МАЗМҰНЫ
Кіріспе ----------------------------------------------------------------------------------3
І. ҚР салық жүйесіндегі тұрғын үй мақсатындағы жерлерге
1.1.ҚР салық жүйесіндегі салықтың экономикалық мәні --------------------5
1.2.ҚР тұрғын үй мақсатындағы жерлердің ерекшеліктері ------------------6
ІІ. Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салуды есептеу
2.1.Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салу субъектілері мен
2.2. Тұрғын үй мақсатындағы жерге салық ставкасы және
ІІІ. ҚР тұрғын үй мақсатындағы жерлерді, жерлерге салық
3.1.ҚР тұрғын үй құрылысын жетілдірудегі мәселелер --------------------18
3.2. Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салудағы мәселелерді
Қорытынды ---------------------------------------------------------------------------22
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ------------------------------------------------30
КІРІСПЕ
Жер салығы адамзат өркениетінің әр қилы даму кезендерінде
Қазіргі кезде, нарыктық даму жағдайындағы экономика талаптарына сай
Жер салығын алу барысында жерді ұтымды пайдалану, жерге
Тағы бір ескеретін жәйт, жерлерге салық салу кезінде
Қазақстан Республикасының аумағындағы жерлердің мынадай санаттарына:
1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге;
2) елді мекендердің жерлеріне;
3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлеріне, сауықтыру, рекреациялау
5) орман қорының жерлеріне;
6) су қорының жерлеріне;
7) запастағы жерлерге салық салынады.
Салық кодексінде көзделген жәйттерге орай, салық салу мақсатында
1) тұрғын үй қоры мен оның жанындағы құрылыстары
2) тұрғын үй қоры мен оның жанындағы құрылыстары
Сонымен қатар, бірден айта кететін маңызды жәйт, егер
1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
2) орман қорының жерлері;
3) су қорының жерлері;
4) запастағы жерлер салық салудан босатылады. Аталған жерлер
І. ҚР салық жүйесіндегі тұрғын үй мақсатындағы жерлерге
1.1.ҚР салық жүйесіндегі салықтың экономикалық мәні
Жер салығы меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын,
Жер салығы бойынша салық салу объектісіне жер учаскесі
Темір жолдар, оқшаулау белдеулері, темір жол станциялары, вокзалдар
Электр беру желілері мен кіші станциялар тіректері алып
Мұнай құбырлары, газ құбырлары алып жатқан жер учаскелерін
Байланыс желілерінің тіректері алып жатқан жер учаскелерін қоса
Жер салығын айқындауға қажетті салық базасы ретінде жер
Жеке меншік құкығындағы, тұрақты жер пайдалану құқығындағы, сондай-ақ
Тұрақты жер пайдалануға және өтеусіз уақытша бастапқы жер
Жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын құжаттарда
1.2.ҚР тұрғын үй мақсатындағы жерлердің ерекшеліктері
Қазақстан Республикасында мынадай жер учаскелері:
1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы аландар, көшелер, өткелдер,
2) ортақ пайдалануға бөлінген белдеудегі мемлекеттік автомобиль жолдарының
3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған объектілер
4) Салық кодексінің 138-140-баптарында белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны
Салық кодексінің 324-бабының әмірлі талаптарына сәйкес мынадай заңды
1) бірыңғай жер салығын төлеушілер шаруа (фермер) қожалықтарына
2) мемлекеттік мекемелер;
3) салық режимінің екінші моделі бойынша салық салу
4) қылмыстық жазаларды атқару аясындағы уәкілетті органның түзеу
5) тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы
6) тұрғын үй қоры, соның ішінде оның
7) діни бірлестіктер жер салығын төлеуден босатылған. Жер
Жекеше (қосалқы) үй шаруашылығын, бағбандық және саяжай құрылысын
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы қыркүйектің 2-сіндегі (№890)
Астана
Алматы
Актау
Актөбе
Атырау
Қарағанды
Көкшетау
Қостанай
Қызылорда
Павлодар
Петропавловск
Талдықорған
Тараз
Орал
Өскемен
Шымкент
мөлшерінде белгіленген.
Жер учаскесін иелену құқығы немесе пайдалану құқығы тоқтатылған
Салық жылы ішінде елді мекенді қоныстың бір санатынан
Елді мекен таратылған және оның аумағы басқа елді
Салық төлеушілер орналасқан жер учаскелері бонитетінің балдарын анықтау
Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша салық
Жер салығын төлеу бойынша салық міндеттемелері туындаған күннен
Салық кодексінің 324-бабы 3-тармағының 2), 4) тармақшаларында аталған
Ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін салықтық міндеттемелері
Салық кодексінің 324-бабы 3-тармағының 2), 4) тармақшаларында аталған
Салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша міндеттемелер өзгерген
Салық салу объектілеріне құқықтар салық кезеңінің ішінде берілген
Осы құқықтарды беретін тұлғаның жер учаскесіне іс жүзінде
Салық төлеуші салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі
Бірнеше салық төлеушілердің пайдалануындағы үйлер, құрылыстар мен ғимараттар
Салық кодексінің 324-бабы 3-тармағының 4) және 7) тармақшаларында
Тұрғын үй қорының құрамындағы жылжымайтын мүлікті заңды тұлға
Салықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жекелей салық
ІІ. Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салуды есептеу
2.1.Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салу субъектілері мен
Бұл бөлімде меншікке салынатын салықтар, яғни жер салығы,
Жер — белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан
Барлық жерлер салық салу мақсатында олардың арналған нысанасы
1) ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;
2) елді мекендер жерлері;
3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық
5) орман қорының жерлері;
6) су қорының жерлері;
7) запастағы жерлер.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан
1) тұрғын үй қоры, соның ішінде
2) тұрғын үй қоры, соның ішінде
Жердің мынадай санаттарына салық салынбайды:
1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
2) орман қорының жерлері;
3) су қорының жерлері;
4) запастағы жерлер.
Осы аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
2.2. Тұрғын үй мақсатындағы жерге салық ставкасы және
Жер салығын есептеу үшін:
1) меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз
2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті оргад жылдың
Жер салығын төлеушілер:
1) жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар
2) тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу
3) бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық
4) заңды тұлғалардың жоғары да белгіленген құқықтарда салық
Жер салығын төлеу барлық жер иелері, жер пайдаланушылар,
Жер салығын салу объектілері
• жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын
- пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін жер
• жер учаскесіне құқықты кәландыратын құжаттар болмаған жағдайда,
• лизинг алушы қаржы лизингі шартына сәйкес
Жер салығында жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік
Мына төменде аталынғандар салық салу объектісіне жатпайды:
1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері,
• алаңдар, көшелер, өткелдер, жолдар, жағалаулар;
• парктер, скверлер, бульварлар;
• су қоймалары, жағажайлар;
• зираттар;
• халықтың мұқтаждарын қанағаттандыруға арналған өзге
2) ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі
- жер алаптары, көлік жүріп өтетін тарамдар;
- жол салымдары, жасанды құрылыстар, жол бойындағы резервтер
• жол қызметінің қызметтік және тұрғын үй-жайлары;
• қардан қорғау екпелері мен жасыл желектер
3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған объектілер
4) белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны іске асыру үшін
Жекелеген жағдайларда салық салу объектісін
1. Темір жол көлігі ұйымдары үшін салыц салу
2. Энергетика және электерлендіру жүйесі ұйымдары үшін
3. Мұнай мен газ өндіруді, тасымалдауды жүзеге асыратын
4. Байланыс ұйымдары үшін салық салу объектісі болып:
Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы —
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын жер салығының базалық
Жеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы) үй шаруашылығын, бағбандық және
көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда - 0,01
көлемі 0,50 гектардан асатын алғанда - 0,01 гектар
Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін пайдаланылатын ауыл шаруашылық мақсаттарына
Елді мекендердің, өнеркәсіптің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың орман
Елді мекендердің жерлеріне (үй іргесіндегі жер учаскелерін қоспағанда)
Елді мекендердің (үй іргесіндегі жер учаскелерін қоспағанда) жерлеріне
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатып базалық салық ставкалары.
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары
Астана, Алматы қалалары және облысты маңызы бар қалалар
көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда —
метрі үшін 0,20 теңге;
көлемі 1000 шаршы метрден асатьш алаңға-1 шаршы метрі
Үшін 6,00 теңге.
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден
2) басқа елді мекендер үшін:
• көлемі 5000 шаршы метрге дейін
• көлемі 5000 шаршы метрден асатын
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 5000 шаршы метрден
Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын салъық
Елді мекендер шегінде, бірақ селитебті аумақтан тыс (аэродромдар
Елді мекендер шегінде орналасқан, аэродромдар алып жатқан өнеркәсіп
ІІІ. ҚР тұрғын үй мақсатындағы жерлерді, жерлерге салық
3.1 ҚР тұрғын үй құрылысын жетілдірудегі мәселелер
Тұрғын үй құрылысы — жалпыұлттық сипаттағы барынша маңызды
Тұрғын үй саясатын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы
Болжамға сәйкес Мемлекеттік бағдарламаның аяқгалуына қарай көзделіп отырған
45 мың жұмыс орнын ашу тапсырмасында 60 мың
Мемлекет басшысының 2007 жылғы 28 ақпаңдағы "Жаңа өлемдегі
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі №
Тұрғын үй құрылысының қазіргі заманғы жай-күйін талдау
Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға
2005 жылы — 5,04 млн. шаршы метр
2006 жылы — 6,19 млн. шаршы метр
Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде халықтың әлеуметтік қорғалатын жігі үшін
Екі жыл ішінде жергілікті атқарушы органдарға ипотекалық тұрғын
Мемлекеттік: бағдарламаға сәйкес 2005-2007 жылдары қолжетімді тұрғын үй
Алыңып тасталған қаражаттың орнын толтыру мақсатында "Қазақстан Республикасы
Өткен кезең ішінде, неғұрлым арзан тұрғын үй ретінде
2005 жылы ЖТҚ шеңберінде 2,5 млн. шаршы
2006 жылы тұрғын үй құрылысы салынатын аудандардағы
ЖТҚ аудандарына 22,8 млрд. теңге бөлу көзделген.
2005-2006 жылдары жеке меншік нысанындаш кәсіпорындар мен ұйымдар
Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру барысында оған үш жылдың
Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үиметі
Жеке құрылыс салушылардың жалга берілетін тұрғын үйлер салуы
Тұрғын үйдің жалға берілетін секторын цамытуга жағдай жасауды
Сонымен қатар Мемлекеттік бағдарламаның әлсіз жақтары: жеке тұрғын
Кредиттік қаражат есебінен салынып катқан тұрғын үйді есепке
3.2. Тұрғын үй мақсатындағы жерлерге салық салудағы мәселелерді
Кеңес дәуіріндегі тұрғын үйді қаржыландыру жүйесі тұрғын үй
тұрғын үй саласына қатысты құқықтық нормаларға қажетті өзгерістер
тұрғын үй құрылысын және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтарды қаржыландыру
монополиясыздандыру;
тұрғын үй құрылысының құнын төмендету және оны халыққа
тұрғын үй құрылысының процессіне қатысушьшарға және бұл процесске
тұрғын үй саласында жалға алуды кеңейту шараларын жүзеге
құрылыс индустриясы базасын жаңғырту;
тұрғын үй құрылысына арналған жер төлімшелерін бөлу және
әлеуметтік, инженерлік және көлік инфрақұрылымынын тұрғын үй құрылыстарын
мемлекеттің тұрғын үй саясатын жүзеге асыруы үшін тиімді
тұрғын үй және жылжымайтын мүлік нарығының инфрақұрылымын дамыту.
Тұрғын үй құрылыс саласындағы инвестициялық мүмкіндіктердің құлдырауы көптеген
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесі бұл тұрғын үй
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесі үш басты қызмет
1) тұрғын үй
2) тұрғын үй несиелерін беру және оларға қызмет
3) инвестордың қызметін атқару.
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің өзге экономикалық механизмдер
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің құрылымдық элементтеріне мыналарды
тұрғын үйді ипотекалық несиелеу түрлері;
тұрғын үйді ипотекалық несиелеу субъектілері;
тұрғын үйді ипотекалық несиелеу объектілері;
тұрғын үйді ипотекалық несиелеу принциптері;
тұрғын үйді ипотекалық несиелеу шарттары;
тұрғын үйді ипотекалық несиелеудің ұйымдастырушылық-экономикалық негізі немесе несиелеу
Тұрғын үй ипотекалық несиелеу жүйесінің негізгі элементіне оның
- қарыз алушылар;
- несие берушілер;
- риелторлық және
- инвесторлар;
- үкімет.
Бұл аталған субъектілер тұрғын үйді ипотекалық несиелеу нарығының
Кестеден көріп отырғанымыздай тұрғын үйді ипотекалық несиелеу нарығында
Отандық тәжірибеде тұрғын үй ипотекалық несиесін берушілерге
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің келесі бір элементіне
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу объектісіне тұрғын үй несиесін
1) тұрғын үй құрылысына арналған
2) тұрғын үй құрылысына және қайта құруға
3) тұрғын үйді
Отандық банктік тәжірибедегі ипотекалық несиелеу ерекшеліктерін сәйкес аталған
Сонымен қатар, айта кететін бір жәйт, егер де
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің келесі элементіне ипотекалық
Тұрғын үйді ипотекалық несиелеудегі қамтамасыз ету заты —
ҚОРЫТЫНДЫ
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың жүргізіп отырған саясатындағы ең басты
Қазіргі кезде, нарыктық даму жағдайындағы экономика талаптарына сай
Жер салығын алу барысында жерді ұтымды пайдалану, жерге
Жер салығы жөнінде жеңілдіктер берудің нақты мерзімі әрбір
Салық кодексінің 324-бабы 3-тармағының 4) және 7) тармақшаларында
Тұрғын үй қорының құрамындағы жылжымайтын мүлікті заңды тұлға
Салықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке салық
Жер учаскесін иелену құқығы немесе пайдалану құқығы тоқтатылған
Салық жылы ішінде елді мекенді қоныстың бір санатынан
Елді мекен таратылған жағдайда жэне оның аумағы басқа
Салық төлеушілер орналасқан жер учаскелері бонитетінің балдарын анықтау
Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша салық
Пайдаланылған әдебиеттер
1. ҚР КОНСТИТУЦИЯСЫ
2. ҚР-ң Салық кодексі, 2005
3. ҚР – ң Жер туралы
4.Стамқұлов – Жер құқығы туралы заң//Алматы – 2003
5. Ходжиев – Земельное право
6. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
7. Қазақстан Республикасының "Салық және бюджетке төленетін басқа
8. Иманбаев Н. Салықтық құқық, Алматы –
9. Кәсіпорындарға салынатын салық// Қаржы – қаражат- 20001
10. ҚР-ң қаржы министрлігінің қазынашылық комитеті жайлы
11. ҚР-нің Қаржы министрлігінің Қазыналық Депортаменттің бұйрығымен бекітілген,
12. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы// Алматы –
13. "Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы" Заңы
Егемен Қазақстан. 2007,08.03 (1)
Егемен Қазақстан. 2007,10.03 (2)
Егемен Қазақстан. 2007,08.25 (2)
Егемен Қазақстан. 2007,09 3(4)
Егемен Қазақстан. 2007,08 бет 25 (5)
30