Жоспар
Кіріспе 3
1. Корпорациялардың қаржылық жағдайсыздығының мәні мен сипаты 5
1.1. Қаржылық жағдайсыздықтың пайда болу себептері 5
1.2. Қаржылық жағдайсыздықтың түрлері мен оны анықтаудың негізгі
2. Корпорацияның қаржылық жағдайсыздығын модельдік талдау 11
2.1. Қаржылық тұрақтылықты талдау 11
2.2. Қаржылық жағдайсыздықты реттеу 18
3. Қазақстан Республикасында қаржылық жағдайсыздықтың тәжірибесі 21
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 26
Кіріспе
Корпорацияның қаржылық жағдайын бағалау Отандық экономика теориясы мен
Кез-келген коммерциялық ұйымның мақсаты – «тар» мағынада максималды
Қазіргі таңда нақты қаржылық жағдайды анықтау шаруашылық жүргізуші
Корпорацияның қаржылық жағдайы жоғары, орташа және төмен болуы
Нарықтық экономикасы дамыған мемлекет үшін кез-келген ұйымның, кәсіпорынның,
Мен курстық жұмысымды 3 бөлімге бөліп қарастырдым. Бірінші
Тақырыбым қаржылық жағдайсыздық жайлы болғандықтан негізгі бөлімде қаржылық
Корпорацияның қаржылық жағдайы - өте көлемді ұғым және
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі-қаржылық жағдайсыздық болса, зерттеу заты
Кәсіпорындағы қаржылық жағдай қаржылық қатынастарды реттеуге тікелей қатыса
Қазақстандағы қаржылық жағдай экономикалық дағдарыс, гиперинфляция жағдайында қалыптасқан.
Жұмыстың басты мақсаты-кәсіпорын активтерінің құрылымына және сипатына талдау
Мен өз жұмысымда көптеген авторлардың оқулықтары мен авторефераттарын
1. Корпорациялардың қаржылық жағдайсыздығының мәні мен сипаты
1.1. Қаржылық жағдайсыздықтың пайда болу себептері
Қазақстан Республикасының Президенті мен жергілікті өкімдерге уақытша қосымша
Қазақстан Республикасының «Банкроттық туралы» заңына сәйкес 1 тарау
Банкроттық дегеніміз - борышқордың, жеке кәсіпкердің немесе заңды
Банкрот - қарызын өтей алмайтындығы сот шешімімен расталған
Қазақстан Республикасының «Банкроттық туралы» заңына сәйкес банкроттылық белгілеріне
Сонымен төрелік соттың кәсіпорынның қаржылық жағдайсыздығы туралы шешім
Кәсіпорынның қаржылық жағдайсыздығын анализдеу үшін белгілі көрсеткіштер қолданылады.
Кл= Айналым қаражаттарының қоры, шығыны, басқа да
ең мерзімді міндет
Ағымдағы өтімділік коффиценті (Кл) кәсіпорынның уақытылы мерзімді міндеттерді
Косс=меншік айналым қаражаты
Айналым қаражаттарының қоры,шығыны,басқа да активтер
Меншік қаражаттармен қамтамасыз ету коэффиценті (Косс) кәсіпорынның қаржылық
Квп(Ур)= ағымдағы өтімділіктің есептік коэфиценті
Ағымдағы өтімділіктің нормативтік коэфиценті
Төлемқабілеттілігін қалпына келтіру коэфиценті (Квп(уп)) кәсіпорынның қайта қалпына
Кәсіпорынның кризистік жағдайға екі түрлі әсері бар:
Біріншісі - қорғаныс әрекеті: шығындардың тез қысқаруы, фирма
Екіншісі - жаулап алушылық әрекет: жаңа технологияны енгізу,
Қаржылық жағдайсыздыққа ұшыраған кәсіпорын (фирма) қарыз-кәсіпорын болып танылады
Сонымен, егер кәсіпкер қаржылық жағдайсыздықты тәуекелдік кәсіпорын құру
1.2. Қаржылық жағдайсыздықтың түрлері мен оны анықтаудың негізгі
Жағдайсыздықты статикалық және кенеттен пайда болған жағдай ретінде
Жағдайсыздық процессі өзгеріс, қарым-қатынас байланысын жоюшы, қайта құрушы
Кәсіпорындағы жағдайсыздық жалпы уақытпен шектелген процесті сипаттайды, оны
Кәсіпорынның жағдайсыздығын даму формасында түсіну үшін келесі көзқарастар
Мюллер өз зерттеуінде стратегиялық жағдайсыздық, қорытындылар жағдайсыздығы, өтімділік
Стратегиялық жағдайсыздық Кәсіпорынның дамуына кедергілердің пайда болуы
Қорытындылар жағдайсыздығы Мақсаттар мен қызмет қорытындыларына қауіп-қатер немесе
Өтімділік жағдайсыздығы өтімділіктен айрылу қатері немесе бюджет дефицитінің
Банкроттылық өтімсіздік немесе кәсіпорындағы бюджет дефициті
Жағдайсыздық түрлерінің пайда болу жағдайы келесі: Мюллердің ойынша
Кризистик жағдайсыздық процесінің кезеңдерін мүмкіндікке байланысты, жағдайсыздықты жеңу
1.Потенциалды жағдайсыздық кезеңі (потенциальный кризис). Кәсіпорындағы жағдайсыздық біртіндеп
2. Латентті/жасырын жағдайсыздық кезеңі. Бұл кезеңдегі жағдайсыздық жасырын
3. Жойылуы мүмкін жағдайсыздық кезеңі. Бұл кезеңде жағдайсыздық
4. Терең жойылмайтын жағдайсыздық кезеңі. Егер терең жағдайсыздықты
Қазіргі таңда кәсіпорынның нақты қаржылық жағдайын анықтау тек
Әрдайым жасалатын қаржылық бақылау кәсіпорынның теріс жақтарын анықтау
2. Корпорацияның қаржылық жағдайсыздығын модельдік талдау
2.1. Қаржылық тұрақтылықты талдау
Экономиканың нақты секторын тұрақтандыру мақсатында, қаржылық жағдайды нақты
Бұл жайлы нақты мәліметтер арқылы электротехникалық өнімдер өндіретін
«Казэнергокабель» Акционерлік Қоғамы 1993 жылы ақпанда шаруашылық объект
- өндірістік (кабель өнімдерін өндіру)
- коммерциялық (делдалдық, қызмет көрсету)
- ішкі экономикалық (заң шегінде)
- Қазақстан Республикасының заңымен рұқсат етілген өзге қызмет
Жалпы экономикалық көрсеткіштерді: өндірістік және шаруашылық қызмет көрсеткіштерін
«Казэнергокабель»А.Қ-ның өндірістік-қаржылық қызметінің негізгі көрсеткіштері
№ Көрсеткіштің аты 2002 жыл 2001 жыл өсу/төмендеу
1 2 3 4 5
1 өндіріс көлемі 1288963 933149 138,1
2 өзге өнімді өткізу көлемі 439962 511745 86,0
3 Меншік өнімді өткізу көлемі 1210777 1014008 119,5
4 кәсіпорын б/ша жалпы айналым 1928745 1841215 104,7
5 Қаржылық қызметтің қорытындысы 90349 174791 51,7
6 Амортизациялық аударымдар 131307 56900 230,8
7 Жалпы қаржылық ағым 203660 231691 87,9
№ Көрсеткіштің аты 2002 жыл 2001 жыл өсу/төмендеу
8 Қоймадағы тауарлар 153199 128159 119,5
9 Қоймадағы шикізат 68198 64578 93,2
10 Аяқталмаған өндіріс 21608 8843 245,4
Берілген мәліметтер негізінде келесі қорытындылар жасауға болады: өндіріс
«Казэнерго» А.Қ-ның 2 жыл ішінде өткізілген өнім көлемі
«Казэнерго» А.Қ-ның өткізілген өнім көлемі
№ Көрсеткіштің аты 2002 жыл 2001 жыл Алдағы
1 Кабельдік өнім 449408 230841 194,7
2 Меншік өнімнің өткізілген құны 1210777 1014008 119,4
3 өзге өнімнің өткізілген құны 439862 511745 86,0
4 өзге өткізілген өнімдер 17935 33597 53,3
5 Жалпы өтізілген өнім(келісілген баға ҚҚС қоспағанда) 16666572
6 Жалпы өткізілген өнім(ҚҚС қосқанда) 1928745 1841215 104,7
«Казэнерго» А.Қ-мы құрылған күнінен Отандық тұтынушыға негізделген, шетелге
Компанияның негізгі артықшылығы өндірілген өнімнің жоғары сапасы, технологиялық
«Казэнерго» А.Қ-ның кіріс және шығыс құрылымы.
№ Көрсеткіштің аты 2001 жыл 2002 жыл
1 өндірістік қызмет дайын өнімнен түскен табыс 1014009
2 Сатылған дайын өнімнің өз.құны 699674 932876
3 Ұлттық табыс 314335 277901
4 Жалпы және әкімшілік шығыстар 139826 139240
5 өткізу шығындары 63677 88372
6 %-ды өтеу шығыны 34238 20939
7 Кезең шығысы 237741 248551
8 өндірістік қызмет шығысы/кірісі 76594 29349
9 Коммерциялық қызмет:алынған тауарлардан түскен табыс 511745 439862
10 Сатуға алынған тауардың өз.құны 408492 366255
11 өзге табыстар 30779 13794
12 өзге шығыстар 22707 16618
13 Ком.қызметтен кіріс/шығыс 111325 70783
14 Негізгі қызметтен кіріс/шығыс 187919 100133
15 Нег.емес қызметтен табыс/шығыс -13218 -9784
16 Салық салуға дейін жалпы табыс 174791 903249
17 Корпоративтік табыс салығы -17997
18 Салық салынғаннан кейінгі табыс 174791 72352
Негізгі қызметтен алынған табыс яғни, өздері өндірген кабельдік
Негізгі емес қызметтен пайда болған шығыстарды валюта курсының
Өткізу рентабельділігі (кәсіпорынның 1 теңге сатудан алған табысы)
2001 жылмен салыстырғанда 2002 жылғы сату рентабельділігінің төмендеуі
Жылдық өндіріс көлемі мен өткізу көлемінің өсуі,кәсіпорынға табыс
Қ.Р-ның үкіметінің бағдарламасы шегінде импортты орналастыру мен қайта
өндірісті қайта қаржыландыру мақсатында инвестициялау арқылы кеңейту;
кәсіпорынның техникалық саясатына сәйкес жаңа өнім түрлерінің бейімделуі.
Капиталдың құрылымы мен құрылысын талдау халықтың меншік капиталы
Акционерлік капиталды тиімді пайдалану (% мөлшерде таза табыстың
Қаржылық жағдайды анықтайтын коэффициенттерді талдау және анализдеу «Казэнергокабель»
«Казэнергокабель» А.Қ-ның қаржылық жағдайын анықтайтын коэфиценттерді талдау және
№ Көрсеткіштің аты Жалпы мағынасы Нормативтік мағынасы
1 Ағымдағы өтімділік коэфиценті 2,78 2,0
2 Абс.өтімділік коэфиценті 0,54 1,0
3 Инвестициялау коэфиценті 0,54 1,0
4 қаржыландыру коэфиценті
4,2 1,0
5 қаржылық тәуелділік коэф 0,15 1,0
6 Тәуелсіздік коэффициенті 0,7 0,5
7 Қаржылық тұрақтылық коэф. 0,87
Қаржылық тәуелсіздік коэффициенті кредиторлар мен инвесторлар үшін өте
Қаржылық тұрақтылық коэффициенті кәсіпорын ұзақ мерзім аралығында өз
Кәсіпорын меншік қаражаттар есебінен өз қарызын өтей алу
Сонымен, кәсіпорынның шаруашылық-қаржылық жағдайын талдау мен бағалау менеджменттің
2.2. Қаржылық жағдайсыздықты реттеу
Батысевропалық экономистердің ойынша жағдайсыздықты реттеу «Кәсіпорынның өмір сүруі
«Жағдайсыздықты реттеу» тұжырымдамасының негізінде барлық басқару және даярлау
Жалпы жағдайсыздық тек кәсіпорынның төлемқабілетсіздігімен ғана емес, сонымен
Нарықтық экономика дамуына жағдайына сәйкес жағдайсыздық жүйелер мен
Реструктуризация қызметін екі түрге бөліп қарастыруға болады. Стратегиялық
Реструктуризацияның негізгі мақсаты - кәсіпорынды жағдайсыздықтан шығару. Оған
Операциондық факторға байланысты өндірілетін өнімнің номенкулатурасы туралы шешімді
Инвестициялық факторға, негізгі және айналым қаражаттарын басқару, меншік
Қаржылық факторға: меншік капиталдың бағасы, оның қарыз сомасына
Ауыр қаржылық жағдайсыздық кезеңінде реструктуризация тұжырымдамасы бойынша тәуекелділіктің
Альтернатива ретінде несие берушілер мен меншік иеленуші кәсіпкерге
Алайда, акционерлерге салынған салымдардың қайтып келу тәуекелділігі төмен.
Кәсіпорынның құнын талдау барысында нақты мән мен бірліктің
- табыстың нақты мөлшері есептік пайыздың мөлшерінен (дисконт)
- табыстың нақты мөлшері есептік пайыздың мөлшерінен (дисконт)
Реструктуризация негізінде ұсынылған тұжырымдамалар кәсіпкерліктің құнын анықтайтын стратегиямен
3. Қазақстан Республикасында қаржылық жағдайсыздықтың тәжірибесі
Қаржылық жағдайсыздықты реттеу бағдарламасының орындалуы барысында, кәсіпорынның банкроттылығы
Қаржылық жағдайсыздықты реттеу бойынша бағдарламаның негізгі көрсеткіштері төмендегі
Қазақстандағы банкроттылық тәжірибесі
Кәсіпорындар саны Тенденциясы (+:-)
01.01.03 01.03.03
Жалпы банкроттылыққа тартылған кәсіпорындар саны 5467 5847 +380
Соның ішінде жоылғаны 1797 2041 +244
өз қызметін қайта жандандырған 671 761 +90
Жоылу кезеңіндегі кәсіпорындар 1783 1896 +103
Реабилитацияға 96 80 -16
739 596 -143
Банкроттықтан бас тартқандар 746 871 +125
Банроттылыққа ұшырағандар 823 858 +35
2003 жылдың екі ай ішінде барлық дерлік көрсеткіштердің
Реестрдің жалпы көлемі Солтүстік-Қазақстан бойынша кәсіпорындардың жалпы саны
Ең аз реестр Қызылорда филиалында-151 кәсіпорын.ол 2,25% құрайды.
Банкроттылық процедурасы кезеңінде, кәсіпорынды қаржылық жағдайсыздықтан реттеуде ең
Кәсіпорынның қаржылық жағдайсыздығын реттеу жөнінде 01.03.2003 жылғы мәліметтерге
Жалпы жоюға ұшыраған кәсіпорындардың ішінде 381(18,6%) соның ішінде
1896 кәсіпорынның ішінде жойылу кезеңіндегі 1691 кәсіпорын соттық
Солтүстік Қазақстанда қайта құрылған кәсіпорындардың саны өсуде-386, бұл
126 өндірістік қызметін қайта жандандырған кәсіпорындардың ішінде 7,14%
Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайын банкроттылық процедуралары арқылы реттеу жойылған,
Сонымен 2002 жылы жойылған кәсіпорындардың саны - 451,
2003 жылғы мәліметтер бойынша жойылған кәсіпорындар саны-527, қайта
Қайта жандандырылған кәсіпорындардың жойылған кәсіпорындарға қарағанда үлес салмағы
1 диаграмма
2 диаграмма
Қорытынды
Қазіргі таңда нақты қаржылық жағдайды анықтау шаруашылық жүргізуші
Нарықтық экономика дамуына жағдайына сәйкес жағдайсыздық жүйелер мен
Бұл тақырыпты зерттеудің маңыздылығы бүгінгі таңда,елімізде әлеуметтік-экономикалық жағдайдың
Курстық жұмыс бүгінгі таңдағы кәсіпорынның қаржылық жағдайсыздығын талдауға
Менің ойымша қазіргі кездегі кәсіпорынның қаржылық жағдайсыздыққа ұшырауының
Соған қарамастан Қазақстанда бүгінгі күні қаржылық жағдайсыздыққа ұшыраған
Сонымен қорыта айтқанда кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдай келе
Әрине бұл аталған ұсыныстар субъективті тұрғыдан жасалып отыр.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасының «Банкроттылық» туралы заңы 21.01.1997 жыл
2. Адамов В.Е. Ильенкова С.Д. Сиротина Т.П. Смирнов
3. Берлин С.И. «Теория финансов» Учебное пособие-«Издательство Приор»2000
4. Мухамбетов Т.И. Нукушев А.Г. «Банкротство и антикризисное
5. Сергеев И.Б. «Экономика предприятия» Учебное пособие 2-ое
6. «О банкротстве в Республике Казахстан»Сборник нормативных правовых
7. «Орысша-қазақша қазіргі экономикалық терминдердің түсіндірме сөздігі»Алматы:Экономика Мамыров
8. Тоқсанбай Сүлеймен Рахымжанұлы «Экономика қаржы-несие, банк, сақтандыру,
9. Демеуов Б. Анализ и оценка финансового положения
10. Мамаев С. Модельный анализ неплатежеспособности и банкротства
өмірлік цикл өнд.факторлардың көлемі Сұраныс көлемі Көмекші салалар
Экономика саласындағы Үкімет саясаты Кездейсоқ әсерлер Экономика саласын
деңгейі
1 2 3 4 5 6 7 8
өмірге келу Кәсіпорынның өнд.әрекетін дұрыс таңдамау Жиынтық сұраныстың
Төмен кәсіпкерлік қабілеттілік Тауар алмастырушы өнд.дамуы өзге мақсаттарға
Басқару орг.төмен деңгейде мамандануы Талғамның өзгеруі Ресурстар бағасының
Саяси тұрақсыздық Мем-де саяси тұрақтылықты орнату
Тұрақсыз маркетинг
Тауар жеткізуге эмбарго енгізу
Заемдық қордың үлкен мөлшерде болуы
Орындау-шының төмен деңгейде мамандануы
1 2 3 4 5 6 7 8
Қарқынды даму Заемдық қордың үлкен мөлшері Жиынтық сұраныстың
Трансакциялық шығындардың тұрақсыздығы
Ресурстарды өзге мақсаттарға бағыттау
Осы саланың көмегінен жалтарыну
Монополияға байланысты неқұрайлық таныту
Стратегиялық ресурстардың резервтік кеңістігінің жоқтығы
Заңның тұрақсыз,қайшы болуы
Дамудың бәсеңдеуі Айналым қорының айналымсыздығы Жиынтық сұраныстың күрт
Басқарудағы сәтсіздік Талғамның өзгеруі Ресурстарды өзге мақсаттарға бағыттау
Тұрақсыз маркетинг
Стратегиялық ресурстардың резервтік кеңістігінің жоқтығы
Тұрақсыз трансакциялық шығын
1 2 3 4 5 6 7 8
тұрақтылық Айналым қорының айналымсыздығы Тауар алмастырушы өнд-ң дамуы
Басқару саясатының ескіруі Жиынтық сұраныстың күрт төмендеуі Ресурстарды
Негізгі қордың ескіруі Талғамның өзгеруі Стратегиялық ресурстардың резервтік
Тұрақсыз маркетинг
Тұрақсыз трангсакциялық шығындар
Дағдарыс Басқару саясатының ескіруі Жиынтық сұраныстың күрт төмендеуі
Негізгі қордың ескіруі өнд-тік тауарға сұраныстың төмендеуі Ресурстарға
Заемдық қордың үлкен мөлшері Тауар алмастырушы өнд-ң дамуы
Тұрақсыз маркетинг Талғамның өзгеруі Стратегиялық Рес.кеңіс.жоқтығы
Қазақстан Республикасының «Банкроттық»туралы заңы 21 қаңтар 1997 жыл
С.И.Берлин «Теория финансов» 232стр Москва 2000
И.В.Сергеев « Экономика предприятия» Москва 19997 291стр
.Мамаев С. Модельный анализ неплатежеспособности и банкротства предприятий//Транзитная
2