Жоспар.
Кіріспе.
1 бөлім. Кәсіпкерліктің мәні.
1.1. Кәсіпкерлік: экономикалық мазмүны, белгілері. Кәсіпкерліктегі
1.2. Кәсіпкерлікті үйымдастырудың негізгі формалары олардың жетістіктері
2 бөлім. Кәсіпкерліктің түрлері.
2.1. Еркін кәсіпкерлік және оның түрлері.
2.2. Шағын кәсіпорындар-нарықтың негізі.
3 бөлім. Кәсіпкерлікті дамыту жолдары.
3.1. Кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірибесі.
3.2. Нарықтық экономикаға көшу кезіндегі кәсіпкерлік.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе.
Ең алдымен еске саларым, кәсіпкерліктің де "тар жол
І бөлім. Кәсіпкерліктің мәні.
1.1. Кәсіпкерлік: экономикалық мазмүны, белгілері. Кәсіпкерліктегі
Кәсіпкерлік өз бастауын ғасырлар тереңінен алып жатыр. Алайда
Кәсіпкерлікте тұлға (субъект) және нысанын бөліп қарайды.
Кәсіпкерліктің тұлғалары (субъектілері): жеке тұлғалар, әр түрлі ассоциациялар
Кәсіпкерлік нысандары (объектілері) шаруашылық қызметтің кез келген түрлері,
Қызмет мазмұнына қарай кәсіпкерлік мынадай түрлерге бөлінеді:
Өндірістік
Коммерциялық кәсіпкерлік-тауарлар мен қызметтерді қайта сату бойынща мәмілелер
Делдалдық кәсіпкерлік-бір мәмілеге өзара мүдделі жақтардың басын қосаиын
Сақтандыру кәсіпкерлігі-кәсіпкер сақтандырған оқиға болған кезде ғана қайтарылатын
Көріп отырғандай, кәсіпкерліктің барлық түрі табыс алуға бағытталған.
І.Жаңа игілікті жасау немесе ескі игіліктің; жаңа сапасын
2.Өндірістің жаңа әдісін енгізу;
З.Шиьсізат немесе жартылай фабрикаттың жаңа көзін табу;
4.Жаңа өткізу рыногына шығу;
5.Өндірісті қайта үйымдастыруды жүргізу.
Әрбір мерзім аралығында жаңа комбинациялар кәрінуі мүмкін. Кәсіпкерліктің
Кәсіпкерлік қызмет тек бір ғана меншік формасымен (жеке,
Тәуекел-жоспар немесе болжауды қарастырылған вариантпен салыстырғанда табыс алмаудың
-статистикалық, мұнда бұрынғы шығындар статистикасына қарап болашаққа
-эксперттік, мұнда мамандар мен тәжірибелі бизнесмендер көзқарастары зерттеледі;
-есептік талдау, математикалық тәсілдерге негізделеді;
Кәсіпкерлік қажеттілік немесе тапқырлық (іскерлік) кәсіпкерлердің бірімен-бірі байланысты
а) кәсіпкер-жер,
б) кәсіпкер-бизнесті үйымдастыру
в) кәсіпкер-жаңашыл (өнертапқыш) коммерциялық негізде жаңа өнімдер,
г) кәсіпкер-жоғарында айтылған оның үш қызметін талдаудан шығатын
Біріншісінің мәні мынада, бизнесмен өз қызметін қарамағындағы бар
Екінші модель өзінде бар ресурсын ғана емес, сондай-ақ
1.2. Кәсіпкерлікті үйымдастырудың негізгі формалары олардың жетістіктері
Біріншіден, кәсіпкерлікпен айналысу дегеніміз-аталған субъектінің (кәсіпкердің) шаруашылық әрекет
Екіншіден, кәсіпкерлікпен айналысатын адамдардың өндіріс қүрал-жабдықтарына, өнімге және
Үшіншіден, өзін-өзі басқару мен шаруашылықты таңдауда бостандықты, инвестициялаудан
Кәсіпкерлік әр түрлі формада болады. Оларды топтастыру негізінде
Меншік фирмасыны байланысты Кәсіпкерлік мемлекеттік және жеке болып
Мемлекеттік Кәсіпкерлік әдетте түрақты және капитал сыйымдылығы жоғары,
-түсімділігі жоғары қызмет сферасын таңцауға еркін.
-бизнес көлемі шектелмеген.
-қатаң бағамен шектелмейді.
Кәсіпкерлікте үш түрді бөліп алады:
-жеке тұлғалар
-серіктестік (жолдастық)
-корпорация (Акционерлік қоғам)
Жеке кәсіпкерлік деп-бір адам ғана айналысатын бизнесті айтады.
Серіктестік деп-екі немесе оданда көп адам бірлесіп айналысатын
Корпорация деп- бірге кәсіпкерлік қызмет істеу үшін бірлескен
Корпорация артықшылықтарына мыналар жатады:
-акциялар және аблигациялар сату арқасында ақша капиталын тартуда
-басқару функцияларын орындау үшін кәсіби мамандарды тарту;
-корпорация қызмет етуінің түрақтылығы, өйткені акционерлерінің біреуінің қоғамнан
Бизнесті корпоративті формада ұйымдастырудың кемшіліктеріне төмендегілер жатады:
-корпорация табысының акция үстаушыларға дивидент түрінде төленетін бөлігіне
-меншік және бақылау функцияларының бөлінуі. Акцияларды көптеген иелер
Корпорацияның басқа да кемшіліктері бар, бірақ олардың орындарын
Франчайзинг-ірі фирманың фабрикалық маркасын пайдалануға қүқ алу үшін
Венчурлық фирма-ғылыми зерттеулерді жасаумен шүғылданатын коммерциялық үйымдар. Венчурлық
Орта бизнес елеулі роль атқармайды. Ол бәсекеде мықты
Коммерциялық фирмалар шаруашылық серіктестіктер, өндірістік кооперативтер, мемлекеттік және
Коммерциялық емес фирмалар түтыну кооперативтері,қоғамдық
ІІ бөлім. Кәсіпкерліктің түрлері.
2.1. Еркін кәсіпкерлік және оның түрлері.
Еркін кәсіпкерлік дегеніміз-жеке кәсіпкердің немесе кәсіпорынның өндірістік қорларды
Таңдау еркіншілігіне кәсіпкерлердің өндірістік ресурстары мен қаржыларын
Нарықтық экономика
Әркім өз пайдасын
I жақсарады және бағалары төмендейді. Бұл, әрине, түтынушылардың
Үдайы өндірістің циклы өндіріс, .бөліс, айырбас және түтыну
Өндірістік кәсіпкерліктің қызмет орны өдірістік кәсіпорындар болса, коммерциялық
Ісін бастау үшін көсіпкерге қолда бар өндірістік мүмкіншіліктермен
Кәсіпкерліктің нәтижесі барлық телемдерден қалған таза табыспен, яғни
Коммерциялық кәсіпкерліктің негізгі қызметі тауар алып-сату. Сондықтан мұндай
І.Тауарларды сатып алып, қайта сату және
2. Тауарларды сақтау
З.Коммерциялық банктен тауар сатып алу үшін несие алу
4.Түтынушыларға тауарды бөлшектеп сату;
5.Салық пен басқа да төлемдерді төлеп отыруд.б.
Қаржы-несиелік кәсіпкерліктің ерекшелігі сол,мұнда ақша мен басқа да
Кәсіпкерлік қашанда тәуекелділікпен байланысты. Нарық қатысушыларына қашанда еркіндік
Кәсіпорындарды жекешелендіруге байланысты "еңбек ұжымының" тағдыры өзгереді.Кәсіпорындардың ынталығы
Мұндай жағдайда кәсіподақтардың маңызы көтеріледі.Олар мен кәсіпкерлер арасында
2.2. Шағын кәсіпорындар-нарықтың негізі.
Нарықтың монополияға қарсы қүрылымының қалыптасуы кезеңінде тек ведомстволықты
Шағын кәсіпорын-меншіктің әр түрлі формалар негізінде халық шаруашылық
Шағын кәсіпорынға жаңадан қүрылған, бүрын жүмыс істеп түрған:
-өнеркәсіп пен қүрылыста-200ге жуық;
-ғылым мен ғылыми қызмет кәрсету ісінде-100 шамалы қызметкерлері
-өндірістің басқа салаларында-50 шақты ;
-өндірістік емес салаларда-25ке;
-белшек саудада-15ке жуық адамдары бар кәсіпорындар жатады.
Шағын кәсіпорындарды:
-шаруашылықта бірлесіп еңбек ете отырып жүргізетін занды қүқығы
-мемлекеттік, жалгерлік, бірлескен кәсіпорындар, қоғамдық үйымдар, олардың кәсіпорындары,
-мемлекет мүлкін басқаруға екілетті мемлекет органдары қүра алады.
Республикада шағын кәсіпорындардың әрекеті "Шаруашылық қызметтің еркіндігі және
Шағын кәсіпорынды дамыту нарықты тауарлармен толтыру мен қызметпен
Қазіргі кезде барлық мемлекеттерде дерлік шағын кәсіпкерліктің жүмыс
Қазіргі кездегі Қазақстандағы ШОК-тердің дамуына кедергі болатын мәселелерді
Көптеген рпоблемалардың Қазақстанда
-Ең алдымен кәсіпкерлерге қүқығын қорғау сана-сезімін арттыру үшін
-Салық зандарында ШОК-ты қолдаушы элементтердің болуы;
-Тексерудің күрделілігі мен қайта жасалуын шектейтін реттеулердің жасалуы;
-Несие алу мүмкіндігінің қамтамасыз етілуі және оның кеңінен
-Жүмыс орнын ашу және оны іске қосуға рұқсаталу
Шағын кәсіпорындар, аймақтар бойынша.
2004ж. 1 шілде.
Тіркелгені Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар шағын бизнес субъектерілер
Барлығы. Олардан
шагын
бизнес
субъект
і-лері. Барлығы Олардан
Белсен-ділері. Есептік айырысу деректері
Жұмыспен қамтылғандар саны Өндіріс көлемі, млн.тг
Қазақстан
республикасы 112461 94259 71110 38032 402,6 39573,3
Ақмола 4105 3754 2395 1364 20,3 1069, 2
Ақтөбе 4559 4345 3821 1852 22,5 1004 6
Алматы 5305 1925 1592 603 10,9 1548,4
Атырау 2543
902,1
Шығыс
6898 5321 3380 36,7
Қазақстан 8700 ЗЗ5б 2626 962 16,3 3884, 4
Жамбыл 4067
645,9
Батыс
1972 1642 902 15,9
Қазақстан 2619 6798 5578 2 '97 36,3 832,7
Қарағанды 8688 4443 2873 1704 18,7 2877
Қостанай 5529 2003 1947 1608 8,4 2113,4
Қызылорда 2506 2380 1963 801 11,8 580,6
Маңғыстау 2839 5052 3997 2091 19,0 946,5
Павлодар 6210
-
1772,3
Солтүстік
2364 2054 1144 19,5
Қазақстан 3350
1486,8
Онтүстік
9038 6814 2696 29,6
Астана 6794 30686 21155 11015 98,3 3101,7
ІІІ бөлім. Кәсіпкерлікті дамыту жолдары.
3.1. Кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірибесі.
Кәсіпкерліктің шағын және орташа түрлері дамымайынша нарықтық эканомиканың
Кәсіпкерлер материалдық
3.2. Нарықтық экономикаға көшу кезіндегі кәсіпкерлік.
Нарықтық экономикаға көшу Кәсіпкерлікті үйымдастыру және тиісінше, кәсіпкерлер
Төменде шетелдік фирмадағы кәсіпкерліктің принциптері мен логикасын бейнелейтін
Кәсіпкерлік принциптері негізінен көпқырлы. Көсіпкер өз іс-қимыл стратегиясын
Кәсіпкерлік жүйесі ретінде фирманың шектес ортаға кіріп, шығатын
1. Аса маңызды бәсекелестер ;
2. Аса маңызды жабдықтаушылар ;
3. Аса маңызды сатып алушылар ;
4. Корпорациялар;
5. Орталық және жергілікті билік органдары ;
6. Азаматтық инициативалар
і 7. Кәсіподақтар;
8. Діни топтар және тағы да басқалар. '
-фирманың тіршілік философиясы( кәсіпкерлікті дамыту идеялары мен мақсаттары);-заңдар
-менеджмент принциптері мен мақсаттары:
-әлеуметтік әріптестік нормалары мен талаптары:
-корпоративтік нүсқамалар мен әдеп нормалары:
-ҒТП және технология:
-жалпы адамзат және мәдениет өлшемдері мен құндылықтар ы:
Кәсіпкерлік идеяларды тікелей жүзеге асыру мына факторларға байланысты:
Айқын түжырымдау; ақшалай қаржыландыру мөлшері; өндіріс пен қаржыландыруды
Өнім өткізу жоспары түтынушылар мен рыноктар топтарына орай
Айналым жоспары өнім өткізу жоспарының деректері бойынша есептеледі;
қуаттар жоспары өндірістік алаңдар, машиналар, коммуникациялар түрінде белгіленеді
Инвистициялар жоспарында қызметкерлер жөніндегі қажет, олардың біліктілігі, ақы
Материялдық-техникалық жабдықтау жоспары ассортимент түрғысынан өндіріс көлемін негізге
Материялдық қор жоспары-ағымдағы материялдық қорлар анықталады.
Қаржы жоспары-қаншама капитал қажет болатыны және оны тарту
Өтімділік жоспарында оралымды қызметті жүзеге асыру үшін кәсіп
Жоспар балансында кәсіпорынның қаржы жағдайы оның қарыздарымен салыстырылады.
Қорытынды.
Курстық жүмысымды қорыта келе: жаңадан өмір жолын бастаған
Міне,кәсіпкерліктің қысқаша қыры мен сыры осындай.Енді өз кәсібін,өз
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Әубәкіров Я.Ә.,Байжүмаев Б.Б.,Жақыпова Ф.Н.,Табеев Т.,П., "Экономикалық теория"
2. Жүнісов Б.А.,Мөмбетов У.Е. "Нарықтық экономика негіздері"
3. Жүнісов Б.А.,Шеденов Ө.Қ. "Жалпы экономикалық теория"
4. Жақсығалиева С.Ж., Батырғалиева Г.Х. // БҚМУ
5. Чипурина М Н. Киселевой Е А.
6. Мамыров Н Қ. «Халықаралық экономикалық катынастар
7. Шеденов Ө Қ. «Экономикалық теория негіздері
8. Элем экономикасы 1 том 2003
9. Элем экономикасы 2 том 2003
10. А.И.Добрынина, Л.С. Барасевича «Экономическая теория », Питер
11. А.С. Булатова «Экономика », Москва 2002.