МАЗМҰНЫ
беті
Кіріспе ………………………………………………………..
5
І ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ТЕТІКТЕРІ
1.1 Қонақжайлық индустриясында пайдаланатын негізгі ұғымдарға теориялық түсініктемелер ………………………..
6
1.2 Қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудың даму тарихы.. 16
ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНА ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАҒА БЕРУ
2.1 Қазақстандағы қонақжайлық индустриясының қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларын
30
2.2 Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындарында франчайзингті қолдануды бағалау……………………………..
37
2.3 Қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар қызметінің ұйымдастырылуы ……………………………………………….
46
ІІІ ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫН ДАМЫТУДЫҢ БАСЫМ БАҒЫТТАРЫ МЕН ЖЕТІЛДІРУ ТЕТІКТЕРІ
3.1 Қазақстандағы қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудағы оңтайлы іс-шаралар
53
3.2 Қонақжайлық индустриясындағы франчайзингті ұйымдастырудың тиімділігі……………………………………
62
Қорытынды ……………………………………………………
71
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі …………………………..
73-75
КІРІСПЕ
Диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі. Қонақжайлық индустриясында туристік бизнесті, қонақ
Қонақжайлық индустриясы - туристердi орналастыру құралдарының, көлiктiң, қоғамдық тамақтандыру
Қазіргі таңда қонақжайлық индустриясы әлемдік экономикада басты орында және
Сонғы уақыттарда қонақжайлық индустриясында дәстүрлі толық сервисті
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың мақсаты, қонақжайлық
Мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер қойылады:
- қонақжайлық индустриясында пайдаланатын негізгі ұғымдарға теориялық түсініктемелер беру;
- қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудың даму тарихын зерттеу;
- Қазақстандағы қонақжайлық индустриясының қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларын
- қонақжайлық индустриясы кәсіпорындарында франчайзингті қолдануды бағалау;
- қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар қызметінің ұйымдастырылуын ашықтау;
- Қазақстандағы қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудың оңтайлы іс-шараларын
- қонақжайлық индустриясындағы франчайзингті ұйымдастырудың тиімділігін анықтау.
Сондықтан, жұмыстың бірінші тарауы қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудың теориялық тетіктерін
Жұмыстың екінші тарауында Қазақстан Республикасындағы қонақжайлық индустриясына ұйымдастырушылық-экономикалық
Үшінші тарауында, Қазақстан Республикасында қонақжайлық индустриясын дамытудың басым бағыттары
Қорытындыда, Қазақстан Республикасындағы қонақжайлық индустриясын ұйымдастыру қызметін жетілдіру тақырыбына
Зерттеу тақырыбы болып қонақжайлық индустриясын ұйымдастыру қызметін жетілдіруде негізгі
Зерттеу нысаны ретінде Қазақстан Республикасындағы қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар таңдалды.
І ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ТЕТІКТЕРІ
1.1 Қонақжайлық индустриясында пайдаланатын негізгі ұғымдарға теориялық түсініктемелер
Қонақжайлық индустриясында экономикалық құбылысты зерттеудегі дұрыс тәсілдеме, нақты практикада
Қонақжайлық индустриясында туристік бизнесті, қонақ үй және мейрамхана бизнесін,
Қонақжайлылық индустриясы – қонақтармен қарым - қатынаста қонақжайлылық принциптеріне
Қонақжайлық индустриясы - туристердi орналастыру құралдарының, көлiктiң, қоғамдық тамақтандыру
Қонақжайлық индустриясында пайдаланатын негізгі ұғымдарға теориялық түсініктеме беретін болсақ,
әлеуметтiк туризм - жұмыс берушiнiң және (немесе) өзге де
гид (гид-аудармашы) - уақытша болатын елдегi (жердегi) туристiк ресурстармен
өз бетiнше туризм - туристер өз бетiнше ұйымдастыратын, жүрiп-тұрудың
тур - белгiленген мерзiмдер шеңберiнде белгiлi бiр маршрут бойынша
туризм - жеке тұлғалардың уақытша болатын елде (жерде) жиырма
туризм нұсқаушысы - осы қызмет түрiне лицензиясы, тиiстi бiлiктiлiгi
турист - уақытша болатын елге (жерге) жиырма төрт сағаттан
туристiк агенттiк қызмет (турагенттiк қызмет) - қызметтiң осы түрiне
туристiк ваучер - турдың құрамына кiретiн қызметтерге туристiң құқығын
туристiк жолдама - туристiк қызмет көрсету кешенiн алуға құқықты
туристiк қызмет - жеке немесе заңды тұлғалардың туристiк қызмет
туристiк қызмет көрсету - туристiң саяхаты кезеңiнде және осы
туристiк қызмет көрсетуге арналған шарт - өтемдi туристiк қызмет
туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғалар - турагенттер, туроператорлар, туризм
туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғалардың мемлекеттiк тiзiлiмi - туристiк
туристiк маршрут - туристiң (саяхат кезiнде) танымдық, спорттық, эстетикалық
туристiк маршруттар мен соқпақтардың мемлекеттiк тiзiлiмi - туристiк маршруттар
туристiк операторлық қызмет (туроператорлық қызмет) - қызметтiң осы түрiне
туристiк өнiм - саяхат барысында туристiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыруға жеткiлiктi
туристiк өнiмдi ұсыну - туристiк қызмет көрсетуге бағытталған шаралар
туристiк ресурстар - туристiк көрсету объектiлерiн қамтитын табиғи-климаттық, тарихи,
туристiк нарық - туристiк қызмет саласындағы тауарлар (жұмыстар, қызмет
туристiк сала - негiзгi қызмет саласы туристiк қызмет көрсету,
туристiң төтенше жағдайға ұшырауы - туристiң саяхаттан оралмауы, сондай-ақ
уәкiлеттi орган - туристiк қызмет саласындағы мемлекеттiк басқару функцияларын
экскурсант - уақытша болатын елдегi (жердегi) туристiк ресурстарды танымдық
экскурсия - жеке тұлғаның уақытша болатын елдегi (жердегi) туристiк
экскурсиялық қызмет - уақытша болатын елдегi (жердегi) туристiк ресурстарға
экскурсовод - уақытша болатын елдегi (жердегi) туристiк ресурстармен таныстыру
Қонақжайлық индустриясындағы қызмет көрсету түрлерi:
1) турлар ұсыну жөнiндегi қызмет көрсету;
2) тұратын орындар беру жөнiндегi қызмет көрсету;
3) тамақтандыру жөнiндегi қызмет көрсету;
4) ақпараттық, жарнамалық қызмет көрсету;
5) көлiк қызметiн көрсету;
6) ойын-сауық
7) өзге де туристiк қызмет көрсетулер [5].
Қонақжайлық индустриясы бойынша туристтiң құқықтары
Транзиттi қоса алғанда, саяхатқа әзiрленген, саяхат жасаған кезде туристiң:
1) өзiнiң жеке басына немесе мүлкiнiң қауiпсiздiгiне қол сұғылған
2) уақытша болатын елге (жерге) бару, сондай-ақ уақытша болған
3) еркiн жүрiп-тұруға, уақытша болатын елде (жерде) қабылданған шектеу
4) туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлға туристiк қызмет көрсету
5) шұғыл медициналық жәрдем алуға;
6) шетелдiк туристердiң құқықтық көмек және көмектiң өзге де
7) туристердiң қолда бар байланыс құралдарына кедергiсiз қол жеткiзуiне
Туристердiң өзге құқықтары болатын елдiң (жердiң) заңдарымен айқындалады.
Туристтiң мiндеттерi
Саяхат жасаған кезде, транзиттi қоса алғанда, турист:
1) уақытша болатын елдiң (жердiң) заңдарын сақтауға;
2) уақытша болатын елдегi (жердегi) қоршаған ортаны сақтауға, табиғи,
3) уақытша болатын елге (жерге) келу және онда болу,
4) саяхат кезiнде жеке өзiнiң қауiпсiздiгi ережелерiн сақтауға мiндеттi
Туристiң өзге мiндеттерi болатын елдiң (жердiң) заңдарымен айқындалады.
Туристердiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету
1. Қазақстан Республикасының аумағында туристердiң қауiпсiздiгiне Қазақстан Республикасы кепiлдiк
2. Туристердiң қауiпсiздiгi деп туристердiң жеке қауiпсiздiгi, олардың мүлкiнiң
3. Уәкiлеттi орган туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғаларды және
4. Туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғалар туристерге саяхат басталудан
5. Туристiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғалар уәкiлеттi орган мен
Егер шетелдiк туристер - Қазақстан Республикасының аумағында немесе Қазақстан
6. Өзi уақытша болатын елге (жерге) саяхат жасағысы келетiн
7. Қазақстан Республикасының аумағында қасiретке душар болған туристерге қажеттi
8. Уәкiлеттi орган мүдделi министрлiктермен және басқа да атқарушы
9. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) әкiмдiгi туристердi
Туристiк қызметтi жүзеге асыру кезiндегi сақтандыру
1. Халықаралық шарттарда, уақытша болатын елдiң (жердiң) заңдарында көзделген
2. Сақтандыру шартында туристке медициналық көмек көрсету ақысы және
3. Қазақстан Республикасының Yкiметi Қазақстан Республикасының аумағына келетiн туристерге
4. Туроператор мен турагент туристiк қызмет көрсетуге жасалған шарттардан
Қонақжайлық индустриясындағы туристердi орналастыру орындарының сыныптамасы
1. Туристердi орналастыру орындары туристер легiн және барлық туризм
2. Сыныптама жүргiзу кезiнде туристердi орналастыру орындарын сыныптау ережелерiнiң
3. Туристердi орналастыру орындарын сыныптау ережелерi негiзгi мақсаттарды, ұйымдық
Туристердi орналастыру орындары - мейманханалар, қонақ үйлер, мотельдер, кемпингтер,
Нөмір – бір немесе бірнеше орыннан тұратын үй-жай. Оның
Қонақ үй – бұл қонақ үй бизнесіндегі көрсетілетін қызмет
Қонақ үй - уақытша тұруға арналған, әдетте, оқшауланған үйлер
Бүкіләлемдік туристік ұйымның анықтамасы бойынша қонақ үй – белгілі-бір
Мотель - автомобиль жолдарына жақын орналасқан қонақ үй.
Кемпингтер - шатырға, автофургонға, автотіркемеге, доңғалақтағы үй мен туристік
Сырттан келгендерге арналған жатақхана - қонақ үйдің алуан түрлілігі;
Қонақ үй кәсіпорындарының бір жолғы сыйымдылығы барлық нөмірлерде қойылған
Қонақ үй кәсіпорындарының түнеуді (тәуліктік төсек-орын) ұсынуы нөмірлер мен
Нөмірлік қорды (бар орындарды) пайдалану коэффициенті түнеу санын бір
Мамандандырылған орналастыру орындары
Бөлімде мамандандырылған орналастыру құралдары - санаторий-курорттық мекемелердің қызметі туралы
Бұл ішкі сыныпқа кіреді:
- санаторийлердің, санаторий-профилакторийлердің, курорттық емдік пансионаттардың, курорттық емханалардың, бальнеологиялық
- тәулік бойғы мамандандырылған санаторлық балалар лагерлерінің қызметі [13].
Емдік санаторийлер мен пансионаттар - төсектермен жабдықталған және табиғи
Санаторий-профилакторийлер - төсектермен жабдықталған, қызметкерлерді жұмыстан бос уақытында, өндірістен
Демалыс үйлері, пансионаттар, базалар мен басқа демалыс ұйымдары, туристік
Рекреациялық ресурстарды ұтымды пайдалану мен сақтауды (қалпына келтiрудi) қамтамасыз
Қазiргi кезеңде қоғамның рекреациялық қажеттiлiгiнiң үнемi өсуi (демалу және
Әлеуеттi рекреациялық ресурстарды пайдалану бүгiннiң өзiнде табиғи ортаға және
Орналастыру орындарының қызметі.
Туризм саласында туристерге орналасу қызметін ұсынушы қонақ үйлер бүгінгі
Қонақ үй кәсіпорындарының қызметі тамақтандыру жөніндегі қызметпен айналысатын кәсіпорындарымен
1) орналастыру орындары – қонақ үйлер, мотельдер, кемпингтер, туристік
2) қонақ үй – қонақ үйлік қызметпен қамтамасыз ететін,
3) қонақ үйде тұру ұзақтығы – бір және одан
4) демалыс күндерінде және қысқа мерзімді тұрудың өзге де
5) туристік лагерлер, демалыс және ойын-сауық парктері – келушілер
6) тұрғын үйдің басқа түрлері – студенттерге, көшіп-қонып жүретін
7) нөмiрлiк қор – орналастыру (құрал ) орындары нөмiрлерiнiң
8) қонақ үй бөлмесі – бір, екі және одан
9) апартамент – орналастыру орны 40м2 кем емес, екi
10) люкс – орналастыру орынын ауданы 35 м2 кем
11) жайлылығы жоқ бөлмелер – тұру бойынша ең төмен
12) «5 жұлдызды» санатындағы қонақ үй – озық халықаралық
13) «4 жұлдызды» санатындағы қонақ үй – жоғары деңгейде
14) «3 жұлдызды» санатындағы қонақ үй – тұрғындарға кең
15) «2 жұлдызды» санатындағы қонақ үй – тұрғындарға қызмет
16) «1 жұлдызды» санатындағы қонақ үй – тұрғындарды орналастыру
17) санатсыз қонақ үй – келушілерді орналастырудан басқа қызмет
18) бос уақыт, рекреация және демалыс – көз тартарлық
19) таныстар мен туысқандарға бару – таныстар мен туыстарға
20) іскерлік және кәсіби мақсаттар – егер келген елінде
- кеңестерге, конференцияларға немесе конгресстерге, сауда жәрмеңкелеріне, көрмелерге қатысу;
- лекциялар оқу, концерттер, қойылымдар мен спектакльдер қою;
- өндіруші-резидент еместер (елге немесе орынға келген) атынан тауарлар
- олардың келген елінде ұзақ мерзімді іс-сапарларда болған жағдайларды
- үкіметтік емес ұйымдардың арнаулы уәкілдігіне қатысу;
- ғылыми қолданбалы немесе іргелі зерттеулерге қатысу;
- туристік саяхаттар бағдарламаларын жасау, орналастыру және көліктік қызметтер
- кәсіби спорт іс-шараларына қатысу;
- формалдық немесе формалды емес кәсіби дайындық курстарына өндірістен
- жеке көлік құралымен (корпоративті ұшақ, яхта экипаж/команда құрамында
21) спорттық мақсаттар – спорттық шаралар мен сайыстарға қатысу;
22) емделу – ауруханадан кейінгі емдеуді аяқтау үшін және
23) дін, қажылық – діни жиындар мен іс-шараларға қатысу,
24) коммерциялық – қайта сату немесе қандай да бір
25) сапарлардың басқа да мақсаттары – еріктілер ретінде (басқа
Орналастыру орындарындағы статистикалық нысан бухгалтерлік құжаттар мен алғашқы есеп
2, 4 - бөлімдерге «өзге де тұрғылықты орындар» демалыс
«Қызмет көрсеткен көлемі» (5 - жол 2 – бөлім
«Бір уақыттығы сыйымдылық» (3 - жол 4 - бөлім)
Қонақ үй кәсіпорындарының тәулік-төсек (түнемелік) ұсынуы – бөлмелер мен
Тоқсан ішіндегі қызметкерлердің орташа тізімдік саны ұйымның тоқсандағы жұмыс
1.2 Қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудың даму тарихы
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқандықтан Қазақстан аумағындағы қалалар мен
Туризмнiң бұл түрiне В.Зимин, А.Бергрин, Д.Литвинов, Х.Рахимов, Г.Белоглазов, т.б.
Ұлы отан соғысынан кейiн “Горельник” тау шаңғышылары мен альпинистер
1950 — 60 ж. Алматы жоғары оқу орындарында тау
1970 ж. құрылған туризм және саяхатшылықтың респ. кеңесi туризмнiң
1971 — 75 жылдары Қазақстанда туризмнiң материалдық базасын нығайып,
1988 жылы туризм құрылымында бiршама өзгерiстер болды. Жаңадан туристiк
Тарихи-археологиялық ескерткiштердiң туристiк-экскурсиялық сапарлардағы орны ерекше. Археол. ескерткiштердiң кез-келген
Қазақстанда Отырар, Сарайшық, Сайрам, т.б. ортағасырлық көне қалалар туристер
Қазақ халқының азаттық күресi жолындағы батырларға, қолбасшыларға деген құрмет
Республиканың әсем де әдемi жерлерiнде бiрнеше туристiк базалар орналасқан.
Қонақжайлық индустриясында әлемнің барлық елдерінде үйге қыдыра келген бейтаныс
Ерте римдік керуен сарайлар қожайындарын өз уақытының Конрадтары, Хилтондары
Англияда керуен сарайлар саяхаттаушыларға бағдарланды. Сол жылдардағы адамдар мен
Әншейінде, әрбір тамақтануға ондаған астың түрлері дайындалып, өте ұқыпты
Орта кластың өкілдері үшін таверналар болды, оларда жалпы столға
Қонақжайлық индустриясында өзінің әйгілілігіне қарамастан, кофеханаларды жақтамаушы қарсыластарда табылды.
Кәдуілгіде кофе пиала типті шыны аяқтармен берілетін, олар қазіргі
Континентті Еуропада керуен сарайлар, барлық көрсеткіштері бойынша, ағылшындардікінен қалыс
Ерте ғасырда, тіпті орта ғасырдың өзінде микробтар мен гигиена
Француз революциясы жуық шамамен, америкалық колониялардың тәуелсіздіктері үшін соғысты
Ұлы Француз революциясы болған кезде, Париждегі мейрамханалар кәдуілгі құбылыс
1782 жылы Ришелье көшесінде бірінші, нағыз мейрамхана "Гранд Таверн
Француз асшеберлері өздерімен бірге француздың аспаздық дәстүрлерін әкелді. Шамалыдан
1800 жылы ағылшындар өзінің француз көршілерінен олардың қонақжайлық индустриясында
Еуропадағы қонақжайлық индустриясында мейрамханалар гүлденіп, өркендеуін жалғастырды. Бай мейрамханаларда
Американдықтар барлық уақытта әрбір адамның тапсырысын қанағаттандыра алуымен ерекшеленеді.
Дельмонико атақты кәсіпорыны американдық мейрамханалардың тізімінің бастаушысы болды. Ұзақ
АҚШ-да, басқа елдердегідей сияқты, қонақжайлық индустриясында қоғамдық тамақтанудың қалалық
ХІХ ғасырда қонақжайлық индустриясында, оның осыған дейінгі бүкіл тарихындағыға
Бұл өте үлкен, бірақ тұрғындары аз елде адамдар келесідей
Швед патшасының көрші территорияларды басып алу шамасына қарай, олардың
Қонақжайлық индустриясында Швед столындағы соңғы жаңалықтардың бірі – дәм
Қонақжайлық индустрия кәсіпорындарының даму эволюциясын қарастыра отырып, олардың тарихи
«Қонақжайлық» түсінігі адам қоғамы сияқты өте көне. Оның бастауы,
Ағылшын сөзі hospitality (қонақжайлық) көне француздық hospice (оспис) сөзінен
Қонақжайлық индустриясының Греция мен Римдегі дамуы.
Б.з.д. І мың жылдықта Ежелгі Грецияда таверналар әлеуметтік және
Қоғамның төменгі қабаттарына арналған таверналар мен жатақханалар түндік пен
Ұлы Жібек Жолындағы қонақжайлық. Қонақжайлық мекемелерінің пайда болуына айтарлықтай
Ежелгі Азияда үлкен керуендермен, түйелермен сапар шегетін болған. Түнді
Б.д. 476 жылы Рим империясының жойылунан кейін, қонақжайлық мекемелері
Монастырлік ас әдетте қарапайым болатын, бірақ жол бойындағы басқа
ХІІ-ХІІІ ғасырларда Русьте алғашқы тұрғын үйлер пайда болды, қазіргі
ХІІІ ғасырда қонақ үйлер Витебскте, Гроднода, Бресте, Слонимде және
Англияда ең жақсы көлік құралы болып пошта арбасы болды.
Орта ғасырларда адамдар көп сапар шегетін болған, осыған байланысты
XVI жүз жылдықта Англияда қарапайым халыққа арналған таверналар –
Жаңа заман (XVIғ.- ХХғ. басы). Кофейнялар. XVI жүз жылдықта
Келесі ғасырларда кофейнялар Еуропада, жаңбырдан кейінгі саңырау құлақтай ашыла
ХІХ ғасырдың ортасына – "a la carte" (а ля
1898 жылы Лондонда «Савой» мейманханасы ашылды. Оның басқарушысы атақты
ХІХ ғасыр өзімен бірге «а ля карт» түстігін, қоғамдық
ХІХ-ХХ ғасырлардың тоғысында қонақжайлық индустриясы маңызды салаға айналып отыр.
1910 жылы Ресейде 4685-тей қонақ үй тіркелді, бұл жеке
ХХ ғасырда Минскіде 30-дан астам жекеменшік қонақ үйлер болды.
Әлемдік қонақ үй индустрияның негізгі кезеңдеріне шолу жасайтын болсақ,
Ежелгі Греция, Ертетегі Рим кезеңінен бастап әртістерге, саяхатшыларға арналған
Сауда қатынасын жандандырған Ұлы Жібек Жолы бойында бекеттер және
Жоғарыда айтып кеткендей Ұлы Жібек жолын қонақ үй шаруашылығының
Қонақ үй индустриясының даму тарихы әлемдік адамзат өркениетінің даму
XVII-ХІХ ғасырдағы өндірістік револяюция, су жолының дамуы дүниежүзілік конақ
Б. Э. дейінгі II—I мыңжылдык аралығында Ассирия кезінде керуен
Б.Э. дейінгі VІ-ғасырдағы — б. эрамыздың І-ғасырында Ежелгі Рим
Орта ғасыр (V-VIII ғ.) заманында Европа мен Шығыс елдерінде
Қайта өрлеу заманында Европа дүние бөлігінде кәсіпкершіліктің дамуы, ат
XIX ғ. Европа мен Америкада өндірістік революция нәтижесінде көлік
ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНА ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАҒА БЕРУ
2.1 Қазақстандағы қонақжайлық индустриясының қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларын
Кейінгі он жылдықта дамуы өріс
- мейманханалық және мейрамханалық ұсыныстардың мамандануын тереңдету;
- дүниежүзілік қонақ үй және мейрамхана
- шағын мекемелер санының артуы;
- қонақжайлық индустриясына жаңа компьютерлік технологиялардың енгізілуі.
Сонғы уақыттарда қонақжайлық индустриясында дәстүрлі толық сервисті
Бүкіл әлем бойынша көптеген дамыған және дамушы мемлекеттер туризмнің
Дамушы мемлекеттерде осындай жетілмеген бұл қонақжайлық саласын дамыту үшін,
Қазіргі туризм оншақты елді қамтиды, соның салдарынан саяхатшыларға қызмет
туристік кластерді дамыту болып табылады. Елге келуші туристерді кобейту
Қазақстан Республикасында қонақжайлық индустриясын дамыту үшін барлық жағдай бар:
Негізгі туристік ресурстар бойынша да оң өзгерістерді байқауға болады.
Кесте 1. Қазақстандағы туристік индустрияның негізгі көрсеткіштері
Негізгі көрсеткіштер 2005ж 2006ж 2007ж 2008ж 2005-2008 жж. салыстыру,%
Қызмет көрсетілген келермендер саны, мың адам 10649,0 11889,6
Келу туризмі, мың адам 4365,0 4706,7 5310,6 5441,3 121
Шығу туризмі, мың адам 3004,0 3687,9 4544,4 4598,5 151
Ішкі туризм, мың адам 3280,0 3495,0 3932,6 3981,1 119
Туристік фирмалар саны, бірлік 846 921 1007
1163 137
Туристік қызметпен шұ-ғылданатын жеке кәсіпкерлер саны, бірлік 30 41
Негізгі туристік ресурстар, барлығы:
оның ішінде: 6656 7109 7405 7463 111
Мұражайлар, бірлік 187 185 195 195 104
Театрлар, бірлік 51 53 55 56 107
Концерттік ұйымдар, бірлік 66 61 67 69 101
Цирктер, бірлік 3 4 4 4 133
Клуб үлгісіндегі мекемелер, бірлік 2409 2600 2824 2839 117
Кітапханалар, бірлік 3664 3848 3935 4067 107
Киноқойылымды жүзеге асыратын ұйымдар, бірлік 120 194 149 154
Луна-саябақтар мен дема-лыс саябақтары, бірлік 50 53 63 66
Хайуанаттар саябақтары, бірлік 4 4 4 4 100
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, бірлік 102 107 109 109
Ескерту: ҚР статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
2008 жылдың 1 қаңтарына Оңтүстік Қазақстан облысында халыққа мәдени
Ұсынылған қызмет көлемі 2007 жылмен салыстырғанда 1,5 есеге, оның
Кесте 2. Оңтүстік Қазақстан облысындағы туризм дамуының негізгі көрсеткіштері
Негізгі көрсеткіштер 2004ж 2005ж 2006ж 2007ж 2008ж 2004-2008 жж.
Туризм саласындағы қызметкерлердің саны, адам:
турфирмаларда
қонақ үйлерде
35
288
46
338
59
336
54
359
69
259
2 есе
108
Қызмет көрсетілген туристер саны, адам
3597
4216
4603
4616
5422
160
Орналастыру нысандарының саны, бірлік
13
18
18
23
18
128
Туристік қызметтен түскен табыс, мың теңге 10854,1 22660,5 54509,0
Ескерту: : ОҚО статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Қонақжайлық индустриясындағы маңызды орынды қонақ үй бизнесі алады, оның
Кесте 3. Орналастыру обьектілері жұмысының негізгі көрсеткіштері
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Орналастыру
обьектілерінің
саны 159 165 195 239 273 385 465 469
Қызмет
көрсетілді,
адам 504 645
597 852 773 985 887 493 1 034 168
Барлық
нөмірлердің
саны 9 124
8 821 9 838 11 104 12 196 15
Ұсынылған
төсек-тәулік 1 221 489
1 359 272 1 612 131 1 960 572
Біржолғы
сыйымдылық,
төсек-орын 16 389
16 296 19 179 22 172 24 257 33
Ескерту: : ОҚО статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Статистка агенттігінің 2003 жылдан бастап
Кесте 4. Ішкі туризм бойынша тұтынушыларға жасалған қызмет
адам саны
2004ж. 2005ж. 2006ж. 2007ж. 2008ж. 2009ж 2010ж
Республика Казахстан 106486 184 379 209143 193122 174940
Акмолинская 8 431 19 832 18 197 27 821
Актюбинская 1 418 1 491 1 973 745 964
Алматинская 9 265 8 963 20 327 22 868
Атырауская 78 13 399 881 258 242
Западно-Казахстанская 2 314 3 198 2 390 355 67
Жамбылская 1 847 2 366 2 926 3 187
Карагандинская 1 602 1 995 2 511 4 421
Костанайская 249 1 190 4 003 2 356 1
Кызылординская 1 084 3 002 3 764 1 156
Мангистауская 1 333 7 216 10 927 2 986
Южно-Казахстанская 2 712 2 993 2 204 1 505
Павлодарская 3 923 3 097 7 566 6 292
Северо-Казахстанская 2 300 5 496 8 581 6 896
Восточно-Казахстанская 13 312 20 815 18 910 29 247
г.Астана 33 393 62 410 51 784 30 390
г.Алматы 23 225 26 916 52 199 52 639
Сілтеме – www.stat.kz
Қазақстанның туризмді дамытуға табиғи, тарихи және еңбек әлеуеті бойынша
Облыста 2008 жылы туристік фирмалар мен жеке кәсіпкерлер арқылы
Кесте 5. Оңтүстік Қазақстан облысындағы орналастыру орындарындағы туризм дамуының
Негізгі көрсеткіштер 2004ж 2005ж 2006ж 2007ж 2008ж 2004-2008 жж.
Туризм саласындағы қызметкерлердің саны, адам:
турфирмаларда
қонақ үйлерде
35
288
46
338
59
336
54
359
69
259
2 есе
108
Қызмет көрсетілген туристер саны, адам
3597
4216
4603
4616
5422
160
Орналастыру нысандарының саны, бірлік
13
18
18
23
18
128
Туристік қызметтен түскен табыс, мың теңге 10854 22660 54509
Ескерту: : ОҚО статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Көрсетілген туристік қызметтердің жалпы көлемі 2008 жылмен салыстырғанда 0,3
Кесте 6. Орналастыру орындарының негізгі көрсеткіштері (2009 жыл)
Туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген келушілер саны, мың адам
барлығы
оның ішінде
кіріс шығыс ішкі
Барлығы: 10649,0 4365,0 3004,0 3280,0
оның ішінде:
туристік ұйымдар 456,1 40,4 218,0 197,7
орналастыру объектілері 1361,3 264,2 1097,1
санаторийлік-курорттық мекемелер 209,6 69,0 140,6
айрықша қорғалатын табиғи аумақтар 391,6 130,4
мәдениет мекемелері 2412,0 828,6 1583,4
Ескерту: ҚР статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Экономикалық және қаржылық дағдарыс сырттан келушілер туризміне де теріс
Кесте 7. Орналастыру орындары қызметінің
Туристік қызметтен түскен кіріс, млн. теңге Бюджетке түскен қаржы,
Барлығы: 30553,4 6526,5
оның ішінде:
туристік ұйымдар 5902,6 554,6
орналастыру объектілері 23153,5 5317,5
санаторийлік-курорттық мекемелер 256,0 532,6
айрықша қорғалатын табиғи аумақтар 9,1 2,2
мәдениет мекемелері 1232,2 119,6
Ескерту: ҚР статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
2008 жылдан бастап, жергiлiктi атқарушы органдар саланы дамытуға қажеттi
Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгiнiң деректерi бойынша 2005 жылы Қазақстан
2005 жылғы қолданыстағы 385 қонақ үй мен басқа да
Елде үш, төрт және бес жұлдызды 78 қонақ үй
Республика бойынша туристердi орналастыру объектiлерiн пайдаланудан түскен кiрiс 2009
Кесте 8. Орналастыру орындарындағы өндірілген өнім (жұмыстар мен қызмет
(млн. теңге)
2007 ж. 2008 ж. 2009 ж.
БАРЛЫҒЫ
оның ішінде: 9055,0 22386,9 29944,0
Туристік фирмалар 2926,2 3204,2 5028,0
Қысқа мерзімде тұруға арналған қонақ үйлер және басқа да
мейрамханалары бар қонақ үйлер 1547,5 12886,4 15927,0
мейрамханалары жоқ қонақ үйлер 524,4 1297,5 1533,3
жастар туристік лагерлері және таулы туристік базалар 33,5 41,4
кемпингтер - 148,9 0,7
басқа да тұрғылықты жерлер 76,0 156,5 218,8
Ескерту: ҚР статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Мамандандырылған орналастыру орындарында: 106 санаторий, пансионат, санаторий-профилакторийде 2005 жылы
Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгiнiң деректерi бойынша 2007 жылы туризм
2.2 Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындарында франчайзингті қолдануды бағалау
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстан экономикасының жандануына шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы тікелей
Франчайзинг – ұзақ мерзімді іскерлік қатынастардың нысаны, ол тәуекел
Қазақстан Франчайзинг қауымдастығының мәліметтері бойынша, елімізде 120 франчайзингтік жүйе
Бірақ, шағын және орта кәсіпкерлік жүйесіндегі, оның ішінде қонақжайлық
«Франчайзинг» термині француздың «franchise» - жеңілдік, артықшылық, сонымен қатар
Дамыған елдерде франчайзинг тұтынушылардың әр түрлі қызметтерге деген қажеттіліктерін
Қазақстанда франчайзингтік қатынастардың орын алғанына 10 жылдан асты, алайда
Франчайзингтің шетелдік және отандық ғалымдар ұсынған неғұрлым жиі кездесетін
- бизнесті жүргізудің ерекше әдісі;
- ірі және шағын кәсіпорындардың интеграциясы;
- кәсіпорынның дәстүрлі емес қаржыландыру көзі;
- жеңілдікті кәсіпкерлік.
Франчайзинг қонақжайлық индустриясындағы орта және шағын бизнестің дамуына, отандық
Франчайзинг – көптеген франчайзилер желілерін және территориялық дамудың жетілген
Сурет 1 - Бизнесті ұйымдастырудың франчайзингтік жүйесіне қатысушылардың өзара
1-суретте көрсетілгендей, франчайзингтік келісім-шарттың тараптары болатындар:
Франчайзер – франшиза беруші, лицензиар, бас кәсіпорын, құқық иесі.
Франчайзи – франчайзиат, франшиза алушы, лицензиат, оператор, франшиза ұстаушы,
Франчайзинг компоненттерінің бірі – франшиза – белгілі бір шарттарға
Франшиза – франчайзинг негізінде белгілі бір экономикалық қызметті жүзеге
- Кәсіпорынды ашуға қажетті алғашқы жарна – франчайзердің бизнес-тұжырымдамасын
- Роялти – франчайзингтік келісімде көрсетілген нақты мерзімде франчайзидің
- Жарнамалық қорға төленетін төлемдер – бизнестің тиімді жүргізілуін
Франчайзинг жүйесін әзірлеу үрдісі келесідей бес кезеңнен тұрады:
1) Франчайзинг тұжырымдамасын әзірлеу кезеңінде жүйеге қатысушы тараптарды анықтау
2) Франчайзингтік келісімді әзірлеу кезеңінде жүйеге қатысушы тұлғаларды белгілеп,
3) Франчайзинг жөнінде әдістемелік нұсқаулықты әзірлеу;
4) Франчайзинг бағдарламасын әзірлеу кезеңінде жүйені кеңейту жоспарын жасау;
5) Бағдарламаны жүзеге асыру және бақылау.
Франчайзингті жіктеудің тәсілдемелері тәжірибе жүзінде толық зерттелмегендіктен, шетелдік және
Сурет 2 – Франчайзинг түрлерінің жіктелуі мен олардың
Әрине, франчайзингтік үлгінің жалпы жіктелімі мұнымен шектелмейді, ұсынылған жіктеме
Қазақстандағы франчайзингтің дамуын негізгі сипаттамалары бойынша талдай отырып, оның
Кесте 9. Қазақстандағы франчайзингтік қатынастардың даму кезеңдері
Кезең-
дері Компания атауы Құрылу жылы
Негізгі сипаттамалары
Бірінші кезеңі
1994-1999 ж.ж. «Coca Cola» 1994 Франчайзингті реттеуші нормативтік-құқықтық базаның
Нарықта бәсекелестіктің жоқтың қасы.
Жекелеген шетелдік компаниялар іс-әркет аумағын кеңейту мақсатында Қазақстандық нарыққа
Өндірістік және сервистік фран-чайзинг қалыптаса бастады.
«Рахат Палас»
«Adidas» 1995
«Сеймар» 1996
«Kodak» 1997
«Дока»
1999
«Анкара»
«Рамстор»
Екінші кезеңі
2000 – 2004 ж.ж. «1C» 2000
Франчайзинг туралы Заң қабылданды.
Шетелдік ірі фирмалардың франчайзилерінің нарыққа шығуына байланысты бәсекелестік қалыптасты.
Қазақстан Франчайзинг қауымдас-тығы құрылды.
USAID кәсіпкерлікті дамыту және қолдау бағытында франчайзинг бағдар-ламасын ұсынды.
«Баскин31Роббинс»
Қазақстан Франчайзинг қауымдастығы
2002
Қазақстан Республикасының «Кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг) туралы» Заңы
«Il Patio», «Планета Суши»
«World Class»
2003
«Business Consult», «Scot Holland Estates»
«Пятерочка»
2004
«MaxMara», «Sela»
«Три Толстяка»
Үшінші кезең
2005 жылдан басталып осы кезге дейін «English First»
2005 Санаткерлік меншікке, франчайзингке қатысты заңнамалар белсенді қолданылды.
Франчайзинг көрмесі ұйымдас-тырылды.
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры франчайзингті несиелеу бағдарламасын әзірледі.
Бәсекелестік өсіңкі түрде дамыды.
Медиа және әлеуметтік франчайзинг пайда болды.
«Алма – TV»
«Tiffany Marble»
«Ромат»
2006
«Umex Realty»
«Сбарро»
«Finn Flare» 2007
«Aquatoria of Luxury Life» 2008
Ескертпе – [57]
Франчайзингтік қатынастардың дамуындағы бірінші кезең жекелеген кәсіпкерлердің отандық экономикада
Франчайзингтің отандық баламалары сауда мен халыққа қызмет көрсету салаларында
Қазақстанда соңғы жылдары франчайзингтік нысанды таңдаған бірқатар компаниялар нарықта
Кесте 10. Қазақстандағы қонақжайлық индустриясы саласындағы франчайзингтік кәсіпорындарының үлесі
Қонақжайлық индустриясы Сәйкес қызмет ету салалары бойынша франчайзингтік кәсіпорындардың
2001 ж 2004 ж. 2007 ж. 2001 ж. 2004
Жылдам тамақтандыру кәсіпорындары 1,1 2,3 4,3 3,9 1,9
Мейрамханалар 0,31 1,2 2,8 9,0 2,3
Фирмалық бөлшек сауда 0,95 2,7 8,2 8,6 3,0
Азық-түлік өнімдері бөлшек саудасы - 1,6 3,8 - 2,4
Денсаулық сақтау және фитнес 1,0 1,4 3,3 3,3 2,4
Консалтингтік және аудиторлық компаниялар 0,87 1,8 3,2 3,7 1,8
Телекоммуникациялар және байланыс құралдары 0,35 0,3 1,0 2,9 3,3
Ескертпе- ҚФҚ мәліметтері.
10-кестеде көрсетілгендей, франчайзингтік компаниялардың ең дамыған салалары – қонақжайлық
Осы көрсеткіштерге сәйкес еліміздегі франчайзингтік бизнестің келешекте қарқынды даму
Бизнестің франчайзингтік үлгілерін жүйелеу мен жіктеу қонақжайлық индустриясы коғамдық
Сурет 3 – 2007 жылғы Қазақстан Республикасындағы қонақжайлық индустриясы
3-суреттегі мәліметтер бойынша, қонақжайлық индустриясы қоғамдық тамақтандыру саласындағы франчайзингтік
Қазақстан нарығындағы франчайзинг негізінде қызмет ететін жылдам тамақтандыру саласындағы
Кесте 11. «Ростик`с фудкорт», «IL Патио» мейрамханалары және
Көрсеткіштер «Ростик`с фудкорт», «IL Патио» «English First»
Мейрамхананы/компанияны ашуға қажетті алғашқы жарна (АҚШ доллары)
25000
40000
30000
Инвестиция мөлшері (АҚШ доллары) 170000-250000 500000
160000
Роялти мөлшері (жалпы табыстан %) 7 6 10
Жарнамалық қорға төленетін мерзімдік төлемдер (%) 2 2-4
Мейрамхана/компанияны ашуға қажетті алаң мөлшері (шаршы метр) 90
300
200-300
Ескертпе – ҚФҚ мәліметтері негізінде автор құрастырған.
Кесте мәліметтері бойынша, Алматы қаласындағы «Рамстор» сауда кешенінде орналасқан
2.3 Қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар қызметінің ұйымдастырылуы
Қазақстанның қонақжайлық саласында келесідей қайта құрулар орын алды: туристік
Қазіргі таңда Алматы қаласында 3036 көтерме мекемелер қызмет көрсетеді,
Көтерме сауда қоймаларының қосынды ауданы 778,3 мың кв.м. құрайды.
2005 жылдан 2010 жылға дейін Алматы қаласының қонақжайлық индустриясы
Айта кетерлік жағдай, Алматы қаласының сәтті орналасуы қонақжайлық индустриясының
Кесте 12. Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындар қызметінің SWOT – талдауы
Мүмкіндіктер Қауіптер
Бәсекелестердің позицияларының төмендеуі;
Орташа бәсекелестік;
Тұрғындардың шынайы кірістерінің деңгейінің өсуі;
Тұтынушылар әрекетінің әлеуметтік стандарттарының өзгеруі (клиенттер тек тамақтандыру үшін
Клиенттің қызмет сапасына талаптарының қатаңдауы;
Макроортадағы өзгерістер (валюта курсының өзгеруі, инфляция, өнімдердің бағасының жоғарылауы,
Күшті жақтары Әлсіз жақтар
Орналасуы;
Қолайлы бағалар;
Мамандандырылған кәсіпорын (мыс., жұқпа сататын болса);
Тұтынушылардың қызығушылығы;
Автотұрақтың болуы;
Салқындатқыш құралдардың болуы. Төмен мамандандырылған персонал;
Тар және кем өзгермелі ассортимент;
Жарнаманың жоқтығы;
Бәсекелестік күреске кем араласуы;
Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындарының жалпы мәселелері
Тиімсіз жарнамалық стратегия;
Төмен қызмет сапасы;
Тар ассортимент;
Клиент үшін қолайсыз меню;
Ірі нарыққа енуге құштарлығының төмендігі.
Ұсыныстар
Тиімді жарнамалық стратегияны өңдеу;
Персоналдың біліктілігін үнемі арттырып отыру;
Қызмет көрсету сапасына бақылауды қатаңдату;
Өзіне тән ерекше тағамдарды менюға қосу;
Әр күнге арнап тағамдар түрлерін көбейтіп, өңдеу. Ұлттық тағам
Шайға табиғи емдік қоспалар ұсыну;
Менюдің жаңа түрлерін өңдеп, жиі ауыстырып тұру (әр аптаға
Инновацияларды үнемі қолдану;
Әрдайым қосымша қызметтер ендіру;
Жанұялық, балаларға арналған мейрамдар, корпоративтік кештер ұйымдастыру;
Үй немесе офиске тағамды жеткізіп беру;
мақсатты топтар (балалар, студенттер т.б.) үшін кешенді түскі астар
Өзара қатынас маркетингін дамыту;
Нарықтың өзгеруіне ыңғайланып жылжып отыру.
Қазіргі таңда қонақжайлық индустриясы әлемдік экономикада басты орында және
Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындары келушілердің барынша жағдайын жасауға бағытталған, адамдардың
"Шымбұлақ" тау шаңғысы курортының тарихында
Баспасөз қызметінің ақпаратына сүйенсек, демалушыларды сақтандырудың жаңа жүйесі бүкіл
"Сақтандыру төлемінің ең жоғарғы сомасы 500 мың теңге
Шымбұлақтағы және өзге де халықаралық курорттардағы мониторинг мәліметтерін пайдалана
Жаңа қызметтің пайда болуы "Шымбұлақ" курортындағы демалу бағасына әсерін
"Егер курорт демалушысы жарақат алса, курорттың медициналық қызметі алғашқы
"Медеу - Шымбұлақ" тау курортын қайта жөндеу және салу
"Capital Partners" компаниясының еншілес компаниясы "Медеу Девелопмент" Медеу мен
"Capital Partners" компаниясы 1996 жылы құрылған. Қазіргі күні әлемнің
Сонымен қатар, Алматыда қонақүйлердің инженерлік-техникалық жүйелерін толық қайта жөндеуден
1997 жылдың соңына таман Сарыарқаға ұлы көш – астананың
Елбасы көрегендігінің келісті мысалы деп айтуға болатын өнеге өрімінің
АЭА құрудың өз діттегені бар еді. Тың идеяның негізгі
Бұл аймақтың тағы бір жаңалығы бар. Оның еншісіне Индустриялық
Арнайы экономикалық аймақ құрылғалы бері 207 нысан тіркеліпті. Бүгінде
Солардың бірнешеуі туралы мәлімет берелік. Өйткені, Елбасының күнделікті назарындағы
Астанаға сырт елден де келушілер қатары көбейе түсіп отыр.
Ағылшындық Норман Фостер Бейбітшілік және келісім сарайының жобасын жасауымен
Тағы бір аты әлем аузындағы сәулетшінің бірі Манфреди Николетти.
Келесі жылы солтүстік жағалаудың батыс жағында орналасқан “Батығай” құрылыс
Сонымен бірге тағы бір жаңалықтан құлағдар етелік. Еліміздің басқару
Қала құрылысына озық технологияларды енгізу мен осы заманғы ғылыми-техникалық
ІІІ ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ИНДУСТРИЯСЫН ДАМЫТУДЫҢ БАСЫМ БАҒЫТТАРЫ МЕН ЖЕТІЛДІРУ ТЕТІКТЕРІ
3.1 Қазақстандағы қонақжайлық индустриясын ұйымдастырудағы оңтайлы
Қазақстан республикасы Президентінің халыққа жолдауында экономиканың басым секторларын кластерлік
Жеке сала ретінде, қонақжайлық индустриясының дамуы басқа да ТМД
Қазіргі уақытқа дейін елдің ұлттық, ішкі және экономикалық қауіпсіздік
Қонақжайлық индустрияны дамытудағы басты сұрақ болып ол – қаржыландыру
Кесте 13. Қонақжайлық индустриясы бағдарламасының 2010 — 2014
№ Қажетті ресурстар
Ресурстардың сипаттамасы Көздері
Қонақжайлық индустриясы бағдарламасының 2010 — 2014 жылдары іске асыруға
2010 ж. - 757 564,0 мың теңге;
2011 ж. - 2 767 881,0 мың теңге;
2012 ж. - 269 625,0 мың теңге;
2013 ж. - 269 625,0 мың теңге;*
2014 ж. - 268 825,0 мың теңге*.
Жергілікті:
2010 ж. - 8 766,8 мың теңге;
2011 ж. - 361 180,0 мың теңге.
Инвестициялар есебінен: 4 247 405 500,0 мың теңге
Ескерту: : ОҚО статистикалық мәліметтері негізінде автор құрастырған
Сондықтанда қонақжайлық индустриясына тиісті мемлекеттік және жеке менеджмент деңгейін
- қонақжайлық индустриясына қатысты орталық және аймақтық деңгейдегі билік
- жеке бастамалардың дамуына жол ашу,
- қонақжайлық индустриясы саласының информациялық кеңістігін қалыптастыру,
- қазақстандық қонақжайлық индустриясы өнімдерін іште және сыртта өткізудің
- қонақжайлық индустриясында салық салу және инвестициялау сұрақтарына қатысты
- шетелдік туристердің Қазақстанға кіру процессін оңайлату.
Алайда, Дүниежүзілік Туристік Ұйымның кеңесі бойынша, тұрақты негізде көрсеткіштерді
Қонақжайлық индустриясындағы шешілуі тиіс түйінді мәселелер:
1. Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындары ас мәзірлейтін өнімдерді сатып алатын
2. Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындары шикізат алатын бірыңғай сауда жүйесінің
3. Қонақжайлық индустриясы кәсіпорындар желісінің қалыптасуы апаттық түрде іске
5. Қонақжайлық индустриясы жүйесі қызметінің және тұтынушыларының ақпараттық қамтылуының
6. Қонақжайлық индустриясы саласының дамуында тұтастық және басқарушылық жоғалған.
7. Соңғы жылдардағы тұтынушы нарығындағы инфляция темптерінің төмендеуіне қарамастан,
Қонақжайлық индустриясын қолдау және мемлекеттік реттеу жүйесін дамыту мақсатында,
- Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік Туристік Ұйымға қосылуын ескере отырып,
- Сырттан келетін және ішкі туризмді дамыту сұрақтарына қатысты
- Қонақжайлық индустриясы саласындағы есеп және есептілік жүйесін жетілдіру,
- Дүниежүзілік Туристік Ұйыммен БҰҰ-ның Статистикалық комиссиясының ұсыныстарын ескере
- Қонақжайлық индустриясы қызметтер нарығындағы барлық маманданған өндірушілерге бәсекелестікті
- Отандық қонақжайлық индустриясы қауіпсіздігін қамтамассыз ету;
- Қонақжайлық индустриясы саласындағы сұрақтар бойынша Қазақстан Республикасының субъектілерімен
- Қонақжайлық индустриясы объектілердің қызметтерін стандарттау және лицензиялау, сертификаттау
- Қонақжайлық индустриясы саласындағы мамандардың білімін жоғарылату және дайындау
- Қонақжайлық индустриясы саласының толық қанды қаржыландырылуын қамтамассыз ету,
- Мүдделі министрліктермен ведомствалар арасында қонақжайлық индустриясына қатысты қатынастардың
- Қонақжайлық индустриясында халықаралық сақтандыру нарығын дамыту.
- Аймақтық деңгейде қонақ үйлерді жөндеу және оларды стандарттаудың
Қонақжайлық индустриясының дамуында қонақ үйлердің маңызы зор. Қонақ үй
Қонақ үйлер қызметі сол шатыр астында ұзақ уақыт өткізетін
Барлық сервистік қызмет көрсету салалары ішінде қонақ үй қызмет
Қонақ үйлік Mystery Shopping — ті эксперт орындайтын жан-жақты
Қонақжайлылық өнеркәсібі үшін аса сұранысқа ие болған 4Service өнімдері:
- Mystery Shopping Аудит: қолма-қол онлайн-есепті, бағалаудың жеке-даралығын және
- Mystery Calls: «құпия телефон шалулар», нөмірлерді алдын ала
- Integrity Shopping: персоналдың адалдығын тексеру [58].
Қонақ үй қызметі — бұл қонақ үй персоналдары мен
Қонақ үй қызметтерінің ерекшеленетіні, оны оңай түрде оқып, бағалай
- қонақ үй кадрларының құрамымен ұйым жұмысы;
- жеке тұтынушыларға қызмет;
Қызметтің өзгеруі мамандандырылған түрде өсу стандарты және қызмет көрсету
Қызметтер және қонақ үй қызметтері принципиалды түрде тауарлардан ерекшеленеді.
- қонақтарды қона үй алдында күтіп алу;
- тіркеу, құжаттарды безендіру және қонақтарды орналастыру;
- номерде қызмет көрсету;
- тамақтануда қызмет көрсету;
- мәдени сұрақтарды, спорттық, денсаулық және фитнес қызметтерін қанағаттандыру;
- шығарып салуын безендіру, жолға шығарып салу.
Кесте 14. Қонақжайлық индустриясын ұйымдастыру қызметін жетілдіру бағытындағы перспективті
№ Өзекті шаралар (міндет топтары бойынша) Міндеттердің көрсеткіштері
Бәсекеге қабілетті қонақжайлық индустриясының өнімін қалыптастыру Қонақжайлық индустриясы саласындағы
Қонақжайлық индустриясы саласында негізгі капиталға инвестицияның өсімі 2015 жылға
Қазақстанның қонақжайлық индустриясының маркетингтік стратегиясын қалыптастыру Қонақжайлық индустриясы объектілерінің
келушілердің болу ұзақтығының 2009 жылдың деңгейінен 2010 жылы -
Алматы қаласындағы Шымбұлақ тау шаңғысы курорты, Шығыс Қазақстан облысында
Қонақжайлық индустриясының кадрлық әлеуетін дамыту 2011 жылы қонақжайлық индустриясы
Қонақжайлық индустриясы саласы үшін мамандар даярлау 2011 жылы -
№ Қонақжайлық индустриясында мүмкін болатын тәуекелдер: Тәуекелді басқару жөніндегі
1. Туристік ағымдар көлемінің төмендеуі Қонақжайлық индустриясы қызмет субъектілері
2. Инвестициялық белсенділіктің төменгі деңгейі Қонақжайлық индустриясы қызмет субъектілері
Қазақстан Республикасы қонақжайлық индустриясының перспективалы бағыттарын дамыту жөніндегі 2010
Іс-шаралар
Жол бойындағы үлгі туристік кешен құрылысының үлгі жобасын әзірлеу
Көліктік дәліз бойында жол бойы инфрақұрылымы объектілерін салу үшін
Туризм индустриясының қайтадан жасалатын объектілеріне инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылым жасау (соның
Инвестициялық жобалар бойынша сыйақы ставкаларын субсидиялау мүмкіндігін қарастыру: Ақтөбе
Ақмола облысы «Бурабай» АЭА шекарасында туристік ойын-сауық кешенін салу
«Бурабай» АЭА шекарасының шегінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтағы жерді
«Бурабай» АЭА шекарасының шегінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтағы жерді
Алматы облысының Қапшағай су қоймасы жағалауында «Жаңа Іле» халықаралық
Халықаралық, туристік орталықтың және сыртқы инженерлік желелердің құрылысы ТЭН
Халықаралық туристік орталық құрылысының ЕЖЖ әзірлеу
Туристік орталықтың сыртқы инженерлік желілерінің ЖСҚ әзірлеу
Оңтүстік Қазақстан облысының Отырар ауданына 176 га көлемінде туристік
Маңғыстау облысында «Кендірлі» халықарлық курортың салу
Халықарлық курорттың сырткы инженерлік-көліктік инфрақұрылымы объектілері құрылысының ЖСҚ әзірлеу
Маңғыстау облысындағы «Кендерлі» халықаралық курорты аумағында қоғамдық қауіпсіздік және
«Кендерлі» халықаралық курорты аумағында денсаулық сақтау объектілерін орналастыру
«Кендерлі» халықаралық курорты аумағында өрт сөндіру объектілерін орналастыру
Каспий теңізіндегі «Кендерлі» шығанағында ақсеркені зерттеу, сақтау және көбейту
Алакөл көлінің жағалауында қонақ үй кешенін салу (өңірлік индустрияландыру
«Бизнестің 2020 жылға дейінгі жол картасы» бағдарламасы шеңберінде өңірлерде
2* және 3* турклассты қонақ үйлерді салу жөніндегі инзестициялық
Өңірлік Үйлестіру штабының 2* және 3* турклассты қонақ үйлерді
Өңірлік Үйлестіру штабы мақұлдаған 2* және 3* турклассты қонақ
2* және 3* турклассты қонақ үйлердің құрылысын аяқтауды қамтамасыз
Жамбыл облысында «Көксай» тау шаңғысы базасын дамыту
Оңтүстік Қазақстан облысының Төле би ауданындағы «Қасқасу» туристік-рекреациялық кешенінің»
«Шымбұлақ» тау шаңғысы курортын кешенді дамыту
Медеуден Шымбұлаққа дейін арқан жолын салу және тау шаңғысы
Шығыс Қазақстан облысында «Нұртау» тау шаңғысы демалыс базасын қайта
Шығыс Қазақстан облысында «Алтай Альпісі» тау шаңғысы демалыс базасын
Алматы облысының Текелі ауданында тау шаңғысы базасын құру
Алматы облысының Қаскелен ауданында тау шаңғысы базасын құру
Экологиялық туризмді танымал ету жолымен жергілікті қоғамдастықтарды экотуризмді дамыту
Қонақжай үйлер жүйесін құру және дамыту
қонақжай үйлерді салу жөніндегі инвестициялық жобаларды іріктеу
өңірлік Үйлестіру штабының конакжай үйлерді салу жөніндегі іріктелген инвестициялық
Қонақжай үйлер үшін стандарттарды әзірлеу және олардың сертификаттау процедурасынан
Қонақжай үйлерді құру кезінде энергияның баламалы көздерін және экотурларды
Экологиялық туризмді дамыту мәселелері жөнінде халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық
Экотуризмнін ақпараттық ресурстық орталығын модернизациялау мәселесін пысықтау
Маңғыстау облысындағы Каспий жағалауының жағажай аумағын жайғастыруды іске асыру
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда экологиялық туризмді дамыту
Саяси тұрақты мемлекеттердің азаматтары үшін визалық және тіркеу процедураларын,
Халықарлық туристік іс-шараларға (көрмелер, жармеңкелер, биржалар және басқалары) қатысу
Қазақстанның туристік әлеуеті туралы жарнамалық ақпараттық материалдарды өндіру
Қазақстанның туристік әлеуеті туралы жарнамалық ақпараттық материалдарды шетелдік БАҚ-та
БҰҰ-ның «Жібек жолы бойындағы қала» сыйақысын конкурсына қатысу жөнінде
Қазақстанның Дүниежүзілік туристік ұйымның Еуропаға арналған іс-шараларына қатысуын қамтамасыз
Веб-сайтқа ілесіп отыру және толықтыру
Туристік әлеуеті бар өңірлерде туристік ақпараттық орталықтар құру мәселесін
Өңірдің тұсаукесерлік паспортын әзірлеу және цифрлық тасымалдаушыда басып шығару
Елден тыс жерде туристпен болған төтенше жағдайларды есепке алуды
«Менің Отаным - Қазақстан» экспедициясын өткізуді ұйымдастыру
ЖОО үздік студенттерінің, мектеп үздік оқушыларының Астана қаласына туристік
Республика аумағында жәрмеңкелер мен көрмелерді өткізу (қатысу):
Алматы қаласында «Туризм және саяхат» КІТҒ Қазақстандық Халықаралық Туристік
«Сарқылмас саяхат» Казақстанның туристік (жылжымалы) жәрмеңкесін өткізу
Алматы облысында Іле-Балқаш регатасын өткізу
Оқу орындарында «Туризм күні» сынып сағатын өткізу
Әлеуметтік туризмді дамытуға жәрдемдесу
«Туризм. Маңғыстауға сапар» бірыңғай интернет-порталын құру
Ақтау қаласының әуежайында «Ноt Lіnе» режимінде ақпараттық қызмет құру
Алматы қаласында Экскурсияшылар бюросын ашу мүмкіндігін қарастыру
Туристік әлеуеті бар өңірлерде туристік ақпараттық орталықтар құру мүмкіндігін
Туристік операторларды ірілету үшін заңнамалық жағдайлар жасау
Ақтау қаласында «Өнер қаласы» атты ұлттық кәдесыйларды, зергерлік бұйымдарды
Сапа менеджменті жүйесінің стандарттарын енгізу
Туристік саланы дамыту мәселелері жөнінде республикалық кеңес өткізуді қамтамасыз
Туризм индустриясы саласында кәсіби стандарттарды әзірлеу
«WTO-TedQual» туристік білім беру сапасын сертификаттау бойынша бір мемлекеттік
Туристік сала мамандықтары бойынша біліктілікті сертификаттаудың тәуелсіз жүйесін енгізуге
Еуропалық одақтың ТЕМПУС «4 жоғарғы қонақ үй мектебін құру»
Швейцария халықаралық қонақ үй менеджменті институтымен Астана және Алматы
ОҚО Түркістан қаласында туристік индустрияға қызмет көрсету жөніндегі менеджерлер,
Маңғыстау туризм колледжі аумағында ұлттық кәдесыйларды, зергерлік бұйымдарды дайындау
Алматы облысының Райымбек ауданында «Мойнақ» этнотуристік кешенін салу
3.2 Қонақжайлық индустриясындағы франчайзингті ұйымдастырудың тиімділігі
Франчайзингтік төлемдерді қонақжайлық индустриясы мейрамханаларында ашылған кезден 3-6 ай
Жоғарыдағы келтірілген мәліметтер қонақжайлық индустриясындағы екі компанияның бизнесін жүргізу
Қонақжайлық индустриясындағы франчайзерлердің басым бөлігі франчайзингтік желі қызметіне бір
«РосИнтер» – бұл тамақтандыру кәсіпорындарының пайдалылығы жоғары желісі. Қазір
Сурет 4 - «РосИнтер Алматы» компаниясы франшизасының компоненттері
Қонақжайлық индустриясы қоғамдық тамақтандыру саласындағы франчайзингтік жүйені құруға қажетті
Франчайзингтік қатынастар бойынша франчайзер қолданыстағы «ноу-хаудың» күрделі пакетін сататындықтан
Франчайзингтік жүйенің сәтті дамуында маркетингтің рөлі зор. Осыған байланысты
.
Сурет 5 – «Жанұяның нақты мейрамхананы таңдауында қандай фактор
Суретті талдай келе, «жанұяның нақты мейрамхананы таңдауында қандай фактор
Мақсаты – 18-65 жас аралығындағы Алматы қаласы тұрғындарының қоғамдық
Зерттеулердің нәтижелері қонақжайлық индустриясы фаст-фуд мейрамханаларының жақсы жақтарының әлі
Франчайзингтік компаниялар өкілдерінің қызметіне кедергі келтіретін факторларды айқындау мақсатында
Кәсіпорындардың мақсаттарын жүзеге асыруға кедергі болатын негізгі фактор ретінде
Келесі кезекте франчайзингтік компаниялардың іс-әрекетіндегі маркетингтік стратегияларды қолдану тәжірибесіне
Бостон Консалтинг групп матрицасы негізінде «РосИнтер Алматы» компаниясының мейрамханалары
Сурет 6 - 2006 жылғы «РосИнтер» компаниясы мейрамханаларының
Матрица мәліметтері бойынша «Ростик’с», «IL Патио», «Амбар» «Жұлдыздарға» жатады
1) Мейрамханалар желісіндегі «Планета Суши» және «Мокка Локка» мейрамханалары
Нарықтағы орны нақтыланған кәсіпорындар ұзақ мерзімде ғана өзгеріске
Ал «IL Патио» және «Амбар» мейрамханаларына нақты маркетингтік шаралар
Осыған орай компания «Ростик’с», «IL Патио», «Амбар» мейрамханаларында «Түсімді
«РосИнтер Алматы» компаниясының мейрамханалары желісін ары қарай дамыту
Өнімді немесе қызметті өткізу үрдісінде туындайтын проблемалардан басқа, франчайзингтік
Тамақтандыру кәсіпорындарында франчайзинг үлгілерін ұйымдастыру ерекшеліктері франчайзинг механизмін әзірлеудің
Франчайзер қызметінің тиімділігін жоғарылату үшін бөлімшелер негізінде бизнес-бірліктер құру
Қорыта келгенде, қонақжайлық индустриясындағы франчайзинг механизмі дамуының негізгі бағыттары
Қазақстандағы қонақжайлық индустриясындағы франчайзингтік кәсіпорындардың қызметіне маркетингтік талдау барысында
Қажетті нормативтік-құқықтық базаны құру. Елімізде франчайзингтік бизнесті жүргізуді реттеуші
Қонақжайлық индустриясында франчайзингтік іс-әрекетті жүзеге асыру барысында әкімшілік кедергілерді
Франчайзинг қонақжайлық индустриясы субъектілерінің несиелік және қаржылық ресурстарының жетіспеушілігі
Франчайзиге салық салу жүйесін жеңілдету мәселесін қарастыратын болсақ, отандық
Қонақжайлық индустриясында франчайзинг туралы бірыңғай мәліметтер базасын әзірлеу қажет.
Халықаралық тәжірибеге негізделе отырып франчайзингтік жүйені пайдаланушы отандық кәсіпкерлік
Қарастырған ой-пікірлерімізді қорытындылай келе, еліміздегі қонақжайлық индустриясында франчайзингтік негізде
- франчайзингтік келісім-шартты заң жүзінде тіркеу негізінде – жұмыс
- кластерлік бағдарламалардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін экономиканың басымды
- бәсекеге қабілетті экономиканы қалыптастырудағы мемлекеттік холдингтердің рөлі мен
- нарықтағы өзгерістерге жылдам бейімделгіш франчайзингтік компаниялар тұтынушылардың сұранысын
Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 Жолдауына сәйкес отандық өндірушілерді қолдау
ҚОРЫТЫНДЫ
Қонақжайлық индустриясын ұйымдастыру қызметін жетілдіруге байланысты теориялық және әдістемелік
1. Қонақжайлық индустриясын қолдау және мемлекеттік реттеу жүйесін дамыту
2. Қонақжайлық индустриясындағы бірқатар түйінді мәселелер айқындалды.
3. Қонақжайлық индустриясына тиісті мемлекеттік және жеке менеджмент деңгейін
- қонақжайлық индустриясына қатысты орталық және аймақтық деңгейдегі билік
- жеке бастамалардың дамуына жол ашу,
- қонақжайлық индустриясы саласының информациялық кеңістігін қалыптастыру,
- қазақстандық қонақжайлық индустриясы өнімдерін іште және сыртта өткізудің
- қонақжайлық индустриясында салық салу және инвестициялау сұрақтарына қатысты
- шетелдік туристердің Қазақстанға кіру процессін оңайлату.
4. Қонақжайлық индустриясын ұйымдастыру қызметін жетілдіру бағытындағы перспективті бағыттар
5. Франчайзинг бүкіл әлем деңгейінде кеңінен таралған, әсіресе Қытай,
6. Қонақжайлық индустриясындағы шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың ерекше
7. Алматы қаласы қонақжайлық индустриясы мейрамхана қызметін тұтынушылардың талғамы
8. Отандық кәсіпкерлік қонақжайлық индустриясы субъектілерінің франчайзингтік жүйені қолдану
9. Қонақжайлық индустриясы қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының франчайзинг негізінде қызмет
10. Қонақжайлық индустриясындағы франчайзингтік кәсіпорындардың қызметін талдау және бағалау
11. Қонақжайлық индустриясындағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің франчайзинг
Пайдаланған әдебиеттер
Алтынбаев Б.А., Смыкова М.Р. Экономика и организация туризма: Учеб.пособ.-
Бутко И.И., Ляшко Г.И. и др. Туризм. Безопасность в
Боголюбова С.А. Эколого-экономическая оценка рекреационных ресурсов: учеб.пособие для вузов.-
Бутко И.И. и др. Туристический бизнес: основы организации.- Ростов
Волков Ю.Ф. Введение в гостиничный и туристический бизнес. –2-е
Вуколов В.Н. История и теория международного туризма. Универсальный учебно-метод.
Гуляев В.Г. Туризм: Экономика и социальное развитие.- М.: Финансы
Гвозденко А.А. Страхование в туризме.-М.: Аспект Пресс, 2002.- 256с.
Ердавлетов С.Р. География туризма: История, теория, методы, практика. -Алматы,
Никитинский Е.С. Этапы становления и современное состояние туристской индустрии
Сергеева Т.К. Экологический туризм: Учебник.- М.: Финансы и статистика,
Материалы семинара “Экотуризм- инструмент устойчивого развития в 21 веке
Зерттеу тақырыбының өзектілігі.
Богушева В.И. Организация обслуживания посетителей ресторанов и баров. Ростов
Брановский Б.А. Организация обслуживания на предприятиях общественного питания. Ростов
Евсевский Ф. Библия бармена М.: Ев- робукс, 2004-3с
Извекова В.В. Бармен, официант. М.: Дашков и К., 2004-16с
Карл У.П. Организация обслуживания на предприятиях массового питания: Пер.
Кучер. Л.С., Шкуратова Л.М. Организация обслуживания на предприятиях
Лавренков В.К. Книга бармена. М.: АСТ,2004-С16-18
Лоусан. Ф. Рестораны, клубы, бары: планирование, дизайн, управление.
Похлебни о кулинарии. Словарь- справочник, М.: Полымя
Радченко Л.А. Обслуживание на предприятиях общественного питания: Учебное пособие
Ридель Х. Бары и рестораны: техника обслуживания Ростов
Усов. В.В. Организация производства и обслуживания на предприятиях
Папирян Г.А. Менеджмент в индустрии гостеприимства.
Наумецкая А. Небесная кухня// Гурман,-2003-С10-11
Волков Ю.Ф. Введение в гостиничный и туристический
Гостиничный и туристический бизнес. Учебник: Москва, 1998. искаков
Усов В. В. Организация производства и обслуживание на предприятиях
Драккер Питер Ф. Управление, нацеленное на результаты. Пер. с
Искаков У. М. Города в системе расселения Казахстана. –
Закон Республики Казахстан. «О свободе Хозяиственной деятельности и
www. Info- gurman@ mail.ru
www. tourinfo. kz
www. tourist. kz
Худяков “Внутрифирменные “public relations” /журнал “Маркетинг”
Яновский “public relations” в системе управления /журнал “Маркетинг”
Основы предпринимательской деятельности. Под. ред. В.М Власовой. М.:
Андреева О.Д. Технология бизнеса: менеджмент. Учебное пособие. - М.:
Виханский О.С. Стратегическое управление; М.: 1995
Виханский О.С., Наумов А.И. Менеджмент: человек, стратегия, организация, процесс;
Хадарков Л.Ф. Мировое гостиничное хозяйство: ВКШ по иностранному туризму,
Гостиничный бизнес. Линн Вандер Ваген: Феникс , 2001
Қазақ Ұлттық энциклопедиясы. Т.-3, Алматы 2001 –С 44/44
Ламбен Ж.-Ж. Стратегический маркетинг. Европейская перспектива. /Пер. с франц.
www.rata news.ru
www. flean.ru
www. tours. ru/ hotels
www. Albarossa. latp. by
www. Telegraf. ru
www. Travelshop. ru
www. Google.ru
Александрова А.Ю. География мировой индустрии туризма. Москва: Аспект –пресс,
Зорин И.К. Туристический терминологический словарь: советский спорт 1999.
46. Узакова Е.Е., Чесникова В.А. Международный туристический бизнес. Москва,
47. ҚР туризмді дамытудың 2007 - 2011 жылдарға арналған
48. Қазақстан статистикалық дамуы. Статистикалық жинақ. Алматы, 2005ж.
49. ОҚО әкімдігінің 2005 ж. № 604 қаулысына
50. ҚР туристік қызмет туралы 2001 ж. 13
12
Нарық тартымдылығы өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, %
4
3
2
1
0
-1
-2
-3 Мокка-Локка
Қиын балалар
Жұлдыздар Амбар
Ростик’с
Иль Патио
Планета суши
Сауынды сиыр
0,5
1
1,5
2
иттер Салыстырмалы нарық үлесі
Мейрамхананың осы түрлеріне сәннің болуы
Мекеменің беделі
Мейрамхананың БАҚ-ғы жарнамасы
Ғимараттағы шу деңгейі
Желдету жүйесінің болуы
Мейрамхананың мөлшері
Интерьер
Келушілердің контингенті
Қызмет көрсету сапасы
Қызмет көрсету түрлері
Тағамдардың бағасы
Алкогольді сусындар ассортиментінің кеңдігі
Тағамдардың ассортиментінің кеңдігі (ас мәзірі)
Тағамдардың дәмдік қасиеттері (ас үй)
Мейрамхана жанындағы авотұрақтың болуы
Сауда орталықтарында орналасуы
10,6%
4,3%
5,3%
43,0%
55,3%
23,4%
42,6%
17,0%
61,7%
40,4%
83,0%
4,3%
44,7%
66,0%
38,3%
48,9%
Ғимараттарды таңдау критерилері және таңдалған орнының мейрамхана құрылысы
Персоналды (мейрамхананың «ашылу командасы») мейрамхананың кеңес беру орталығында оқыту;
Мейрамханадағы «ашылу командасының жұмысы»;
Жарнамалық және маркетингтік шараларды ұйымдастыру бойынша кеңес беру;
Мейрамхана құрылысы бойынша жобалық және рұқсат құжаттарын рәсімдеу кеңестері;
Мейрамхананы безендендіру, жиһаздар мен декоративті элементтерді орналастыру бойынша кеңес
Басқару құрамын таңдау бойынша кеңес беру;
Бухгалтерлік есеп пен бизнес жоспарлауы бойынша кеңес беру;
Бизнес қауіпсіздігін ұйымдастыру мәселелері бойынша кеңес беру.
Ас мәзірі;
«Фирмалық тағамдарды», коктейльдерді әзірлеу технологиялары мен рецептурасы;
Қажетті жабдықтардың ерекшелігі және оларды орналастырудың жоспары;
Жобаны әзірлеудің техникалық тапсырмасы;
Дайын тағамдар мен сусындарды үлестірудің дизайны;
Қызметкерлерінің атқарымдық міндеттерін анықтайтын мейрамхананың штаттық кестесі және әрбір
Мейрамхананы басқару жүйесі және қонақтарға стандартты қызмет көрсету;
Тағайындалған жабдықтаушылардың тізімі.
Көрсетілетін қызметтер пакеті
Санаткерлік меншік объектілері
франчайзингтік кәсіпорындар
франчайзингтік емес кәсіпорындар
кәсіпорындары
қоғамдық тамақтандыру
кафе, барлар
мейрамханалар
асханалар
қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы үлесі
100%
80%
60%
40%
20%
0%
2
93,4
2,8
97,2
2,3
97,7
жеке объектілер беріліп, жеке қызметтер көрсетіледі
объектілердің жиынтығы беріліп, маманданған қызметтер көрсетіледі
біріккен франчайзингтік жүйе
бір аймақ шеңберінде қызмет етуші компаниялар
бірнеше көршілес аймақтарда қызмет етуші компаниялар
белгілі бір мемлекет шеңберінде қызмет етуші компаниялар
бірнеше елдің нарығында қызмет ететін компаниялар
тікелей келісім шарт бекітіледі
бас франчайзер белгілі бір географиялық ауданды қадағалайды
аралық буын субфранчайзер франчайзилерді оқытады, қадағалау жасайды
франчайзердің аймақты дамытуға айрықша құқығы бар ресми өкілінің қаржылық
сауда маркасын иелену
өндіріс технологиясын иелену
қызметті жүзеге асыру тәжірибесін иелену
корпорациялық атауы мен қызмет ету бейінін иелену
нарықтық өзгерістерге сәйкес келісімді жаңарту мүмкіндігінің болуы 1- 3
келісімнің ұзақтығы 5 жыл
келісімнің ұзақтығы 3 жыл
келісімнің ұзақтығы 10 жыл
дербес кәсіпорынның франчайзингтік желіге қосылуы
франчайзи ретінде бизнесі дамыған кәсіпкер болуы
ірі корпорацияның бақылауында болатын әр түрлі франчайзинг желілерінің бірігуі
Аймақтық
Аймақаралық
Ұлттық
Халықаралық
Ғаламдық
Бір реттік
Ішінара
Кешенді
Жаңартылатын
Стандартты
Жедел
Ұзақ мерзімдік
Конверсиялық
Еншілес
Корпоративтік
Классикалық
Аймақтық
Субфранчайзинг
Дамушы франчайзинг
Тауарлық
Өндірістік
Сервистік
Іскерлік
Франчайзинг-тік келісімнің ұзақтығы бойынша
Нарық саласы мен ауқымы бойынша
Қызмет көр-сету көлемі бойынша
Франчайзинг нысандары бойынша
Франчайзинг әдістері бойынша
Франчайзинг түрлері бойынша
Франшиза компонентері
Келісім-шарт -тық, қаржылық қатынастар
Тауарлар мен қызметтер
Келісім-шарт -тық, қаржылық қатынастар
Өндіріс пен тұтыну техно-логиялары
Т ұ т ы н у ш ы
Франчайзи
Тұтынушыны жұмылдыру
Франчайзинг-тің бағдарла-масы
Франчайзер
Франшиза
компоненттері