Мазмұны
1. Бағдарламаның қойылымы .................................................................................. 3 1.1. Әзірлеу, тағайындау
1. Бағдарламаның қойылымы
Мектептер мен колледждерде коңырауды жұмысшы қолмен береді. Ол
Қойылған мақсатқа жету үшін курстық жобада келесі мәселелер
мақсат қою;
бағдарламаны жазудың алгоритмын құру;
бағдарламаны Delphi тілінде жазу;
бағдарламаны компиляциялау және тестілеу.
Өздігінен қоңырау соғатын бағдарлама жазу керек. Басқару колледжінің
1.1. Әзірлеу, тағайындау
Бұл бағдарлама Басқару колледжінің қоңырау кестесі бойынша автоматты
Ең бастысы бұл бағдарлама дербес компьютердің жұмысына еш
1.2. Бағдарламаның талаптары
1.2.1. Бағдарламаның функционалды мінездемесінің талаптары
Бағдарлама келесі функционалды талаптарды иемденеді:
1.Қоңырау уақыты келгенде өздігінен қоңырау соғу.
2.Қоңырау уақытын аса дәлдікпен (секундты есепке ала) соғу.
3.Қоңырау уақыты келгенде арнайы анимация ойнату.
4.Қазіргі уақытты бағдарлама бетінде көрсетіп тұру.
1.2.2. Бағдарламалық жабдықтардың талаптары
Мінездеме Минималды талаптар Ұсынылатын талаптар
Процессор Pentium III,
Pentium IV Pentium D, Intel Core Duo
Жад 128 Мбайт 256 Мбайт
Дискта алатын орыны 2,5 Мбайт 2,5 Мбайт
Бейне 800 x 600 1280 x 800,
OpenGL қолдайтын бейнеадаптер
Дыбыс Дыбыстық карта, дыбыс шығару құрылғылары. Дыбыстытық карта,
1.2.3. Ақпараттық және бағдарламалық сәйкестігінің талаптары
Бұл бағдарлама Windows NT, Windows 2000, Windows XP,
2. Бағдарламаның жасалуы
2.1. Бағдарламаның коды
2.2. Бағдарламаның көрінісі
Сурет 1. Бағдарламаның негізгі көрінісі.
Сурет 3. Қоңырау соғылып жатқандағы көрініс.
3. Бағдарлама алгоритмының сипаттары
Бағдарлама келесі алгоритмнен тұрады:
interface – интерфейсті сипаттау бөлімі;
uses – қолданылатын компоненттердің атаулары;
type – компоненттерді сипаттау бөлімі;
implementation – бағдарламадағы формалар мен ресурс-файлдар;
procedure Form1.Timer1Timer – таймер1 компонентін сипаттау бөлімі;
var – айнымалыларды сипаттау бөлімі;
begin – бағдарламаның басталуы;
GetLocalTime – компьютердің қазіргі уақытын алу;
if, then - шарт;
PlaySound – берілген мекен бойынша (sounds.res) дыбысты ойнату;
Flash1.Playing – флэш-анимацияны ойнату;
end – бағдарламаның аяқталуы.
4. Бағдарламалық құралдар (Borland Delphi 7)
Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi-де жұмыс жасайды және олардың
файлдары, видео көріністер, WEB –парақшалары және т.б. Осындай
Программа құруға ыңғайлы тамаша ортаның бірі
Delphi типті жүйені тез және визуальды
Delphi-де программа құру жақсы жабдықталған
DELPHI – бұл Borland International-дың қосымшаларды тез құруға
DELPHI тілі объектілі – бағытталған Object Pascal тілінің
DelphiWindows 95, Windows 98 немесе Windows NT операциялық
Программалардың сәйкестендірілуі үлкен роль атқарылады. Бұл аппаратпен қамтамассыздандырумен
- Мобильді компьютерлерді тарату кең ауқым алуымен байланысты.
Дыбыс, сурет, тексттік және цифрлық типтермен берілген информацияларды
Жоғарыда айтылғандай бизнеспен және өндіріспен тығыз байланысты болғандықтан
Қолданушы интерфейсі визуалды құрылатын болғандықтан Delphi ортасында программалауды
Құрудың графикалық ортасынан басқа аспектісі ол- көмекші жүйесінінің
Delphi 6-да басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты,
Delphiқолданушыға өте ыңғайлы, тез программа құруға мүмкіндік
Delphi ортасында құрылған программа Windows-қосымшасы болады. Ол проект
Проект файлы (кеңейтілуі .dpr) – Object Pascal тілінде
4.1. Бағдарламаны кодтау ережесі
Object Pascal – Delphi ортасының программалау тілі.
Object Pascal-да объектілік тип class кілттік сөзбен сипатталады.
Класты сипаттау және оны қолданудың қарапайым мысалы:
type TPerson = class
private
fname: string[15]; faddress: string[35];
public
procedure Show;
end;
Мұнда TPerson – класс атауы, fname және faddress
Ескерту. Delphi-де қабылданған келісім бойынша, өріс атаулары f
Класс сипатталуы программада типтерді сипаттау (type) бөлімінді орналасады.
ObjectPascal тілінде объектінің құрамдас бөліктеріне қатынасу механизмі бар.
public секциясының өрістері, қасиеттері және әдістеріне қатынасуға шек
private секциясының өрістері, қасиеттері және әдістерін тек класс
protected секциясының өрістері, қасиеттері және әдістері класс сипатталған
published секциясының өрістері, қасиеттері және әдістеріне қатынасуға шек
Кез келген секцияны бірнеше рет атауға болады. Секциялардың
Келесі мысал әрекет аймағын түсіндіреді. unit Unitl;
interface
uses Forms;
type TForml = class(TForm)
Button 1: TButton; {бәріне қолжетімді}
private {Unitl модулінде қолжетімді}
IntField: integer;
function GetField: integer;
procedure SetField(value: integer);
published {кез-келген модульде қолжетімді}
property integerValue: integer read GetField write SetField;
protected {класс-ағындарға қолжетімді}
procedure Procl;
public {кез-келген модулде қолжетімді}
procedure Proc2;
end;
var Form 1: TForm 1;
implementation
procedure TForml.Procl;
{мұнда процедураның сипаттамасы}
end;
{мұнда басқа кішігірім бағдарламалардың сиппаттамасы}
{мұнда кішігірім бағдарлама әдістерінің сипаттамалар жазылады}
end;{іске асыру секциялары}
begin {іске асырмау секциялары}
end. {модульдың соңы}
4.2. Компоненттердің сипаттамалары
Label, Button компоненттері
Delphi-де программа жасау барысында дайын элементтердің компоненттерін формаға
Standard-стандарт, Additional-қосымша,Win32-Windows-ң т.б.аламыз.
Label компоненті
Иерархиясы:
TObject – TPersistent – TComponent – TControl –
Құрауыштар Палитрасының Парағы: Standard. Тамғалар экранға әртүрлі түсініктеме,
Delphi-де программа жасау барысында дайын элементтердің компоненттерін формаға
Standard-стандарт, Additional-қосымша,Win32-Windows-ң т.б.аламыз.
Құрауыштар Палитрасының Парағы: Standard.
Тамғалар экранға әртүрлі түсініктеме, атаулар, тақырыптар және т.б.
TCustomLabel класының қасиеттерінен келесілерді белгілейміз:
Тамғаға негізгі қасиет болып TСontrol класынан туындалған Caption
property Caption: TCaption;
type
TCaption = type WideString;
property Alignment: TAlignment;
type
TAlignment = (taLeftJustify, taRightJustify, taCenter);
Қасиет құрауыштағы мәтіннің теңестірілуін анықтайды. Ол келесі мәндерді
property AutoSize: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге тең болса,
property Layout: TTextLayout;
type
TTextLayout = (tlTop, tlCenter, tlBottom);
Қасиет тамғаның вертикаль жағдайын анықтайды:
tlTop – жоғарғы бөлігінде
tlCenter – ортасында орналасқан;
tlBottom – төменде орналасқан.
property Transparent: Boolean;
Егер қасиет True мәнінен тұрса, тамғаның фоны басқа
property WordWrap: Boolean;
Егер қасиет True мәніне тең болса, онда ағымды
Тамға тышқанды қолданған және құрауыштарды тасымалдаған кез –
TCustomEdit класы
Delphi – де пернетақта арқылы бағдарламаға әртүрлі
Көптеген стандартты редактірлер TCustomEdit класының ұрпақтары болып табылады.
property AutoSelect: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге (мәні үнсіздік
property AutoSize: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге тең болса,
property MaxLength: Integer;
Редактірге орналастырылатын символдардың максимальды санын анықтайды. Егер қасиеттің
property PasswordChar: Char;
Редактірге нақты енгізілетін симолдардың орнына бейнеленетін символды береді.
property ReadOnly: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге тең болса,
TCustomEdit класында редактірлеу функцияларын жүзеге асыратын бірнеше әдістер
procedure Clear; virtual;
Редактірде орналастырылған барлық мәтінді жояды.
procedure ClearSelection;
Мәтіннің ерекшеленген үзіндісін жояды.
procedure CopyToClipboard;
Мәтіннің ерекшеленген үзіндісін Clipboard буферіне көшіреді.
procedure PasteFromClipboard;
Clipboard буферіндегі мәтінді редактірдің меңзерінің орнына көшіреді.
procedure SelectAll;
Редактірде орналасқан бүкіл мәтінді ерекшелейді.
Көптеген редактірлерде келесі командаларды орындайтын, құрамдас жергілікті
Undo
Cut
Copy
Paste
Delete
Select All
Button батырмасы
Иерархиясы:
TObject – TPersistent – TComponent – TControl –
Құрауыштар Паоитрасының Парағы: Standard.
Батырманың негізгі тағайындалуы – оған шерткенде оқиғаның
TButton класына келесі қасиеттер қосылған:
property Cancel: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге тең болса,
property Default: Boolean;
Егер қасиеттің мәні True – ге тең болса,
property ModalResult: TModalResult;
type
TModalResult = Low(Integer)..High(Integer);
Модальды терезелерді жапқанда қолданылатын қасиет. Қарапайым терезелер үшін
TButton класында Click әдісі анықталған:
procedure Click; override;
Бұл әдістің орныдалуы батырмаға шерткенге мәндес келеді, яғни
TButton класының батырмаларының ерекшеліктері оларда Color қасиеті болмайды
TButton класының батырмалары терезелік басқару элементтері үшін анықталған
Timer компоненті
Timer құрауышы.
Иерархиясы:
TObject – TPersistent – TComponent.
Құрауыштар Палитрасындағы Парақ: System – жүйелік деңгейде жұмыс
TTimer класының таймері көрнекі емес құрауыш болып табылады,
TTimer класының негізгі қасиеттерін қарастырайық.
property Enabled: Boolean – Егер қасиет TRUE мәніне
property Interval: Cardinal – Уақыт интервалын миллисекундпен анықтайды,
Сонымен қатар TTimer класында OnTimer оқиғасы анықталған:
property OnTimer: TNotifyEvent;
Периодты түрде Interval қасиетінде анықталған уақыт интервалы біткен
Мысал 3.6.7 Келесі оқиғаны өңдеуіш OnTimer таймерінің оқиғасына
procedure TForm1.Timer1Timer(Sender: TObject);
begin
Timer1.Interval := 100;
IF ActiveControl nil THEN
ActiveControl.Left := ActiveControl.Left + 1;
end;
Мысал. Келесі оқиғаны өңдеуіш OnTimer таймерінің оқиғасына жауап
procedure TForm1.Timer1Timer(Sender: TObject);
begin
Timer1.Interval := 10;
IF ActiveControl nil THEN
IF ActiveControl.Left+ActiveControl.Width