Жоспар
I.Кіріспе
Зат алмасуы мен оның жас ерекшелігі
II.Негізгі бөлім
1. Белоктың алмасуы
2 .Май мен көмірсуының алмасуы
3.Тұздар мен судың алмасуы
III.Қорытынды
Бала организміне қажетті кейбір элементтердің мөлшері
Заттың және қуаттың алмасуы мен жас
1. Зат алмасуы мен оның жас
Зат алмасуы туралы жалпы түсініктеме. Астың
маңыздылығы мен сіңімділігі оның құрамына байланысты.
Зат алмасуы баланың өсіп, дамуы кезінде
Адам организміндегі клеткалардың құрамында көптеген химиялық
2. Белоктың алмасуы
Белоктың маңызы және қажетті мөлшері.
құнды бөлігі белок, өйткені белокпен ғана
Белоктың құрамында азот, күкірт, амин қышқылдары
Адамның тіршілігіне қажетгі белок мөлшерін белоктік
Қарапайым белоктың қүрамында 4 зат қана
Белоктың қажет мөлшері
Баланың
жасы Белоктың тәуліктік мөлшері, г/кг
2-3 айдан
1жасқа дейін
4,0-5,0
2-3 жас 3,5-4,0
12-15 2,5-3,5
15-17 2,0-3,0
17-21 1,5-2,0
21-50 1,0 -1,3
Организмдегі белоктар түрлі қызмет атқарады. Ферменттердің
Тамақтың құрамындағы күрделі белоктар ас қорыту
Амин қышқылдарының 10% организмнің өзінде өндірілмейді,
Адам организміне тәулігіне қанша белок қажет
Ересек адам ауыр жұмыс істегенде, оның
Өсімдік белоктарымен салыстырғанда, жұмыртқадан басқа, жануарлар
Белок алмасуының жас ерекшелігі. Өмірге жаңа
18-ші кесте Ана сүтінің құрамының басқа
Құрамындағы заттар, % Құрғақ заттарындағы
Сүті белок май
заты
кальций фосфор натрий
% % %
Ананың 2,1 2,5
Биенің 2,0 2,0
Сиырдың 3,3 3,7
Ешкінің 4,3 4,3
Түйенің 3,5 4,5
Қойдың 6,5 6,7
1-3 жасар баланың жейтін тамағының белоктың
қажет.
жүйесінің қызметін жазганда карастырғанбыз. Ал сол
Амин қышқылдарының 10% организмнін езінде өндірілмейді,
Адам организміне тоулігіне қанша белок қажет
Ересек. адам ауыр жүмыс істегенде, оның
Өсімдік белоктарымен салыстырғанда, жүмыртқадан басқа, жануарлар
Белок алмасуының жас ерекшелігі. Оміргс жаңа
18-ші кесте Ана сүтінің қүрамының басқа
Қүрвмьшдагы зятпр, % Қүргак загпрыцдаіъі
Сүті белок май
)ЯТЫ % %
Ананың 2,1 2,5
Биенің 2,0 2,0
Сиырдың 3,3 3,7
Ешкішң 4,3 4,3
Түйенің 3,5 4,5
Қойдың 6,5 6,7
1-3 жасар баланың жейтін тамағының белоктың
3. Май мен көмірсуының алмасуы
Майдың организмдегі маңызы және қажет мөлшері.
Майдың тотығуы нәтижесінде бетаоксимай қышқылы, ацетон,
Ас қорыту тақырыбында май ас қорыту
19-кесте
Май
Адамның жасы барлығы Онын ішінде
өсімдік Көмірсу
майы
6 ай -1жас 25 -
1 —1,5 жас 48
1,5-2 53 5
3-4 63 8
5-6 72 11
7-10 80 15
11-13 96 18
(жігіттер) 106 20
14-17
(қыздар) 93 20
Көмірсуының организмдегі маңызы мен кажет мөлшері.
Көмірсулары адам организмінде глюкоза, фруктоза, галактоза,
[Көмірсуының көбі денеде сол организмге тән
- Май мен көмірсуының алмасуының жас
6 айдан 4 жасқа дейінгі балаларға
Май қышқылдары баланың жүйке жүйесінің дамуына
Өсу барысында балалардың көмірсу қажеттілігі жоғары,
4. Тұздар мен судың алмасуы
Тұздардың организмдегі маңызы мен мөлшері, жас
Балалар организміне қажегті кейбір элементтердіц мөлшері,
Баланың жасы кальций фосфор
1 жасқа дейін 1000
1-3 1000 1500
4-6 1000 1500
7-10 1200 2000
11-13 1500 2500
14-17 1400 2000
Ерссек 4500 2000
Мүшелер мен ұлпалар тұздарды таңдамалы түрде
Минерал заттарының азықтың құрамындағы мөлшері сол
Нәрестенің дене массасының, 2,55 %, ал
Денсдегі судын мацызы, жаска байланысты мөлшері.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1 Қ. Дүйсенбин З .Алиакбарова
Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы
2 Н Н Леонтьева К В
Анатомия и физиология детского организма