Мазмұны
КІРІСПЕ .......................................................................................................................2
1 Деректер қорын жобалау, жалпы түсінік
1.1 Деректер моделі және түрлері ..................................................................3
1.2 Кестелерді байланыстыру және байланыс түрлері ...............................
1.3 Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ)
ақпараттарды кестелік өңдеу .................................................................... 6
2 «КОМПЬЮТЕРЛІК ОРТАЛЫҚ» ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН
құру........................................................................................................................9
2.1 Кесте құру ............................................................................................... 10
2.2 Сұраныс (Запросы) құру ......................................................................... 12
2.3 Форма құру .............................................................................................. 15
2.4 Есептер (Отчеты) жасау ......................................................................... 20
2.5 Макрокомандалар құру ........................................................................... 24
Қорытынды ......................................................................................................... 26
Қолданылған әдебиеттер тізімі ............................................................. 27
Кіріспе
Microsoft Access жүйесінің деректер қорын жобалауға да және
Деректер қорының маңыздылығы ол мәліметтер қорын енгізіп, сол
«Хирургия бөлімі» қосымшасын құру негізінде деректер қорын басқару
Access терезесімен жұмыс істеуіне бағытталған, өте қолайлы программа
«Хирургия бөлімі» курстық жұмыстың мақсаты: «Хирургия бөлімінің» қосымшасын
1) Деректер қорын басқару жүйесінің негізін ашу;
2) Деректер қоры теориясымен танысу және ДҚБЖ түрлерін
3) Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесінде «Хирургия
4) Microsoft Access – те кестелер, сұраныстар, формалар,
1 ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ЖОБАЛАУ, ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
Деректер қоры-ақпараттық жүйелердің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
Деректер қоры деп- компьютер жадында сақтайтын, арнайы түрде
Ақпараттық жүйелердің мысалына: банктік жүйелер, кәсіпорындарда, автаматты
Пайдалану облысы бойынша келесі класстарды бөліп айтуға болады:
1)Ғылыми зерттеуге арналған;
2)Автоматталған жобаларға арналған;
3)Ұйымдастырушы басқарудағы ақпараттық жүйелер;
4)Техналогиялық процессорды баспаға арналған.
Деректер қорын басқару жүйесін көптеген қолданушылар деректер қорын
Деректер қоры дегеніміз – мәліметтерді сақтауға арналған ұйымдасқан
Деректер қоры деректер қорын басқару жүйесімен (ДҚБЖ) тығыз
1.1 Деректер моделі және түрлері
1. Иерархиялық модель - мәліметтер арасындағы байланысты реттелген
2. Желілік модель - мәліметтердің элементтерінің еркін
3. Реляциялық модель - мәліметтердің реляциялық моделін
Қатынас деп –картеж деп аталатын элементтер жиынын
4. Постреляциялық модель - мәліметтердің постреляциялық моделі кестенің
5. Көп өлшемді модель - ол көп жүйелерге
Қордағы мәліметтерді қарастыратын көп өлшемді тәсілі реляциялық деректер
6. Объектіге бағытталған модель - объектіге бағытталған модель
1.2 Кестелерді байланыстыру және байланыс түрлері
Кестелерді байланыстырудың негізгі және қосымша кестелері болады. Негізгі
1:1 - негізгі және қосымша кестелердің өрістері кілтті
1:К - негізгі кестенің бір жазбасы қосымша жазбаның
К:1 - бір немесе бірнеше негізгі кестенің жазбаларының
К:К - негізгі кестенің бірнеше жазбалары қосымша кестенің
Деректер қорын үйлестіру
Реляциялық деректер қорын басқару жүйесінде қатынастарға амалдар орындау
1)Реляциялық алгебра
2)Реляциялық есептеу
Қатынастарға орындалатын амалдарды топқа бөледі:
1)Жиындарға қолданылатын амалдар,олар біріктіру, қиылыстыру, бөлу, декарттық
2) Қолданатын арнайы амалдар, олар жобалау, біріктіру және
Реляциялық алгебра барлық әрекеттердің нәтижелерінің қатынастары болып табылады.
Деректер қорының объектілері:
1. кестелер (таблицы)
2. сұраныстар (запросы)
3. үлгілер (формы)
4. есептер (отчеты)
5. беттер (страницы)
6. макростар
7. модульдар
Деректер қорын жобалау технологиясын жаңа түрде келтіру
Сұраныс - сақталынған мәліметтерді өшіру немесе түрлендіру, таңдау
1) Статистикалық
2) Динамикалық
Бұл тілдің негізгі міндеті: сұраныстарды даярлау мен орындау
Деректер қорын жобалау техникасы жүйесінің тиімділігі.
Ақпараттық жүйелердің тиімді жұмыс жасауы олардың архитектурасына байланысты.
Архитектура коорпоративті деректер қоры және дербес деректер қорын
1.3 Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) ақпараттарды кестелік
Деректер қоры (ДҚ) - aқпараттық жүйелердің өңделетін обьектісі,
Деректер қорын басқару жйесі (ДҚЖ)-көлемді мәліметтер жиынын тұтынушыларға
Microsoft Access-Windows ортасында жұмыс істейтін 32-разрядты, реляциялық МББЖ,
Access Windows-технологияның барлық мүмкіндіктерін сүйемелдейді және оның тұтынушысының
1) Кестелер - мәліметтерді сақтау үшін жасалған, өрістерден
Кесте(Tables) - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған негізгі
Жазба(Record) - кестенің бір қатары, яғни жолы. Ол
Өріс(Field) - кестедегі бағана немесе тік жол. Access-те
Санауыш - кестедегі жазбалардың реттік нөмерлері орналасатын өріс.
2) Сұраныс(Queries) - жұмыс істеуші адамның керекті мәліметерді
3) Форма(Forms) - мәліметтерді экранда бейнелеу жолы немесе
4) Есептер (Отчеты) - мәліметтерді баспаға шығарып қағазда
Конструктор - мәліметтер базасы обьектінің (кестелер, сұраныстар, формалар,
Шебер(Wizards-Мастер) - белгілі бір мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын
5) Макростар(Modules) - Visual Basic for Application (VBA)
Access-те тұтынушыға өз есептерін ойдағыдай шағаруға мүмкіндік беретін
Access деректер қорын басқару жүйесімен жұмыс істеу тәсілдері
Кесте аралық байланыстың схемасы
Тапсырыстар кестесіндегі кілт өрісі – тапсырыстар коды болады.
Деректер схемасын жасап болғаннан кейін, техникалық тапсырманың «қағаздық»
Кестелер арасындағы байланыс келесі мүмкіндіктерді береді:
Кілт өрісіндегі мәліметтердің өшірілу немесе өзгеру мүмкіндігін болдырмау,
Негізгі кестенің кілт өрісіндегі мәліметтерді өшіргенде немесе өзгерткенде
Байланыс қасиеттерін орнату үшін деректердің схемасы терезесінде екі
Егер мәліметтердің тұтастығын қамтамасыз етуде ғана жалауша қойылса,
Егер онымен қоса байланысқан өрістерді каскадты жаңарту және
Деректер қорын алдын ала жобалау осы кезеңде аяқталады
2 КОМПЬЮТЕРЛІК ОРТАЛЫҚ ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН құру
«Компьютерлік орталық» атты деректер қоры бөліміне арналған мәліметер
Пуск→Программалар→Microsoft Access командалрымен орындалады немесе жұмыс үстеліндегі Access
2.1-сурет. Microsoft Access-ті ашу
Осы терезедегі “Жаңа деректер қорын”(Новая база данных) деген
2.2-сурет.Деректер қорын ашу терезесі
Access терезесінің жалпы түрі 2.2-суретте көрсетілген.
Негізгі меню ағымындағы жұмыс режиміне байланысты өзгеріп отырады,
2.3-сурет. Access терезесінде жалпы көрініс
2.1 Кесте құру
Мәліметер терезесі ашылады. Сол терезеден Кестелер батырмасын басып
2.4-сурет.Деректер қорының базасын құру режимін таңдау терезесі
Кесте режимін таңдағаннан кейінгі бірінші жолда өріс атауын
Төменде Компьютерлік орталық деректер қорын құрудағы кестелердің
2.6-сурет. Қажетті кестелер
2.2 Сұраныс (Запросы) құру.
Кестелерді сұраныс арқылы байланыстырамыз. Ол үшін сұраныс батырмасын
2.7-сурет. Сұраныс құру
Конструктор режимін құрамыз. Ол үшін сұраныс конструктор режимін
2.8-сурет. Конструктор режимінде сұраныс құру
Бұл сұраныс атын «Бейнекарта» деп, оның «таңдау шартына»
2.9-сурет. “Бейнекарта” сұранысын құру
Екіншіден, сұранысты шебер (мастер) көмегімен құрамыз. Осы сұраныс
Шебер көмегімен сұраныс құру мысалын қарастыралық. 2.10-суретте сұраныс
2.10-сурет. Сұраныс үшін өрістер таңдау
Көшіріп болғаннан кейін келесі (Далее) батырмасын басамыз. Сол
2.11-сурет. Сұраныс түрін таңдау
Сұхбаттасудың екінші қадамында (2.12-сурет) сұраныстың қандай болатыны -
2.12-сурет. Сұранысқа ат беру
Сұхбаттасудың үшінші қадамында сұраныстың аты енгізілген.
2.13-сурет. «Орта білімді медбикелер» сұранысы
2.3 Форма құру.
Сұраныстар құрылғаннан кейін форма жасалынады. Оны құру үшін
Ең алдымен біз конструктор режимімен құрамыз. Ол үшін
2.14-сурет. Конструктор режимінде форма құру
Бұл терезеден қай кестеге форма құратынымызды таңдаймыз. Таңдағаннан
2.15-сурет. Конструктор режиміндегі форма құру
Бұл конструктор режимінде құрылған форма. Екіншісі шебер
2.16-сурет.форма жасауда өрістерді таңдау терезесі.
Мәліметтер бағанасын бірінші бетінен екінші бетіне көшіру керек.
2.17-сурет. Форма түрін таңдау терезесі
Осы терезеден қалаған сыртқы пішін көрінісін таңдауға болады.
2.18-сурет. Форманың стилін таңдау терезесі
Таңдалғаннан кейін Келесі (Далее) батырмасын басамыз. Келесі терезеде
2.19-сурет. Формаға ат қою терезесі
Сақталған форманы ашқанда экранда мына терезе пайда болады
2.20-сурет. Шебер көмегімен құрылған форма
2.4 Есептер (Отчеты) жасау
Форма құрылғаннан кейін ендігі кезекте есептер жасалынады. Есептердің
2.21-сурет. Шебер режиміндегі отчетті құру
Көшіргенен кейін Келесі(Далее) түймешігін басу керек. Түймешік басылғаннан
2.22-сурет. Топтастыру терезесі
Топтастырғаннан кейін Келесі (Далее) түймешігін басамыз. Келесі терезеде
2.23-сурет. Сұрыптау тәртібін орналастыру терезесі
Тәртібін таңдағаннан кейін Келесі (Далее) түймешігін басамыз. Осыдан
2.24-сурет. Есептер макетінің түрін таңдау терезесі
Макет таңдалғаннан кейін көрініс стилін таңдаймыз.
2.25-сурет. Таңдалатын стиль терезесі
Бәрін жасап біткеннен кейін басылымға ат беріп сақтаймыз.
2.26-сурет. Есепке ат беру
Сақтаған басылымда ашқан кезде экранға мына терезе пайда
2.27-сурет. «Notebook» есебінің көрінісі
Есептерді құру – барлық деректер қорын, сонымен қатар
2.5 Макрокомандалар құру
Макрокомандалар қандай да бір әрекеттің автоматты орындалуын қамтамасыз
Деректер режимі өрісіне ауыспалы жолын белгілеп ат береміз.
2.28-сурет. «Мониторлар» макросын құру
Осы ретпен сұраныстарды, есептерді, функцияларды, көріністерді ашу және
Қорытынды
Деректер қорын құру барысында Microsoft Access мүмкіндіктерінің шектеусіз
Курстық жұмыстың барысында ақпараттар жүйесін жасаудың негізгі принциптері,
Деректер қорын құру барысында оны неғұрлым әмбебап, түсінікті
«Компьютерлік орталық» қосымшасын құру негізінде деректер қорын басқару
Қорыта келгенде деректер қоры – бұл көптеген
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Острейковский В.А. Информатика.- Москва: Выс.Шк., 2001.
Симонович С.В., Евсеев Г.А. Общая информатика.- Москва. Инфорком
Архангельский А.Я. Язык SQL в Delphi5.– Москва: ЗАО
Бобровский С. В. Delphi5.- Учебный курс – Санкт-Петербург:
Купрова Т.А. «Создание программирования баз данных средствами СУБД».М:Мир,
Диго С.М. «Проектирование баз данных».М:Финансы и статистика, 1998ж
Савельев А. и другие «Создание и использование баз
Голицына О.Л., Максимова Н.В., Попова И.И. «Базы данных»,
под ред. Хомоненко А.Д. «Базы данных». Санкт-Петербург, 2000ж
Стивен Копустейк «ACCESS шаг за шагом», М: Бином,
Гончарова А. «ACCESS-97 в примерах», Питер, 1997ж
Системы управления базами данных и знаний: Справ. Изд/Наумов
Четвериков В.Н. и др. Базы и банки данных
Дейт К.Дж. Введение в системы баз данных.: Пер.
«Ақпараттану» Байғожанова Д.С. Талдықорған, 2006ж
Базы даных Абдуллин В.З. –Алматы: КазНТУ, 2003ж
Базы даных Microsoft Access. Андерсен В. -М:
Самоучитель Access 97/2000.Куперова Т.А. -Ғылыми техника, 2001ж
СУБД Access для Windows 95 в примерах.Бекаревич Ю.Б,
25