МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ..........................................................................................................3
I ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІК ҚҰРЫЛЫМЫ ...................................................................................................6
Кәсіпорынның ұйымдастыру –құқықтық негізі .................................6
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы ..................................................10
Өндірістің техникалық және технологиялық жабдықталуы және маркетингтік жүйесі ............................................................................
II ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫ ҚЫЗМЕТІ .....................................21
Кәсіпорынның қаржы ресурстары .......................................................21
Кәсіпорындағы пайданы қалыптастыру ............................................26
Кәсіпорынның бюджетке төлейтін міндетті төлемдері, олардың банктермен қарым -
III ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ ЖӘНЕ ТИІМДІЛІГІ .............................................................................................38
Кәсіпорынның баланстық есебі ...........................................................38
Кәсіпорынның техника – экономикалық көрсеткіштерін талдау .......44
Кәсіпорынның өндірістік тиімділік көрсеткіштер жүйесі және қаржылық жағдайы ...................................................................................47
ҚОРЫТЫНДЫ .................................................................................................71
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ........................................................... ......73
Кіріспе.
Соңғы жылдары Қазақстан экономикасында дәуірлік мәні бар оқиғалар болып
Нарықтық қатынастарды қалыптастыру үшін терең және жан-жақты білімді өз
Қаржы ғылымының негіздерін зерттеу төмендегідей міндеттерді алға тартады.
Біріншіден, қаржы қоғамының теориялық негіздерін ашу. Екіншіден қызметтің әр
Соңғы жылдары еліміздің әлеуметтік экономикалық дамуында едәуір оң өзгерістерге
Нарықтық экономика, бүкіл дүние жүзіне мәлім әр түрлі үлгілерімен
Сондай жағдайда экономикалық жағдайды қалай тұрақтандыру керек, шаруашылықты тиімді
Пайданың мөлшері, әлеуметтік сақтандыруда, зейнетақыға өндіріске әлеуметтік салаға қаржы
Экономика дамуының барлық кезеңде негізгі бөлімі кәсіпорын болады. Кәсіпорындарда
Менің алып отырған дипломдық жұмысымның тақырыбы дәл қазіргі мәселелерге
Сондай – ақ бұрынғы инфрақұрылымнан айырылған бұрынғы мәдени
Өмір жанғырған кезде өнер атаулы да уақытқа қарай өз
Менің осы тақырыпты алған себебім қазіргі уақытта сай қызметтерінің
Осы тақырыпты алған мақсатым кәсіпорынның қызметіне талдау жасай отырып
I ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІК ҚҰРЫЛЫМЫ
КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ – ҚҰҚТЫҢ НЕГІЗІ
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы бұл Қазақстан Республикасының мемлекеттік
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы № 1414
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы заңды тұлға болып табылмайды.
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы өзінің қаржылық шаруашылық қызметін
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы Қазтелерадионың белгілеген ережесіне байланысты
Қазтелерадио мен Атырау облысының радиотеледидар таратушы орталығының қарым-қатынастары сәйкесінше
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының банктерде есептік валюталық, тағы
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының негізгі қызметінің мақсаты:
1.Өндірістік шаруашылық қызметтен пайда табу, өзіне сеніп тапсырылған техникалық
2. Қазтелерадиоға өзінің пайдасын бөліп көрсету керек.
3. Қазіргі кезге сай радио арқылы хабар тарату жүйесін
аудандарға радио және теледидар хабарларын тарату.
4. Коммуникациялық жұмысты нәтижелі дұрыс пайдалануды қамтамасыз ету, телекоммуникация
5. Теледидар және радиохабарларының жүйесін және барлық радиобайланыс түрлерін
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының міндеттері:
1. Облыс жұртшылығына және халық шаруашылығын, сондай-ақ шаруашылық субьектілерін
2. Теледидар хабарлары саласындағы коммерциялық телерадио компанияларға қызмет көрсету;
3. Теледидар және радиохабарлары космостық байланыстың жер үсті жүйелері
4. Зерттеу жұмыстары жүзеге асыру, жаңа байланыс қызметтерін көрсету
5. Радиоэлектроника, телерадиохабарлары және спутниктік хабар құралдары саласындағы жемдік
6. Телерадиохабарларын көрсету жөніндегі талаптармен қажеттіліктерді маркетингтік зерттеу;
7. Теледидар және радиохабарларының жүйесін пайдалану мәселелері бойынша нормативті
Радиохабарлары және теледидар обьектілер үшін құжаттама дайындау:
кабельдік теледидар үшін;
спутниктік байланыс және телерадио хабарлар үшін
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының мақсаты мен міндеттерін
-эксплуатациялы – техникалық қызмет;
- инженерлік-ізденіс қызмет;
- Қазтелерадионың рұқсатымен коммерциялық, негізгі қызметке байланыссыз, құрлысты –
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының функциясы:
Телерадиохабарларын тұтынушыға барлық түрде көмек беру қажет.
Қорғаныс назарына байланысты телерадиохабарларының құрамын
приоритеттік тәртіп бойынша көрсету, мемлекеттік басқару қауіпсіздік және елдің
Орталық және техникалық - эксплуатациялық жабдықтарды
ұйымдастыру, транспорттық құрал және механизмдер, ғимараттар оларды сәйкесінше
Теледидар және радиохабарларына көмек көрсетуге барлық
технологиялық қызметтерді жұмыс істеумен қамтамасыз ету.
Теледидар және радиохабар жүйесінің жұмыс қабілеттілігін өңдеп
және аппаратура мен жабдықтардың сенімділігін және сапасын талдау, жұмыстың
Өндірістік жұмысқа прогресстік технологияны, қазіргі техникалық
эксплуатациялық әдістерді көптеп енгіздіру.
Метрологиялық жұмыстарды жүргізу, ішкі өлшемелі приборларды
іске асыру.
Теледидар және радиохабар жүйелерін күрделі ремонттан,
реконструкциялық құрлыс жұмыстарын ұйымдастырып, өндірістік және өндірістік емес белгілерді
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығына
бекітілген Қазтелерадионың мүлкін сақтауды қамтамасыз ету.
Теледидар және радиохабар жүйелерінің программаларын
дамытуда ағымдық, орта мерзімдік және ұзақ мерзімдік проектілерді өңдеп
Жаңа көмектерді енгізу.
Басқару құрылымын толық жетілдіру
Телерадиохабарларына тарифтік көмек беру арқылы өңдеп қосу.
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының мүлкі.
Құрылтайшының тарапынан Қазтелерадионың балансында көрсетілген оперативті басқару құқығы негізіндегі
негізгі және айналымдағы құралдардан, ұзақ мерзімді қаржылық
салынымдардан, материалдық емес активтерден, аяқталмаған жаңа құрлыстардан және орнатылған
облыстық радиотеледидарлық таратушы орталығының шаруашылық
қызметі нәтижесінде тапқан негізгі және айналымдағы құралдардан тұрады;
заңға қайшы келмейтін басқа негіздерде түскен кірістерден, тағы басқа
жабдықтардан тұрады.
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының құрылуы облыс орталығына радиохабарлары
КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК ҚҰРЫЛЫМЫ
Кәсіпорынның өндірістік құрылымының түсінігінде цехтар мен қызметтің өзара қатынастық
Өндірістің құрылымы еңбектің кәсіпорын бөлімшелері арасында бөлінуі және олардың
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы өсіңкі. Техника мөлшерінің жетілуі және өндірістік
Өндірістік құрылымдардың жетілуі өндірістің интенсивтенуіне жағдай жасау, еңбектік, материалдық
Өндірістік құрылымға қарағанда кәсіпорынның жалпы құрылымы әр түрлі, жалпы
Кәсіпорынның профилі, масштабы, сонымен қатар салалық жабдығы, технологиялық мамандандыру
Кәсіпорыннын барлық басқа да топтары: функционалдық бөлім, лабораториялар, басқарушы
Өндірістік цехтар (бөлімшелер, учаскелер, шеберханалар) екі топқа бөлінеді: негізгі
Қосалқы цехтардың міндеті – негізгі өндірістің цехтарының үздіксіз біріңғай
дайындау, жөндеу, икемдеу аспаптары, шаруашылық құрал
саймандарды ыңғайлау құралдары;
жабдықтардың жұмыс қабілеттілігін және жөндеуін қадағалау, машина,
механизмдер, ғимараттар жатады.
Электр және жылу энергиясымен қамтамасыз ету, қадағалау мен
жөндеу, электр жабдықтары және жылу жүйелері
Ішкі өндірістік және сыртқы тасымалдау шикізат, материалдар, дайын
өнімдер, сонымен қатар кәсіпорын қоймалары.
Цехтардың негізгі қызметінің соңғы нәтижесі дайын товар өнімін ішкі
Негізгі өндіріс цехтары – кәсіпорын профильіне сәйкес қалыптасады, сонымен
Цехтарды мамандандырудың келесі формалары бар: пәндік, детальдық, технологиялық, территориялық.
Пәндік мамандандыру – жекелеген цехтардың негізгі бөлігін шоғырландыру және
Цехтарды детальдық мамандандыру – машина жасауда кеңінен таралған, бұл
Техникалық мамандандыру – бұл цехтар арасында операциялық еңбекті бөлу.
Учаскелер мен цехтарды сатылы мамандандыру өндірістің барлық салаларында ауыл
Территориялық мамандандыру өндірістік бөлімдерді транспорттық кәсіпорын, құрлыстық кәсіпорын, сонымен
Кәсіпорынның өндірістік құрылымының басты элементтеріне жұмыс орындары, учаскелер және
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының өндірістік құрылымы цехтардан және
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының өндірістік құрылымын (1.1. сурет
сурет. Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының өндірістік құрылымы.
Цех кәсіпорынның негізгі құрылымының бірлігі болып табылады. Ол белгілі
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығына облыстың жеті ауданы кіретін
Ал радиохабар мен радиобайланыс цехында аудандарды радиохабарларын радиотолқындар мен
Өндірістік лабораториясы осы РТС қуаттылығының цехы мен радиохабар және
Жұмыс орны – бұл жеке қызметкерлердің немесе бригаданың еңбек
Нақты жұмыс орында тікелей материалдық, технологиялық және өндірістік еңбек
Кәсіпорынның өндірістік құрылымының талдауын, баға және дәлелдеуін бағыттауды толық
Кәсіпорынның өндірістік құрылымының қалыптастыруына әсер етуші факторларды бірнеше топқа
жалпы құрылымдылық факторлары кәсіпорынның құрылымының
толықтығын және жинақтылығын анықтайды. Олардың есебіне жататындар: шаруашылықтың салалық
- регионалдық факторлар кәсіпорынды қамтамасыз етуді әр түрлі
коммуникациялармен анықтайды.
кәсіпорынынң қызметі жиынтық сыртқы ортаның жалпы құрылымдық, салалық және
1.3. ӨНДІРІСТІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖАБДЫҚТАЛУЫ
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының өндірістік техника және технологиясына
Негізгі қор – бұл өндірістік қордың бір бөлігі, заттай
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының негізгі қорларына: ғимараттар және
Ғимараттар – ғимараттар және құрылғылар, әкімшілік үйі, шаруашылық құрлыстар
Машина және қондырғыларға барлық энергетикалық агрегаттар, қуатты құралдар және
Өндірістік жабдықтар – материалды аспаптарды сақтау үшін, еңбекті жеңілдетуге
Шаруашылық жабдықтар – кеңсе және шаруашылыққа қажетті заттар, бұған
Негізгі қордың көрсетілген классификациялық немесе топтастырылған элементтердің бір –
Әр түрлі топтағы негізгі қорлардың байланыстары олардың жалпы құндары
Кәсіпорынның өндірістік қуаты мен негізгі қордың пайдаланудың тиімділігін жақсарту
Өндірістік процестегі негізгі қордың әрбір элементтерінің ролін ашық біле
Өндірістік процесстің нақтылы өсу шегінің негізгі бөлігінің жабдықталған жұмысшылармен
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы әр түрлі техника және
Технология бұл еңбек құралдарының жағдайын, белгісінің түрінің мөлшерлері мен
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының технологиясына осы орталықтың цехтарында
Кәсіпорынның маркетингтік жүйесі
Маркетинг – бұл тұтынушыларға тауар мен қызмет көрсететін өнер,
Бұндай қайшы маркетинг бағасы әр біреуінің тіршілік етуіне құқығы
Маркетингтік зерттеу – бұл жүйелі түрде дайындалу және әр
Компания маркетингтік зерттеу нәтижесін әр түрлі бағыттармен ала алады.
Көптеген ірі компаниялардың жеке зерттейтін бөлімшелері болады. Бұндай бөлімнің
Маркетингтік зерттеудің жұмыс барысы. Нәтижелі маркетингтік зерттеу жүйесі бес
Қойылған міндеттер мен мақсаттарды анықтау
Бірінші кезең. Қойылған міндеттер мен мақсаттарды анықтау.
Бірінші кезеңде маркетингтік менеджерге және зерттеушіге атқаратын зерттеудің алдына
міндеттер өте кең түрде, не өте бір жақты болмауы
Маркетингтік менеджер қызметтеріне ұйғарым береді. Жоспарлы зерттеулердің барлықтары да
Олардың мақсаты – алғашқы мәліметтерді жинау, жарыққа құйылатын табиғаттың
Екінші кезең. Зерттеу жоспарын өңдеу.
Маркетингтік зерттеудің екінші кезеңінде, керекті информацияның нәтижелі жоспарын жинауы
Мәлімет көздері – зерттеу жоспары бірінші және екінші мәліметтерді
Зерттеушіге нақты керекті мәліметтерді екінші мәліметтен алуға мүмкіндік болмаса,
Маркетингтік зерттеулердің көптеген проектілері сол немесе басқа да формада,
Үшінші кезең. Ақпарат жинау.
Осы сатыдағы маркетингтік зерттеу, ең көп шығындарды керек етеді
Төртінші кезең. Ақпаратты талдау.
Соңғының алдындағы кезең маркетингтік зерттеудің жиналған мәліметті талдауда сол
Бесінші кезең. Қорытындысын көрсету.
Маркетингтік зерттеудің соңында қорытындысын мүдделі адамдарға көрсетеді. Басшыларға еңмаңызды
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының маркетингтік қызметі бұл
Зона 1 қондырғысы үшін сағатына 336 теңге. Сол сияқты
Радиохабарын таратқан үшін тариф:
Дождь -424 теңге/ сағатына тағайындалады. Сандық қабылдағыш КАТЕЛКО арқылы
II ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫ ҚЫЗМЕТІ
2.1.КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫ
Кәсіпорынның қаржы жүйесінің ықпалдылығы ең алдымен, оның нақты және
Қаржы қызметінің маңызды міндеттері:
өндіріс, күрделі құрылыс. Жаңа техниканы ғылыми- зерттеу
жұмыстарын енгізу,жоспарлы шығындар жөнінде белгіленген тапсырмаларды қаржы ресурстарымен қамтамасыз
бюджетке, банктер, өнім өндірушілер алдындағы , қызметкерлерге
жалақы төлеу, басқа да қаржылық міндеттемелерді орындау;
кәсіпорынның және оған кіретін бөлімдердің өндірістік- шаруашылық
қызметіне дер кезінде және сапалы талдау жасап отыру, пайда
өндірістік қорларды және күрделі қаржыны неғұрлым тиімді
пайдалануға ықпал жасау;
Қаржы ресурстарын дұрыс пайдалануға және айналым қаржысының
айналуын тездетуге бақылау жасап отыру;
Кәсіпорынның шаруашылық қызметінде қаржы қатынасының айрықша маңызы бар.
Кәсіпорынның күнделікті қызметінде қаржы қатынастары саласын ақша қатынастары құрайды,
- кәсіпорын мен шаруашылық жүргізуші басқа субьектілер, ұйымдар арасында
- кәсіпорын мен қаржы органдары арасында бюджетке салық
- кәсіпорын мен коммерциялық базалар арасында ұзақ және қысқа
- кәсіпорын мен оның қарауындағы құрамдас бөлімшелер арасындағы
- кәсіпорын мен оның құрамындағы бөлімшелер арасында құрамдас
- кәсіпорын мен сақтандырушы ұйымдар, ақша салушы қорлар және
Қаржының нәтижелері (түскен ақша, пайда) кәсіпорынның шаруашылық қызметінің жинақтаушы
Экономикалық қатынастарда қаржы айрықша роль атқарады. Өйткені , ол
Кәсіпорынның қаржы ресурстары тікелей шаруашылық жүргізушінің қарауындағы ақша ресурстары
Кәсіпорын шаруашылық қызметін жүзеге асыру үшін тиісті қаржы көлемі
Жарғылық капиталды қарастыру әдісі кәсіпорынның ұйымдастырушылық – құқықтық түрінде
Өндіріске салынған бастапқы капитал өткізілген өнім бағасын құрайды. Өнім
Түсімді пайдалану бағыттарының бірі – амортизациялық қор құрау. Ол
Тауар жасай отырып, кәсіпорын шикізат, материалдар, құрастыратын бұйымдар, жартылай
Шығынды өзіндік құн түрінде оқшаулау өнім өткізуден түсім мен
Пайда да, амортизациялық ақша аудару да кәсіпорынның
Кәсіпорын иелігінде қалатын пайда оның өз қажетін қаржыландырудың басты
Жинақтауға (амортизациялық ақша аудару, пайданың бір бөлігі) бөлінген қаржы
Өз қаржысынан басқа кәсіпорын қарызға қаржы ресурстарын, банкінің ұзақ
Ақша қаражатын пайдаланудың бағыттары кәсіпорынның ақша қаражатын салудың тағыда
Өз иелігіндегі қаржыны пайдалана отырып, кәсіпорын қоғам және мемлекет
Қаржы ресурстары – бұл мекеменің күнделікті шығынын өтеуге, өндірісті
Қаржы ресурстары көптеген қаражат – көздерінен құралады. Екі үлкен
Жеке меншік немесе соған теңестірілген қаражат – бұл қаражат
шетелдік инвесторлары бар мекемелер үшін
басқа құрылымдағы мекемелер үшін
Кәсіпорынынң қаржы ресурстары ең алдымен негізгі және басқа жұмыстардан
Тұрақты пассивтерге – жарғылық, резервтік және басқа капиталдар, ұзақ
Жаңадан құрылатын немесе реконструкциядан өтетін кәсіпорынның қаржы ресурстарының басым
Кәсіпорынның қаржы ресурстарын жұмсау төмендегі бағыттарға жұмсалады:
өндірісті дамытуға және өнім өткізуге (жұмыс жасауға, қызмет
көрсетуге)
өндірісті кеңейтуге, оны техникалық жағынан жаңартуға байланысты
күрделі қаржыландыруға инвесторлар табу үшін
құнды қағаздарды қаражаттандыруға инвесторлар табу
қаржы, банкі жүйелеріне төлемдерге, бюджеттен тыс қорларға
жарналар төлеуге, құруға, спонсорлық, қайырымдылық көмектер үшін.
2.2. КӘСІПОРЫНДАҒЫ ПАЙДАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Экономикалық санат ретінде пайда кәсіпкерлік қызметтің барысында материалдық өндіріс
Кәсіпорынның қаржылық – шаруашылық қызметін жоспарлағанда және бағалағанда пайданың
Баланстық пайда үш іріленген элементтен құралады: өнімді өткізуден, жұмысты
Өнімді өткізуден (жұмысты жасаудан, қызмет көрсетуден) түскен пайда
Кәсіпорынның басқа мүліктеріне шикізаттар, материалдар, отын, қосалқы бөлшектер, материалдық
Өткізуден тыс жұмыстардан болған қаржылық нәтиже – пайда (шығын)
Ұзақ мерзімдік қаржылық жұмсалым деп басқа кәсіпорындардың жарғылық капиталына
Пайданы жоспарлау – кәсіпорындағы қаржылық экономикалық жұмыстарды жоспарлаудың құрамдас
Есептеудің негізіне тұтынушылардың тапсырыстары мен шаруашылық келісім – шарттарға
Пайда дегеніміз – мейлінше жалпы түрде алғанда баға мен
Пжт=Бжт - Өжт;
Мұндағы Пжт- жоспарлану кезеңіндегі тауарлық шығырылым бойынша түсетін пайда;
Бжт – жоспарлану кезеңіндегі тауарлық шығарылымның қолданыстағы бағадағы өткізілу
Өжт – жоспарлану кезеңіндегі тауарлық шығарылымның толық өзіндік құны
Өткізілетін өнімнің пайдасы басқаша есепьтелінеді:
Пөө= Төө - Өөө;
Мұндағы Пөө - алдағы кезеңде өткізілуге жататын
Бұдан шығатын қорытынды мынау – алдағы жоспарлы кезеңдегі өтілетін
Пөө= Пқ1+ Птө - Пқ2;
Мұндағы Пөө - жоспарланған кезеңде өнімді өткізуден түскен
Мұндай әдістеме өткізілуге тиісті өнімнің бағадағы және өзіндік құны
Тікелей есептеу әдісінің бір түрі пайданы сұрыпталымы бойынша жоспарлау
Пайданы жоспарлаудың талдамалық әдісін қолданған кезде есептеу салыстырмалы
Рн =(Пк : Өтө) х 100%;
Мұндағы Рн – негізгі рентабельділік; Пк – күтіліп отырған
Кәсіпорындағы пайданы қалыптастыру бұл пайданың кәсіпорынның қажетін қанағаттандыратын елдің
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының пайдасы бұл орталықтандырылған пайда
КӘСІПОРЫННЫҢ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕЙТІН МІНДЕТТІ ТӨЛЕМДЕРІ, ОЛАРДЫҢ БАНКТЕРМЕН ҚАРЫМ -
Салықтар - белгілі бір көлемде және мерзімде алынатын заң
Мемлекетке салынатын салықтар түрлерінің оларды құрудың салық жүйелері мейлінше
салық салу обьектісіне қарай және төлеуші мен мемлекеттің өзара
пайдалануына қарай;
салық салынатын органға қарай;
обьектінің экономикалық белгісіне қарай;
салық салу обьектісінің бағалау дәрежесіне қарай
Бірінші белгісіне байланысты салықтар тіке және жанама болып
Жанама салықтар сырттай алынады – тауарлардың бағасы арқылы оған
Пайдалану белгілеріне қарай салықтар жалпы және арнайы болып бөлінеді.
Салықты алатын, пайдаланатын органға қарай мемлекеттік және жергілікті салықтар
Обьектінің экономикалық белгілеріне қарай табысқа салынатын салықтар және тұтынуға
Салық салу обьектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақты
Салық жүйесі Бас салық инспекциясы мен облыстық , аудандық,
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың алымдар мен баж салықтарының
Бірінші топқа жалпы мемлекеттік салықтар енеді, олар алу шарты
Екінші топқа Қазақстанның заң актілерімен күшіне енгізілген нақты
Үшінші топқа республика жоғарғы кеңесі берген құқықтарға сәйкес жергілікті
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының бюджетке төлейтін салықтары мен
Жер салығы жер алаңының бірлігі үшін жыл сайынғы тіркелген
Жер салығын төлеу мерзімін кварталға бөліп төлейді, яғни кварталдық
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының әр аудан орталықтарында жер
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының Атырау қаласы бойынша
Жер салығын төлеу бойынша 2005 жылғы алдын –ала есебі.
Кесте 2
Обьектілердің салық салу және оның тұрған жерінің тізімі (мекен
1 кв.м. үшін ставкасы Жер салығының ақшасы
РТС «Атырау» Атырау қаласы
ОРТТО, Абай алаңы 25
3,81
0,2 7,69
7,69 292989
15380
Барлығы 4,01 7,69 308369
Барлық жер салығының төлемдерін 308396 теңгені келесі мерзімднгідей
20ақпан 77092 теңге
20мамыр 77092 теңге
20 тамыз 77092 теңге
20 қараша 77093 теңге
Мүлікке салынатын салықты кәсіпорынның, яғни Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы
Осы орталық мүлік құнынан бір проценттік ставка бойынша есептелетін
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының мүлікке салынатын салықтың ағымдық
Кесте 3.
№ Көрсеткіштер Салық төлеушінің мәліметі бойынша
1.
2.
3.
4. Жыл басындағы негізгі қордың қалдық құны (мың.тенге)
Салық ставкасы
Салық ақшасы
Төлеу мерзімі:
20ақпан
20мамыр
20 тамыз
20 қараша 47109
1
471
118
118
118
117
Көлік құралдарына салынатын салықты Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы көлік құралдарына салық бойынша
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының салықтан басқа төлемдері, бұл
Жеке тұлғалардың айлық еңбек ақысына есептелінетін салық, бұл салықты
Табысын салығын төлеушілер өздерінің орналасқан жерлері бойынша салық төлеуді
Әлеуметтік салықты қаржыландыру көздеріне қарамастан тиісті салықтарды ұстағанға дейін
Төленген салық сомасы шегеріске жатқызылады. Қосылған құнға салынатын салық
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығы әрбір есепті кезеңде қосылған
Кәсіпорынның банктермен қарым – қатынастары.
Ақшалай есептесу кәсіпорынның шаруашылық қатынастарының барлық сапасын қамтиды. Ақша
Есеп айырысу – кассалық қызмет көрсету Қазақстан Республикасының заңдылықтарына
Ақша қаражатын сақтау және есеп айырысуды жүзеге асыру үшін
Келісім – шартқа сәйкес банк өз қызметін пайдаланатын кәсіпорынға
Меншік түрлеріне қарамастан заңды тұлға (ұйым) құқымен пайдаланатын әрбір
Ағымдағы шоттар кәсіпорындарға, олардың филиалдарына, бөлімшелеріне, басқа да бөлімдеріне
Экономикада есеп – айырысудың көпшілігі банк мекемесі арқылы қолма
Кәсіпорын мен банк арасында есеп айырысу кассалық қызмет көрсету
Кәсіпорындарға шот ашқаны және есеп айырысу кассалық қызметтері
Төлем мөлшері өзара келісілген бойынша белгіленеді. Кәсіпорын қысқа мерзімді
III ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ ЖӘНЕ ТИІМДІЛІГІ
3.1. КӘСІПОРЫННЫҢ БАЛАНСТЫҚ ЕСЕБІ
Баланс белгілі бір қызметтің жақтары арасындағы теңдік, теңестірушілік және
Кәсіпорынның бухгалтерлік балансы – бухгалтерлік баланс мүлікті құрамы және
Бухгалтерлік баланста кәсіпорын мүлкі екі позицияда қарастырылады: құрамы мен
Бухгалтерлік баланстың сыртқы келбеті таблица ретінде беріледі: бірінші бөлімінде
Балансты жасауда оң және сол жақтардың соммасының тепе –
Бухгалтерлік баланстың негізгі элементі мүлік, міндеттеме, мүліктің қалыптасу көзі
Баланстың пассивінде пайданың толық сомасы, ал активте қордың құрылуына
Баланстың реттеуші статьялары екі түрлі болуы мүмкін: тікелей және
Тікелей реттеуші статьялар баланстың негізгі статьяларын толықтырады, ал контрарлық
Реттеуші статьяларды қосатын бухгалтерлік баланс брутто балансы деп, ал
Қазіргі уақытта дүниежүзілік стандарттың талабына жауап беретін, баланс неттоға
Барлық шоттардың жинағы бойынша бухгалтерлік балансқа тек қазіргі уақытта
Баланс статьяларын бағалау ондағы қорытылатын ақпараттың сенімділігі үшін маңызды.
Бухгалтерлік баланстың формалары.
Бухгалтерлік баланс нетто актив екі бөлім және пассив үш
Актив
Ұзақ мерзімді активтер
Ағымдағы активтер
Пассив
Капитал және резервтер
Ұзақ мерзімді пассивтер
Қысқа мерзімді пассивтер
Актив және пассив бойынша қорытындылар баланс валютасы
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының бухгелтерлік балансының активтері пассивтері
Активтер екі талапқа жауап беру қажет: Кәсіпорын иелігінде болып
Сол сияқты активтер төрт топқа бөлінуі мүмкін:
1. Ағымдағы активтер – бір жыл ішінде ақшаға айналуы
күтілетін банкідегі есеп шоттағы және кассадағы ақша мен басқада
Қаржылық салымдар – кәсіпорынның ағымдағы операциялары да
қолданылмайды және бір жыл ішінде ақша формасына ауыса алмайды.
Ұзақ мерзімді активтер (ғимарат, жылжымайтын мүлік,
жабдықтар.
Материалдық емес активтер
Кәсіпорын пассивіне капитал және борыш және ағымдағы міндеттеме жатады.
сурет
Нақты нормалар ( материалды және заңды құндылықтар )
Негізгі қорлар
Материалдық емес активтер
Аяқталмаған капиталдық құрлыс
Мүліктер ( ағымдағы активтер ) Запастар
Аяқталмаған өндіріс
Алдағы периодтағы шығын
Тауарлар
Басқа біреулердің міндеттемелері және затқа айналған құндылықтар
Дебиторлар
Аванстық төлем
Шот алу қарыздары
Кәсіпорынның иелігіндегі бос айналым қаражаттары
Кассадағы ақша
Банктегі есеп шоттарға ақша салу
Қысқа мерзімді қаржылар
Баланс статьяларын бағалау әдістері – кәсіпорынның бухгалтерлік баланс жасауда
Дүниежүзілік стандартқа байланысты шетелдік және отандық практикада қарап, жұмыс
Баланстың мүліктік статьяларын бағалаудың ақшалы мәселелерін шешудің маңызды моменті
Иемдену құны жақсы қойылған бухгалтерлік есепте әр түсуші заттың
материалды құндылықтарды дайындау және иелену шығындарынан;
сәйкес заттарды дайындау мен иеленудегі арнайы шығындардан;
осы заттарға келетін жалпы шығындардың бөлігінен.
Жалпы қабылданған принциптерге сәйкес есепті тіркелуде: біріншіден нақты
Қалыптасқан дәстүр бойынша нарықты экономикалы көп елдерде барлық
Бұл ереже иемдену құны баланстың бағалауда қарастырылатын жылдық қорытынды
Балансты жасауда бағалауды келесілер бойынша төмендетеміз:
ұзақ пайдаланудағы негізгі қорлар мен басқа да заттардың жиі
жазып алу әдісіндегі қатынастары;
нарықтық және биржалық бағалар болып, осы бағамен есептелетін
құнды қағаздар, қорлар (шикізат, материалдар) немесе тауарлар негізгі қорларға
Осы жағдайлар дүниежүзілік стандарттарда, сол сияқты, көп елдердің ұлттық
Кәсіпорынның бухгалтерлік есебі есептік процестің қорытынды этапы болып табылады.
КӘСІПОРЫННЫҢ ТЕХНИКА – ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІН ТАЛДАУ
Қаржы шаруашылық қызметін басқару мен жоспарлауда қаржылық көрсеткіштер
Қаржы көрсеткіштері белгілі бір қаржы –экономикалық категорияны сандық жағынан
өнімді өткізуден, жұмыс жасаудан және қызмет көрсетуден алынған түсім
табыс немесе пайда мөлшері;
рентабельділік деңгейі;
амортизациялық аударым жарнамаларының мөлшері;
өндірістік және әлеуметтік дамудың шаруашылық есеп қорларының (тұтыну, қорлану,
айналым қаражатының көлемі, сақталу көздері;
негізгі және айналым құралдарының пайдалану көрсеткіштері;
тауар өнімнің бір теңгеге шаққандағы шығыны;
өнімнің өзіндік құнының төмендетуі, саудадағы айналым шығынын қысқарту.
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының негізгі техника –
орындалған қызмет көлемі;
орындалған қызметтің шығын көлемі;
таза пайда;
жыл аяғындағы негізгі қорлар;
еңбек ақы төлеу қоры;
бір жылғы орта тізімдік адамдар саны;
қызметтің рентабельділік шығыны пайызға шаққандағы;
еңбек өндірісі бір адамға шаққандағы;
жылдық еңбек ақы бір адамға шаққандағы.
Осы техника – экономикалық көрсеткіштерді екі жылға талдау жасасақ.
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының техника – экономикалық көрсеткіштері
Кесте 4
Көрсеткіштер Жылдар Ауытқулар Өсу қарқыны
2004 2005 2004-2005 %
Орындалған қызмет көлемі (мың.тг) 47580,0 35752,0 -11828 0,75
Орындалған қызметтің шығын көлемі (мың.тг) 32932,0 35611,0 +2679
Таза пайда (мың.тг) 14648,0 141,0 -14507 0,009
Жыл аяғындағы негізгі қорлар 132014,0 133899,0 +1885 1,01
Еңбек ақы төлеу қоры 12166,0 14110,0 +1944 1,16
Бір жылғы орта тізімдік адамдар саны 117 97 -20
Қызметтің рентабельділік шығыны % шаққандағы 0,69 0,99 +0,30 1,43
Еңбек өндірісі бір адамға шаққандағы 406660 368577 -38038 0,9
Жылдық еңбек ақы бір адамға шаққандағы 103980 145464
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының орындалған қызмет көлемін кестеден
Кәсіпорынның таза пайдасы күрт төмендеп отыр, яғни орындалған қызмет
Жыл аяғындағы негізгі қор өсіп отыр +1885 (133899,0-132014,0) теңгені
Еңбекке ақы төлеу қоры +1944 (14110,0-12166,0) мың теңгеге өсіп
Еңбек өндірісі бір адамға шаққандағы бұл да азайып отыр,
Жылдық еңбек ақы бір адамға шаққандағы еңбек ақысы өсіп
3.3.КӘСІПОРЫННЫҢ ӨНДІРІСТІК ТИІМДІЛІК КӨРСЕТКІШТЕР ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ
Өндірістің тиімділігі нарық экономикасының шешуші категорияларының қатарына жатады.Ол
Өндірістің тиімділігін көтеру ағымдағы шығындарды үнемдеу есебінен іске асуы
Кәсіпорынның нарықтық қызметінің маңызды экономикалық нәтижелері оның дамуының ұзақ
Шаруашылық жүргізудің нарықтық тәжірибесінде экономикалық тиімділіктің түрлі формалары кездеседі.
Нарықты іске қосудың ерекшеліктері тиімділікті жалпы және тең деп
Экономикалық тиімділіктерді анықтаудың принциптері - өндірістік тиімділіктерді анықтау, тиімділік
Бұл мақсаттардың сан түрлілігі жағдайында ең жақсы экономикалық нәтижелерге
Тн= П/ К= Б - Өө.қ/К;
Мұндағы Тн – салынған капиталға табыс нормасы, %
П – таза жылдық пайда, теңге;
К – табыс алуды қамтамасыз ететін капитал салымы, теңге;
Б – сату бағасындағы өнім өндірудің жылдық көлемі, теңге;
Өө.қ.- өнімнің жылдық шығарылымының толық өзіндік құны.
Норманың есептік мағынасы пайданың капиталдың құрылымына байланысты және өнімнің
Әлемдік практикада инвестициялық проектілердің тиімділігін дәлелдеуді пайдалануда келесідегідей өндірістік
Таза ағымдағы құн көрсеткіші – кәсіпорынның жұмыс істеуі мүмкін
Капитал рентабельділігі – таза пайданың (салықты шегеріп тастағаннан кейінгі)
Тиімділіктің ішкі коэффициенті капиталдың рентабельділігінің бастапқы мәнін көрсетеді, бұл
Капитал салымдарының қайтарылып алынған мезгілі (ақтау мезгілі) – ол
Т=К/П;
Мұндағы Т – капитал салымдарының өзін ақтау мерзімі, жыл;
П – салықты шегеріп тастағандағы, бірақ амортизацияны қоса есептегендегі
Максималды қаражат қайтуы – бұл таза ағымдағы бағаның қайшы
Зиянсыз жұмыс істеудің белгіленген немесе залалсыз нормалар шамасы –
Но= Ип/Бед – Бпер;
Мұндағы, Но – табиғи бірлікте өнім өткізудің көлемі бойынша
Ип - өндірістің салалық шығыны; Бед - өнімнің үлесінің
Бпер - өндірістің сыбағалы ауыспалы шығыны, тг.
Кез келген өндірісті дамыту әрқашанда белгілі бір уақытта талап
Ввр = (1+Eд)t;
Мұндағы, Ввр - әр түрлі уақыттағы шығындарды және өлшеу
Eд – несие ресурстары немесе кәсіпорын тиімділігінің ішкі коэффициенті
Ақшалай табысты бағалаудың басқа неғұрлым белгілі әдісі рентабельділік
Пайда негізінде оған қатысты көрсеткіштерде есептеледі:
жалпы рентабельділік (Ржал) пайданың негізгі және айналым
мөлшерленген өндірістік қордың орташа жылдық құнына қатыс ретінде есептеледі:
Ржал = Пб/ Ос+ Об;
Мұндағы Пб – баланстық пайда; Ос және Об
- қор қайтарымы (Ққ) негізгі қор құнының 1 теңгесіне
Қор қайтарымының өсуі жинақ көлемін азайтып соған сәйкес тұтыну
Ққ= Т/Ф;
Мұндағы, Ққ – қор қайтарымы; Т- товар және
- қор сиымдылығы (Қс) негізгі өндірістік қор құнының шығарылатын
Қс =Қнег/В;
Мұндағы, Қнег – негізгі өндірістік қордың құны; В -
сату (айналым) рентабельділігі
Рс= Пайда/ сату көлемі х 100%
Пайда (жалпы немесе таза) және сату көлемі бір есепті
жыл алынады.
негізгі капиталдың рентабельділігі:
Рн.к. = Пайда/ негізгі капитал х 100%;
меншікті капиталдың рентабельділігі:
Рм= Пайда/ меншікті капитал х 100%;
Меншікті капиталдың рентабельділігі қаржыландырудың меншікті көздері есебінен өндіріске салынған
Сату көлемі маңызды көрсеткіштің бірі болып табылады. Фирманың қызметінің
Ка.а = сату көлемі/активтердің жалпы сомасы;
Кн.к = сату көлемі/ негізгі капитал;
Фирманың бәсеке қабілеттілігі оның өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігіне байланысты. Сату
Кәсіпорынның қаржы жағдайы төлем қабілеттілігімен, пайдалық жұмыс істеумен, активтерді
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі - өз активтерін пайдалана отырып, өзінің
Кт= меншікті капитал/ жалпы міндеттемелер х 100%
Коэффициент қаржылық тәуекелмен, сол сияқты басқаша айтқанда банкрот болу
Кәсіпорынның өтімділігі оның алдағы борыштарын (міндеттемелерін) кезінде өтеуге қабілеттілігін
Жалпы өтімділік (Кж.ө) коэффициенті мынандай қатынаспен айқындалады.
(Кж.ө) = айналым қаражаттары, теңгемен/ қысқа мерзімді міндеттемелер
Жалпы өтімділік коэффициенті жоғары болған сайын фирманың төлем қабілеті
Жабу (Кж) коэффициенті мынандай қатынаспен айқындалады.
Кж = барлық айналым қаражаттары, теңгемен/ қысқа мерзімді міндеттемелер
Коэффициент кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді бережағын айналымдағы активтерімен
Кәсіпорыннын қаржылық жағдайы көп ретте өзнде қандай қаражаттың болғандығына
Баланстық пассивтің құрылымының схемасы.
Меншіктегі капиталға деген қажеттілік кәсіпорынның өзін - өзі қаржыландыру
Дейтұрғанмен, кәсіпорын қызметін қаржыландыруда тек қана меншікті қаражаттың
Бұған қоса мынандай да жағдайдың болуы мүмкін: егер
Осыған байланысты кәсіпорынның нарықтық тұрақтылығын сипаттайтын маңызды
қаржылық тәуелсіздіктің коэффициенті немесе жалпы капитал жиынындағы
қаржылық тәуекелділіктің коэффициенті ( қаржылық капиталдың үлесі);
қаржылық тұтқаның оралымы немесе қаржылық тәуекел коэффициенті (қаржылық капиталдың
Кесте 5
Көрсеткіштер 2004ж. 2005ж. Ауытқуылар
+; -
Баланстық жалпы валютасындағы меншікті капиталдың үлес салмағы (кәсіпорынның қаржылық
Заем капиталының үлес салмағы
(кәсіпорынның қаржылық тәуелділік коэффициенті), %
ұзақ мерзімді
қысқа мерзімді 3,1
-
3,1 5,8
-
5,8 +2,7
-
+2,7
Қаржылық тәуекел коэффициенті (қаржылық тұтқаның орталымы)
0,03
0,06
+0,03
Бірінші көрсеткіштің деңгейі неғұрлым жоғары, ал екінші және үшінші
Капитал құрылымында болып өткен өзгерістерді бағалау инвесторлардың жайғасымынан және
Кәсіпорынның экономикалық рентабельділігінен гөрі төмен пайызға қарыздық қаражат
Қаржылық жағдайы ішкі талдау кезінде меншікті және заемдық
Меншікті капиталдың динамикалық құрылымы
Кесте 6
Капитал көздері Ақшасы (мың тенге) Капитал құрылымы %
2004 2005 2004 2005 ауытқу
Резервтік капитал 34394 34394 41,2 52,8 +11,6
Қайта бағалау ақшасы (қосымша төленбеген капитал) 30635 30365 36,7
Бөлінбеген пайда (алдыңғы жылғы) 18469 - 22,1 - -22,1
Бөлінбеген пайда (ағымдағы жылғы) - 141 - 0,2 +0,2
Барлығы 83498 65170 100 100 -
Көрсетілген кестеде меншікті капиталдың құрылымында болған өзгерістерді көрсетеді: резервтік
Заем капиталының динамикалық құрылымы
Кесте 7
Капитал көздері Ақшасы (мың тенге) Капитал құрылымы %
2004 2005 2004 2005 ауытқу
Кредиторлық қарыз: шот және вексельді төлеу 1353 1549 50,0
Салық қарыздары 402 362 14,9 9,0 -5,9
Басқа да кредиторлық қарыздар 109 1039 4,0 25,7 +21,7
Есептелген шығындарды төлеу 841 1093 31,1 27,0 -4,1
Барлығы 2705 4043 100,0 100,0 -
Заем капиталының құрылымында кредиторлық қарыз үлесі – 11,7 %
Кредиторлық қарызды талдаған кезде оның сонымен бірге бір мезгілде
Құн өзіне жинайтын бәрі кәсіпорындарға тиесілі болады және баланс
Баланс активі құрылымының схемасы.
Ұзақ мерзімдік капитал Негізгі қорлар
Ұзақ мерзімдік қаржылық салымдар
Материалдық емес активтер
Ағымдағы активтер Запастар
Дебиторлық қарыз
Қысқа мерзімдік қаржылық салымдар
Қолда бар ақша
Баланс активі баптары тобының басты белгісі оның өтімділік дәрежесі
Кәсіпорын қаражаттары оның ішкі айналымында және одан тыс
Айналымдағы капиталдың өндіріс саласында (қосалқы қорлар, аяқталмаған өндіріс, болашақ
Айналымдағы капиталдың ақшалай және материалдық нысанда қолданылуы мүмкін. Инфляция
Атырау облысының радиотеледидарлық таратушы орталығының активінің құрылымы
Кесте 8
Көрсеткіштер 2004ж. 2005ж. Өсімі
Мың.тенге % Мың.тенге % Мың.тенге %
Ұзақ мерзімді активтер 55185 64,0 50783 73,4 -4402 +9,4
Ағымдағы актив:
оның ішінде
өндіріс
айналым 31018
3038
27980 36,0
3,5
32,5 18430
5305
13125 26,6
7,7
18,9 -12588
+2267
-14855 -9,4
+4,2
-13,6
Барлығы 86203 100,0 69213 100,0 -16990 -
Кестеден көрініп отырғандай, есепті жыл ішінде талданып отырған кәсіпорыннын
2004 жылы негізгі капиталдың айналымдағы капиталға қатынасы (64,0/36,0) -1,7%
Бұдан кейінгі талдаулардың барысында ұзақ мерзімдік (айналымнан тыс)
Негізгі қорлардың жағдайын, динамикасы және құрылымын зерттеуге үлкен көңіл
Кәсіпорынның мүлік құрамын зерттеген кезде банкілер мен басқа да
Кәсіпорынның айналым қаражатының құрылымы
Кесте 9
Қаражаттардың түрлері
Қолда – бар ақша қаражаты (мың. теңге) Қаражат құрылымы,
2004 ж. 2005ж. ауытқу 2004ж. 2005ж. ауытқу
Ақша қаражаты 3997 2925 -1072 12,9 15,9 +3,0
Қысқа мерзімдік қаржы салымдар - - - - -
Дебиторлар 23983 10157 -13826 77,3 55,1 -22,2
Запастар 3038 5348 +2310 9,8 29,0 +19,2
Аяқталмаған өндіріс - - - - - -
Барлығы 31018 18430 12588 100,0 100,0 -
Келтірілген кестеде көрініп тұрғанындай, ағымдағы активтерде ең көп үлес
Банкілердегі есеп – шоттардағы ақшаның көбеюі әдеттегідей кәсіпорын қызметінің
Кәсіпорын қызметінің жағдайын сипаттайтын көрсеткіштердің бірі оның төлем төлеу
Төлем төлеу қабілеттілігін талдау қаржылық қызметті бағалау және болжамдау
Төлем төлеуге қабілеттілікті бағалау ағымдағы активтердің өтімділігіне сипаттама беру
Баланстың өтімділігін талдау дегеніміз өтелуінің шұғылдық дәрежесі бойынша
Өтімділік қаражаттардың ең жұмылдырғыш бөлімі ақша және қысқа мерзімдік
Едәуір үлкен мерзім өндірістік запастар мен аяқталмаған өндірісті дайын
Өтімділік деңгей бойынша ағымдағы активті топтау.
Кесте 10
Ағымдағы активтер 2004ж. 2005ж.
Ақша қаражаты 3997 2925
Бірінші топтың барлығы 3997 2925
Дебиторлық қарыз 23983 10157
Екінші топтың барлығы 23983 10157
Материалдар
Алдағы уақыттағы шығындар 3038
- 5305
43
Үшінші топтың барлығы 3038 5348
Ағымдық активтің барлығы 31018 18430
Тиісінше үш топқа кәсіпорынның төлемдік міндеттемелері де бөлінеді: 1)
2) жуыр маңда төленуге тиісті қарыз;
3) ұзақ мерзімдік қарыз.
Ағымдағы төлем төлеу қабілеттілігін айқындау үшін бірінші топтағы
Оралымды төлемдік күнтізбе және жөнелту, өнімді өткізу туралы деректер,
Болашақтағы төлем төлеу қабілеттілігін бағалау үшін өтімділіктің мынандай көрсеткіштері:
Өтімділіктің абсолюттік көрсеткіші бірінші топтағы өтімділіктің қаражаттардың кәсіпорынның
Алғашқы екі топтағы өтімділік қаражаттардың кәсіпорынның қысқа мерзімдік қарыздарының
Өтімділіктің барлық (жалпы) коэффициенті запастар мен аяқталмаған өндіріс және
Бірақ өтімділіктің барлық коэффициентін есептеудің бір бөлігін өткізу қиындыққа
Кәсіпорынның өтімділік көрсеткіштері.
Кесте 11
Өтімділік көрсеткіштері 2004ж. 2005ж.
Абсолютті 1,5 0,72
Аралық 10,3 3,2
Барлық 11,5 4,6
Мынаны атап айтамыз: кәсіпорынның қаржылық жағдайын осы көрсеткіштердің негізінде
Көтім= Ағымдағы активтер/ баланстық пайда • баланстық пайда /
Мұндағы, Х1 – пайданың теңге түріндегі ағымдағы активтердің құнын
Х2 – нәтижелі қызмет есебінен өз борыштарын төлеуге
Бұл факторлардың ықпалын есептеу үшін тізбекті қойылым немесе абсолюттік
Төлем төлеу қабілеттілігін анықтау үшін мүмкіндігінше негізгі капиталды қоса
Авуарлар кейбір тауарларға қарағанда жақсы өтімділікке көңіл бөле алады.
Өтімділіктің тағы бір көрсеткіші өзін - өзі қаржыландыру коэффициенті
Қаржылық табыстардың жалпы сомасы
Ішкі
Пайда
шығару
Ұзақ
мерзімдік
Бұл коэффициент өзін -өзі қаржыландыру табысының еселенген құнға қатынасымен
Кәсіпорынның төлем төлеу қабілеттілік жағдайын талдай отырып, қаржылық қиындықтардың
Белгілі болып отырғандай, капитал айнала отырып, бір сатыдан екінші
Бірінші сатыда кәсіпорын өзіне қажетті негізгі қорларға, өндірістік қосалқы
Айналымдылықтың жеделдеуі нәтижесінде қол жеткен тиімділік бірінші кезекте қаржылық
Осылайша, капиталды пайдаланудың тиімділігі пайда сомасының негізгі және
Капитал қайтарымы мен оның айналымдылығының көрсеткіштерінің арасындағы өзара байланыс
Пайда / Капиталдың орташа жылдық сомасы = Пайда /
Басқаша айтқанда, инвестицияланған капиталдың табыстылығы (ЭР) сату рентабельділігін (R)
ЭР = R• Кай
Бұл көрсеткіштер шет елдерде кәсіпорынның қаржылық жағдайын және іскерлікбелсенділігін
ҚОРЫТЫНДЫ
Кәсіпорындар экономикалық қатынастар негізінде мүдделердің антоганистік қарама – қарсылығын
Кәсіпорын экономикалық саясатты іске асырушы ретінде көптеген маңызды шаралардың
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы кәсіпорынның еңбек бөлімшелері және олардың кооперацияларының
Өндірістегі техникалық және технологияның маңызды деңгейі оның қондырғыларының жұмыс
Қаржы ресурстары – бұл кәсіпорынның ақша қаражаты, яғни оның
Меншіктегі қаржы ресурстары жарғылық, капитал, амортизациялық аударым, пайда,
Заемдық қаржы ресурстары – бұл кәсіпорыннан бөлек ұйымдардың және
Меншікті және заем қаржы ресурстарының ара – қатынасы кәсіпорынның
Кәсіпорынның пайдасы – оның қызметінің тиімділігін сипаттайды.Бұл қаржы ресурстарының
Пайда негізінен мынандай көрсеткіштер жүйесі арқылы сипатталады.; баланстық пайда,
Кәсіпорын банктермен және басқа да ұйымдармен қарым қатынаста болады.
Кәсіпорынның қаржысының қорытынды құжатының негізгі бухгалтерлік баланс болып табылады.
Кәсіпорынның өндірістік тиімділігі мен қаржылық жағдайы әр түрлі әдістер
Осы дипломдық жұмыстың маңызы теориялық негіздер мен практикалық жұмыстарды
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Савицкая Г.В. «Анализ хозяйственной деятельности предприятий», Минск 1998
Баканов М.И., Шеремет А.Д. «Теория экономического анализа».Учебник пособия –
Баканов М.И., Шеремет А.Д. «Теория анализа хозяйственной деятельности».Учебник
Кондраков Н.П. «Бухгалтерский учет, анализ хозяйственной деятельности и аудит»,
Ковалев А.И., Провалов В.П. «Анализ финансового состояние предприятия».
Шеремет А.Д., Сайфуллин Р.С. «Методика финансового анализа»
Ефимова О.В. «Финансовый анализ»
Под.редак.Стоянова Е.С. «Финансовый менеджмент», Москва 1999.
Подхудинов Р.А. «Система менеджмента»
Әубәкіров., Есқалиев М.Н. «Экономикалық теория негіздері», Алматы 1994
Жүнісов Б.Қ.,Есқалиев М.Н. «Нарықтық экономика негіздері», Алматы
Под. редак. Булатова А «Экономика»,М.96
Коттлер Ф. «Основы маркетинга», Санкт- Петербург, 1994
Под редак. Гороринкеля В.Я., Швандора В.А. «Экономика предприятий».Москва, ЮНИТИ,1996
Под.редак. проф Волкова О.И. «Экономика предприятия», Москва 1998
Под.редак.академика Ман В.Ш. «Экономика предприятия».
Академик Әубекіров., Қожамқұлов Т. «Саяси экономия оқулығы», Алматы 1991
Ефимова О.В. «Как анализировать финансовые положение предприятий». Учебное пособие,
Коттлер Ф. «Маркетинг - менеджмент», Санкт – Петербург,1998
Сафронова Н.В. «Экономика предприятия»Учебник, Москва 1998
Балабанов И.Т. «Финансовый менеджмент» Москва 1994.
3
Кәсіпорынның басқару органы
РТС қуаттылығының цехі
Радиохабар және радиобайланыс цехі
Өндірістік лабораториясы
Жұмыс орны
Кәсіпорыннан тыс жерлер
де пайдаланылатын қаражат
тар
Меншікті қаражаттардың
көздері ( І бөлім )
Жеке шаруашылық субъектінің жеке меншігі
Жарғылық капитал
Резервтік капитал
капитал
Жинақ қоры
Қайта бағалану ақша
Бөлінбеген пайда
мүлік
Қарыздар
Салық қарыздары
Басқа да кредиторлық
бережақтар
капиталы
Есептелген
шығындарды төлеу
Мерзімі ұзартылған
салықтар
Тұрақты
капитал
Меншіктегі капитал
Ұзақ мерзімдік қаржылық міндеттемелер
( ІІ бөлім )
Заемдағы
капитал
Қысқа мерзімдік қаржылық міндеттемелер
( ІІІ бөлім )
Өзгермелі
капитал
Қойылған міндеттер мен мақсаттарды анықтау
Зерттеу жоспарын өңдеу
Ақпарат жинау
Ақпаратты талдау
Қорытындысын көрсету