Кіріспе
Ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері.
Ипотекалық несие ұғымы.
Ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері.
II. Қазақстан Республикасы банктік ұйымдардың ипотекалық нарығын талдау.
2.1. Еліміздегі ипотекалық және банктік ұйымдардың қызметін
III. Қазақстан Республикасы ипотекалық несиелеу жүйесін жетілдіру жолдары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Өткен ғасырдың 90-жылдарының басында басталған реформалардың
Ипотеканы стимулдау арқылы шешілетін мәселелер кешенді болып табылады.
Қазіргі кезеңде қаржы нарығындағы өзекті бір мәселе ретінде
Оңтайлы экономикалық жағдайдың туындауымен, бәсекелестіктің жоғарғы деңгейі тұрғын-үй
Менің ойымша еліміздегі ипотекалық несиелеудің болашағы өте зор.
Ел басымыз Н. Ә. Назарбаевтың 2005 –жылғы
Менің жұмысымның тақырыбы қазіргі уақыттағы экономикамыздағы өзекті мәселе
I. Ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері.
1.1. Ипотекалық несие ұғымы.
Ипотекалық несие-бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын-үйді, өндіріс ғимараттарын,жерді және
Ипотека ұғымы әлемдік қаржылық жүйеге ежелгі Грециядан енген
Ипотекалық несиелеу жүйесінің мақсаты –жылжымайтын мүлікке қатысты құқықтарды
Ипотека кепілдің заңдық аспектте басқа қамтамасыз ету түрлерінен
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес: «ипотека-салынған мүлік
Ипотеканың құралы болып: ғимараттар, құрылғылар, көп пәтерлі үйдегі
Экономикалық жүйе ретінде ипотекалық несиелеу қаржылық нарықта ипотекалық
Демек, ипотекалық несиелеуге қатысты талаптарды қанағаттандыруға қаржылық ресурстардың
1.2. Ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілері.
Еліміздегі ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру жүйесінің шетел
Ипотекалық несиелеудің біршама қарапайым және біршама жетілген
Қарапайым ашық үлгінің екінші бір принциптік сипаты ипотекалық
Бұл үлгі негізінде ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру, әсіресе қаржы
Келесі қарастыратын үлгіміз «кеңейтілген ашық үлгі» деп аталады.
Американдық ипотекалық несиелеу үлгісінің мәні мынада: әр жылда
Бұл тұрғын-үйді қаржыландыруды ұйымдастыру үлгісінің дамуы берілген ипотекалық
Ипотекалық несиелеу үлгілерінің бірі ретінде –ол
-жеке меншік құқықты шектей отырып, мүлікті қарыз алушының
-сақтандыруды есепке алып ссуда беру;
-ссуданы қарыз ретінде анықтау;
-белгіленген мерзімде қарыз төленбеген жағдайда мүлікті келесі бір
Ипотекалық несиелеудің келесі бір үлгісі –бұл «баланстанған автономды
Мұндай шектеулілік алдында қарастырылған үлгілермен салыстырғанда басты кемшілік
Бірақта бұл балансталған автономиялық үлгінің өзіндік ерекшеліктері бар,
Бұл үлгі қарызға алатын ақшалардың нарықтық бағасына да,
Қазіргі уақытта бұл үлгі Германияда кеңінен қолданысқа енген.
Тұрғын-үй алғысы келетін кез-келген азамат, тұрғын-үйді сатып алатын
Бұл үлгіні негізге ала отырып елімізде бұл ипотекалық
Тұрғын-үй жинақтау жүйесінің ең басты ерекшелігі алдын-ала салымшылардың
Азаматтар үшін:
-бұл жүйе бойынша берілген несие ұзақ мерзімді болып
-несие бойынша пайыздық мөлшерлеме көлемі төмен;
-несие ұлттық валютада беріледі және ұлттық валютада қайтарылуы
-салынған салымдарға банк үнемі сыйақы белгілейді;
-жыл сайын мемлекет премиялар береді, сол арқылы азаматтарды
Ал мемлекет үшін:
-жауапкершілікті жеке инвесторға аудара отырып тұрғын-үй проблемасы шешіледі
-мемлекет премия түрінде кеткен шығындарды тұрғын-үй салу және
-тұрғын-үй құрылыс жинақтары ретінде тартылған қаражаттар алғашқыда уақытша
1-сурет. Ипотекалық несиелеудің Қазақстандық механизмі.
2-сурет. Тұрғын үйді қаржыландыру сызбасы.
II. Қазақстан Республикасындағы банктік ұйымдардың ипотекалық
2.1. Еліміздегі ипотекалық және банктік ұйымдардың қызметін бағалау.
Қазақстан республикасындағы коммерциялық банктердің ипотекалық несиелеу жағдайы
Ипотекалық несиелеу жүйесінің бірінші деңгейі Қазақстан ипотекалық
КИК ЖАҚ келесі функцияларды орындайды:
Қазақстан Республикасы аумағында тұрғын-үйге берілген ұзақ мерзімге ипотекалық
Қазақстан Республикасының коммерциялық немесе банктік құпияға байланысты заңнамасына
КИК тікелей заемдар бермейді, ол өз қызметін коммерциялық
-КИК сыйақы ставкасы өзгермелі (қалқымалы ) теңгемен берілген
- КИК сыйақы ставкаларының шегі белгіленген ипотекалық тұрғын-үй
-ипотекалық тұрғын-үй несиелері ұзақ мерзімді болуы керек. Жекелеген
-ипотекалық тұрғын-үй несиесінің мөлшері берілген несие бойынша кепіл
-кепілге берілген мүлік (жоғалу, муліктің бүліну тәекелінен )
-заем алушы өзінің өмірін және еңбекке қабілеттілігін сақтандыруы
Бүгінгі таңда КИК еліміздің 11 ірі банктерімен бірлесіп
Осы аталған банктер өз қызметтерін КИК ипотекалық несиелеу
2004-жылдың 1-наурызындағы жағдайы бойынша КИК-мен ипотекалық
2005-2007 жылдарға арналған тұрғын –үй құрылысын дамыту
Ипотекалық несиелерді беру келесі талаптармен беріледі:
-сыйақы ставкасы -10%(несиенің бүкіл мерзіміне бекітілген);
-несиенің валютасы-теңге;
-алғашқы жарна тұрғын-үйдің құнының 10%-нан кем емес;
-несие беру мерзімі -20 жылға дейін.
Мемлекеттік бағдарлама бойынша қолайлы тұрғын-үйді салуға Үкіметтің Қаулысымен
Ережелерге сәйкес мемлекеттік бағдарлама бойынша қол жетімді тұрғын-үйді
-балалары бар жас отбасыларына ;
-мемлекеттік бюджеттің қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік органдары мен
-әлеуметтік саладағы мемлекеттік кәсіпорындардың жұмыскерлеріне.
Алғашқы жылдарда ипотекалық несиелеу (КИК бағдарламасы бойынша) Республикалық
Өркениетті елдердегі тәжірибесі бойынша ипотекалық несиелеу үш
Қазіргі уақытта ипотекалық несиелеу бойынша өз бағдарламаларымен несиелендіріп
«БТА-ипотека» АҚ ипотекалық несиелеу бағдарлаиасы келесі бағыттарды қарастырады:
-тұрғын-үйді бірінші және екінші нарықтан сатып алу үшін
-тұрғын-үйге күрделі жөндеу өткізуге;
-жеке коттедж құрылысына ;
-коммерциялық жылжымайтын мүлікке жөндеу өткізуге және қайта өңдеу
-жеке меншік құрылыс салуға ,жер учаскелерін алуға беріледі.
«БТА-ипотека» несиелері көптеген түрлермен беріледі.Яғни ипотекалық несиені алушы
-«Бюджеттік» ипотекалық несиелеу түрі бюджеттік сферада қызмет ететін
-Егер отбасы мүшелері орта айлық табыс табатын болса,
-«Свободный » несие түрі сіз аз құжат
-Егер ірі компанияның қызметкері болсаңыз, онда «Профессионал» несиелер
-Ал элиталық, қымбат бағамен тұрғын-үй алғысы келетіндер үшін
-Тұрғын-үй салуға жер алғыңыз келсе «Земля» атты ипотекалық
-Ал «Ремонтный» атты несиелеу түрі сіздің тұрғын-үйіңіздің күрделі
Ипотекалық несиені тіркелген пайыздық мөлшерлеме негізінде төлеу графигі
Негізгі мәліметтер: несие сомасы 3 000000 теңге, ал
Жылдар Негізгі қарыздың қалған бөлігі Негізгі қарыз
0 3000000 2720,71 32000,00 34720,71
1 2965366,32 3090,14 31630,57 34720,71
2 2926029,97 3509,72 31210,99 34720,71
3 2881352,43 3986,28 30734,43 34720,71
4 283608,44 4527,55 30193,16 34720,71
5 2772974,29 5142,32 29578,39 34720,71
6 2707514,41 5840,56 28880,15 34720,71
7 2633166,20 6633,60 28087,11 34720,71
8 2584722,78 7534,33 27186,38 34720,71
9 2452813,39 8557,28 26163,43 34720,71
10 2343881,15 9719,31 25001,40 34720,71
11 2220157,78 11039,03 23681,68 34720,71
12 2079634,89 12537,94 22182,77 34720,71
13 1920031,41 14240,37 20480,34 34720,71
14 1738756,52 16173,97 18546,74 34720,71
15 1532867,60 18370,12 16350,59 34720,71
16 1299022,50 20864,47 13856,24 34720,71
17 1033425,24 23697,51 11023,20 34720,71
18 731764,43 26915,22 7805,49 34720,71
19 389143,25 30569,85 4150,86 34720,71
239-ай 34354,27 34354,26 366,45 34720,71
20 0,00 0,00 0,00 0,00
1-кесте
Жоғарыда аталған түрлерімен қатар «БТА-ипотека» АҚ жаңа ипотекалық
-несие тұрғын-үйді екінші нарықта алуға беріледі;
-төменгі пайыздық мөлшерлемесі –Libor+7%;
-минималды соммасы 10000$;
-несиелеу мерзімі 3-25 жылға дейін ;
-табысты растау –қарыз алушының карточкалық шотынан анықтама алу
-несиені өтеу –қарыз алушының карточкалық шотынан акцептсіз шегеріліп
Бұл несиелеу түрлерінің басты ерекшелігі :
-пайыздық мөлшерлеменің төмендігі;
-алғашқы жарнаның төмен деңгейі (депозит қажет етілмейді);
-ұзақ мерзімді несиелеу ;
-тұрғын-үй жағдайын жақсартудың ең маңызды несие саналады.
«Казкоммерцбанк» АҚ еліміздегі ең ірі банктерінің бірі
Бұл банк алғашқылардың бірі болып бастапқы жарнаны қажет
Бастапқы жарнасыз ипотекалық несие
2-кесте
37 айға дейін 37 айдан 7 жылға дейін
Бастапқы жарнаның мөлшері
10%
10%
15%
15%
KZT
$
$
$
$
Жылдық пайыздық мөлшерлеме (% бойынша) бастапқы жарнаны қоса
15
15
14,5
14
13,5
Сыйақы мөлшерлемесі несиелеу мерзімімен бастапқы жарна көлеміне байланысты.
-егер несиелеу мерзімі 37 айдан 7 жылға дейін
-егер несиелеу мерзімі 7-20 жылға дейін болса -0,95%;
-несиені ұйымдастырғаны үшін : несиенің сомасынан 0,5% (минимум
Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеу көлемі, млрд. теңгемен
3-кесте
Көрсеткіштер
01.01.04
жылға
01.01.05
жылға
Өсім, %-бойынша
01.04.05 жылға
Өсім, %-бойынша
Жылжымайтын мүлікті кепілге ала отырып берілетін ипотекалық несиелер
229,0
441,4
92,8
510,9
15,7
Тұрғын-үй алуға жеке тұлғаларға берілген қарыздар
37,7
136,5
262,2
155,9
14,2
Жалпы қарыздар көлеміндегі ипотекалық несиелер үлесі,%-бойынша
21,4
24,4
3(%-ық пункт бойынша)
26,6
2,2(%-ық боынша)
III. Қазақстан Республикасы ипотекалық несиелеу жүйесін
Қазақстан Республикасында өзіндік ипотекалық несиелеу жүйесінің екі деңгейлі
Ипотекалық нарықтың кәдімгі нарықтар секілді сұранысы мен ұсынысы
Ипотекалық несиелендіруді жетілдіру мен халыққа қолжетімділігін арттыруға байланысты
-Елімізде құрылыс саласына қажетті шикізаттың барлығы да жетерлік.
-Ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілерге ипотекалық несие беру. Мұндағы басты
-Қазіргі уақытта аймақтарда тұрғын-үй құрылысын дамыту мәселесі өзекті
-Енді маңызды мәселелердің бірі ипотекалық несиелеудің мерзімін ұзарта
-құрылыс компаниялармен шаруашылық субъектілерінің «үнемді класс» (эконом-класс)
-секьюритизация туралы заңның жоқтығы: егер бұл заң қабылданар
-американдық ипотекалық несиелеу моделін төлем қабілеті бар
-мемлекет шығыны төмен тұрғын-үй жобаларын ұзақ мерзімге және
-сонымен бірге кәсіпорындар өз қызметкерлеріне тұрғын-үй алуға заем
Ипотекаоық нарықта қазіргі уақытта сұраныс ұсыныстан асып түседі.
Республика бойынша құрылыс көлемі
2005жыл қаңтар
млн. теңге
2004 жыл қаңтар айында % бойынша Республикалық
Қазақстан Республикасы
Ақмола
Ақтөбе
Алматы
Атырау
Батыс-Қазақстан
Жамбыл
Шығыс-Қазақстан
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстік-Қазақстан
Оңтүстік-Қазақстан
Астана қаласы
Алматы қаласы 16951
159
400
955
2268
1062
289
1706
810
328
480
1168
319
93
459
3717
2738
108,1
110,9
104,1
129,5
144,0
128,0
151,8
100,4
108,3
148,9
107,2
126,5
337,5
107,2
124,3
119,1
100,0
0,9
2,4
5,6
13,4
6,3
1,7
10,1
4,8
1,9
2,8
6,9
1,9
0,5
2,7
21,9
16,2
Бұл статистикалық мәліметтерге талдау жүргізетін болсақ, онда бірқатар
Мамандардың болжауынша ипотекалық несиенің дамуы эволюциялық жолмен жүреді
-мемлекеттік бағдарлама бойынша пайыз мөлшерлемесі 13-15тен 9-10%-ға ,
Сонымен бірге инфляция ипотекалық несиелеуде есепке алынатын көрсеткіш.
Ипотекалық несиелеуді дамытуды екі этапқа бөліп қарастыруымызға болады:
1-ші этап (2005 жыл) :
-инфляцияны төмендету, сәйкесінше пайыз мөлшерлемесін төмендетеді;
-КИК тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында капитализациялау соммасын 6,4
-КИК ипотекалық облигацияларды 34,9 млрд. теңгемен 20-жылдық
-заңнамаларға өзгерістер енгізу, нақтырақ айтатын болсақ алғашқы 3
2-ші этап (2006-2007 жж):
-КИК тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында капитализациялау соммасын 20,4
-КИК ипотекалық облигацияларды 111,2 млрд. теңгемен 20-жылдық мерзімге
-КФИГК 2,3 млрд. теңгеге капитализациялау арқылы алғашқы жарнаны
Егер жоғарыда аталған шаралар орындалса, онда ипотекалық несиені
Қорытынды
Бұл осы курстық жұмысты қорытындылай келе, ипотекалық несиелеудің
Қорыта айтар болсақ, ипотекалық несие тек халықтың ғана
Біз салынған тұрғын үйлерді тек қана әлеуметтік жағын
Қолданылған әдебиеттер:
Мақыш С.Б, «Ақша, несие, банктер» Алматы 2004ж;
Банки Казахстана, 2002г, №15. 2004г.№1;
РЦБК, 2002, №1. 2005 №15;
National Bussiness 2005 №7
Қаржы-қаражат 2004 №1
Финансы и кредит 2004 №4
Континент 2002 №12
www.bta ipoteka.kz
www.kkb.kz
Мир финансов 2004 №2.
Кіріспе
Ипотекалық несиелеудің Қазақстанда дамуы заңдылық. Өйткені өркениетті елдердің
Қазіргі кезеңде ипотекалық несиелеу еліміздің барлық аймақтарын қамтып,
Еліміздегі саяси тұрақтылық, экономикалық тұрақты өсім ипотекалық несиелеудің
Сондықтан ипотекалық несиелеудің мерзімін ұзарту керек емес, оның
Оңтайлы экономикалық жағдайдың туындауымен, бәсекелестіктің жоғарғы деңгейі тұрғын-үй
Менің ойымша еліміздегі ипотекалық несиелеудің болашағы өте зор.
Ел басымыз Н. Ә. Назарбаевтың 2005 –жылғы
Менің жұмысымның тақырыбы қазіргі уақыттағы экономикамыздағы өзекті мәселе
1
кепіл пулы
кепілхат
Несие андеррайтинг, кепіл хатты рәсімдеу
Жылжымайтын мүлікке кепілді тіркеу
Нарықта кепілхатқа ұсыныс
Несиелік бюро
Банк
Жылжымайтын мүлікті бағалау
Қазақстан ипотекалық компаниясы
Қарыз алушы
Жылжымайтын мүлік
Аз қамтылған азаматтарға тұрғын үйді беру
Тұрғын үйді сатып алушы
Ипотекалық несие
Құрылыс компаниясы – құрылыс салушы
Жергілікті атқарушы орган
Қаржылық банк - агент
Ипотекалық несиені, кепілдің, қарыз алушының өмірін сақтандыру
Бағалы қағаздар нарығында ипотекалық облигациялардың айналысы