МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..................................................................................................................4
І ЖЕРГІЛІКТІ БЮДЖЕТКЕ ТІКЕЛЕЙ САЛЫҚТЫҚ ТҮСІМДЕРДІҢ КЕЛІП ТҮСУІНЕ БақылауДЫҢ
1.1 Жергілікті бюджетке тікелей салықтардың бақылаудың
экономикалық мәні ..........................................................................................6
1.2 Жергілікті бюджетке келіп түсетін тікелей салықтарды бақылаудың
түрлері мен мақсаты .....................................................................................10
1.3 Салықтық бақылау жүргізудің шетел тәжірибесі.........................................24
ІІ Жергілікті бюджетке тікелей салықтардың келіп түсуін және
2.1 Жергілікті бюджетке келіп түсетін тіклей салықтарды бақылау қызметін
ұйымдастыру әдістері ...................................................................................... 34
2.2 Мерзімінде орындалмаған салықтық міндеттемелерін қамтамасыз ету
тәртібі................................................................................................................42
2.3 Жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастырудағы тікелей салықтардың орындалуын
ІІІ Жергілікті бюджетке келіп түсетін тікелей салықтық
3.1 Жергілікті бюджетке келіп түсетін салықтық түсімдерді
қызметінің тиімділігін арттырудағы мәселелер ..................................... 62
3.2 Салықтық бақылау қызметін жетілдіру
Қорытынды.......................................................................................................70
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...................................................72
КІРІСПЕ
Нарықтық қатынастардың даму жағдайында экономикалық реформалаудың негізгі міндеттерінің бірі
Салық органдарының қызметінің маңызды элементі – салықтар мен бюджетке
Бюджет толықтырудың басты көзі салықтан түсетін түсім екені белгілі.
Қазіргі уақытта елімізде салықтық реформа жүргізілуде. Ал салық реформасын
Қазақстан Респубрикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2008 жылғы 6
Бүгінгі күнге дейін еліміздің айтарлықтай резерві қалыптастырылып, Ұлттық қор
Елбасымыздың 2007 жылғы халыққа жолдауында Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша
2008 жылдан бастап әлеуметтік салық шамамен 30%-ға азайтылып, ол
Барлық жеке тұлғалар үшін табыс салығының 10%-дық белгіленген мөлшерлемесі
2007 жылдың 1 қаңтарынан бастап шағын шағын бизнес субъектілері
Салықтық бақылауды тек қана салықтардың толық және уақытылы түсуіне
Егемен Қазақстанның даму жағдайында жаңа прициптерді құру және енгізу
Жалпы барлық мемлекеттік мәселелерді шешу түптеп келгенде әрбір қазақстандықтың
Диплом жұмысын жазудағы негізгі мақсаты салық органдырының бақылау қызметін
Диплдомдық жұмыстың бірінші бөлімінде салықтық бақылаудың Қазақстан Республикасының салық
Екінші бөлімінде салықтарды бюджетке есептеу мен төлеудегі салық органдарының
Дипломдық жұмысты жазу барысында статистикалық материалдар мен Оңтүстік
І ЖЕРГІЛІКТІ БЮДЖЕТКЕ ТІКЕЛЕЙ САЛЫҚТЫҚ ТҮСІМДЕРДІҢ КЕЛІП ТҮСУІНЕ БақылауДЫҢ
1.1 Жергілікті бюджетке тікелей салықтардың бақылаудың
экономикалық мәні
Салық түсімдерінің арқасында өмір сүретін мемлекет, бюджетке ақша қаражатының
Салық бақылауы келесі көрсеткіштерімен бейнеленеді:
салық бақылауы мемлекеттік бақылаудың бір түрі болады. Яғни салық
салық бақылауы - қаржы бақылауы ретінде қаралады;
салық бақылауы - мемлекеттік бақылаудың арнайы бір түрі болып
Салық бақылауының келесі элеметтері бар:
нені тексеру керек - ол бақылаудың субъектісін айқындайды.
Кімді тексереді - бақылаудың объектісін;
не тексеріледі - бақылаудың затын;
не үшін тексеріледі - бақылаудың мақсаты;
қалай тексеріледі - бақылаудың әдісін.
Салық бақылаудың субъектісі болып салық бақылау жүзеге асыру құқы
Салық бақылаудың объектісі болып салық заңдамасында салық міндеттемелері жүктелген
Салық бақылаудың заты болып тексеруші салық заңдамасында көрсетілген міндеттемелерінің
Салық бақылаудың мақсаты болып:
салық заңдамасындағы бұзушылық факторларын анықтау;
кінәлі тұлғаларды анықтау және белгіленген заңды міндеттемелерге айыптау. (привлекать)
салық заңдамасының бұзушылықтарын жою.
Жетіспейтін сомасын өндіріп алу түрінде мемлекеттің материалды қызығушылықтарын қорғау.
Салық заңдамасының бұзушылықтарын хабарлау.
Салық бақылаудың әдісі болып оларды жүзеге асыруда нақты іс
Көптеген негіздер бойынша салық бақылауы келесідей жіктеуге болады:
Жүзеге асырылу нысаны бойынша:
тікелей
жанама
тікелей салық бақылауы ол салық объектінің өзінде, тексеруші
жанама салық бақылауы ол салық субъектісі мен салық объектісі
Жүзеге асырылу уақыты бойынша:
болжамды ;
ағымдағы ;
кезекті.
Салық бақылауының ішкі және сыртқы мінездемесі бар:
Ішкі бақылау - ұйымның ішкі жүйесінде бақылаудың субъектісі мен
Сыртқы бақылау - ол бір-бірімен бағынышты емес субъектілер арасындағы
Бақылау мәселесі экономика ғылымында бірінші жоспарда тұр, яғни, өте
Мемлекеттік саяси, экономикалық және әлеуметтік қайта құрулар сәйкес шешімдер
Негізгі заңның бұзылмауын қадағалау – ол Заңның әрбір саласына
Біздің ойымызша, қорыта айтар болсақ, салықтық бақылау мемлекеттік бақылаудың
Салық бақылауын жүзеге асыру барысында мемлекеттің қаржылық іс-әрекетіне бағытталған,
Салықтық бақылаудың тақырыбы дегеніміз тексерілушінің салық заңдары, Салық кодексі,
Салықтық бақылаудың әдістемесіне келер болсақ, бұл дегеніміз нақты жүзеге
Салықтық бақылау ішкі және сыртқы сипатта болады. Ішкі бақылау
Салықтық бақылау негізінен үкім орындаушы органының іс-әрекеті арқылы, ал
1.2 Жергілікті бюджетке келіп түсетін тікелей салықтарды бақылаудың
түрлері мен мақсаты
Салықтық бақылау - салық қызметі органдарының салық заңдарының орындалуын,
Салық бақылауы тек салық заңнамасының орындалуын, МЗЖ-на уақытылы және
Салық бақылауының міндеті мен тапсырмалары әр түрлі болады. Соның
Салық бақылауы:
салық төлеушілерді тіркеу есебі;
салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді есепке
бюджетке түсімдері есепке алу;
ҚҚС төлеушілерді есепке алу;
Салық тексерістері;
Камералдық бақылау:
Салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметі мониторингі;
Фискалдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану ережелері;
Акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау және акциздік постыларды белгілеу;
Мемлекет меншігіне аударылған мүлікті есепке алу, бағалау және сату
Уәкілетті органдарға бақылау жасау нысандарында жүзеге асырылады.
Жоғарыда көрсетілген салық бақылауы нысандарын бақылау тек салық қызметі
Салық органдары – ол облыстар бойынша, Астана және Алматы
Салық тексеруі - Қазақстан Республикасы салық заңнамасының орындалуын салық
Салық төлеушілер қызметін мемлекеттік бақылаудың негізгі әдісі болып салық
Салық төлеушілер салық тексерісінен өтеді, өйткені осы бақылаудың түрі
Салық қызметі органдары салық кезеңі өткеннен кейін 5 жыл
Салық қызметі органдары салық тексерістері кезінде келесі жағдайларды ұстану
тексерістің мерзімділігін;
тексеру мерзідігін
нұсқаманы (предписания) белгіленген нысанда толтыру
нұсқамада көрсетілген тексерудің мерзімін бұзбау
салық тексеру актісін беру
өсімпұлдар, айыппұлдар, салық және басқа да міндетті төлемдер сомасын
салық заңдамасындағы бұзушылықтарды жою хабарлдамасын беру
алға қойылған мәселелер бойынша маман қорытынды жасайды, ол салықтық
салық тексерулерін салық қызметі органдары ғана жүзеге асырады.
Салық төлеушінің мынадай жағдайларда, егер:
Нұсқама белгіленген тәртіппен тапсырылмаса не рәсімделмеген болса;
Нұсқамада көрсетілген тексеру мерзімдері әлі басталмаған немесе өтіп кеткен
Бұл адамдар нұсқамада көрсетілмеген болса;
Тексерілетін салық кезеңіне қатысы жоқ құжаттамалар сұратылса, салық органдарының
Салық кодексінде салық тексерулерінің мынадай түрлерге қатаң бөлінеді:
құжаттық тексеру;
рейдтік тексеру;
хорнометраждық тексеру;
Құжаттық тексеру мынадай түрлерге бөлінеді:
1) кешенді тексеру - салықтың және бюджетке төленетін басқа
2) тақырыптық тексеру - салық міндеттемесінің салықтың жекелеген түрлері
міндетті зейнет ақы жарналарын жинақтаушы зейнет ақы қорларына және
банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың
трансферттік бағаларды қолдану кезінде мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша;
акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымын мемлекеттік реттеу
3) қарсы тексеру - егер салықты тексеруді жүргізу кезінде
Рейдтік тексеруді салық қызметі органдары жекелеген салық төлеушілерге қатысты
салық төлеушілердің салық органдарында тіркеу есебіне қойылуы;
фискалдық жады бар бақылау- касса машиналарын қолданудың дұрыстығы;
лицензияның, біржолғы талонның және өзге де рұқсат ету құжаттарының
салық қызметі органдарының құзыретінде болатын акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін
Хронометраждық зерттеуді салық органдары салық төлеушінің нақты кірісін және
Салық тексеруін жүргізу, Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген жағдайларды
Салық органы заңды тұлғаның өзіне салық тексеруінің жүргізілуіне қарамастан
Камералдық бақылау – салық төлеушілер берген салық есептелігін және
Камералдық бақылау тікелей салық органының орналасқан жері бойынша жүзеге
Камералдық бақылау салық есептілігінің толық тексерілуін салық есептілігіне қатысты
Камералдық бақылаудың мақсаты – КТС, әлеуметтік салық, ҚҚС бойынша
Камералдық бақылаудың нәтижесі акт немесе анықтама болып табылады.
Егер де салық есептілігін толтырған жағдайда қателіктер табылған болса,
Осындай жағдайда салық бұзушылықтары анықталған күннен 2 жұмыс күннің
Камералдық бақылау нәтижесі бойынша хабарламаны салық төлеуші берілген күннен
Бұндай камералдық бақылау әдісімен салық төлеушілер көп ұшырасады, соның
Рейдтік тексеріс – салық қызметі органдары жекелеген салық төлеушілерге
салық төлеушілердің салық органдарында тіркеу есебіне қойылуы;
фискалды жады бар бақылау-касса машиналарын қолданудың дұрыстығы;
лицензия, біржолғы талонның және өзге де рұқсат құжаттарының болуы.
Акцизделетін өнімдерді өндіру, сақтау және сату ережесін сақтауы талаптарын
Рейдтік тексеріс бірнеше салық төлеушілердің (мысалы, салық тексерістердің орналасуы
Салық тексерулерін жүргізудің мерзімділігі салық кодексінің 534-бабында, рейдтік тексеріс
Рейдтік тексеріс салық төлеушіге нұсқама берілген кез салық тексеруін
Салық бұзушылылықтарды анықтау жұмысы тұрақты, жүйелілік (систематизированный) мінезді және
Салық органдарына маңызды мәселесі болып табылатын ол – рейдтік
Фискалық жады бар бақылау-касса машиналарын тексеріске кіріспес бұрын БКМ-ң
ҚР аумағында сауда операцияларын жүзеге асыру кезінде немесе қолма-қол
жеке кәсіпкер біржолғы талон негізінде немесе патент негізінде жүзеге
егер салық төлеуші жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеуден өткен
егер салық төлеуші квитанцияларды, билеттерді, талондарды, почта төлемі берілген
Адвокаттардың ақшалай есеп айырсуларына қолданылмайды.
Фискалдық жады бар БКМ-ын қоллану кезіндегі талаптар:
Фискалдық жады бар БКМ тіреу карточкасын беру;
Техникалық қызмет көрсетуге ФЖ бар БКМ қою жүзеге асырылады;
ФЖ бар БКМ – ң чегін беруге жүзеге асырылады;
ФЖ бар БКМ-на салық органдарының енуі қамтамасыз етіледі.
Алғашқы кезеңде мобильдік топ қызметкерлер сыртынан бақылайды. Мұнда салық
Жиналған ақпаратты талдау мақсатында белгіленген салық төлеушілердің тобы анықталады.
Қазіргі уақытта салық қызметкерлері (контрольных закупов) сатып алу бақылауын
Содан кейін салық төлеушіден келесі құжаттарды сұралынады:
Шағын бизнес субъектісі ретінде мемлекеттік тіркеу куәлігін;
Фискалдық жады бар бақылау – касса машиналарының қлдануға есептік
Ақша қаражатының қозғалу есебінің кітабын;
Жұмыскерлермен жасалған келісім-шартын.
Осыдан кейін, кассадан ақша алынады, яғни тексеріс уақытында түскен
Келесі жол болып БКМ бойынша Z-есебінің чегі печатетіледі. Ол
Келесі этап болып тексеріс кезінде, Z-есебін кассадан ақшаны
Барлық анықталған келіспеушіліктер мен бұзушылықтар рейдтік тексеріс актісінде көрсетілу
Егер бұзушылықтар анықталатын болса, онда салық төлеушіге әкімшілік құқық
Хронометраждық зерттеу – (хроно – уақыт (время), метр -
Хрономераждық зерттеуді жүргізудің негізі салық органдарымен шығарылған нұсқама болып
Хрономераждық зерттеу мынадай жағдайларда жүргізіле алады:
кешенді және тақырыптық тексеру барысында;
салық төлеушінің өтініші бойынша;
салық органдарының шешімі бойынша.
Хрономерраждық зерттеуді жүргізер алдында салық төлеушіге салық қызметі органының
Талас сұрақтарды тудырмас мақсатында хрономераждық зерттеуді жүргізуде салық төлеушінің
Хронометраждық зерттеуді жүргізу мерзімі 7 күннен кем емес және
салық салу объектісі мен (немесе) салық салуға байланысты объектілер;
салық салу объектісі мен салық салуға байланысты объектілерге қатысты
табыс алу үшін қолданылатын кез келген салық салу объектілері
фискалдық жады бар бақылау-касса машиналарының фискалдық есебі (отчет).
Тексеруші салық төлеушіден зерттеуге керек келесі бухгалтерлік құжаттарды талап
бас кітап немесе айналым баллансы;
банкілік және кассалық құжаттар;
жалдамшы жұмыскерлердің еңбек келісімдерін;
еңбек ақы бюойынша төлем-есеп ведомості
жеке кәсікердің табыс есебі кітабын;
кассир-операционисттің кітапшасын, ақша қаражаты есебінің кітапшасын, жұқа чектер есебінің
Хронометраждық зерттеуді жүргізу барысында салық қызметі органының лауазымды тұлғалары
салық төлеушінің атауы, тіркеу нөмірі және қызмет түрі;
зерттеу жүргізілген күні;
салық салу объектінің орналасқан жері;
хронометраждық зерттеудің басталғанжәне аяқталған уақыты;
салық салу объектісі және өндірілген тауар (көрсетілген қызмет) құны;
зерттелген салықсалу мәліметтері;
зерттеудің қорытындысы;
күн басына және күн аяғына кассалық-бақылау машиналарының көрсеткіштері;
басқа да мәліметтер.
Күн сайын тексеру аяқталған күн бойынша салық салу
Хронометжардық – бақылау картасы мен еркін кестеге салық қызметі
Хронометраждық зерттеудің аяғында күнделікті өгей кестенің негізінде әр салық
Хронометраждық зерттеу аяқталған соң акт құрастырылады.
Онда мыналар көрсетіледі:
нұсқманың нөмірі мен күні, хронометраждық зерттеуді жүргізілген орны, акт
хронометраждық зерттеуді жүзеге асырған салық қызметі органының лауазымды тұлғаларының
салық төлеушінің толық атауы немесе аты-жөні;
салық төлеушінің орналасқан жері, банктік деректемелері, сондай-ақ оның тіркеу
салық төлеушінің салық есептілігі мен бухгалтерлік есептілікті, салықты және
алдыңғы жүргізілген тексеру мен бұрын анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды
тексерілетін салық кезеңін және тексеру жүргізу үшін слық төлеуші
хронометраждық зерттеудің нәтижесі.
Хронометраждық зерттеу бойынша акт негізінде салық қызметі органдары артық
Салық төлеушінің хронометраждық зерттеу нәтижесі кешенді және тақырыптық құжаттық
Хронометраждық зерттеу актісі 2 дана етіп жасалады және оған
Салық тексеруі мынадай түрлерге бөлінеді:
1) құжаттық тексеру;
2) рейдтік тексеру;
3) хорнометраждық тексеру;
Құжаттық тексеріс – салықтық тексеріс түрлерінің маңызды және ең
Құжаттық тексеру мынадай түрлерге бөлінеді:
1) кешенді тексеру - салықтың және бюджетке төленетін басқа
2) тақырыптық тексеру - салық міндеттемесінің салықтың жекелеген түрлері
міндетті зейнет ақы жарналарын жинақтаушы зейнет ақы қорларына және
банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың
трансферттік бағаларды қолдану кезінде мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша;
акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымын мемлекеттік реттеу
3) қарсы тексеру - егер салықты тексеруді жүргізу кезінде
Салықтық тексерістер салықтық қызмет ұйымдарымен тексеріс кестесінің (жоспардың) негізінде
Таңдау жолы:
салық төлеуші ұсынған салықтық есептілікті талдау және камералды тексерістері;
салықтық есептіліктің белгілі-бір жолдары бойынша, салықтың түрлері бойынша деректердің
Қазіргі уақытта тексеріске жататын салық төлеушілерді таңдау электрондық режимде
Деректер базасына әрбіз заңды тұлға бойынша мына сипаттамаларды тапсыру
салық төлеуші туралы жалпы мәліметтер:
кәсіпорындардың атауы және оның СТН-ны,
салық төлеуші бақылауда тұрған салықтық комитеттерінің коды,
салықтық тіркелу мерзімі, яғни салықтық ұйымдарға есепке тұрған мерзімі,
соңғы салықтық тексерістің мерзімі,
алдыңғы тексерістің түрі,
кәсіпорынның қызметінің түрі.
кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижесі және олардың әрбір күнтізбелік жылда
кәсіпорынның жылдық жиынтық кірісінің мөлшері,
төленген салықтық сомасы,
салықтың есептелген сомасы
Салықтың тексеріске жататын заңды тұлғаларды анықтау үшін оларды алдын-ала
Бөлу орындалған жұмыстар мен қызметтердің көлеміне, экспорттық-импорттық операциялар көлеміне
Салық органдарымен тексеріске жататын орташа және ұсақтардың санынан
Қауіп көрсеткішін анықтау салық органдарында бар құжаттардыі және қауіп
Салық тексерулері мынадай мерзімділікпен жүргізіледі:
1) кешенді- жылына бір реттен жиі емес;
2) тақырыптық - салықтың және бюджетке төленетін басқа да
Мынадай жағдайларда қолданылмайды:
1) заңды тұлғаны қайта ұйымдастыруға немесе таратуға және жеке
Бұл орайда тексеру салық төлеушінің өтінішін алғаннан кейін отыз
2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісім – шарттың қолданылу
3) қарсы тексеруді жүргізу кезінде;
4) қайтарылуға қойылан қосылған құн салығы сомасының дұрыстығына салық
5) салық тексеруі актісі бойынша хабарламаға салық төлеушінің шағымын
6) нақты салық төлеушіге қатысты уәкілетті мемлекеттік орган басшысының
Салық тексеруін жүргізудің мерзімдері
1. Берілетін нұсқамаларда көрсетілетін салық тексерулерін жүргізудің мерзімі, егер
2. Құрылымдық бөлімшесі бар заңды тұлғаға салық тексеруін жүргізген
3. Ерекше күрделі мәселелерді тексеру кезінде салық тексеруін жүргізудің
4. Салық тексеруін жүргізу мерзімі құжаттарды тапсыру туралы салық
Салықтық тексеру мерзімінің ішінде халықаралық келісімдерге сәйкес шет мемлекеттерге
5. Хронометраждық зерттеулер жүргізудің мерзімі уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен
Салық тексерулерін жүргізу тәртібі
Салық тексеруін жүргізу негіздемесі
1.Салық тексеруін жүргізу үшін мынадай деректемелерді:
1) нұсқаманың салық органында тіркелген күні мен нөмірін;
2) нұсқама шығарған салық органының атауын;
3) салық төлеушінің толық атауын;
4) салық төлеушінің тіркеу нөмірін;
5) тексеру түрін;
6) тексеретін адамдардың, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес тексеру жүргізуге
7) тексеру жүргізілетін мерзімін;
8) құжаттық тексерулер кезіндегі тексерілетін салық кезеңін қамтитын нұсқама
2. Рейдтік тексеру тағайындалған кездегі нұсқамада аумақтың тексерілетін учаскесі,
3. Тақырыптық, қарсы тексерулер тағайындалған кезде нұсқамада салықтың және
4. Нұсқамаға салық органының бірінші басшысы немесе оны ауыстыратын
5. Тексеру мерзімі ұзартылған және (немесе) тексеруді жүргізетін адамдардың
6. Бір ұйғарым негізінде бір ғана салық тексеруі жүргізілуі
Салық тексеруін жүргізудің басталуы
Салық төлеушіге нұсқама берілген кез салық тексеруін жүргізудің басталуы
2. Салық органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамдары салық
3. Салық органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамы, рейдтік
4. Рейдтік тексер жүргізілген кезде салық төлеушіге танысу үшін
5. Салық төлеушінің (салық агентінің) нұсқаманы алудан бас тартуы
6. Салық тексерулерін жүзеге асыру кезеңінде тексерілетін салық кезеңіндегі
Кешенді тексерістерге шыққан кездерде салық органдарының қызметкерлері салық төлеушіден
бас кітап
бухгалтерлік балланс
отчет о результатах финансово-хоз. деятельности
кассалық кітап, кіріс және шығыс кассалық ордерлер, чектер,
жұмыс жоспар шоты
салық төлеушінің есеп саясаты
кезеңдер бойынша оборотно-сальдовые ведомости
журнал-ордерлар
шоттардың аналитикалық басылымдары
ведомость және аналитикалық кестелер
шаруашылық келісім-шарттар
банкілік құжаттар; платежное поручения, требования, выписки банка
кедендік декларациялар
бастапқы құжаттар (шот-фактуралар, накладные, акты выподненных работ, транспортные накладные
және тағы да басқа құжаттар тексеріске қатынасы бар.
Сонымен қатар, СК 66-бабы 1 тармағында белгіненген жағдайлар олар,
Салық қызметі органы лауазымды адамдарының тексеруді жүргізу үшін аумаққа
1. Салық төлеуші салық қызметі органының салық тексеруін жүргізетін
2. Салық қызметі органының салық тексеруін жүргізуші лауазымды адамдарының
3. Хаттамаға салық органының тексеруді жүргізуші лауазымды адамдары және
4. Егер Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес салық төлеушінің
5. Салық төлеушінің мынадай жағдайларда, егер:
нұсқама белгіленген тәртіппен тапсырылмаса не рәсімделмеген болса;
нұсқамада көрсетілген тексеру мерзімдері әлі басталмаған немесе өтіп кеткен
бұл адамдар нұсқамада көрсетілмеген болса;
тексерілетін салық кезеңіне қатысы жоқ құжаттамалар сұратылса, салық органының
Құжаттарды алып қою
Құжаттарды алып қою Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жүргізіледі.
Салық тексеруін аяқтау
1. Салық тексеруі аяқталған соң салық қызметі органының лауазымды
1) салық тексеруінің жүргізілген орнын, акті жасалған күнін;
2) тексерудің түрін;
3) салық қызметі органының салық тексеруін жүргізген лауазымды адамдарының
4) салық төлеушінің тегін, атын, әкесінің атын не
5) салық төлеушінің орналасқан жерін, банктік деректемелерін, сондай-ақ оның
6) салық төлеушінің салық есептілігі мен бухгалтерлік есептілікті, салықты
7) алдыңғы жүргізілген тексеру мен бұрын анықталған салық заңдарын
8) тексерілетін салық кезеңін және тексеру жүргізу үшін салық
9) Қазақстан Республикасының салық заңдарының тиісті нормасына сілтеме жасай
10) салық тексеруінің нәтижелерін көрсете отырып, салық тексеруінің актісін
2. Салық тексеруінің актісі салық төлеушіге тасырылған күн
3. Саылқ тексеруінің аяқталуы бойынша салық заңдарының бұзылуы анықталмаған
4. Саылқ тексеруі актісіне қажетті құжаттардың көшірмелері, салық ызметі
5. Салық тексеруі актісі кем дегенде екі дана етіп
6. Салық тексеруі актісі салық тексеруі актілері мен хабарламаларын
7. Салық тексеруі актісінің бір данасы салық төлеушіге тапсырылады.
Салық тексеруі нәтижелері бойынша шешім
1. Салық тексеруі актісінде көрсетілген нәтижелер негізінде салық тексеруін
2. Салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің,
3. Салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті төлемдердің,
1) хабарламаны және салық тексеруі актісін тіркеу күні мен
2) салық төлеушінің тегі, аты, әкесінің аты не толық
3) салық төлеушінің тіркеу нөмірі;
4) салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті төлемдердің,
5) төлеу туралы талап және төлеу мерзімі;
6) тиісті салықтың және бюджетке төленетін басқа да мідетті
7) шағым жасау мерзімі мен орны болуға тиіс;4. Салықтың
5. Егер салық тексеруінің аяқталуы бойынша салық заңдарын бұзу
1.3 Салықтық бақылау жүргізудің шетел тәжірибесі
Көптеген елдердің салық қызметінің дұрыс ұйымдастырылуы оларды осы қызметтегі
Өзге елдердің салық жүйесінің құрылымен танысу үшін алдымен әлемдегі
АҚШ-тың салық жүйесі осы мемлекет пайда болған бастап қалыптасқан.
АҚШ-тың федералдық заңдылығына сәйкес салық салу аясына жоғары әкімшілік
Ішкі Кірістер Қызметінің негізгі басқару қызметі мыналар:
салықтардың түсуін бақылау;
салықтық декларациялардың толтырылуының дұрыстығын бақылау;
салықтар бойынша қарыздарды өндіріп алу;
салықтық санкцияларды қолдану;
салықтық төлеушіге артық төленген сомаларды қайтару.
Салық жүйесі және салықтардың аударылу дұрыстығы мен төлену дұрыстығы
Салық жинаудың мұнда 3 тәсілі қолданылады:
- декларация бойынша;
- салықтық төлем көзінен өндіру;
- бағалық салық төлемдері.
Салық төлеудің алғашқы екі тәсілі біздің елдің тәжірибеесінен де
Бағалық салық жеңілдіктерінің бағалық сомасын шегергеннен кейінгі жыл ішінде
Үш жыл ішінде салық салынатын табысы 1 млн. доллардан
корпорацияларға қаржы бағалауының едәуір қатаң тәртіптері қолданылады.
Корпорациялар бағалықтарын қоса салық
Жыл сайын Ішкі Кірістер Қызметіне 100 млн-нан аса жеке
салықгық декларациялары мен корпорациялардың салыктық есептері келіп түседі. Бүкіл
Одан кейін жалақы бойынша табысы көрсетілген декларацияларға сәйкес жүмыс
Егер де салық төлеуші тексеріске ұшыраса, Ішкі Кірістер Қызметі
Ішкі Кірістер Қызметінің қадағалау аппараты және азаматтарды соттан тыс
АҚШ-тан салық төлеуден әдейі жалтару ауыр қылмыс болып есептеледі
және ол ірі мөлшердегі айыппұл салумен немесе 5 жылға
бостандығынан айыру мүмкін.
Салық төлеушілер мен Ішкі Кірістер Қызметі арасындағы қарым-қатынас кезінде
Бұл заңға сәйкес, Ішкі Кірістер Қызметі салықтық декларациялар тексерісі
Бұған қоса салық төлеуші енді осы келісімдерді жүргізуді өзінің
АҚШ-тағы салық жүйесі едәір тұрақты. Оның базалық құрылымы 30-шы
Қазақстанда қаржы полиция агентігінің пайда болғанына көп уақыт өтпегендіктен,
Бұл мемлекет ішінде АҚШ, Италия, Ресей, Германия елдері бар.
1940 жылы американдық криминолог Эдвин Сатерленд «ақ жағалы қылмыскерлер»
Кейбір бағалау бойынша АҚШ-та «ақ жағалылар» қылмыстарынан жыл сайын
АҚШ-та мемлекеттік Ішкі кірістер кодексі бойынша белгіленген мерзімде салық
Салықтық қылмыстың алдын алу бойынша іс-шаралардың бірі ретінде салық
Ал Ресей мемлекетіндегі салық қылмыстарының криминологиялық себептері мыналар:
экономикалық;
құқықтық;
талғамдық-психологиялық.
Экономикалық себептер бойынша өсуі мен мемлекет, қоғам және меншік
Салық қылмыстары санының өсуіне әсер етуші құқықтық факторы болып
Бұған қоса салық қылмысының негізгі себебі болып салық төлеушінің
Талғамдық-психологиялық аспектте жоғары материалдық мүддесі бар тұлғаларды арнайы ұйымдастыру
Салық қылмыстарының ортақ құрылымы былайша болады:
салық қылмыстарының 80 пайызы жеке меншік кәсіпорындарда байқалған;
салық қылмыстарынның 40 пайызы сауда аясында.
Салықтарды төлеуді мүдделі болмау оны төлемеу мүмкіндігінен және бірқатар
1. Салық аударымдарын заңды түрде бөлу:
оффшорлық компаниялар құру;
Қазақстанда жеңілдіктер алу;
«мамандандырылған» бухгалтерия.
2. Салық төлеуден заңсыз түрде жалтару:
қолма-қол ақшалай есеп;
бухгалтерлік есептерді бұрмалау.
Салықтан жалтарудың дүниежүзілік тәжірибесінде бірінші орында оффшорлық
Тәжірибе жүзінде дүниедегі бүкіл ақшаның үштен бір бөлігі оффисор
Оффшорлық аймақтар - бұл ресми заңдастырылған аймақтар, мұнда салықтар
Шет елдік тәжірибе алмасу кезінде Нидерланды унитарлық мемлекетінің салықтық
Голландық салық қызметінің бағасы бойынша салық төлеушілердің 70 пайзының
жұмсақ бақылау (таңдамалы әр кездегі тексерулер);
икемді бақылау (жиі және терең тексерулер);
үнемі бақылау.
Аса күрделі мәселелердің бірі болып заңдылық түсіндіруінің көпмағыналылығы табылады.
Салық келісімдерін жасау салық басшылары үшін негізгі нықтаушы белгілері
келіспеушілік тудыратын салық сомасы;
аталмыш мәселені жатқызуға болатын құқықтық жағдайлар категориясы;
-аталмыш мәселемен айналысатын қызметкерлердің мамандануьшың
деңгейі;
- салық төлеушілердің категориясы.
Нидерландының салық қызметінде мүмкін болатын залалдардың фактісінің алдын алып,
Ішкі бақылау жүйесі өз құрамына мынадай негізгі іс-шараларды кіргізеді;
анық нысандалған ішкі процедуралар;
ақпараттарды тиімді өңдеу мен сенімді ақтау;
бақылаудың тиімді шаралары;
кезекті бақылау;
таңдамалы бақылау;
іскерлік анықталған түрлері мен жұмыс істейтін қызметтерді қадағалау;
- қызметкерлердің білім алу мен іскерлік деңгейін көтеру бойынша
Аталмыш іс-шаралардың ішінде этикалық нысандар да аса маңызды.Нидерландының салық
Ұлыбританияда салықтық саясатқа байланысты парламент пен үкіметтің ұсыныстарын әзірлеп
Ал Канада мемлекетінде салықтық заңдардың жобасын жасау және '
Осыған ұқсас салық жүйесіндегі құрылым Жапонияда да қабылданған. Мұнда
Австралияда осы мемлекеттердің салық жүйесінің құрылымына мүлдем қарама-қарсы жүйе
Салық органдарының бақылау қызметін сөз ете келе, Қытай Халқы
Салық төлеуден қашу салық төлеушілердің олардың төлемеу немесе бекітілген
Қытай Халық Республикасында
талап ететін себептер туса, ол 30 күннің ішінде тіркеуді
береді, онда салық төлеуші қайта тіркеледі немесе тіркеуі жойылады.
Салық төлеуші салық декларациясын толтырып, оны қаржы бухгалтерлік есептерімен
Салық төлеуші қаржы бухгалтерлік есебінің нақты жүйесін жасайды, кадрларды
Салық органдары әрбір тәртіп бұзушылық бойынша іс қозғайды және
Ұқыпсыздық немесе тәртіпті білмеу бойынша салық төлеуден қашу кезінде
Жеке компанияларға тоқталатын болсақ жалпы санының 70-80 пайызы әр
Салық төлеуден жалтару жоғары деңгейдегі табысы бар түлғалар, әсіресе
Шет елдік инвесторлар ішінде де салық заңын бұзушылық та
Салық жүйесінің маңызын
Қазіргі уақытта салық органдарында қажет болған жағдайда заңдарды өз
Енді Қазақстан Республикасы өзінің салық салу қызметін
АҚШ-та салық жинаудың үш тәсілі қолданылады:
декларация бойынша
салықтық төлем көзінен өндіру
бағалы салық төлемдері.
Осы тәсілдердің бастапқы
қолданылады. Енді осы тәсілдердің үшіншісінде Қазақстан өз тәжірибеесіне енгізу
Қазақстан Республикасы Қытай Халық Республикасының салық жүйесіндегі көптеген жетістіктерді
жүзінде тіркеу енді ғана дұрыс ретке келтіріліп, жүзеге асырылуда.
Ал Нидерланды мемлекеттің салық жүйесінің жетістіктеріне тоқталатын болсақ, бүл
ІІ Жергілікті бюджетке тікелей салықтардың келіп түсуін және
2.1 Жергілікті бюджетке келіп түсетін тіклей салықтарды бақылау қызметін
ұйымдастыру әдістері
Салықтық бақылау - бұл әрқашан тексеру немесе тексеру мақсатын
Салықтық бақылауды жүзеге асыру 3 кезеңнен түрады:
- мәліметтерді жинақтау
- мәліметтерді бағалау
- жиналған мәліметтерге ықпал ету;
Мәліметтерді жинау процесіне салықтық бақылау субъектісі тексерілетін объекттегі жағдай
Сурет 1 Салықтық бақылау жүргізу этаптары
Мәліметтерді алу көзіне қарай салықтық тексерулер құжаттық және нақты
Енді салықтық бақылау принциптеріне келетін болсақ, ол төмендегідей
Сурет 2 Салықтық бақылау қағидалары
Ұйымдастыру сипатына қарай салықтық тексеру:
1) жоспарлы (алдын-ала бекітілген кесте бойынша);
2) жоспардан тыс (Қазақстан
ұйымдар құқық қорғау органдарының тапсырмасы бойынша) болып бөлінеді.
Салық тексеру бірнеше кезеңдерден тұрады:
а)тексеру жүргізуге дайындық;
б)тексеру жүргізу;
в)салық заңдылықтарын бұзушылықтың табылғанын жою жөнінде тапсырмалардың орындалуына бақылауды
Салықтық тексерулер салық төлеушінің қызметі уақытына немесе ұйымның ликвидациясы
Тексеріске шығар алдында салық органдарының қызметкері мыналарды орындауға міндетті:
Бірінші, алдындағы тексеру мәліметтерімен , қателік пен бұзушылықтың орын
алуымен, тексеру актісі бойынша ұсыныстармен танысуға;
Екінші, сол тексерістегі анықталған
Үшінші, салық органдарындағы салық төлеушінің шоты негізінде бюджетке аударылған
Төртінші, кеден арқылы жүктердің өтуі туралы мәліметтерді алу үшін
Құжаттық тексеру нәтижелері келесі тәртіппен рәсімделеді;
1) бұзушылық болмаған жағдайда тексеруші тұлға ұйымдардың атауы,
салық төлеушінің тіркеу нөмірі, банктегі шоты, тексеріс жасалған мерзімі,
2) салық зандылығын бұзу бекітілеген жағдайда тексеріс нәтижелері арқылы
Құжаттық тексеріс
Акт соңында тексеруші тексерілетін ұйымның басшысы мен бас есепшісінің
Құжаттық тексеру актісі тексеру жүргізілген күннен соң актілерді тіркейтін
Хабарлама бекітілген нысанада 2 данада жазылады. Оған салық органы
салық төлеушінің аты-жөні;
салық төлеушінің тіркеу номері;
хабарлама мерзімі;
хабарламаның қатысы бар объект және салық ставкасы;
есептелген салық сомасы мен айыппұл санкциялары;
салық төлеу талаптары мен төлеу мерзімдері;
салық төлеу орын мен әдісі;
шығындану тәртібі.
Егерде салық төлеуші жоғары да тұрған салық органына оның
Сипаттамалық бөлім. Мұнда келіспеушілік бойынша қорытындыға іепздемелер келтіріліледі, қорытындыны
Зерттеушілік бөлім. Мұнда жекелеп әрбір бұзушылық бойынша нақты
мәселелер келтіріледі және зерттеу
мағаналылығы сақталуы шарт. Сәйкес нормативтік құқықтық актке нақты
сүйену кезінде оның толық көрсетілуі тиіс.
Қорытындылар бөлімі. Бұл бөлімде бұзушылықтың әрбір фактісіне
қорытындылар жасалады, олар қойылған мәселелерге нақты шешімін
көрсету тиіс. Қорытындыда заң бұзушылық фактілер белгілі бір заң
бұзушылық фактілерін сипаттайтын құқықтық нормативтік актісімен
қорытындылар берілуі керек.
4) Қосымшалар бөлімі. Мұнда кестелер, есептемелер
анықтамалық мәліметтер
Республикасының салық органдары
төлеушімен келіспеушілік
құрыстыру кең таралмаған.
анықтамалар берілмеген.
Барлық тексеру қүжаттары есеп бөліне ұйымның оң шотына жазу
Егер құжаттық тексеру кезінде салықтың қылмыс белгілері жабылса онда
1) тескеріс актісі, оған тексеруші
сезінде пайда болған қайшылықтар бойынша тексеру;
2)қызметкер түлғасының түсініктемесі;
3) тексеруші мен салық төлеуші
кезінде пайда болған қайшылықтар бойынша қорытынды;
4) өзін ақтау үшін салық төлеушілердің үсынған қүжаттары;
Салықтық тексерістердің қорытынды кезеңі болып есептелген айыппұл санкциясы мен
болып табылады. Мысал үшін біз кез-келген мекемені аламыз. Ол
Дегенмен бұл жұмыстардың көлемінің түсіп бара жатқан жайы да
Жылжымайтын мүліктерді бағалау мен тіркеу орталығы, саяжай серіктестіктері, архитектура
- пәтер жалдап тұрушылардың тізімін, азаматтарға тұрғын үй салуға
- шаруашылық жүргізуші субъектілерді тиімді салықтандыру кезінде мониторинг жүргізілу
- салық және кеден алым төлеуден бас тартқан түлғаларды
- тіршіліксіз түрған кәсіпорындар бойынша копьютерлік негізде мерзімі өтіп
- шаруашылық жүргізушілі субъектілердің мемлекет алдындағы қаржы міндеттемелерін орындауына
Негізінен бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастыруды салықтардың төлеу тәртібін тиімді
Негізгі жүмыс орныннан тыс өзге кәсіпорындарда жыл бойы табысы
Азамат жыл ішінде алған барлық табыстарын тіркеп отыру керек.
бекітілген мерзімде өзі
Әртүрлі төлем көзінен табыс алатын азаматтардың бірқатар категориясы бойынша
Заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке түлғалардан табыс
Жыл аяғында немесе кәсіпкерлік қызметін тоқтатқан жағдайда азамат салық
Алдын-ала төлем түрінде анықталған салық сомасындағы айырмашылық
қосымша төленуге немесе бюджеттен қайтарылуға жатқызылады. Егер де салық
Төленуге тиісті барлық табыс салығы
Төлем сомасының артық түскендігі салық төлеушілерінің арызынсыз басқа төлемдер
Азаматтардың салық төлеу мерзімі өткен соң, оң шоттарындағы жазбалар
Реестрге жазуды күн сайын жалпы қортындылар мен бюджетке нақты
Салық органдары мен есептелінген салық бойынша азаматтардың оң шоттарын
Көрсетілген қүжаттарды келіспеушіліктер табылған жағдайда салық комитетіне азаматтар шақырылып,
Жыл аяқталған соң,
2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап ел экономикасының барлық салаларын
Алдағы кезден бастап есептемелерді әзірлеу мен тапсыру процесі, декларацияларды
Декларациялардың электронды қабылдану жүйесі Салық кодексіне енгізілген. Алайда, бұл
Енді декларацияның өңделіп жасалуына тоқталсақ, оны кодтаудың басты мақсаттарының
Талдау жүргізу жүйесі де түбегейлі өзгерді. Барлық декларациялар электрондық
Осылайша, декларацияларды қызмет түрі бойынша электронды түрде талдау салық
Жаңа тәсіл арқылы фискалдық саясатта болатын әрбір өзгерістің салық
2.2 Мерзімінде орындалмаған салықтық міндеттемелерін қамтамасыз ету
тәртібі
Салық кодексінің 24-бабына сәйкес салық төлеушінің мемлекет алдында туындаған
салық оранына тіркеу есебіне тұруға,
салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді айқындауға,
салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуге,
салық есептілігін жасауға,
оны белгіленген мерзімдерде табыс етуге,
салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге
Салық органдарының құқықтары болып:
салық міндеттемелерін дер кезінде және толық көлемінде орындалуын салық
мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындауды қамтамасыз етудің сомасларын мәжбұрлеп
Салық кодексінде салық төлеушінің белгіленген мерзімде орындалмаған салық міндеттемесін
төленбеген салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;
салық төлеушінің салық берешегі есебіне мүлікке билік етуін шектеу
1) Өсімпұл – бұл мерзімі өткен салық міндеттемесінің сомасына
Өсімпұл салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
өсімпұл салық
∑
Мысалы: жер салығының сомасы 200 000 тенге ағымдағы жылдың
өсімпұл құны = ((200 000 *
Салық және басқа да міндетті төлемдердің, өсімпұлдардың, айыппұлдардың сомаларын
Өсімпұл келесі жағдайларда есептелмейді:
салық төлеушіні банкрот деп таныған сот шешімі қабылданғанда не
бересінің жиналып қалуының бірден бір себебі қызмет көрсететін банктің
бересіні өтеу үшін сот шешімімен жарияланған акциялар мәжбұрлеп
жеке ұлға хабар-ошарсыз кетті деп тану туралы сот шешімі
Салық органдары салық кодексіне сәйкес өсімпұл сомасын есептейді. Салық
Cалық төлеушінің салық міндеттемесін орындау қажеттігі туралы салық қызметі
Хабарламада келесі реквизиттері болады:
салық тексерісінің актісі және хабарлама тіркелген күні мен нөмірі;
салық төлеушінің аты, жөні, тегі немесе толық атауы;
салық төлеушінің нөмері;
есептелген салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің
төлеу мерзімі және төлеуді талап ету;
бюджетке төленетін салық және басқа да міндетті төлемдердің сомасы,
шағым жазу мерзімі және жері.
хабарлама салық төлеушіге мынадай мерзімдерде жіберіледі:
салық органы салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
салық тексерулері нәтижелері бойынша салық және бюджетке төленетін басқа
мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету жөнінде қолданылатын
салық берешегін мәжбұрлеп өндіріп алудың қолданылатын шаралары туралы хабарлама
дебиторларының банк шоттарындағы ақшадан өндіріп алу туралы хабарлама өндіріп
камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама
салық төлеушінің шағымын қарау нәтижелері бойынша салық және бюджетке
салық заңдарын бұзушылықты жою туралы хабарлама оларды анықтаған күннен
Салық органдары салық бақылауы нәтижелері бойынша салықтар, бюджетке төленетін
Салық төлеушінің өтініші бойынша салық міндеттемесін орындау мерзімі 60
2). Банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру.
Заңды тұлғаның және жеке кәсіпкердің банк шоттары (корреспонденциялық шоттарды
салық төлеуші салық есептілігін тапсыру мерзімі аяқталғаннан кейін 10
белгіленген төлеу мерзімі күнінен бастап 30 жұмыс күні өткеннен
салық қызметі органдарының лауазымды адамдарының, салық тексеруін жүргізу тәртібін
Белгіленген тәртіптер орындалуына салық ооргандары:
салық төлеушіге - жазбаша хабарлама.
Банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға
Шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкім банк ұйымы оны
Шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкім шығарған салық органы
Салық төлеушінің банк шоты жабылған жағдайда, ҚР заңдарына сәйкес
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, салық
3) Салық төлеушінің салық берешегі есебіне мүлікке билік етуін
Салық төлеушінің банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру
Салық төлеушінің мүлкіне билік етуін шектеу туралышешім меншік құқығындағы
Салық төлеушінің қаржы лизингіне және кепілге берілген мүлкіне билік
Мүлікке билік етуді шектеу туралы шешімді салық органы салық
Мүлікке билік етуді шектеу туралы шешімнің негізінде салық төлеушіге
Салық төлеуші салық береші сомаларын өтегеннен кейінгі 1 жұмыс
2.3 Жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастырудағы тікелей салықтардың орындалуын
Оңтүстік Қазақстан облыстың салық қызметі ҚР Қаржы Министрлігінің мемлекеттік
Бүгінгі қүні мемлекеттік, облыстық, аудандық бюджеттердің табыс бөлігін толтыруда
Қазіргі кезде болжамдардың орындалуына септігін тигізетін негізігі факторлардық бірі
Жоғарыда аталған қызметтерден басқа ОҚО салық комитеті әлеуметтік қызметке,
Осы орайда ОҚО бойынша салық комитетімен мынадай жұмыстар атқарылған:
2006-2007 жж. ҚҚС бойынша айналымы бар, бірақ өз кәсіпорны
әр қызметкерінің орташа жалақысы заңмен бекітілген ең төменгі жалақыдан
Сонымен бірге мемлекеттік бюджетке салық түсімдерінің өсуіне оң әсер
Қазіргі кезде салық есебін жасау үшін салық төлеушілер бағдарламалық
Сондықган салық органдарының жүмысы салық мэдениетін көтеруге және салық
2006, 2007 жылдардағы экономикалық қызмет түрлерінен ірі және мамандандырылған
Жалпы түсімдердің ішінен осы салалардың үлес салмағы мынадай болады:
Кесте 1 Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша экономикалық қызмет түрлерінен
(мың теңге)
Саланың атауы
2006 жылғы
салықтар мен
төлемдер
түсімдері 2007 жылға
салықтар мен
төлемдер
түсімдері Ауытқу
1. Ауылшаруашылық, аң аулау және орман шаруашылығы
2. Өндіру өнеркәсібі 19370652 32920809,6 13550157,6
З.Өндеу өнеркәсібі 942481 808771,6 -133709,3
4. Су мен газ, электроэнергияны шығару және тарату 159694
5. Құрылыс 474863 10469403 572077,3
6. Сауда 280432 484119,4 203687,4
7. Мейманханалар, қонақ үйлер 35042 25750,6 -9291,4
8. Көлік және байланыс 1107651 1688866,4 581215,4
9. Қаржы қызмет 61835 100973 39138
10. Жылжымайтын мүліктер 1223944 2215292,8 991348,8
11. Мемлекеттік басқару 265225 255498 -9727
12. Білім беру 576097 524888 -51209
13. Денсаулық сақтау 283684 260286,9 -23397,1
14. Басқа да
15. Үй шаруашылығын жүргізу бойынша қьізмет көрсетулер
16. Тағы басқалар 291564 304744,5 13180,5
17. Барлығы
Жоғарыдағы динамикадан көріп отырғанымыздай 2007 жылдың қаңтар айында бюджекетке
2007 жылғы мемлекеттік бюджет жоспары 108,4% орындалып, 6506,1 млн.
Сурет 3 Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша 2007 жылғы
орындалуы, млн.теңге
Мемлекеттік бюджетке түскен салық және бюджетке төленетін басқа да
Сурет 4 Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша 2006-2007 жж. мемлекеттік
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша
Статистикалық деректер бойынша 2007 жылдың қаңтар-желтоқсанында облыстың өнеркәсіп кәсіпорындарында
Бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз ету салық ұйымдарының басты міндеті
2006 жылдың мамыр айында Шымкент қаласында Қазақстан Республикасы Қаржы
Сэуір айынан бастап, әр айдың екінші бейсенбісінде салық ұйымдары
2006 жылдың 1 қаңтарынан Салық Кодексіне енгізілген айтарлықтай өзгерістер
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толық,
Оңтүстік Қазақстан облысы салық ұйымдарының қызметкерлері 650 камеральдық бақылау
Салық төлеуден жалтару, өткізілген салық есептілігі нысандарында операцияны көрсетпеудің
Салық төлеуден жалтарудың тағы бірі - таратылған кәсіпорындардың мөрі
Әрине, барлық накты фактілер міндетті түрде қаржы полициясы департаментіне
Камеральдық бақылау барысында дұрыс немесе толық жазылмаған СТТН-де анықталады,
Камеральдық бақылау жұмысын талдау қорытындысы бойынша 18 салық төлеушінің
Камеральдық бақылау, бюджет қорын толтыратын кіріс көзінің бірі болып
2007 жылдың қорытындысымен салық ұйымдарының
2007 жылы 9 айда ОҚО ДБЭКП (қаржы полициясы) Қаулысын
Бүгінгі күннің күрмеуі қиын уақытының әрбір сәті жауапкершілікке толы.
Облыс бойынша салық қызметінің атқарған жұмыстарын сараптай келгенде біршама
Облыс бюджетінің көлемі соңғы 148,6 пайызға артып отыр. Мұның
Бюджетке тиесілі төлемдерді толық түсуін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік
Облыстағы ірі аудандардың бірі болып саналатын Мақтаарал ауданында бюджеттің
Өткен жьілы аудан бюджетінің кіріс бөлігі 103 пайызға орындалды.
Бюджетке 25 млн. теңгеге жуық жеке табыс салығының, 51
Мақтаарал ауданында жеке түлғалардан жиналған мүлік салығы небәрі 35
Облыстағы аудандар мен қалаларда салық түсімдерінің молайтудың
мүмкіндіктері әлі де аз емес. Өткен жылдың қорытындыларына талдау
бірқатар аудандар мен қалаларда салық көздері
мысал келтірейік.
2007 жылы қызметін біржолғы талондармен жүзеге асыратын
тұғалардың табыс салығы бойынша
11 92,3%, Шардара ауданында 90,8% және Шымкент қаласында 96,5%
Мақтааралда мерзімінде төленбеген салықтар 35,9 млн. теңгеге немесе 39,8
Сайрамда аудан бюджетінің кіріс бөлігі 100,6
Созақта бюджеттің кіріс бөлігіне былтыр 827,2 млн. теңге түсті.
Түлкібаста мерзімінде төленбеген кейбір салықтың көлемі - 18,2 млн.
Түлкібас ауданында 2718 автокөлік бар. Өткен жылы солардың бюджетке
Ауданда болжамды жоспар төлем көзінен үсталатын жеке табыс салығынан
Шымкентте өткен жылдың бюджеті 4 рет нақтыланып, бақылау сомасы
Салық жүйесіне сенім дәрежесі жалпы салықтар мен оларды есептеу
- салық төлеушілердің менталитеті және азамат позициясына, яғни коғам
- мотивация ерекшеліктеріне, яғни , салық реформасының табыстылығына салық
- салық төлеушілердің салық жүйесінің және оның бөлек бөлімдерінің
Салық түсімдерінен басқа бюджетке басқа да міндетті төлемдер, жиындар
Бюджеттің кіріс бөлігіндегі аз-маз мөлшеріне байланысты бұл түсімдер фискал
Денсаулық саласына келетін болсақ Шымкент қаласы медицина мекемелерінің кредиторлық
Сарыағаш аудандық денсаулық сақтау бөлімінде 62,5 млн. теңге бюджетке
2007 жылы Ордабасы аудандық орталық ауруханасында 3 млн. 554,6
Ал енді әрбір салық түрі бойынша бақылау жұмысының қалай
2007 жылы корпорациялық табыс салығы бойынша 5494 салық төлеуші
Корпорациялық табыс салығы бойынша заң бұзушылықтар көбінесе декларацияны толтырғанда
Заңды түлғалардың қосылған құн салығы бойынша облыстық салық комитетінде
Акциз салығы бойынша облыста 2007 жылы 102 салық төлеуші
Облыс бойынша әлеуметтік салықтың төлеушілері ретінде 4616 заңды тұлға
Заңды тұлғалардың жер салығы бойынша 937 салық төлеуші есепке
Заңды тұлғалардың мүлік салығы бойынша есепке 1107 заңды тұлға
Саирам ауданындағыдан 3,9, ал Сарыағаш ауданындағыдан 2,7 есе артық.
Былтыр Мақтаарал ауданында жеке тұлғалардан жиналған мүлік салығы небәрі
Бюджеттің өткен жылға арналған кіріс бөлігі 41231,1 млн. теңге
Облыстағы аудандар мен қалаларда салық түсімдерінің молайтудың мүмкіндіктері әлі
Облыстағы барлық аудан мен қалада жұмысын бір жолғы талон
Енді Сайрам мен Мақтаарал аудандарын салыстырып көрейік. Сайрам ауданында
Мақтаарал ауданында 17 базар, 997 сауда орңы тіркелген. Мақтааралда
Бәйдібекте бюджеттің кірістер бөлігі 99,2 пайызға орындалды. Меншік табыстары
Мақтарааралда мерзімінде төленбеген салықтар 35,9 млн. теңгеге немесе 39,8
Сайрамда аудан бюджетінің кіріс бөлігі 100,6 пайызға орындалды. Қазынаға
Шаруашылық субъектілері 10,6 млн. теңге бұрын бөлінген несиелерді мерзімінде
Денсаулық сақтау саласында белгіленген тәртіпке қарамастан 200 мың теңгенің
Созақта бюджеттің кіріс бөлігіне былтыр 827,2 млн. теңге түсті.
Түлкібаста мерзімінде төленбеген кейбір салықтың көлемі - 18,2 млн.
Түлкібас ауданында 2728 автокөлік бар. Өткен жылы солардың бюджетке
Ауданда болжамды жоспар төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығынан
Қызметін бір жолы талондар бойынша істейтін жеке түлғалардың табыс
Түркістан қаласымен салыстырғанда төмен.
Президентіміз бен Үкіметіміздің тарапынан агенттіктің алдына қойылған талаптардың ең
Кесте 2 Оңтүстік Қазақстан облысы бюджетінің орындалуы
Көрсеткіштер 2008 ж. 1
I. Кірістер
- салықтық түсімдер
- салық емес түсімдер
- негізгі капиталды
- алынған ресми трансферттер 13802379,0
3893976,0
29597,0
131425,0
9747381,0 105,7 103,6 165,0
147,6
106,1
II. Шығыстар 10147457,0 75,1
III. Операциялық сальдо 3654922,0 -
IV. Таза бюджеттік несиелеу -5487,0 -
- бюджеттік несиенің өтелуі 5487,0 2,5
V. Қаржы активтерімен операциялар сальдосы 0,0 -
VI. Бюджет
VII. Бюджет
2008 жылдың 1 наурызына жергілікті бюджетке түскен салықтық түсімдер
Сурет 5 . Салықтық түсімдер, %
2007жылдың 1 наурызына мемлекеттік бюджетке түскен салықтар және басқа
Салық қызметі органдарының бақылау - экономикалық жұмысын өткізу барысында
Сурет 6 Салықтық емес түсімдер, %
Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша салық берешектерінің рөліне және олардың
Берешек сомасын өндіру - бюджетке түсетін кіріс көздерінің бірі.
Соңғы екі жыл
ОҚО Әкімінің багдарламасына сәйкес, өтеу мерзімі 01.01.2004 жылға дейін
Ауыл шаруашылық департаментімен бірге соттан тыс рәсіммен 150 айлық
003 бюджет бағдарламасы бойынша жүргізілген жұмыстар аяқталып, берешек сомасы
953 салық төлеушінің 370,7 млн. теңгелік мүлкіне билік етуіне
2007 жылдың 9 ай қорытындысымен 1504525,0 мың теңге салық
мәжбүрлі түрде өндірілді.
Көптеген төлемақылардың жоюылуы салық ауыртпашылығын төмендетуге экелді. ҚР-ның Ұлттық
Жақында енгізілген заңды
Сонымен қатар, алымды салық кодексінде заңды және жеке тұлғалардың
Салық кодексіне 6 ағымды төлемақылар мен алымдар
Осы жылғы берілген және бұдан алдынғы жылдардан келе жатқан
Қаржының артық шығыны болуы білім саласында көп. 2006жылы 13
Салықтық түсімдердің көп болуы үшін және бюджеттің түсімдерін көбейту
ІІІ Жергілікті бюджетке келіп түсетін тікелей салықтық
3.1 Жергілікті бюджетке келіп түсетін салықтық түсімдерді
қызметінің тиімділігін арттырудағы мәселелер
Қандай да болмасын мемлекеттің салық жүйесі негізінен 2 қызметті
Салықтардың атқаратын бақылау қызметіне кеңінен тоқталсақ оның
Салық органдарының бақылау қызметі бюджет саясаты аясында салықтарды
Сәйкесінше салық бақылауы бойынша баға беру үшін экономикалық көрсеткіштерді
Талдау есептерін шешу үшін кейбір жағдайларда жиынтық объектілердің ішінен
Экономикалық қызмет
Кээд=ПУД*100% П - салықтық
Д- салық бақылау нәтижесі бойьшша Бюджетке жалпы қосымша аударымдар
Бір жағынан, Кээд жанама түрде бақылау іс-шараларының тиімсіздігін куәландырады,
Бұл ұсынылған көрсеткіштердің пайдалана отырып, салық органдарының бөлімшелерінің жүмысының
Салық органдары бақылау қызметін дұрыс жүргізу үшін ең алдымен
Қазіргі салық жүйесінде болып жатқан қарқынды өзгерістерді, ескеріп, сондағы
Салық жүйесі деп, ең алдымен экономиканың барлық қажеттіліктеріне жауап
Салық жүйесінің дамуының алғашқы кезеңінде, яғни 1990-1995 жылдары аралығында
Аталмыш жүйе уақыттағы жағдайларға мүлдем сәйкес емес еді. Экономика
Ал енді екінші кезеңінде тоқталатын болсақ, салық жүйесінің қалыптасуына
Салық жүйесінің дамуының үшінші кезеңінде, яғни қазіргі кезде салық
Салық қызметін ұйымдастыруды туралы жаңа қабылданған Салық кодексінің салық
Кодекс бойынша салық бақылауы дегеніміз - салық қызметі органдарының
Салық бақылауы:
- салық төлеушілердің тіркеу есебі;
- салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді
есепке алу;
бюджетке түсімдерді есепке алу;
қосылған қүның салығын төлеушілерді есепке алу;
салық тексерістері;
камералдық бақылау;
салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметі мониторингі;
фискалдық жады бар бақылау - касса машиналарын қолдану;
акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау және акциздік постыларды белгілеу;
мемлекет меншігіне айналдырылған мүлікті есепке алу, бағалау және сату
- уәкілетті органдарға бақылау жасау нысандарында жүзеге асырылады.
Салық тексеруі - салық қызмет органдары жүзеге асыратын, Қазақстан
Республикасы салық заңдарының орындалуын тексеру. Мұндай тексерулерді тек салық
Құжаттық тексеру өз кезінде мынадай түрлерге бөлінеді:
кешенді тексеру - салық және бюджетке төленетін басқа да
тақырыптық тексеру - салықтың және бюджетке төленетін басқа да
- қарсы тексеру - егер салықты тексеруді жүргізу кезінде
органдарында аталған түлғаларға байлансты салық төлеушілердің жүргізгуоперацияларының салық есебінен
алу қажеттілігі туындаған жағдайда үшінші бір түлғаларға қатысты
жүргізілетін тексеру;
Салық тексерулері мынадай мерзімділікпен жүргізіледі:
кешенді - жылына бір реттен жиі емес;
тақырыптық - салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті
Сонымен жоғарыда айтылған тексерулер салық органдарының бақылау қызметін дүрыс
- бюджеттің әрбір табыс көзі бойынша болжамның орындалуы;
- бюджетке төленетін қосымша салықтар мен басқа да міндетті
төлемдері;
берешектер көлемін жою және азайту;
әлеуметтік қорлар мен байланыс;
салық заңдарын жетілдіруге ұсыныстар жасау. Бүгінгі күн барлық салық
одан әрі жақсарту, жетілдіру болып табылады. Салық жинаудың резерв
қолма-қол ақшалай, бартер тағы басқа тәсілдер арқылы өнімдерді сатудан
өнімдерді тасмалдаудан түсетін табыстан төмен төленетін салық ережесін енгізү:
- бюджетке түсуге тиісті салықтан қосымша ашылған есеп шоттар
Салық органдары қазір осы шараларды өзге де тиісті бақылаушы
Салықтық жүйе нарық қатынастарының құрамдас бөлігі. Нарықтық экономикада салықтар
Өз кезегінде салық
салық органдарының бақылау қызметін жетілдіру барысында көп жұмыстар атқарылуда.
Салықтық бақылау әрқашан да «билеушілер мен бағынушылар» үлгісі бойынша
Салық төлеушілер барлық салық есептіліктерін электронды түрде беруге және
- салық есеілітгінің қабылдануы мен өндедуі туралы электроңдық хабарлаңдыру
-салық органы жіберген салық міндеттемелерінің орындалуы туралы электронды хабарландыруды
бюджетпен есеп айырысудың жай-күйі туралы, берешегі бар-жоғы туралы ақпарат
белгілі бір күнгі қүжатқа, мысалы бюджетке берешегі жоқ екені
- салық есептемелерін камералдық бақылау нәтижелері туралы, салық төлеуші
шоттарьша қоса есептелген сомаларды жүргізгені туралы хабарламаны салық
төлеушіге қашықтан жіберу;
қосылған қүн салығын төлеушілерді жеке кәсіпкерлерді қашықтықтан тіркеу;
банкоматтар мен WEB-киоскілер арқылы салықтарды төлеу;
электрондық инкассалық өкімдерді, банктік шоттар бойынша ақпаратты қалыптастыру және
Қазіргі кезде салық бақылауында болашақта барлық салық есептемелерін электрондық
3.2 Салықтық бақылау қызметін жетілдіру
Жалпы 2007 жылы Салық комитетінде көптеген іс-шаралар атқарылған, олардың
- 2007 жылы 12 ай ішінде қате РНН (17598
- Басқа СК соманы аудару жөнінде 266 данада арыздар
- 59 қате түскен сомалар қайта өңделген, жалпы сомасы
- 9658 анықталмаған төлемдер қайта өңделген, жалпы сомасы- 64129,7
Соның нәтижесінде анықталмаған төлемдер сомасы 19318,4 мың теңгеден (01.01.2007ж.)
- 52 төленген соманы түскені туралы анықтамалар берілген, жалпы
- бастапқы құжаттардың көшірмесі (дубликаттар) берілген (салық төлегені туралы
- Құқық қорғау органдарына төлеген сомалар жөнінде ақпараттар берілген,
- 1781 анықталмаған төлемдер арқылы арыздар өңделген, жалпы сомасы
- 7593 дана инкассалық бұйырымдар өңделген, жалпы сомасы -611124,1
- Қазынашылық органдарымен бірге түскен , есепке алу және
Аударымдардың жеке шоттарға жеткізуі сыртқы ақпараттық жүйелерден автоматты режимдерде
Заңды тұлғалардың 14640 проводкіге 4666 реестр, олардың ішінде аударылғандары
Кәсіпкерлердің 3982 проводкісіне 1748 реестр, олардң ішінде аударылған сомасы
Жеке шоттарды біріктірдің 96 проводкісіне 28 реестр.
Жарнаманың 2193 проводкісіне 499 реестр, жалпы сомасы-38507,6 мың теңге.
Бір жолғы талон бойынша 69 проводкіге 1 реестр, жалпы
Жария ету бойынша 116631 проводкісіне 1975 реестр, жалпы сомасы
Заңды тұлғалардың көлік, мүлік және жер салықтары бойынша 116631
НПФ және ГФСС-ке міндетті төлемдердің есебі.
Күнделікті НПФ бойынша шеке шоттарға қайтарымдар жүргізіліп жатады.
Автоматты режимде басқа аудандарға қате аударылған сомалар қайтарылады. 266
Дұрыс жазылмаған СТТН (РНН) бойынша қате аударылған сомалар қайтарылады.
Бақа аудандардың хатына байланысты, НПФ пен СО бойынша 71
Анықталмаған төлемдер сомасы 373,4 мың теңгеден 30,6 мың теңге
НПФ төлемдеріне қарызы бар жөнінде 45 анықтама берілген.
Қазіргі таңда салық жүйесі қаражатының басым бөлігін мемлекеттік бюджет
Жедел мәліметтер бойынша 2007 жылы мемлекеттік бюджет түсімі 2629,0
2002 жылы Салық кодексі өз күшіне енді. Бұл кодекс
Сондай – ақ, 2004 жылы Салық кодексін корпоративтік табыс
Салық кодексіне өндіріс пен жоғары деңгейдегі қосылған құн салығы
Республикада салық салу қағидаттарының жекелеген түрлерін қайта қарау керек,
Салық кодексінде 90-нан астам жөнелту нормасы бар. Бұл белгілі
Салық кодексінде «қарапайымдылық» қағидатының болмауы республикадағы салықтық әкімшіліктендіру механизмінің
Ел экономикасы дамуының жаңа сатысында республиканың салық жүйесі нәтижелілігін,
Қазіргі таңда республикада салық жүйесі мен салықтық әкімшіліктендіру нәтижелілігін
Республикада 2004 жылдан бастап ҚҚС бойынша салшық есептілігін тексеру
ҚР Қаржы министрлігінің Салық комитетінде салық қызметінің мамандарын даярлау
ҚОРЫТЫНДЫ
Салық қызметінің қағидалары мемлекеттңк жаолпы экономикалық бағдарламасына негізделеді және
Салық қызметін ұйымдастыруда мынандай маңызды мәселелер көрініс табады:
салық төлеушілерді жаңа салықтардың еңгізгені жөнінде міндетті түрде хабардар
салықтарды төлеу, аудару жөніндегі сауалдарға кеңес беру;
салық міндеттемелерін атқаруды ерікті түрде атқару әдістері мен салық
Салық қызметінің органдары республикалық бюджет есебінен қаржыландырылады.
Қазақстанда салық қызметін дамыту, ұйымдастыру мақсатында көптеген қиындықтарға, атап
Салықтық саясатты жетілдіру мақсатында Қазақстандағы салық органдары бюджетке түсетін
Қазіргі кезде салық органдары қызметін автоматтандыру жүзеге асырылуда. Осы
Атқарылған қызметтердің алға қойған мақсатқа сай келмей, орындалған істің
Салық кодексінде «қарапайымдылық» қағидатының болмауы республикадағы салықтық әкімшіліктендіру механизмінің
Ел экономикасы дамуының жаңа сатысында республиканың салық жүйесі нәтижелілігін,
Қорыта айтқанда, облыс бойынша салық органдарының өз міндеттеріне жоғары
Пайдаланылған әдебиеттер
«Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан» 2008 ж.6 ақпандағы Елбасы Жолдауы.
Закон Республики Казахстан “О прожиточном минимуме”. 20 ноября 2005.
Закон Республики Казахстан “О новой системе пенсионного обеспечения”. Июль,
Указ Президента Республики Казахстан “О республиканстком бюджете на 2005
Постановление Правительства Республики Казахстан “Об опубликовании проекта концепции социальной
Заявления Правительства Республики Казахстан об основных направлениях экономической и
Аубакиров Г. Рынок социальную политику не отменяет.//Азия: экономика и
Антосенков Е.Г. От обслуживания безработицы – к активной государственной
Бабакумаров Е.Ж. Социальная политика государства в переходный период. Методические
Вилевский А. Система социальной поддержки населения: уроки кризиса и
Гончаров В. Противоречивые оценки: Вопросы реализации “Программы по борьбе
Избанов А. Экономический аспект социальных проблем в Казахстане. //Азия:
Информация Управления экономикой Южно-Казахстанской областной администрации. Шымкент,2005
Казахстан. Отчет о человеческом развитии 1997. Алматы, 1998
Карибджанова А.С. Социальная защита населения. Алматы, 1999
Қазақстан Республикасы статистикалық мәлiметтерi 2005 ж.
Материалы Департамента Труда и социальной защиты населения ЮКО,
Назарбаев Н.А. Казахстан-2030, Алматы, 1997
Основы социальной работы: Учебник. М.: Инфра-М, 1997
Оңтүстiк Қазақстан облысы статистикаық мәлiметтерi 2005ж
Потапов Л. Социальная политика и саморазвитие регионов.// Экономист, 2000,
Региональная политика Республики Казахстан: Формирование, механизм реализации. КН I,II.
Сансызбаева Г.Н. Система социальной защиты населения и ее проблемы.
Социальная статистика под редакцией Елисеевой И.И. М., 1998
Социально-экономическое положение (оперативные данные). Шымкент, 2005
Аманбеков Б “Бюджет есептерi” Қазақстан қаражаты-1999 жыл. N8.
Амрекулов Н “Қаржы жүйесiн Ұйымдастыру және бюджет жүйесi” Т.Экономика
Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Iазхстанская правда 1998
Бюджет саясаты Статистика бюджет және аудит 1992 ж.
Бизнес жоспар әдiстемелiк материалдар. Р.Г. Маниловский –М: 1996 жыл.
Бюджетке жаңаша қарау қажет. Қаржы-ақпарат. N5(70) 03.2005
Егемендi Қазақстан (Салық және бюджетке түсетiн басқа мiндеттi
“Закон Республики Казахстана o бюджетной ситеме” 1.04.99. и
Республика бюджетiнiң IР Заңдары 1998-2004 жылдар;
ЖанибековС. Бюджеттiң орындалуын қадағалау маңызы Қазақстан қаржысы –1997
Жүнiсова Н.А Бюджет саясаты. Саясат-2004-1.
Жанибеков С. Бюджеттiң орындалуын қалай көтеру керек. Қазақстан қаржысы199жыл
Иманбердиев Б.Ж Қазақстан Республикасындағы экономикалық саясаттың экономикалық өсу нәтижелерi.
(О налогах и других обязательных платежах в бюджет и
Облыс бюджетiнiң басты бағыты. Қаржы-2005- 21 шiлде.
Облыс бюджетiнiң басты бағыты. Оңтүстiк Қазақстан N81.29.06.2005.
2005 жылғы Шымкент қаласының бюджетi. 2005.16.09.
Оңтүстiк Қазақстан облысының 2006 жылға арналған
Салық- халық несiбесi Егемендi Қазақстан, 2000ж.1
А.И. Худяков, Н.Е. Наурызбаев. Налоги: понятие, элементы, установление, виды.
Қаржы –қаражат 12-1999ж. Д. Ысқақов lлгерiлеу бар, баяулы байқалады.
(Салық бюджеттiң қайнар көзi( Заң газетi 2000 жыл
(Налоги и налогооблажение( под ред. И.Г. Русаковой, В.А. Кашина.
- 73 -
Басқа да органдардың бақылау ақпараттармен алмасу
Салықтық бақылау іс – шараларын жүргізу
Салықтық бақылау іс - шаралырының нәтижелерін құжаттық безендіру
Салықтық бақылау іс-шараларын дайындау
Салықтық бақылауды жүзеге асырудың дайындық этаптары
Салық органдарындағы төлеушілердің есебін жүргізу этаптары
Құқықтық қорғау
Бақылау нәтижесін құжаттық безендіру
Ақпараттарды алмасу және өзара әрекеттілік
Жауапкершілік
Объективтілік
Реттеушілік
Тәуелсіздік
Құжаттық
Адам құқығын қорғау
Заңдылық
Жалпы
Заңды тепе - теңдік
Жоспарлылық
Жалпы құқықтық
Салықтық бақылау қағидалары