Жоспар.
Кіріспе.......................................................................................................................3
І Тарау.Гуманитарлық ғылымдар жүйесіндегі девионтологияның орны.
1.1. Девиация түсінігі, себептері мен бағыттары.................................................5
1.2. Девиация теориялары.......................................................................................7
ІІ Тарау. Девианнттық іс-әрекеттің негізгі формалары.
2.1.Қылмыскерлік..................................................................................................10
2.2.Нашақорлық.....................................................................................................15
2.3.Маскүнемдік.....................................................................................................19
2.4.Жезөкшелік......................................................................................................21
2.5.Суицид..............................................................................................................24
Қорытынды............................................................................................................29
Пайдаланған әдебиеттер.......................................................................................31
Кіріспе
Девиация туралы айтқанда, ол ішкі іс - әрекет
19 ғ аяғы мен 20 ғ баында
Кернекті американ психологы және дәрігеріУильям. X. Шелдон адам
Екі жүз жасөспірім жігіттердің іс - әрекеттерін
Мұндай биологиялық теориялар.ХХ басында атақты болды, кейін басқа
Алынған мәліметтердің ішінде кейбір ақыл - ойдың бұзылуы,
Девиацияның социологиялық кең түсіндірмесін алғаш ұсынган Э.Дюркгейм. Ол
Девиацияға конфликтологиялық түсіндірме беруші социологтар тобы өздерін «радикалды
І Тарау. Гуманитарлық ғылымдар жүйесіндегі
девионтологияның орны.
1.1.Девиация түсінігі, себептері мен бағыттары.
Девиантты мінез-құлықтың мәнін түсінудің басты шарты ретінде "норма"
Әлеуметтік норма-нақты қоғамда тарихи қалыптасқан жеке адамның, әлеуметтік
Көптеген жағдайларда ауытқыған мінез-құлық әлеуметтік санкцияға жатады. Тәртіп
Тар мағында алғанда, девианттық мінез-құлық қылмыстық жазалауға жатпайтын,
Кең мағынада алғанда девианттық мінез-құлыққа қарсы барлық формалар
Девианттық іс-әрекеттің негізгі формаларына қазіргі қоғамда қылмыскерлігі, нашақорлығы,
Субдени түсіндірмеге орай девиация индивидтің субмәдениетпен өзін -
Беккер концепциясы «Стигматизация теориясы» деп аталып әсерлі топтардың
Көптеген адамдар қоғамның қабылдаған нормалары мен іс -әрекет
1.2. Девиация теориялары.
Девияциядағы биологиялық теория қоғамдағы криминологиялық зерттеу негізінде
Биологиялық теорияның авторы, қылмыстық социологияның негізін салушы итальяндық
Оның теориясы тез әйгілі болды. Бірақ социология мен
1980 жылы өткізілген криминалдық жүріс-тұрысқа бейімділікті зерттеудің көпшілігі
Мойер агрессивтік реакция жүйке жүйесін қоздырудың төменгі бағасы
Ломбазо бағытының жалғасы, Кречмер мен Шелдонмен бірігіп жасалған
1.Мезоморфтық.
2.Эктоморфтық.
3.Эндоморфтық.
1960 жылдары көптеген зерттеулер криминалдық әрекет жасаған тұлғалардың
Девиацияның социологиялық кең түсіндірмесін алғаш ұсынган Э. Дюркгейм.
Әлеуметтік байланыстың, оның сипаты мен түрлерінің сипаттамасына Э.Дюргеймнің
Статистикалық мәліметтерді сараптай келе, Э.Дюргейм бірқатар заңдылықтарға оқырмандардың
Э.Дюргейм өзін-өзі өлтірудің жеке типологиясын жасады:
1.Эгойстік өзін-өзі өлтіру.
2.Альтуристік өзін-өзі өлтіру.
3.Аномиялық өзін-өзі өлтіру.
Аномия сонымен қатар неке-отбасы қатынастарын қозғады. Ол
Аномия теориясы зерттеушілер .еңбектерінде өз жалғасын тапты. Девиацияның
Робер Мертон Э.Дюргейм енгізген ономия концепциясына бірнеше өзгертулер
Мертонның еңбегіне сүйенсек адамдардың қаржылық жетістікке қол жеткізу
ІІ Тарау. Девианттық іс-әрекеттердің негізгі формалары.
2.1.Қылмыскерлік.
Девианттық іс-әрекеттің негізгі формаларына қазіргі қоғамда қылмыскерлігі, нашақорлығы,
Социология қылмыскерлікті қоғамды талқандаушы әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырады.
Өз нормасы бар жеке топтар бар. Бұл топтың
Шиллердіңң ойынша, қоғамның төменгі қабатында субмэдениет жарқын көрініс
Мұның бәрі тұрақтылықты талқандап, бірыңғайлықтың бұзылуы, әлеуметтік байланыстардың
Дюркгейм девиацияны конформизм секілді табиғи деп есептейді. Нормадан
Атақты әлеуметтік антрополог Г.Линпгон модальды және нормативті жеке
Қылмыскерлікті кәмелетке толмаған жастар жиі жасайды.
1.Жәбірленуші үлкендер құқық қорғау органдарына шағымдана бермейді.
2.Қымыскерліктің маңызды бөлігі өз ортасында болғандықтан бұл оқиғаларды
3.Құқық қорғау органдарының мүның барлығына күші және қүралдары
Екіншіден, жас ұрпақтар арасында қылмыстың белсенділігі кәмелетке толмағандарда
Үшіншіден, кәмелетке толмағандар топтасып әрекет жасайды.
Төртіншіден, жастармен кәмелетке толмағандар қылмысы үлкендерге қарағанда күресуге
Жасөспірімдер мен жастар арасындағы қылмыскерліктің кейбір тенденцияларын бөліп
1.Қылмыскерліктің жасару процесі: ереже бойынша кәмелетке толмағандарды қылмыс
2. Жастар топтасқан қылмысқа жақын болуы жиі кездесуде.
3.Рецидивтің көбеюі. Соңғы жылдары 40 пайыз асады 4.
4.Әскери қылмыс санының өсу эәскери прокуратураның
6. Ауыр қылмысмкерліктің өсуі.(қасақана кісі өлтіру, өлтіруге ұмтылу,
Жалпы алғанда 14 пен 24 жас аралығындағы жастардың
Өмір деңгейінің төмендеуі, нашақорлықпен маскүнемдіктің өсуі уақыт өте
Қылмыскерліктің себептері девианттық іс-әрекеттің басқа да жалпы себептерінен
- Отбасындағы кері құбылыстар 30-40% қылмыстық оқиғалар
- Жақын ортадағы кері қүбылысар тұрмыстық, оқу,
- Жастар ортасына қоғамдық құндылықтарға сәйкес емес стереотип
- Криминогенді мағынадағы педагогтардың оқушыларга жағымды идеалда үйрете
Осы жағдайлардың барлығы криминогенді жеке тұлғаны қалыптастырып оқуға
Қылмыскерліктің негізіне көбнесе жанжалдар жатады: тұрмыстық жеке тұлғалар
Мемлекет аралық, ұлтаралык, жанжалдар жағдайында қылмыскерлік гүлденіп дамиды
Грузин -абхаз- осетиндік жанжалдар нәтижесінде 860 қылмыстык іс
1989ж. Ферғанада ұлттықжанжал кезінде (Өзбекістан) 107 адам өліп,
Ресейдің өте кримииагенді ауданы Шешенстан Республикасы болып табылады,
2.2. Нашақорлық.
Жастар арасындағы нашақорлық қазіргі қоғамда дабыл қағатындай кең
Елімізде ( ТМД) жас нашақорлар саны өсуде: 1992ж
Бүгінгі күні жастар нашақорлығы ұлттық қауыпті дерт болуда.
Сауалнаманың келесі сұрақтарының бірі: " косякқа кіргізу" сөзінің
Сауалнаманың " Егер сіздің денсаулығыңызға зиан болмаса жэне
Соңғы жылдары жастар нашақорлыгы элеуметтік-демографиялық қүрылымы аса өзгеріске
Қазіргі кезде наша саудасы негізгі екі себепке байланысты
Ішкі нарыққа наша торабы орта азиялық бағыттан келеді
Бәрімізге белгілі , КСРО-ға алғашқы наша
Наша тағы бір бөлігі мак сабыны, Украина территориясынан
Наша қолдану проблемасын жалпы ұлттық дерт ретінде
Қоғамның әлеуметтік тұрақтылығына төнген қауіп ұлттың денсаулығына қатер
2.3. Маскүнемдік.
Адамзат баласына сонау ерте заманнан бері мас қылатын
Статистика соңғы кездерде әйелдер арасында алкоголизмнің ауратындардың көбейгендердің
Қоғамдағы алкоголизге қарсы күрес тарихында екі бағытты анықтауға
Алкоголизмге күрес тарихы мен кейбір елдердегі кұрғақ заңды
Алкогольді қолданудың түрлі аспектілерін қарастыра отырып біз оның
1.Алкогольді түрғындардың жаны мен қүрылымына қолдану деңгейі.
2.Спирттік ішімдікті қолдану нәтижесінің жалпы әрекет мінездемесі.
Алкогольді қолдану деңгейі оның пайдалану құрылымы бар, мәселен,
Ерте жастағы маскүнемдік бірнеше себептерге орай қауыпты: алкогольдің
2.4.Жезөкшелік.
Жезөкшелікті жыныстық қатынас арқылы ақша табу мақсатында ұсыну
Қазіргі заманғы жезөкшеліктің шешуші белгісі бұл әйелдер мен
Жезөкшелерді катигориясына қарай кәсіби сендіру мен жұмыс жағдайына
"Кездейсоқ" жезөкшелер- жиі айналысып қызмет үшін үнемі ақша
Көшедегі жезөкшелер-көшеде жұмыс істейді. Телефон арқылы шақыратын қыздар
Үй жезөкшесі-бұл клуб немесе бардельде жұмыс істейді. Массажистер
Көптеген әйелдер жезөкшелікпен бартер негізінде айналысатындары да бар.
1951 ж. БҰҮ қабылдаған резолюцияда жезөкшелікті үйымдастырушылар, итермелеушілерді
Жезөкшелікке балалар жиі тартылады. Социологтар осы, балалар жезөкшелігіне
Жезөкшелікпен айналысушы балалардың үш негізгі каегориясын бөліп алуымызға
1." Қашқындар" - бұлар үйлерін тастап кеткендер және
Жезокшелікпен
1. «Қашқымдар»- бұлар үйлерін тастап
2. «Қыдырмалар»- бұлар көбнесе ез үйінде
3. «Бас тартылғандар»- бүл
Балалар жезөкшелігі қаншалықты кең таралган? Бүл проблема жүз
Швед институтиның балалар ісі жөніндегі бөлімінің мәліметтері бойынша,
Соңғы кезде
2.5.Суицид.
1998 жыл 1 қыркүйекте атақты Иванушки International музыкалық
Өз-өзін өлтіру, туылғаннан бастап тірі жандарға қатысты өз-өзін
Әртүрлі қоғамда және мәдеиеттерде ез-өзін өлтіруге ұмтылған болды
Бұл проблемаға деген үлкен қызығушылық қақарамастан XIX ғ.
Э. Дюркгейм - алғашқы өз-өзін өлтіру феноменін социолгиялық
Өкінішке орай, біздің елде суицидологияға катысты кең пәнаралық
Қазіргі әлемде өз- өзін өлтіру жол-көлік апатынан қайтыс
Өзін-өзі елтірудің анықтамасы. Өз- өзін өлтіру, суицид, суицидтік
Өз-өзін өлтіру
Осы адам өлімінің үш түрі ұқсас және күштеулі
Өз-өзін өлтіру мәнін анықтау үшін оның қоғамдағы бағасын
Алайда, Э. Дюркгеймді келтірсек, «өз-өзін өлтіру орны адамның
Өз-өзін өлтіру қоғамда жеке тұлғалар арасындағы проблемалардың бар
Біздің ғасырымыздың соңына таман суицид қарқыны өсуде, бұл
Екі ғасыр бойы философтар мен социолгтарда қызығушылық туғызған
Қазіргі медиктермен микробиологтар , химик - органиктар ,
Біз байқағанымыздай суицид - таза ерлер құбылысы. Өзін
Бұл жерде ескеретін мәселе, француз зерттеушілері К.Понро мен
Қорытынды
Заңды білу-заман талабы. Өйткені, құқықтық тәрбие берудің маңыздылығы
Пайдаланған әдебиеттер.
1.Джаманбалаева.Ш.Е. "Особенности социолизации подростающего поколения". Алматы. 2002. [1]
2.Козымбетова.Д.К. "Девиантное поведения моложежи как обьект социологического исследования".
3.Әбсаттаров.Р. Аженов.М. "Әлеуметтану". Алматы. 2003.
4.Оданова Роза. Социология теориялары және тарихы. Шымкент.
2004. [3] 30-31 бет.
5.Э.Дюргейм. "Норма и потология". Москва. 1992. [4] 10-15
5.Джаманбалаева. Ш.Е. "Общество и подросток", социлогически аспект девиантного
6.Коэп А. "Исследования проблем социальной дезорганизции и отклоншегосия
7.Жастар – қоғамның белсенді күші. «Егемен
8.Молдағалиев Б. Студент жастар және
9.Әйтімбет. Жастардың ойында не барын
10.Икенов Ахмет. Әлеуметтану негіздері. Алматы. Экономика. 2004.
11.Жастар тәрбиесіндегі патриоттық тәрбие. «Ізденіс.
[5] 182 б.
12.Рахметов Қ.Ж. Социология. Алматы. Өлке. 2005.
13.Мұсылман дініндегі неке және
2