ЖОСПАР
КIРIСПЕ 3
1-тарау. Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы 5
1.1 Евро тарихы 5
1.2 Евро аймағы 9
1.3 Үш валюталық әлемдік құрылымда құруда евро ролі
2-тарау. Европалық қаржы нарығындағы Евро 20
2.1 Евроның өтпелі экономикалы елдермен қарым-қатынасы 20
2.2 Евроаймақ елдеріндегі интеграция 22
2.3 АҚШ долларына қарағанда евроның қолданыс кеңістігі кеңеюде
Қорытынды 28
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi 30
КIРIСПЕ
Талдаушылардың көбіне жалпы Еврпалық валютаны енгізуді Бреттон-Вуддық
ХВҚ (халықаралық валюта қоры) дайындаған баяндамада ЭВЖ құрумен
Кейбір ғылыми –экономистер ЭВЖ сияқты әлемдік экономикалық өте
Экономикалық зерттеулердің Лондондық Орталығының талдаушысы, Элек Рей, былай
Осы және басқа сұрақтардың әзірше шешілмеген болса да,
Американың соғыстан кейінгі тәжірибесін қарау жеткілікті. Алдыңғы қатардағы
1-тарау. Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы
1.1 Евро тарихы
Европалық экономикалық және валюталық қауымдастықтың пайда болуы және
Ортақ валютаны енгізу мақсаты 1992 жылы Европалық
Европалық валюталық жүйе құру идеясы екі батыс европалық
Шмидт-Жискар д Эстен инициативасын алғаш рет басқа ЕО-тың
Осылайша бұл келісім өз күшіне 1979 жылы 13
Делор ЕО-тың үйлестірілген экономикасын және валюталық саясатын жүргізу,
Осы жоспар Европалық валюталық Одақтың интеллектуалды негізі ретінде
Бұл жоспар келесі этаптар бойынша іске асыруды көздеді:
- Бірінші: (1990 1 шілде-1993 жыл 31 желтоқсан)
ЕО шеңберінде капитал қозғалысын толығымен ырықтандыру, ортақ ішкі
- Екінші: (1994 1 қаңтар - 1998 31
Европалық валюталық институт құрі, валюталық одақ құруға институционалдық,
- (1999 ж. 1 қаңтар 2002 ж. 30
Ортақ европалық валюта енгізу, алғашында қолма-қол ақшасыз, ал
1999 жылы 1 қаңтардан бастап аталған жүйеге 11
Германия, Франция, Бельгия, Нидерланды, Люксембург, Австрия, Ирландия, Испания,
Саяси себептермен Валюталық одаққа 1999 жылы ЕО тың
Валютасы ауысқан мемлекеттер ұлттық валюта атаулары
Австрия (австриялық шиллинг)
Бельгия (бельгиялық франк)
Германия (неміс маркасы)
Греция (грек драхмасы)
Ирландия (ирланд фунты)
Испания (испан пессетасы)
Италия (итальяндық лира)
Люксембург (люксембург франкі)
Нидерланды (нидерленд гульдені)
Португалия (эскудо)
Словения (словен толары)
Финляндия (финляндия маркасы)
Франция (француз франкі)
2) Евроның пайдасы
Ортақ валютаға ғана заңды және жеке тұлғаларды валюталық
Макроэкономикаляқ деңгейде ЕО елдерінде ақша рыноктарының унификациясы инфляциямен
Кәсіпорындарға операциялық қызмет етуде қосымша шығындарын айтарлықтай қысқартады,
Жек тұлғалар үшін ортақ жүйе Шенген аймағында саяхаттау,
Халық үшін негізгі басымдылық валюта айырбастаудың керексіздігіне, осылайша
ЕО елдерінің сауда партнерларына аралық операциялары кезінде шығындарды
Бүкіл ЕО елдеріне беретін шынайы басымдылығы-ең тиімді ортақ
Тиынның кері беті
Ұлттық валютадан бас тарту дегеніміз ұлттың ең маңызды
Ұлттық валютаны алып тастағаннан кейін мемлекеттің өмір сүруін
Евроенгізудегі тікелей шығындар сараптама бойынша Жалпы Ішкі Өнімнің
Ал тікелей пайда қайда?
Экономикалық және валюталық одақпен бәріне ортақ валюта бәсекелестігі
Алайда Экономикалық Валюталық жүйеге қатысатын азаматтар мен фирмалар
Евро мен Доллар
Евроның пайда болуы әлемдік аренадан долларды шығарып тастауға
Американ истэблишментінің ресми өкілі де аталған жағдайда ресми
АҚШ-тың позициясы бойынша:
Қысқа мерзім ішінде - Европаға енген жаңа валюта
Ұзақ мерзім ішінде - АҚШ ервоның ішкі әлсіреуін
Ал егер аталған үміттер ақталмаса және евро өмір
1.2 Евро аймағы
Қазіргі уақытта Европа әлемдік экономикада негізгі рольдердің бірін
Бірақ белгілі бір мемлекеттердің арасында еңбек және салық
Халықаралық қаржы жүйесіндегі жаңа валюта ролі доллар мен
1-диаграмма. Евро аймағындағы ақша массасы
Евроны енгізгеннен кейінгі ЭВЖ 13 елі арасында валютаны
Басқа жағына қарағанда, евро аймағы алдыңғы жылы 100
1997 жылдың аяғында әлемдегі шетел валютаның барлық арнайы
Ортақ валютаны енгізгеннен кейін олар шетелдік валюта өз
Көбіне сауда ағымдарының ауқымына негізделетін ХВҚ эксперттерінің нарықтық
Евроның қор валютасы ретіндегі маңызы көбіне азиялық мемлекеттердегі
Көптеген талдаушылар, азиялық мемлекеттер пайдаларын оптимизациялау, тәуекелдерін диверсификациялау
Өз қорларын евроға ауыстыруды қаншалықты тез күтуге болады?
Егер резервтер (қорлар) құрылымында доллардан евроға қарай өзгеріс
Егер олардың долларлық активтерінің азаюына алып келетін болса,
1950-ші 1960-ші жылдарда елден капиталдың ағылып кетуі сауда
Резервтік валюта мәртебесін алуға басқа талап орталық банктер
АҚШ банктік депозиттер немесе бағалы қағаздар санында орналасатын
Жеке қолдағы халықаралық активтер көлемі арнайы резервтер
Шоттарды жүргізу бірліктері, төлем құралы мен активтер құнын
Бұл өз кезегінде шетел трейдерлерін еврода баланстық есеп
Арнайы резервтермен жағдайындағыдай, Европадағы жеке капитал ағымдарының мөлшері
Жақын арада экономикалық зерттеу Орталығының мамандары орта мерзімді
Валютамен жүзеге асырылатын операциялар көлемі бойынша сөзсіз доллар
1.3 Үш валюталық әлемдік құрылымда құруда евро ролі
Сөзсіз, ЭВЖ құру АҚШ пен Жапония нарықтарымен көлемі
Бағалардың мөлдірлігі баға бәсекелестігінің күшеюіне және ерекше нарықтардағы
ХВҚ мәліметтері бойынша 1995 ж. аяғында европаның капитал
Бұрынғы кезде европалық облигациялар бойынша негізгі тәуекел валюталық
Евроны енгізу нарық қатысушылары мен рейтинг агенстволары үшін
Standart & Poor’s және
Табыстық мүмкіндігі минималды жоғары
Есептеу техникасы мен бәсекелестік,
Европалық нарықтық қарыз міндеттемелерінің
Әлемнің алдыңғы қатарлы инвестициялық
Жалпы европалық қор нарығын
Банктер оларды нарықта бұрыннан
Егер ортақ валюта бағалы
Economіst болжамдары бойынша біртектес,
Францияны қосқанда, бірқатар мемлекеттер мысалы шетел компанияларымен
Басқалар шетел фирмаларының бағалы
Төмендеуді Европалық орталық Банк
АҚШ-тың экономикасы көтерілуде. Егер американдық экономиканың
АҚШ - ортақ мемлекет. ЕО
Шайқалыстардың болуы туралы 90-ші жыл
3. АҚШ-тағы жоғары есеп бағамы (ЕО-ғы 3, 74
4. “Жеңілдетілген” евро “ауырлайтын” долларларды көбірек алуға көмектессе,
5. “жеңілдік” евро Францияда, Германияда, Австрияда, Италияда
ЕО үшін шешімдерді іздестіру қаржы және әлемдік ағымдардың
Қалған әлем, АҚШ-ғы бойынша ұлттық және ғылымды экономикаларда
Қолма-қол және қолма-қолсыз нысандағы долларлық массаның халықаралық қаржы
Осындай жағдайда АҚШ халықаралық қор нарығының негізгі бөлігі
Бірінші көзқарасқа Қазақстан үшін евроның әлсіреуі және доллардың
Барлық біздің экспорт долларда саудаланатындықтан, ал СЭҚ 38%
Жеңілдеген доллар біздің экспорттық түсімді аса салмақты етеді,
2-тарау. Европалық қаржы нарығындағы Евро
2.1 Евроның өтпелі экономикалы елдермен қарым-қатынасы
Европалық нарық және дамушы экономикалы елдерде басымды түрде
-евро аймағындағы кезеңдік өсімдердің күшеюі Европаның сауда серіктестерінің
Европамен тығыз байланысы бар дамушы экономикалардың бірқатары соңғы
Бұл әсерді жұмсарту үшін кейбір елдер айырбас бағамы
ЭВЖ құру қарыз құралдарының құнын біршама қысқартуға
Европада аса өтімді және көлемді капитал нарықтарының ұйымдастырылуы
ЭВЖ евро аймағындағы жеке инвестициялық институттарға, мысалы қаржы
Дамушы экономикалар тура және портфельді капиталдар ағылуы түрінде
Бірақ ЭВЖ дамушы нарықтар үшін кейбір қаржы мәселелерінің
өндірістің өсуі мен экономикалық дамуға алып келген ЭВЖ
европаның қаржы иснтитуттарының бәсекелестік позицияларының күшейуі
Орталық және Батыс Европа елдеріндегі, сонымен қатар ортаазиялық
Сонымен қатар, аталған сценарийдің дамуы ЕО шығысқа
Кеңеюдің негізгі кедергі “Тұрақтылық туралды пантом” ұлттық фискалды
Қорытындысында, жоғары жұмыссыздық шегіп жүрген аудардар жағынан саяси
Prіce Waterhouse Coopers компаниясы эксперттерінің ойы бойынша, ЕО
Ақша саясатындағы икемділікті жоғалту осы мемлекеттердің сыртқы шошынуларға
Соңғы уақытқа дейін қазақстандық қаржы нарығының қатысушылары евро
Сол уақытта, елдің экономикалық жағдайы көп деңгейде қазіргі
2.2 Евроаймақ елдеріндегі интеграция
Валюталық сауданың жалпы биржаның айналымынан 1998 ж. Қазақстанда
Евромен арбитражды операцияларды жүргізу мүмкіндігі өтімділік нарығының болмағанынан
ЭВЖ әсері Европада бизнес жүргізетін ірі Қазақстандық компаниялардың
Евроны енгізу тек Қазақстандағы емес ТМД-ға да әсер
Батыс Европа тәжірибесінің ТМД елдері үшін негізгі тәжірибелері.
Валюталық интеграция – автоматты емес үрдіс, ұлттық мемлекеттердің
Валютаның интеграцияға дейін әлеуметтік-экономикалық интеграция болуы тиіс: ұлттық
валюталық интеграцияның алғышарты ұлттық экономикалардың толық монетизациясы, ұлттық
Бұл міндеттерді шешу ұлттық мемлекеттердің ерекше жауапкершілігі шеңберінде
Ақша нарықтарының бірігуі қаржы нарықтарының бірігуін, қатысушы-елдер арасында
“Күшті доллар” тартымдылық ретінде мұхиттың арғы жағына бөтен
Жалпы алғанда, Европалық қаржы нарықтарының құрылымын терең қайта
Европалық қаржы нарығының қалыптасымен байланысты мәселелер қатарына портфельді
2.3 АҚШ долларына қарағанда евроның қолданыс кеңістігі кеңеюде
Валюта қорын негізінен доллармен ұстайтын елдер күн санап
Ең алдымен Орталық немесе Ұлттық банктердің қаржы қорларын
“Бұл – доллардың жаппай құнсыздануының басталғанын аңғарта ма?
Оған қоса, сарапшылардың пікірінше, шетелдік банктердің қаржы қорларын
1-сурет. Евро мен АҚШ долларының курстық арақатынасы
Араб Әмірліктерінің доллардан евроға көшуге бел буғаны туралы
Орталық банктердің доллардан дереу құтылуға бара қоймауына бір
Жапониядан кейін Американың қазыналық құнды қағаздарын мол ұстайтын
Америка Құрама Штаттарындағы нарық деректерін жинайтын “Global Insight”
“Евро – бірте-бірте маңызды валюта болуға тырысады. Бірақ
Қорытынды
Валюталық одақ оған қатысатын елдердің ағымдағы экономикалық көрсеткіштерінің
Өз алдына экономикалық және валюталық интеграция құру міндетін
ТМД механизмдері дамуының белгілі бір деңгейіне жеткенде негізгі
Осыған байланысты, ТМД-ның бөлек елдері евроға қатысты өз
Сыртқы төлемдерді жүзеге асыру үшін ТМД елдерімен оптималды,
Есеп айырылуда тоқырауды алдын-алуға мемлекеттік қолдау көрсетуге әсер
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi
Ақша, несие, банктер: Оқулық / Ғ.С. Сейiтқасымов. –
С.Б. Мақыш, Оқу құралы / “Ақша айналысы және
Деньги, кредит, банки: Учебник / Под.
Абрамова М.А., Александрова Л.С. / Финансы, денежные
Баян Көшенова, Оқу құралы / Ақша, несие, банктер,
Буторина О. Трудный путь к единой европейской валюте.
Ержанов М. Международные экономические отношения. Алматы 1998г.
Европейский Союз. Прошлое, настоящее и будущее. От единого
Иванов И. Старт «Зоны евро».// Мировая экономика и
«9 наивных вопросов по поводу введения евро» Комсомольская
«Европа и Америка» С. Бабаев// Известия. – 2004.
Буркалиев И.Л. «Единая валюта Евро». Международное право. –
Валленвейн А. «США дают евро длинную веревку». –
«Евро-ключ к неизменному успеху» // Европейский союз. –
Евро и доллар: время перемен // Т.М. Кадыргазиев
2