Мазмұны
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Информатика сабағын жеке тұлғаға бағытталған түрде оқыту арқылы
Информатика сабағында жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы
Информатиканы педагогикалық технологиялар негізінде оқыту
Дидактикалық матриалдар пайдалану арқылы оқушыларды
өз бетімен білім алуға дағдыландыру
Оқушылардың информатикадан білім сапасын жетілдіру
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Оқытуда тұлғаның белсенділігін арттыру – психология, педагогика ғылым
Қазіргі білім беру ісінің басты шарттарының бірі -
Ақапараттық - пәндік орта ақпараттар ішінен керектісін іздеуге
Қазіргі компьютерік технологиялар негізінде жасалған ақпараттық-білім беру ортасының
Білім кеңістігі мен орталарының қиылысу жазықтықтарында әр адамның
1. Информатика сабағын жеке тұлғаға бағытталған түрде оқыту
Қазіргі кезде білім беру парадигмасы өзгерді. Ол
Жеке тұлғаға бағытталған оқыту-оқушының барлық мүмкіндіктері мен қабілеттерін
Пәндік материалдардағы негізгі идеялар мен принциптерді жекелеп қарастыру
Мысалы, “Дербес компьютерлер архитектурасы” (7 сынып) тақырыбын оқығанда,
Негізгі сұрақты жақсылап қою үшін, қызықты әр түрлі
Әрбір мұғалім өз жұмыс тәсілімен формасын, өз педагогикалық
ЗМШ технологиясы оқушылардың ойлау қабілетін күшейту мен әр
ЗМШ технологиясының педагогикалық техникасы принциптері:
Таңдаудың еркіндігі принципі. Мұның маңызды бір шарты –
Ашықтық принципі. Тек білім беріп қана қоймай. Сол
Әрекет ету принципі. “Алған білімін пайдалана алмайтын оқушы
Кері байланыс принципі. Оқу процесін кері байланыс тәсілдерінің
Идеалдық принципі. Оқыту нәтижесін арттыру мен оған кететін
Жобалар тәсілін қолдануда мен бір тақырыпты өтер кезде
“Мұғалім өз тауарын өткізе алатын сатушы тәрізді болуы
2. Информатика сабағында жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы
20 ғасырортасында атақты ғалым В.М.Глушков: “ЭЕМ желілері мен
Сондықтан “мектептегі информатиканы оқытудың негізгі міндеті – ақпаратты
Оқушылардың білімі тереңдеп, өрістері кеңейген сайын олар одан
Мұндай технологиларға Жобалар тәсілін, Модульдік оқытуды, бір мәселеге
Осындай мәселелер бір тақырыпқа баса назар аударту элементін
Оқытудың модульдік жүйесі – оқыту бағдарламасы бірнеше бөліктерге
Модульдік оқыту тәсілінде пәннің барлық материалын қарастырып, оның
Модульдің практикалық бөлігі оқушыларға орындайтын практикалық, өзіндік және
Оқытудың модульдік жүйесі әрбір оқушыны керекті материалдармен қамтамасыз
Оқушылардың білімге деген ынтасын, пәнге деген қызығушылығын арттыратын,
Көптеген мектептерде дистанциялық алыстан оқыту ісінің дамуына байланысты
Керекті технологиялар мен әдістемелер оқушының дайындығына, жасына және
Сабақтарда тестік тапсырмаларды пайдалану да жақсы нәтиже беріп
Мысалы, программалу тілін оқытуда сабақ алдында минитест жасап,
Жеке адамға және топтарға да бағытталған тәсілдерді (жоба
Жергілікті желіге қосылан компьютер класында Интернетті, электрондық энциклопедияларды
Мысалы, “Word процессоры. Web-парақтар жасау” тақырыбы бойынша соңғы
Информатика – оқушы қолына ақпаратты өңдеу, сақтау және
Соңғы жылдары әрбір алматылық оқушы қолдана алатын Интернет
Оқушылар осындай жұмысқа араласу барысында дистанциялық жобалар мен
Осыларға қоса Интернетті тек информатика сабағында емес, сабақтарға
Жоғарыда айтылған педагогикалық технологиялар мен тәсілдерді пайдалану оқу
3. Информатиканы педагогикалық технологиялар негізінде оқыту
Энциклопедиялық сөздікте «Технология дегеніміз - өнімді өндірупроцесінде шикізаттың
Анықтамалық әдебиеттерде: «технология дегеніміз – techne - өнер,
Білім беру саласындағы «технология» ұғымы өндірістік процестердегі технология
«Педагогикалық технология дегеніміз мұғалім мен оқушыға ыңғайлы (комфорт)
«Білім беру технологиясы деп мұғалім мен оқушыға ыңғайлы
«Педагогикалық технология – білім беру формаларын оңтайландыруға бағытталған
Ғылыми-пеадгогикалық әдебиеттерге жасалған талдау көрсеткендей, қазіргі педагогикалық теорияда
Педагогикалық әдебиеттерде педагогикалық технология ұғымы үш деңгейде (көзқараста)
Оқу технологиясы – оқыту мазмұнын жүзеге асыру жолындағы
Пеадгогикадағы технология «объектісі» тірі организм (оқушы) болғандықтан мұнда
Дидактикалық процесте В.П.Беспалько мотив, танымдық қызмет және басқару
В.П.Беспалько ұсынған педагогикалық технологияның анықтамасын толықтырып тұрған педагогикалық
А) педагогикалық технология оқытудағы педагогикалық экспроматтарды жоюы қажет.
Ә) ол оқушының өз бетімен жасайтын оқу танымдық
Б) оқу мақсатын диагностикалық түрде нәтиже беретін жолмен
В) дидактикалық процестің толықтығы қамтамасыз етілуі тиіс.
Оқу процесі оқушылардың денсаулығына зиян келтірмеуі үшін Ресей
Оқушының жеке бас ерекшеліктері (интеллектік, мотивациялық, эмоциялық, т.б.
Оқу материалын меңгеру кезінде жүйеге күш түсіртені интеллектуалдық,
Сабақтың сынып ұжымынан жайлы моральдық – психологиялық климат
Оқу процесінде оқушы денсаулығына зиян келтірмейтін тәсілдерді қолданумен
Практикаға негізделген педагогикалық технологияларға жасалған талдау – олардың
Оқу материалы оқушылардың меңгеруін байқау мақсатында алдын
Мысалы, 1-сыныпқа келген оқушылар оқи, санай, жаза білу
Мотивация және оқу – танымдық қызметті ұйымдастыру.
Қай технология болмасын оқушының осы технологияға сәйкес дайындалған
Оқу құралдарымен жүргізілетін іс-әрекет.
Бұл компонент оқыту технологиясымен жүзеге асырылатын оқу процесінің
Оқу материалын меңгеру сапасын бақылау.
Технологиялық негіздегі оқу процесін бақылау мен іс-әрекетке қажет
Толық меңгерту технологиясы.
Бұл технологияның авторлары американдық ғалымдар Б.Блум мен Дж.Кэрролл.
Бұл технолгоияны ерекшелейтін басты анықтауыш – толық меңгерудің
Мұғалім оқу материалын толық меңгерудің жоспарланған көрсеткіштерін әр
Танымдық қызметтің мақсаттарына мыналар жатады:
білу (оқушы есте сақтады, білді, қайталады);
түсіну (оқушы түсіндірді, интерпритация жасады, иллюстрация жасады);
қолдану (оқушы өз білімін (меңгерілген матерал бойынша) нақты
жалпылау және жүйелеу (оқушы бүтіннен бөлігін бөліп шығарады,
бағалау (оқушы меңгерілген объектінің мәні мен құндылығын анықтады).
Толық меңгерту технологиясы осы материалдарының мазмұнын оқу бірліктеріне
Оқу бірлігі дегеніміз – көлемі шағын (3-6 сабақ)
Сабақтың барлық – нұсқаулық бөлімі меңгерудің тәсілін түсіндіруге
Мұғалімнің бұл технология бойынша қызметі төмендегідей компоненттерден тұрады:
оқу мақсаттарымен таныстыру;
оқудың жалпы жоспарын түсіндіру;
жаңа материалды түсіндіру;
ағымдағы тексеруді ұйымдастыру;
ағымдағы нәтижелерді бағалау;
оқу материалын меңгере алмаған оқушыларға түзету жұмыстарын жүргізу;
өзара көмек топтарын ұйымдастыру;
көмек көрсетілген оқушыларды қайта тестілеу.
Мұндай жұмыс барлық оқу бірліктері бойынша жүргізіледі, ол
Әр деңгейлі оқыту технологиясы (В.Фирсов).
Бұл технология әрбір оқушының өзінің «жақын даму аймағында»
Оқушыларды саралау төмендегідей 3 түрде жүргізіледі.
А) оқушылар оқу жылының басында білім, білік деңгейлері
Б) сынып ішіндегі саралау мектептің орта буынында жүргізіледі,
В) оқушылардың өз ұйғарымы, ата-аналар мен мұғалімдердің ұсынысы,
оқушылардың танымдық мотивациясын қалыптастыру және танымдық қызметке жетелеу;
оқу материалын мемлекеттік стандарт талабынан кем емес білім,
оқушының әр деңгейдегі өз бетімен танымдық қызметін ұйымдастыру;
жұптық, топтық және коллективтік формалардағы оқу процесін ұйымдастыру;
оқу материалы меңгерілуінің ағымдағы тексерілуі;
оқу материалын әр модуль бойынша кіріспе және қорытынды
жеке жоспар бойынша оқушыларды өзара оқыту;
Деңгейлеп оқыту технологиясын пайдалану берілген модельдерді толық оқытып
Оқытылу мерзімінен сондай – ақ оқытылатын пәннің
Танымдық қызметтің нормадағы тас бөлігінің нәтижесін мұғалім бағалайды,
Деңгейлік саралап оқыту технологиясы (Ж.А.Қараев).
Деңгейлік саралап оқыту технологиясы В.П.Беспалько ұсынған педагогикалық технология
Бұл технология да басқа технологиялар тәрізді оқу процесінің
Дегенмен аталмыш технологияның басқа технологиялардан, әсіресе атаулары ұқсас
Оқушылар алдын ала жүргізілген диагностика негізінде шағын топтарға
а) ізгілендіру приинціпіне сәйкес әр оқушының танымдық қызмет
б) тәжірибе сондай-ақ оқушыларды алдын-ала әлсіз, орташа, жоғарғы
в) оқушылары аз ауыл мектебі, әсіресе, шағын комплекстілі
4.Модульдік оқыту технологиясы.
Модульдік технология дараплап оқыту принципіне негізделген. Бұл технологияның
логикалық түйінделген (аяқталған) ақпарат блогы;
оқушы іс-әрекетінің мақсатты бағдарламасы;
бағдарламаны табыспен меңгеруге қажет мұғалімнің нұсқаулары.
Модульдік технологияның басқа оқу жүйелерінен айырмашылықтары мынада:
Қойылған мақсатқа сай меңгерілетін білім мазмұны аяқталған жеке
Мұғалім мен оқушының қатынасы модульдер арқылы жүзеге асатын
Оқушы көбіне өз бетімен жұмыс істейді, мақсат қоюға,
Модульдік бағдарламаны құрастырғанда мұғалім іс-әрекеті төмендегідей қадамдар тізбесінен
1-қадам. Оқу курсын жүйе түрінде беру, яғни білім
Бұл үшін:
а) мұғалім әдістемелік бірлестікпен бірге пәннің өзекті тінін
ә) әр сынып үшін өзек тіні бойынша білім
б) таңдап алынған материал таблицаға толтырылады:
Осылайшы мұғалім өз пәнінің әр сыныптаға мазмұны жөнінде
3-қадам. Компоненттері дидактикалық мақсат пен модульдік бағдарламалардыің жиынтығыннан
Мұнда білім немесе таңдап алынған көлемді тақырыптың мәніне
а) бұл білімдердің жеке тұлғаның рухани дамуы, өмірлік
б) білік;
в) дағды деңгейлері.
4-қадам. Әр модуль үшін және логикалық түйінделген
5-қадам. – модуль құрайтын оқу элементтерінің мазмұны анықталады
Сөйтіп әрқайсысына сәйкес мазмұны бар үш деңгейдегі мақсаттар
6-қадам. – модульдің өзін тұрғызу.
Модульді тұрғызу интегралдаушы мақсатты анықтаудын басталады (схемада О-оқу
Модульдік тапсырмаларды орындау барысын қорытындылайтын ең соңғы элементінен
Модуль мазмұнын меңгеру дәрежесін білу мақсатында «Шығу» бақылау
Оқушылардың ақпараттық технологиялар көмегімен қалыптасатын және жүзеге асырылатын
4. Дидактикалық матриалдар пайдалану арқылы оқушыларды
өз бетімен білім алуға дағдыландыру
Қазақстан Республикасы орта білім беру жүйесін ақпараттандыру
Қазақстан Республикасының білім ақпараттандыру жүйесін ары қарай
Дидактикалық материалдар информатика оқулығының негізінде алынған өзіндік, бақылау
Дидактикалық материалдарға енетін өзіндік жеке жұмыстар тек оқыту
Дидактикалық материалда ұсынылатын тест тапсырмаларының сұрақтары өте анық,
Тест тапсырмалары пайдаланып, нәтижесіне талдау жасай келе мынадай
Дидактикалық ойындар – сыныпты жүргізілетін жұмыстардың ең қызықтысы.
Дидактикалық ойындар арнайы мақсаты көздейді және нақты міндетті
Ойынның міндеті баланың қызығушылығын туғызып, белсенділігін артыратындай іріктеліп
Деңгейлік жеке тапсырмалар тиімділігi:
әрбір тапсырманың моделін жасау, алгоритммін ққұру, программасын жазу,
әрбір оқушы тапсырмамен қамтамасыз етіледі;
оқушыларды бір – біріене көшіру әдеті жоғалады, оларды
оқушылардың пәнге қызығушылығын арттырады, ақыл-ойын, ойлау қабілетін дамытады;
оқушының шығармашылық жеке тұлғасын қалыптастыруға және ынтасын дамытудағы
жеке тапсырмалардың әр түрлі болуы жеке тұлғаның өзін
компьютерлік технологияны оқыту құралы ретінде кәсіптік қызметкерге, еңбекке,
тапсырмалардың деңгейлік болып берілуі оқушылардағы қызығушылқты жоғалтпай, жеңілтапсырмалардан
деңгейлік тапсырмалардың орындалуын қарап бағалау жеңіл
болады;
деңгейлік жеке тапсырмалар жеке тұлғаның өздігін қалыптастырып, дамытып,
Деңгейлік үлестірме қағаздардың тиімділігі
Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды өздері таңдайды. Егер қиын деңгейлік
Үлгерімі нашар және үлгерімі жақсы оқушыларға да тапсырмалар
Деңгейлік үлестірме қағаздарды үлгерімі нашар және жақсы оқушыларға
Оқушылар білім деңгейіне қарап өздері бөлінеді;
Оқытушы үлестірме қағаздарын таратып беріп, орындалу уақытын ескертіп,
Деңгейлік үлестірме қағаздарын оқушылар білімін бағалауда оқытушыға жеңілдік
Оқушылрадың өз білімдерін өздері бағалауға мүмкіндік береді;
Бағалауда бұрмалаушылық болмайды, әшкерелік анық көрінеді.
Ұжымдық перфокарталар тиімділігі:
барлық оқушылар оқу процесіне тартылады;
аз уақыт ішінде барлық оқушының білімін анықтауға
оқушы білімін пысықтауға көмектеседі, жаңа сабақты әрбір оқушыға
оқушылрадың сабаққа деген қызығушылығын, ынтасын арттырады;
оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілетін дамытып, жылдамдыққа дағдыландырады;
оқушылардың операторларды бір-бірімен салыстыра отырып, түйінді (қызметші) сөздердің
аз уақыттың ішінде барлық оқушылардың білімін бағалауға болады.
Тестік сынақ жұмыстарының тиімділігі
оқу процесінде барлық оқушылар түгел тартылады;
тексеруге оқу материалын толық қамтуды қамтамасыз етеді;
аз уақыттың ішінде барлық оқушылардың білімін анықтауға мүмкіндік
оқушылрадың ойлану, есте сақтау қабілетіндамытады, жылдамдыққа, тапқырлыққа дағдыландырады;
оқушылардың күнделікті сабаққа ұқыпты дайындалуын талап етеді;
оқушылардың пәнге қызығушылығын, ынтасын арттырады;
оқушылардың жауаптарды салыстырып, дұрыс жауабын таңдай білуге, өз
оқушылардың логиалық ойлау қабілетін дамытады;
барлық оқушылардың білімін бағалауға болады.
Сабақтың соңғы кезін – нәтижелерін қорытындылайтын кезеңін қамтитын
Сабақтың қызықты да түсінікті болуы мұғалімнің шеберлігі мен
5. Оқушылардың информатикадан білім сапасын жетілдіру
Қазіргі өскелең өмір бұл пәннің мектепке жылдам енуімен
Лаборатория қызметкерлері ғалымдармен бірлесіп, ғылыми зерттеулер нәтижелеріне сүйене
Қазіргі таңда мектептерде профессор Ж.Қараев басшылығымен, авторлар тобы
Теориялық зерттеулер мен пратикалық эксперимент нәтижелері бүгінгі таңда
Бірінші кезең – пропедевтикалық. Бұл кезең, төменгі сынып
Екінші кезең – базалық курс, информатика пәні бойынша
Үшінші кезең – информатика саласы бойынша көлемі мен
Базистік оқу жоспарына сәйкес информатика пәні орта мектептің
Қазіргі таңда информатика әлемдік ғылымның бірден-бір болашағы бар
“Информатика” пәні бойынша орта жалпы білімнің жалпыға міндетті
Білім мазмұныоқушылардың қолданушы есебінде біліктілігімен қоса, программалау біліктілігін
Білімге қойылатын талаптар осы мазмұндық желілерге, бағдарлама бағытына
Информатиканың даму болашағы туралы мәліметтер жалпы алғаш рет
Бұл атқарылаған жұмыстардың бәрі оқушылардың білім сапасының жоғары
Информатиканы мектепте оқыту сапасын жетілдіру мақсатында жүргізіліп жатқан
Информатикадан білім сапасын жетілдірудің тағы бір бағыты есебінде,
“Программалау” курсы оқушыларды кәсіптік программалауға және программалау тілдері,
“Іс қағаздарын жүогізуші және компьютер” курсы бітірушілерді ауыл
Оқу мекемесінің бағдарына байланысты информатикадан басқа профилдік курстар
Әрине, осы айтылғандармен қатар білім сапасын жетілдіруде оқытудың
Қорытынды
Ақпаратты мәліметтердің пайдалануы, әсер ету тәсілі, жиналуы білім
Ақпараттандыру адамзат өміріне барлық жағынан әсер ететін парасаттылық
Осындай кезде мамандар даярлаудағы алғашқы сатыға олардың өздігінен
Кез келген ғылым өз саласында қолданылатын терминологиялық аппартқа
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрiбаев, А.Дәулетқұлов. Информатикадан 30 сабақ. Алматы, Шартарап,
С.Ә.Исаев, А.Н.Мұхамади, О.С.Ахметова Компьютерлiк технология негiздерi курсына арналған
Халықова К.З. MS ACCESS мәлеметтер қорын басқару жүйесы.
Стивенс У. UNIX, взаимодействие процессов. – М.: Питер,
Гордеев А.В., Молчанов А.Ю. Системное программное обеспечение. -
Дейтл Г. Введение в операционные системы. В 2-х
Концептуальное моделирование информационных систем. /Под.ред. В.В.Фильчакова. – СПб:
Клочко В.И. Теория вычислительных процессов и структур. Учебное
Кейт Хэвиленд, Дайана Грэй и др. Системное программирование
Корнеев В.В. Параллельные вычислительные системы. Москва, 1999
12. Бржезовский А.В. Фильчаков В.В. Концептуальный анализ вычислительных
13. Джон Д.Рули и др. Сети Win NT
Глушаков С.В. и др. Сетевые технологии WINDOWS NT.
Краковяк С. Основы организации и функционирования ОС ЭВМ.
Модуль
Модульдің мақсаттары мен міндеттері
Модульдің логикалық схемасы
Модульдің теориялық бөлімі
Модульдің практикалық бөлімі
Тексеру тапсырмалары
Тест
Нәтижелік бақылау