6.13. Мұнара ішіндегі бесінші секцияда МРС тележкалары үшін қосымша
1.6.14. Мұнараның алдыңғы қырының ішкі шетінде маршты баспалдақтары және
1.6.15. Мұнараның сегізінші секциясының көлбеу бағанасында арасында бұру құралдарының
1.6.16. Жобаланған мұнараның қалқаны бар. Солтүстік аудандарында қолданған кезде
1.7. Қауіпсіздік шараларын атап өту
Барлық жұмыстар „Минай газ өндіретін өнеркәсіптегі қауіпсіздік техникасының ережелері”
Мұнараны кешкі немесе түнгі уақытта, жел жылдамдығы 10 м/с
1.8. Монтаж
1.8.1. Жалпы нұсқаулар.
1.8.2. Арнайы көтергіш көмегімен мұнара жоғарыдан төмен монтаждалады.
1.8.3. Мұнараның және көтергіштің монтажы бұрғылау жасағының монтажын ұйымдастыру
1.8.4. Бұрғылау жасағының монтажын ұйымдастыру жобасын монтаж ұйымы орындайды.
1.8.5. Мұнараны және көтергішті монтаждау үшін жүккөтергіштігі 30 т.
1.8.6. Монтажды бастау алдында фундамент плиткаларының белгілерімен анкер болттарының
1.8.7. Монтаж жұмыстарын төменде көрсетілген ретпен жүргізу керек.
1.8.8. Көтергіштің монтажын мұнараның бастр бөлігін монтаждағаннан кейін бастаған
1.8.9. Мұнараны монтаждаған уақытта мұнараның элементтеріндегі маркаасты белгілеріне Назар
1.8.10. Мұнараның басты бөлігінің монтажы.
1.8.11. Көтергіштің монтажды тележкалары үшін рельс жолдарын орнату.
1.8.12. Мұнараның бастр бөлігіне арналған құралды орнату:
а) ағаш төселген жерге жабдықтың бағаналарын орнатып оларды бірін-бірімен
б) ұңғы скважинасының өсі бойынша жабдықтың бағаналарын теңестіру.
1.8.13. Кронблокасты рамасын екі бөліктен жинау. Рама периметрі бойымен
1.8.14. Кранның көмегімен кронблокасты рамасын жабдықтың бағаналарының үстіне орнатып
1.8.15. Монтажды люлькаларды ілу.
1.8.16. Монтаж тумбаларын орнату.
1.8.17. Монтаж тумбаларына белдіктер орналастырып оларды өзара біріктіру.
1.8.18. Қиғаштар орнатылады. Домкрат астындағы тумбалар ішінде орналасқан гидродомкрат
1.8.19. Бағаналарды орынықтыру. Бағананың астыңғы жағын белдеуше ұясына түсіріп,
1.8.20. Белдеушелер құрайтын тіктөртбұрыштың диагональдарын тексеріп шпилькадағы гайкаларды бекіту.
1.8.21. Жиналған секцияны гидродомкратпен кішкене көтеру.
1.8.22. Мұнараның бастр бөлігінін монтаждайтын жабдықты жинау.
1.8.23. Мұнараның секциясын монтаж құбырларына түсіру.
1.8.24. Бағаналарды орнату.
1.8.25. Белдеушелерге ұстағыш орнату.
1.8.26. Ұстауыштары бар белдеушелерді орнату.
1.8.27. Шкивтерді орнату.
1.8.28. Белдеушелерге ұстағыш орнату.
1.8.29. Маршты баспалдақтары бар секцияны, ұстағыштарды орнату.
1.8.30. Кронблокты орнату.
1.8.31. Бұру жабдықтары, баспалдақтар, ұстауыштар астына бағаналар орнату.
1.8.32. Бұру жабдықтарын орнату.
1.8.33. Мұнараның бастр бөлігінің үстіне каркас пен қалка орнату.
1.8.34. Көтергіштің монтажы.
1.8.35. Ағаш төсеніштерге (шпалдарға) көтергіш бөренелерді орнату.
1.8.36. Көтергіш бөренелерге шкивтер орнату.
1.8.37. Көтеруіштің бағаналарын орнатып, олардың вертикаль тұрғанын тексеріп фундаментне
1.8.38. Шкивтерді бағанаға орнату.
1.8.39. Тіреуіш балкаларды орнату.
1.8.40. Ұстағыш орнату.
1.8.41. Көтергіш, көтеруші және көмекші шығырға басқару пультын орнату.
1.8.42. Көтергіш полиспастарды арқанмен жабдықтау. Шығырдың барабанында орамдар санын
1.8.43. Көтергіштің электржабдығын монтаждау.
1.8.44. Тумба – реперлерін орнату, диагональдар айырымы 15 мм
1.8.45. Рельсты жолдарға монтажды тележкаларды орналастыру. Бөренелерді орнатпау керек.
1.8.46. Мұнарада якорьлар мен якорға бекітпей сақтандырғыш тартпаларды орнату.
1.8.47. Қоршау блогын орнату. Көмекші шығырдың арқанын крон блок
1.8.48. Бос жүріспен көтергіш жұмысын тексеріп көру. Коченді сөдіргіштердің
1.8.49. Көтергіш және тіреуіш бөренелерінің горизонталь тұрғанын тексеру.
1.8.50. Арқанды тіреуіш бөренелерге бекітіп ілмекке ілу керек.
1.8.51. Көтергіш бөренелерді тіреуіш бөрененің кронштейні мұнараның бағанасының үстіндегі
1.8.52. Тіреуіш бөренелерді көмекші шығыр көмегімен мұнараның бағаналарына тірелгенше
1.8.53. Көтеру бөренелерді түсіру арқылы тіреуіш бөренелердің жылжыуын тексеру
1.8.54. Тіреуіш бөренені бағаналарға тірелгенше жақындату. Тіреуіш бөренелер кронштейні
1.8.55. Мұнараның бастр бөлігін 100 ... 200 мм-ге көтеріп
1.8.56. Мұнараның бастр бөлігін тіреуіш бөренелерін алып тастамай монтажды
1.8.57. Трактор көмегімен тартпаларды тартып якорларға бекіту керек.
1.8.58. Мұнараның жетінші секциясын монтаждау.
1.8.59. Тумба – реперлерге қарама – қарсы монтаж тележкаларын
1.8.60. Тартпаларды монтажды тележкаларға салу керек. Тумба – реперлерге
1.8.61. Белдеушілерді орнату.
1.8.62. Бағаналарды орнатып фланец бұрыштарында әр колоннаны төрт болт
1.8.63. Қиғаштарды орналастыру.
1.8.64. Маршты баспалдақтары бар шахтаның 5 – ші секциясын
1.8.65. Монтажды тележкалардағы стропты 1 позициясында бекіту керек. 3
1.8.66. Якордағы сақтандырушы тартпаларды босату.
1.8.67. Дайын бөлігін астына жетінші секциясын алып келуге кеңістік
1.8.68. Домкраттармен қоса тумбаларды секцияны көтергішке жақындатуға бөгет болмау
1.8.69. Дайн жетінші секцияны көмекші шығыр көмегімен көтерілген мұнара
1.8.70. Домкрат тар мен тумбаларды жұмыс қалпына келтіру.
1.8.71. Монтажды тележкалар үстіне секцияны домкрат көмегін көтеру.
1.8.72. Көтергіш астынан монтажды тележкаларды шығарып
1.8.73. Секцияны монтажды тумбалар үстіне түсіру.
1.8.74. Көтеріп қойған мұнараны алып келінген секцияны қондырып, болттармен
1.8.75. Шахта секциясын бекітіп ұстағыштар мен орналастыру.
1.8.76. Жетінші секция белдіктеріне ұстауыштар орна
1.8.77. Арқанды көмекші шығыр барабаны орналастыру.
1.8.78. 1 позициядағы строптарды тіреуіш орналастырып бөренелерды көмекші, қалқан
1.8.79. Жылжымалы ағаштар ретінде көтергіштің бөренелерін қолданып дайын мұнара
1.8.80. Белдіктерге шкивті орнату.
1.8.81. Сақтандырушы тартпаларды тартып оларды якорларға бекіту керек.
1.8.82. Мұнараның алтыншы секциясының монтажы.
1.8.83. Мұнараның алтыншы секциясының монтажының мұнараның жетінші секциясының монтажынан
1.8.84. Мұнараның дайн көтерілген бөлігінің секцияға орнатылғанынан кейін свечаға
1.8.85. Центраторды орналастырып центратордың бағыттаушы арқанын кронштейндарға жалғау керек.
1.8.86. Блоктарды орнату.
1.8.87. Қалқанның қаңқасын және қалқанды мұнара үстіне монтаждау.
1.8.88. Мұнараның бесінші секциясының монтажы.
1.8.89. Монтажды тележкаларға белдіктерді орналастырып олардың орналасуын тумба –
1.8.90. Белдіктерді орналастыру.
1.8.91. Бағаналарды орналастыру.
1.8.92. „Л” және „П” қырларында қиғаштарды орнату.
1.8.93. Байланыстарды орнату.
1.8.94. Қиғаштарды орнату.
1.8.95.Тележка жолдарын монтаждау.
1.8.96. МРС тележкаларын орнату.
1.8.97. Көтеріп қойған мұнараның бөлігін алып келінген секцияға орнатқаннан
1.8.98. Қалқанның қаңқасын және қалқанды монтаждау.
1.8.99. Мұнараның төртінші секциясының монтажы.
1.8.100. Алтыншы секцияның монтажындай.
1.8.101. Көтеріп қойған мұнараның бөлігін Альп келінген секцияға орнатқаннан
1.8.102. Блоктарды белдіктерге орнату.
1.8.103. Қалқанның қаңқасын және қалқанды монтаждау.
1.8.104. Мұнараның үшінші секциясының монтажы.
1.8.105. Бұл секцияның монтажы кезінде Назар белдіктің монтаж тележкаларына
1.8.106. Мұнараның екінші секциясының монтажы.
1.8.107. Белдікті монтаж тележкаларына салып тумба – реперлер бойынша
1.8.108. Ағаш төсеніштерге 8, 9, 16 позициясында белдіктерді және
1.8.109. Дайн қондырғыны мұнаралы кран көмегімен көтеріп монтажды тележкаларға
1.8.110. Кран көмегімен белдіктерді орналастыру.
1.8.111. Бақаналарды орналастыру.
1.8.112. Қиғаштарды орналастыру.
1.8.113. Маршты баспалдақтары бар шахта секциясын орналастырып қиғаштарға бекіту.
1.8.114. Мұнараның дайн бөлігін көтеру.
1.8.115. Секцияның көтергішке өтуіне бөгет болмауы үшін алдыңғы монтажды
1.8.116. Домкратқа арналған тумбаларды артқы монтажды тұмбалардан алып тастау
1.8.117. Көмекші шығыр көмегімен көтеріліп тұрған мұнара астына екінші
1.8.118. Домкратқа арналған тумбаларды алдыңғы монтажды тұмбаға жұмыс қалпында
1.8.119. Домкратқа арналған тумбаларды артқы монтажды тумбаға белдік қуысына
1.8.120. Домкратпен секцияны көтеріп монтажды тележкаларды көтергіш астынан Альп
1.8.121. Секцияны монтажды тумбаларға түсіру.
1.8.122. Көтеріліп тұрған мұнара бөлігін Альп келінген секцияға орнатып
1.8.123. Маршты баспалдақтары бар секцияны бекіту.
1.8.124. Қалқанның қаңқасын және қалқанды монтаждау.
1.8.125. Мұнараның бірінші секциясының монтажы.
1.8.126. Дайн мұнара бөлігін көтеру.
1.8.127. Алдыңғы монтаж тумбаларын демонтаждау.
1.8.128. Тіреуіштерді орнықтыру.
1.8.129. Тіреуіш үстіне домкратқа арналған тумбаларды домкратсыз орнату.
1.8.130. 11 позициядағы артқы монтажды тумбаларға 44 позицияда тіреуіш
1.8.131. Портал ригелін мұнара астына кіргізіп 44 позициядағы тіреуіш
1.8.132. Мұнараның көтеріліп тұрған бөлігін портал ригеліне түсіріп, болттармен
1.8.133. Белдікті тележкалар ортасына ағаш төсеніштерге қою.
1.8.134. Монтажды тележкаларға бөренелер орнату.
1.8.135. Скобалар орнатып, белдіктерді скоба көмегімен көтеру. Белдік фланецтерінің
1.8.136. Скобаны белдікке пісіру.
1.8.137. Әр бағананы белдікке төрт жерден гайкасы төмен қарайтындай
1.8.138. Қақпаның бағаналарын орнату.
1.8.139. Қиғаштарды орнату.
1.8.140. Жиналған панель құлап қалудан сақтандыру.
1.8.141. Мұнараның жиналған бөлігін көтеру.
1.8.142. Домкратқа арналған тумбаларды мұнара тіректерінен алып тастау.
1.8.143. 44 позициядағы тіреуіш тумбаларды алып тастау.
1.8.144. 11 позициядағы монтажды тумбаны демонтаждау.
1.8.145. Портал бағаналары мен бірінші секцияның соңғы панель сиятындай
1.8.146. Кран көмегімен портал бағаналарын орналастыру.
1.8.147. Регельге портал бағаналарын болтпен бекіту.
1.8.148. Дайын алдыңғы панельді мұнара астына алып келу.
1.8.149. Дайын алдыңғы панельдің бағаналарындағы конус белдік фланеціндегі қуысына
1.8.150. Алып келген панель бағанасын көтеріліп тұрған мұнараға болтпен
1.8.151. Көтеріліп тұрған мұнара астына келген кезде қырды ұстап
1.8.152. Бөренелерді тележкалардан түсіріп, тележкаларды алып шығу.
1.8.153. Мұнара аяғының тірегіне биіктігі 60 мм. төсеніш орнату.
1.8.154. Көтеріліп тұрған мұнараны алдыңғы қыры мұнара аяғының тіреуіштері
1.8.155. Мұнараны фундаментке бекіту керек.
1.8.156. Қиғаштарды орнату.
1.8.157. Көтергіштің бөренелерін төменгі жағдайға түсіру.
1.8.158. Қалқан қаңқасын және қалқанды мұнараның бірінші секциясының үстіне
2. ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
2.1. Есептік жүктеулерді анықтау
Жұмыстық жағдайға сәйкес келетін пайдалану режимі үшін мұнараға түсірілген
Gkp - (крюкке) ілмекке түсірілген жүктеуді;
Gn, Gн- тәл жүйесі жабдықтарының қозғалымды және қозғалмайтын ішектеріндегі
Gm – қашық салмағын қоса отырып, тәл жүйесі жабдықтарының
Gв - мұнараның өз салмағы;
Pi – саусақпен қойылған свеча мен мұнараға түсірілген желдік
Аг – саусақпен қондырылған бұрғылау свечаларының горизонталь құраушы салмағын.
Жұмыссыз жағдайға сәйкес келетін (жадай үшін) Gг, Gв, Pi,
Осыған байланысты, пайдалану режиміне байланысты бұрғылау мұнарасы екі негізгі
вертикальдік (тік) – Gкр, Gn, Gн, Gг, Gв;
горизонтальдік (көлденең) - Pi, A.
2.1.1. Тік (вертикаль) жүктеулер
Жалпы жағдайға, бұрғылау мұнарасына түсірілген тік жүктеулерді былай анықтауға
Рв =(Gкр + Gn + Gн + Gг +
мұндағы
Gкр – бұрғылау немесе шегендеу Gск тізбегінің салмағымен анықталатын
Gn және Gн – мына теңдікпен анықталады.
мұндағы n0 – жабдықтың жұмыс ішегінің саны;
Gг, Gв - анықтамалық берілген бойынша анықталады;
n1 – мөлшерлі жүктеулер үшін артық салмақ коэффициенті;
n1 = 1,1 деп алу ұсынылады.
2.1.2. Көлденең (горизонталь) жүктеулер
Бұрғылау мұнарасына түсірілген көлденең жүктеулер мыналардан анықталады:
Аr – саусақпен қондырылған бұрғылау свечаларының көлденең құраушы салмағы:
Рi – саусақпен қойылған, свечамен мұнараға түсірілген желдік жүктеулер;
Көлденең құраушы Аr мына формула бойынша анықталады:
(3)
мұндағы G свеча салмағы;
( - тікке свечаның еңкею бұрышы;
әдетте (=450
Свеча мен мұнараға түсірілген желдік жүктеу:
Pi=k ( ( ( k ( q0 ( Fi
мұндағы
Pi – свеча немесе жасақтың і-ші участогына түсірілген желдік
K – аэродинамикалық коэффициент; k=1,4 профильдік прасаттан, k=1 құбырынан
( - мұнараға түсірілген жел екпінінің динамикалық әсерін ескеретін
(=1+( ( m
мұндағы: ( - динамикалық коэффициенті; ( - мәні (
(6)
мұндағы: Т – жасақтың өзіндік ауытқу периоды, с;
v – желдің есептік жылдамдығы, м/с;
(7)
n2 – желдік жүктеулер үшін тиеу коэффициенті; n2 =1,3
Кесте 2.1. – ҚР шарте географиялық аудандары үшін q0
ҚР ауданы
І ІІ ІІІ ІV V VІ VІІ
Желдің жылдамдық
ағыны q0 кгс/м2
Па 27
265 35
343 45
441 55
540 70
687 85
824 100
981
m – желдің жылдамдық ағынының соқылдау коэффициенті, 2 кесте
Кесте 2.2. – m[2] жылдамдық ағынының солқылдау коэффициентінің мәндері
Жер түрі Жердің беткі қабатынан биіктігі, м
А 0,60 0,55 0,51 0,48 0,47 0,46 0,45
Б 0,88 0,75 0,68 0,65 0,62 0,60 0,58
В 1,75 1,40 1,20 1,10 1,02 0,97 0,92
Ескертулер:
А жерінің түріне ашық жерл ер жатады;
Б жерінің түріне қала, орман және 20 м-ге дейінгі
В жерінің түріне 20 м биіктіктен жоғары қажеттіліктермен жабылған
к – жер түрі мен биіктігіне байланысты желдің жылдамдық
Кесте 2.3. – [2] жылдамдық ағынының өзгеру коэффициентінің мәндері
Жер түрі Жердің беткі қабатынан биіктігі, м
10 20 30 40 50 60 70
А 1,0 1,25 1,40 1,55 1,65 1,76 1,85
Б 0,65 0,90 1,05 1,20 1,33 1,45 1,55
В 0,30 0,50 0,63 0,75 0,87 1,00 1,10
Fi – желдің бағытына перпендикуляр жазықтыққа түсірілген мұнараның і
( - мұнараның желденген шегіне түсірілген желдің қысымның әлсізденуін
- желденбеген шек үшін (=1;
- желденген шек үшін:
мұнараның қапталмаған бөлігі (нз=0,7;
мұнараның қапталған бөлігі (өз=0,15;
Мұнараны еркіндіктің бір дәрежелі жүйесі сияқты қарастыра отырып (яғни,
(8)
мұндағы М – мұнара ұшына келтірілген жүйе салмағы, кг;
Св - жүйе қаттылығының параметрі, Н/м
М – мәні былай анықталады:
(9)
мұнда m1, m2, m3, m4, m5, m6 – кронблок,
Қаттылық параметрінің Сb мәні мына формула бойынша анықталады:
(10)
Егер ілмекте жүктеу жоқ болса, яғни Gkp=0, онда қаттылық
(11)
(10) және (11) теңдікте келесі белгілеулер қабылданған:
Н – көтеру жасағының биіктігі, м;
v – коэффициент;
(10а)
Gkp - Н-мен;
Е – серпімділік модулі; болат үшін Е=2(105 мПа;
J – мұнараның көлбеу қисының инерция моменті;
3. Мұнаралы түрдегі мұнаралы үшін J 1,3 H (төменгі
J – діңгек түрдегі мұнаралар үшін х-х өсіне қатысты
J = a2 ( F,
мұндағы а – мұнаралы түрдегі мұнара аяқтарының өсі (2
түріндегі (2 б сурет) аяқ бұтақтары өстерінің арасындағы ара
F – мұнаралы түрдегі және діңгек бұтақтарының мұнараларының аяқтарының
- діңгек түріндегі мұнаралар үшін х-х өсіне қатысты (2
J = 2 ( a2 ( F,
Т мұнараның өзіндік ауытқу периодын (8) формула бойынша анықтап
және ( параметрін, (6) теңдікті пайдалана отырып, график бойынша
(5) формула бойынша ( мәні анықталады.
Мұнара түріндегі мұнараға (вышка) түсірілген желдік жүктеуді есептеу кезінде
Діңгек түріндегі мұнаралар үшін желдік жүктеуді екі бағытта есептейді:
Кеңістік элементтеріндегі күшті анықтау үшін жүйені жазық пішінге жайғастыру
2.2. Тік және көлденең жүктеулер әсерінен болатын мұнаралардың есептеулері
2.2.1. Мұнара аяқтары серіппелерінің есері
Мұнара аяқтары тік жүктеулер әсерінен сығылуға жұмыс істейді.
Мұнараға түсірілген көлденең жүктеулер сығылу сияқты созылымды күштерді жасауы
Мұнара түріндегі мұнараларға арналған бір аяғына түсірілген есептік жүктеу
(24)
мұндағы: Gni – мұнара аяғының 1-ші бөлігіне түсірілген жүктеулер;
Рв – мұнараға түсірілген көлденең жүктеу;
( - аяқтың көлденең еңкею бұрышы;
3,6 – мұнара аяғына түсірілген жүктеудің таратылуын ескеретін коэффициент;
Qri - көлденең күштен мұнара аяғының серіппесіндегі жүктеу.
Діңгек түрдегі мұнаралар үшін:
(25)
Аяқ серіппелерін есептеу кезінде рұқсат етіледі:
- аяқты үлгілейтін барлық серіппелер тік сызықты;
- тек сығылуға жұмыс істейді;
- соңының жабу болады (яғни, (=1 соңының жабу мінездемесін
2.3. Шектеулі жадай бойынша есептеу
Есептеу аяқтардың серіппемен беріктілікті жайылту нәтижесінде мұнаралардың талқандалуын ескер
Gni ≤ Фүсті
мұндағы: Фүсті – беріктік бойынша аяқтың і – элементінің
Фүсті күшінің шамасы былай анықталады:
Фүсті = m ( Yi ( k (
мұндағы: m – элементтендіру жұмыс шарте коэффициенті коррозияны шақыратын
m=0,9 деп алу ұсынылады;
(і – бойлық иілу коэффициенті ( аяғы элементінің иілу
(r – материалдың нормативті ағу шегі;
k – материалдың бірыңғайлық коэффициент;
ол Сг3 Сг4 үшін k=0,9;
- Сг5, болаттар үшін k=0,85 болып қабылданады
F1 – мұнара аяғының і-ші элементінің көлбеу қимасының ауданы.
2.3.1. Шектеулі кернеу бойынша есептеу
Аяқтың сығу серіппелері үшін беріктік шарте мына теңсіздікепн өрнектеледі:
(28)
мұндағы: (сж – сығудың әсер етуші кернеуі;
[(] – сығуға түсірілген шектеулі негізгі кернеу;
( і[(] – беріктік шартынан шектеулі кернеу.
Аяқ серіппесінің иілімділігі шамамен былай анықталады:
(29)
мұндағы - келтірілген ұзындық.
Әр-түрлі материалдарға иімділікке байланысты коэффициентінің мәні 4 кестеде келтірілген.
5. Мәнін анықтау кезінде үш жадай болуы мүмкін:
1. . Бұл жағдайда, сын кернеу үшін
,
мұндағы: - беріктік шартынан алынған сын
Беріктің нақтылы қор коэффициенті.
,
6. деп. алу ұсынылады.
2. . Сын кернеу Ф. Сясинскидің эмпиризмдік
(32)
мұндағы: „а” және „б” – материалға байланысты және кернеудің
Біршама болаттар үшін коэффициенттер шамасы 5-кестеде келтірілген.
Кесте 2.4. – Бойлық иілу коэффициентінің мәні.
Материал
Ясинсаш формуласының „а” және „б” коэффициенттің мәні.
Материалдар (в (m a в
мПа
Көміртекті болат Ст3 380 380 310 1,14
Көміртекті болат Ст5 480 310 380 1,15
Көміртекті болат Нл2 520 360 420 1,52
Беріктік қоры (3) формула бойынша анықталады.
2. (