МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
I Шағын кәсіпкерліктің экономикалық мәні және аймақтық бизнес
1.1 Шағын кәсіпкерліктің экономикалық мәні және маңызы
1.2 Аймақтық бизнес саясатын жүзеге асыру механизмдері
1.3 Аймақтық саясатты жүзеге асырудың шетелдік тәжірибесі
II Қазақстан Республикасының аймақтарында шағын кәсіпкерліктің дамуының қазіргі
2.1 Қазақстан Республикасының аймақтарында шағын кәсіпкерліктің дамуын талдау
2.2 Аймақтық бизнес саясатының орындалу барысын талдау
III Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің даму болашағы мен
3.1 Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің дамуын мемлекеттік қолдау
32. Шағын кәсіпкерліктің даму кедергілері және оны шешу
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Кез келген елдің экономикасының динамикалық өсуінің, дамуының қозғаушы
Президентіміз Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауының қорытынды бөлімінде
Сонымен қатар, «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыруы: Жалпыға бірдей еңбек қоғамына
ҚР Президентінің «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты»
Сондықтан да, жоғарыда айтылған мәселелер аясында қол тигізер үлкен
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің дамуы, ең өзекті
Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту – нарықтық дамудың кепілі.
Нарықтық экономика жағдайында шағын және орта бизнес – шаруашылық
Дипломдық жұмыстың өзектілігі: Қазіргі таңда елімізде әлеуметтік-экономикалық даму
Кәсіпкерлікті дамыту, әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың экономикада жүргізіп отырған саясатының
Сондықтан, Президент Н.Ә.Назарбаев 2008 жылғы «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру
Себебі, қазіргі экономиканың даму сипаты мемлекеттік тұрғыдан реттелетін экономикалық
Шағын және орта кәсіпкерлік төңірегінде көптеген мәселелердің көтерілуі оның
Дипломдық жұмыстың мақсаты: мәнін ашу және ұсыныстар жасау
Дипломдық жұмыстың міндеті мазмұнын ашу
- шағын және орта кәсіпкерліктің теориялық алғы шарттарын зерттеу;
- шағын және орта кәсіпкерлік секторын сараптамалау мен зерттеудің
- аймақтың статистикалық деректерінің сараптамасын өткізу;
- шағын және орта кәсіпкерліктің дамуын басқарудың әдістерін оңтайландыру
- шағын және орта кәсіпкерлікті ынталандыратын мемлекеттік және қоғамдық
Дипломдық жұмыстың объектіс
Шағын кәсіпкерліктің экономикалық мәні және
Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастарға өту кезінде шаруашылықтың әртүрлi формаларын
Республика Президенті Н.Ә. Назарбаев кәсіпкерлердің оныншы форумында,
Кәсіпкерлік теориясы ғасырлар бойы дамыды,
Ғылыми термин түсінігінде «кәсіпкер» экономика
Кәсіпкерлік ұғымын зертеуге тұңғыш ден
ХХ ғасырдың басындағы капиталистік елдер
Й. Шумпетер кәсіпкерлер деп әр
А.Смит шағын кәсіпкерлік пен кәсiпкер
Осылайша ғасырлар бойы кәсіпкерліктің теориялық
Қазіргі таңда кәсіпкерлікті жандандыру процесі
Кәсіпкерлік қызметтің Қазақстан Республикасында заңдылық
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік
Өндірістік кәсіпкерлікке – тұтынушылардың кейіннен сатып алуына тиісті өнім
Коммерциялық кәсіпкерлікке – қызмет түрін сипаттайтын, оның мазмұнының мәнін
операциялары жатады.
Қаржылық кәсіпкерлік – коммерциялық кәсіпкерліктің бір түрі, сондықтан оның
Мемлекеттік кәсіпкерлікті, әсіресе шағын кәсіпкерлікті
Нарықтың әр түрлі аймақтарын жеңіп
Шағын кәсіпкерліктің нарық жағдайында алатын
Халықаралық банктің мәліметтері бойынша кәсіпорындарды
Құрамына экономикасы жоғары дамыған елдер
Қазақстан Республикасының «шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік
және қызметкерлернің орташа жылдық саны
Заңды тұлға құрмайтын жеке кәсіпкерлер,
- толық серіктестік;
- коммандиттік серіктестік;
- жауапкершілігі шектеулі серіктестігі;
- қосымша жауапкершілігі бар серіктестік;
- өндірістік кооператив.
Шағын кәсіпорындар 2 типке бөлінеді:
кеңес берушілер, гүл дүкендері, пиццериялар
жаңа тез өсетін кәсіпорындар. Олардың
1 сурет- Кәсіпкерліктің түрлері.
Нарықтық жағдайда шағын кәсіпкерліктің орны
Компъютерлер мен электронды техникалық енгізілуі
Қызметкерлердің көбі ірі фирмаларды тастап,
Шағын кәсіпкерлікте әйелдердің үлкен ағымы.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, шағын кәсіпкерлік
шаруашылықтың жергілікті жағдайларына тез бейімделу;
шағын кәсіпкерлік субъектілерінің істі жүргізу
шешімдер қабылдауда және оларды шешудегі
қызметін іске асыруда шығындардың жоғары
өзінің идеяларын іске асырудағы, қабілеттілігін
алғашқы капиталға төмен қажеттілік және
меншік капиталының жоғары айналымдылығы.
Сонымен, Халықаралық еңбек бюросының баяндамасында
деп берілген: шағын кәсіпорвндар ірі
Шағын кәсіпорындар иелері қор жинауға
Шағын кәсіпкерліктің маңыздылығын Елбасымыз Н.
Яғни шағын кәсіпкерлік – бұл шаруашылық
ететін, өзін - өзі ұйымдастыру және
Шағын кәсіпкерліктің рөлі туралы айтатын
- тұрғындардың тауарға (жұмысқа, қызметке)
жақсы қамтамасыз етілуіне әсерін тигізетін
ассортиментті кеңейту мен тауарлар, жұмыстар,
тауарлар өндіру мен қызмет көрсетудің
экономиканың құрылымдық қайта құрылуына себеп
өндірісті дамытуға тұрғындардың өз қаржысын
қосымша жұмыс орындарын құру, жұмыссыздық
ірі өндіріс белгілі шектеулер қоятын
ғылыми – техникалық прогресті жетілдіру;
жергілікті шикізат көздері мен ірі
ірі кәсіпорындар қызметіне жабдықтаушы ұйымдар, остнаскалар
мемлекетті рентабельділігі төмен және шығынды
Шағын кәсіпкерліктің осы және тағы
Нарық жағдайында кәсіпкерлік қызметпен айналысу еркіндігі кәсіпкерліктің қалыптасу мен
Үстіміздегі жылдың (2006жыл) 31-қаңтарында Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы»
Шағын кәсіпкерлік субъектілері :
Заңды тұлға құрмаған, қызметкерлерінің жылдық орташа саны
Шағын кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес
Заңды тұлға құрмайтын дара кәсіпкерлік, сондай-ақ мынадай ұйымдық-құықтық нысандардағы
өндірістік кооператив
шаруашылық серіктестіктер шағын кәсіпкерлік субъектілері болуы мүмкін.
Шағын кәсіпкерлік субьектілері қызметкерлерінің орташа жылдық саны барлық қызметкерлерді,
Қызметтің бірнеше түрін жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субьектілері ондайларға
Егер бір немесе бірнеше заңды тұлға шағын кәсіпкерлік субъектісінің
Қызметін ойын бизнесі мен шоу бизнес саласында жүзеге асыратын
Шағын кәсіпкерлік субьектілері жоғарыда белгіленген ережелерден асып кеткен жағдайда
Аймақтық бизнес саясатты жүзеге асыру механизмдері
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының ұзақ мерзімге арналған стратегиясы табиғи, әлеуметтік-экономикалық
Қазіргі уақытта республика кеңістігіндегі әлеуметтік-экономикалық даму жағдайларының біркелкі болмауы
Мемелекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік бере
Республиканың қазіргі экономикалық кеңістігі әлеуметтік, экономикалық, экологиялық ерекше мәселелермен
шаруашылықтарының құрылымы экспортқа бағытталған;
индустриялық дамыған;
агроөнеркәсіптік;
дағдарыстық.
Бірінші топ – Атырау, Ақтөбе, Маңғыстау, Батыс Қазақстан, Қызылорда,
Осы аймақ топтары үшін төмендегідей мәселелер кешенін шешу қажет
минералдық шикізат және көмірсутек шикізаттарын кешенді өндірумен өңдеудің
отандық және шетелдік инвесторлар үшін қолайлы инвестициялық климатты анықтайтын
ауылдық аумақтарының дамуындағы «жинақталған» күрделі мәселелерді (әлеуметтік, экономикалық, экологиялық,
Екінші топқа - Шығыс Қазақстан, Павлодар, Қарағанды, Қостанай, Солтүстік
Бұл аймақтарды дамытуда шешуді талап ететін мәселелер қатарына төмендегілерді
шетел инвестицияларын тарту жолымен экспорттық әлеуетті қалыптастыру;
жаңа ғылымды қажетсінетін өнімдер шығаруды ұйымдастыру, жаңа технологиялар негізінде
нарықтық инфрақұрлымды дамытуды жеделдету.
Үшінші топ - Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Қостанай, Жамбыл, Оңтүстік
Олардың әлеуметтік-экономикалық дамуын тұрақтандыру үшін келесідей мәселелер өз шешімін
ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру үшін тимді мамандандыруды жүзеге асыру;
ауыл шаруашылық өнімінің жоғары сапалылығын және экспорттық әлеуетінің өсуін
тұтыну нарығын тепе-тең түрде дамыту мақсатында, тұтыну заттарын өндіретін
Төртінші топқа - Атырау, Маңғыстау, Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан облыстарының
экологиялық дағдарыстың тереңдеу үрдісінің алдын алу;
осы аймақтарда тұратын халықтардың өмір сүру сапасын және деңгейін
қоршаған табиғи ортасы адамдардың денсаулығына өте қауіпті ауылдық аймақтардан,
шетелдік техникалық және гуманитарлық көмектерді тарту және оларды тиімді
Мемлекеттік қолдауды талап ететін, дағдарысты қалалардың тізімінде, 1997 жылдан
Аймақтағы дағдарыстың нақты белгілері мынадай:
өндіріс қарқынының төмендеуі;
халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі (жан басына шаққандағы табыстың
жұмысбастылыққа қатысты жағымсыз тенденциялардың етек алуы (жұмыссыздықтың жоғары деңгейі);
демографиялық, экологиялық, әлеуметтік қызыметтер көрсету саласындағы мәселелердің күшеюі және
Аймақтар дамуның немесе дамымауының, негізгі себептері мен міндеттері.
Мемлекеттегі әрбір аймақ өзімен - өзі жеке дами
еліміз аймақтарының табиғи - климаттық жағдайының айырмашылығы;
аймақтың өнімділігін анықтайтын табиғи ресурстарды пайдалану бағыты, саласы және
аймақтың орналасуының «күрделі» жағдайы, соның әсерінен шығындар артып, бағаның
инновация енгізу жағынан артта қалуы, өндірістің ескі құрылымы;
елдің экономикалық даму тенденциясы;
тауар өндірісіне әсер ететін технологиялық даму сатысы;
институционалдық факторлар: жалпы және аймақтық саясаттың нысандары, саяси жағдайды,
орналастырудың физикалық факторлары: аэропорт, көлік жүйесі, өндірістік алаңдардың бар
әлеуметтік мәдени факторлар. Урбанизация деңгейі, халықтың білім деңгейі, ғылыми
орталықпен жүргізілетін макроэкономикалық саясатта аймақтық ерекшеліктердің есепке алынбауы;
орталық пен аймақтар арасындағы өкілеттіліктер мен міндеттерді жіктеу үрдісінің
Қазақстан үшін аймақтық даму мақсаттары ретінде төмендегілерді атауға болады:
Әрбір аймақтағы халықтың тұрмыс-жағдайының деңгейін теңестіру.
2. Дағдарыстық аймақтарды құрлымдық қайта құру. Бірінші мақсаттан айырмашылығы
3. Аймақтардың кешенді дамуын жеке аймақтық мақсаттармен ұштастыру.
4. Тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ету.
Аймақтық саясат деп мемлекеттік басқару органдарының қызметінің маңызды бағытталуын
Мемлекеттің аймақты басқару мәні, ресми құжатарда көрсетілген. Оның
Аймақтық саясаттың тұжырымдамасы оны үш кезеңде қарастыруды көздейді.
І кезең – 1998-2000 жж.
1. Аймақтар біршама тәуелсіздігін қамтамасыз етуге тиісті, саяси, экономикалық,
2. Экономикалық тоқыраулық жағдайын және артта қалған өңірлердің әлеуметтік
3. Елдің барлық аумағындағы экономиканы мемлекеттік ынталандырумен кейбір өңірлерді
ІІ кезең – 2001-2010 жж.
Шешілетін міндеттердің әрі қарай тереңдетілуі:
1. Еңбек және капиталдың, институционалдық және рыноктық инфроқұрылымның өңірлік
2. Шағын және орта қалалардағы шаруашылықты қолдау және
3. Артта қалған ауылдар мен селолардың өркендеуі үшін материалдық
ІІІ кезең – 2011-2030 жж.
1. Экономиканың өңірлік кеңістікті құрылымын қалыптастыру. Оның аумақтық ұжымдарын
2. Өндірістік кешеннің ресурстық – шикізаттық теңдестігін қамтамасыз
3. Аймақтар бойынша өмір сүру деңгейі мен сапасының ақталмаған
Осындай жағдайларда дағдарыстан шығудың аймақтық шаралары республиканың стратегиялық және
Макроэкономикалық денгейдегі аймақтың экономикалық саясаты мемлекетпен оның басқару органдары,
Аймақтық саясатты қалыптастырудың негізі мыналар:
1. мемлекеттің аймақтық саясаттын
елдің өндіргіш күштерді дамыту мен тиімдірек орналастырудың объективті қажеттілігі.
мемлекеттің аймақтық - экономикалық саясатын қалыптастырудың анықтаушы факторы ретінде
Аймақтық экономиканы реттеудің жалпы мемлекеттік тәсілі, республиканың тұтастай аумағында
жергілікті бюджетке аударылатын төлемдер мөлшерін арттыру мақсатында республикалық бюджет
әр түрлі аймақтардың дамуына арналған ашық жәрдем ақылар;
үкімет деңгейінде аймақтық мәселелерді шешу кезінде әр түрлі аумақтық-шаруашылық
Жоғарғы макроэкономикалық денгейдегі мемлекеттің реттеуші күші төмендегі үш бағытта
ұйымдастыру-басқару,
заңды-құқықтық,
қаржы-экономикалық.
Ұйымдастыру - басқару бағытында негізінен аймақтық экономикалық саясатты әзірлеу
Аймақтардың дамуын заң-құқықтық реттеу Конституцияға сәйкес орталық пен аймақтық
Жалпы аймақтық дамуды реттеудің құқықтық негіздері балансталынған ұлттық дамуға
Аймақтық дамуды қаржы-эконмикалық реттеу әлемдік тәжірибеде тексерілген және кең
белгілі бір территориядағы көптеген экономикалық субъектілердің қызметіне әсер ететін,
адрестік реттеуіштер мен микроқұралдар
Аймақтық экономикалық саясаттың микроқұралдары аймақтық экономика субъектілер қызметіне тікелей
Аймақтағы толық және тиімді жүмыспен қамтамасыз етуге қол жеткізу
Капиталға әсер етудің негізгі микроэкономикалық құралы болып әртүрлі инвестициялық
Қазіргі кезде ҚР аймақтары әртүрлі белгілері белгілері бойынша топтастырылады.
Бірінші топқа ЖАӨ және бір адамға шаққандағы өнім көлемі
Екінші топты көмірсутегі минералды ресурстарына бай облыстар құрайды :
Үшінші топ табиғи минералды-шикізат ресурстарына бай және жергілікті щикізатты
Төртінші топқа табиғи ресурсқа бай және біраз ауылшаруашылығында пайдаланатын
Бесінші топтағы облыстарға Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары
Алтыншы топтағы облыстар негізінен аграрлық облыстар-Ақмола, Алматы, Қызылорда, Халықтың
Қ.Р-да аймақтық саясатты жүргізуде қолданылатын механизмдері:
қаржылық механизмдері
әлеуметтік-экономикалық механизмдерді
Нарықтық экономикада қаржылар бүкіл аймақтық шаруашылықтың қызмет етуін ретке
Аймақтың экономикалық әлеуетінің жағдайымен деңгейі қаржылық ресурстарды қалыптастыру мен
Кез келген реформаны, оның ішінде экономикалық реформаларды жүргізу экономикаға,
Жеке аймақтар бюджеттеріне қаражаттардың түсу көлемі мен құрылымына елдегі
Жергілікті бюджеттердің құрылуының қазіргі механизмі Қазақстан Республикасының Конституциясымен, арнайы
Қазақстан Республикасының аймақтық бірегей бюджеті жергілікті бюджет бола отырып,
Аймақтық саясат механизмдерін жүзеге асыру, соның ішінде әлеуметтік –экономикалық
Шағын және орта қалалардың өркендеуі екі – үш өндірістік
аймақ - мемлекет экономикасын тікелей және жанама ресурстары, ғылыми
бұл жерде ұдайы өндіріс пен еңбек ресурстары, қаржылай
басқару органдарының біріккен әрекеті, территориялық өндірісітің дамуына орындаушы органдардың
аймақтың табиғи құзіретіне жоспарлау , қаржыландыру , несиелеу,
Экономикалық механизмге деген қажеттілік ұдайы өндіріс
Әлеуметтік тұрмыс инфрақұрылымның дамуына кәсіпорын мен бірлестіктердің еңбек
- кәсіпорын – аймақтың басты экономикалық көзі болып
- облыс, қала, аудандардағы шаруашылық субъектілердің есеп принціпі мен
- жергілікті бюджеттің қалыптасуы кәсіпорын мен ұйымдардың жұмысының тиімділігіне
Аймақтық жоспар алдындағы зерттеулерді жүргізудің басты мақсаты әлеуметтік
аймақтың дамуының мүмкін болатын қарқыны, деңгейі мен құрлымдық алға
аймақтың ресурсты патенциалын және әлеуметтік –экономикалық дамуын
арнайы бағдарламаларды дайындауды қажет ететін ғылыми –техникалық, әлеуметтік
табиғи ресурстарды пайдалану бағыттары мен жағымсыз құбылыстардың алдын
Аймақтық деңгейіндегі жоспар алдындағы зерттеулер жүйесінің
Аймақтың әлеуметтік- экономикалық жоспарын жүзеге асыру барысында мына
өндіріс пен көмекші салалардың, қызмет көрсету, маманданған салалардың өзара
өндірістік қорлар, еңбек, су, жер және басқа да жергілікті
барлық кәсіпорындардың, ұйымдардың және фирмалардың тиімді жұмыс істеуі үшін
аймақтық халқының өмір сүру жағдайын тұрақты түрде жақсарту, олардың
меншік формасына қарамастан барлық кәсіпорындар мен ұйымдардың қоршаған ортаны
Аймақтық комплексті жоспарының негізгі міндеттеріне сәйкес, аймақты жоспарлы
аймақтық өндіргіштік процессінің дамуын білдіретін , өндіргіштік
блок ;
халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасын, әлеуметтік даму деңгейін
сыртқы экономикалық қызмет , материалды өндіріс саласы тарапынан
Аймақтық әлеуметтік-экономикалық дамуының кешенді жоспарларында кеңейтілген өндірістің
Нарықтық экономикаға кең көлемде өту барысында Қазақстанның әр
- табыс пен шығынның өлшемделуі, яғни шаруашылық қызмет
- табыстардың шығындардан артуы (өзін-өзі қаржыландыруды қамтамасыз ету);
- шаруашылық қызмет нәтижелеріне материалды және моральды жауапкершілік;
- аумақ деңгейінде алынған табыстар есебінен әлеуметтік және аймақ
Қазақстан үшін әлеуметтік-экономикалық даму қарқынын тегістеуге бағытталған мемлекеттік аймақтық
- шаруашылықтарының құрылымы экспортқа бағытталған;
- индустриялық дамыған;
- агроөнеркәсіптік;
- дағдарыстық.
Аймақтардың экономиккалық дамуының және экономикалық рефораларды жүзеге асыру ерекшеліктерін
- Батыс Қазақстан;
- Солтүстік Қазақстан;
- Шығыс Қазақстан;
- Оңтүстік Қазақстан;
- Орталық Қазақтан.
Аймақтардың қысқаша түсініктемесі келесі кестеде көрсетілген (1 -кесте): Аймақ
Экономикалық және әлеуметтік құраушыларды тепе-теңдікте дамыта отырып, аймақ дамуындағы
Кесте 1 - Қазақстандағы аймақтардың қысқаша сипаттамасы
Аймақ Территория, мың шаршы шақырым Сипаттамасы
Орталық Қазақстан 398,8 Құрылыс индустриясының, қара және түсті металлургияның,
Шығыс Қазақстан 277 Түсті металлургия, электроэнергетика, химия және ағаш
Солтүстік Қазақстан
600,9 Жылу-энергетика, кен өндіру салалары, аллюминий және ферроқорытпа өндірісі,
Батыс Қазақстан 728,5 Мұнай және газдың бай кен орындары,
Оңтүстік Қазақстан 712,2 Бақшагерлік, жүзім, мақта, қант қызылшасы, күріш
Ескерту – Айтаханов Е. «Региональная политика: основные ориентиры реализации
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың шетелдік тәжірибесі
Дамыған шет мемлекеттердің аймақтық саясатты жүзеге асыру барысындағы тәжірибелерін
Мемлекеттің құрылымы аймақтық саясат саласындағы өкілеттіліктерді орталықсыздандыру немесе
Италия мен Германия мемлекеттерінің басқару құрлымы «интеграцияланған» мемлекеттердің басқару
Финляндияда аймақтық саясаттың құрылуына, яғни, аймақтық саясатты үйлестіруге, заңдарды
Ал Швецияда қалыптасқан жүйе бойынша аймақтық әкімшіліктер жалпыұлттық директиваларды
Солтүстік Еуропа мемлекеттері аймақтық саясатты жүргізудегі бай тәжірибелерімен ерекшеленеді:
Франциядағы орталықтандырылған әдіс;
Нидерланды мен Ұлыбританияда орталықсыздандырудың жоғары деңгейі.
Австрия мен Бельгиядағы федералдық жүйе.
Францияда министр CIALA-дан (қолдау көрсету жөніндегі ведомствоаралық комитет) алынған
Нидерландыда экономика министрлігі мен провинциялар әкімшілігі аймақтық саясат мәселелерімен
Ұлыбританияда аймақтық саясат мәселелерімен сауда және өнеркәсіп министрі және
Австрия Конститутциясы аймақтық саясатты жүргізу өкілеттілігін шектемейді. Федералды деңгей,
Белгияда аймақтық саясат мәселелері аймақтық деңгейлерде қарастырылады. Ірі жобаларға
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың әр мемлекеттер үшін маңызы әр
халық тығыз қоныстанған аймақтарда жаңа кәсіпорындарды орналыстыруды қолдауға кететін
экономикалық даму саласында мемлекеттің қызметін кеңістіктік бөлу;
қаржылық қолдау жолымен компания қызметін ынталандыру;
инфрақұрылымды қалыптастыру;
дамуды ынталандыру жөніндегі «жұмсақ» шаралар.
Қазіргі уақытта алғашқы екі құралдың рөлі айтарлықтай төмендеп кетті.
Қазіргі уақытта Еуроодақтың (ЕО) көпшілік мемлекеттері аймақтық саясат құралы
Интеграцияланған мемлекеттерде саясат құралдарының құрамы айтарлықтай көлемді болып келеді.
Скандинавия елдеріне қатысты аймақтық саясаттың «тар» және «кең» астарлары
Солтүстік Еуропа Мемлекеттері аймақтық саясаттың әрекет ету аясын кеңейту
Данияда аймақтық саясат «шекті шаралар» аясында құрылған. Оған фирмалар
Бельгия,Ұлыбритания сияқты мемлекеттердің аймақтық саясаты ынталандыру саясаты болып табылады.
- ынталандыру саясаты деп атауға болатын аймақтық индустриялдық саясат;
- ауылдық және қалалық аудандарын дамытуға арналған бағдарламалардың тұтас
Бұл екі бағыт бұрын бір-бірінен бөлек орындалатын, қазіргі уақытта
Еуроодаққа мүше мемлекеттердің аймақтарды дамытуға қатысты саясатын талдай отырып,
Батыс Еуропадағы бағдарламалық әдіс және жоспарлау механизмдері. Берілген әдіс
ЕО ішінде экономикалық және әлеуметтік интеграцияның дамуына ықпалын тигізетін
аймақтық экономикалық құрылымдарды жетілдіру үшін құрылған GA( Gemeinschaftsaufgabe) міндеттерді
Мемлекет пен аймақтар арасындағы француздық жоспарлық келісімдер (CPERs) (кесте
Жоғарыда көрсетілген барлық ұйымдардың түрлі мақсаттары мен механизмдері бар,
Қарастырылған еуропалық тәжірибе республикалық та, аймақтық та деңгейлерді
Осындай жүйелерді құрудың еуропалық тәжірибесі айқындағандай, олардың табысты болуы
«Ынтымақтастық пактісін» жалпы мақсатқа сай құрылатын кез-келген жүйені қалыптастыруда
Жанама әдіс те тиімді болып табылады. Оған экономикалық кеңістікте
Тұрақты экономикалық жағдай. Жоғарыда сипатталған әрбір жүйе аймақтағы кәсіпорындар
Міндеттерді бірігіп шешудің Германиялық жүйесі міндеттерді бөлу тұрғысынан алғанда
Құрылымдық қорлар міндеттерді бөлудің айқын еместігімен, олардың қайталануымен сипатталады.
Осы тәжірибелерге сүйене отырып, біздің республикамыздың қазіргі даму жағдайында
Сонымен шет мемлекеттердің аймақтық саясатты жүзеге асыру барысын, оны
II Қазақстан Республикасының аймақтарында шағын кәсіпкерлікті дамытудың қазіргі жағдайы
2.1Қазақстан Республикасының аймақтарында шағын кәсіпкерліктің дамуын талдау
Бұл бөлімде бизнеспен айналысатын шағын кәсіпорындардың және шаруа қожалықтарының
Арнайы экономикалық аймақтар экономикалық өсу нүктесі болып табылады және
Бүгінгі күні Қазақстанда 10 арнайы экономикалық аймақ құрылды, оларды
1) өнеркәсіп-өндірістік аймақтары – «Ақтау теңіз порты», «Оңтүстік», «Ұлттық
2) қызмет көрсетуші – «Бурабай» және Астана-жаңа қала» индустриялық
3)техника-енгізетін аймақ – «Инновациялық технологиялар паркі».
Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламада арнайы
Нысаналы индикаторлары Жоспар (2008 жылдан 2012 жылға дейін)
Нақты (2008 жылдан 2012 жылғы қыркүйекке дейін)
1. АЭА аумақтарында тауарларды және қызметтерді (жұмыстарды) өндіру көлемін
120 200
2. АЭА қатысушылар санын ұлғайту
85 492
3. АЭА аумағында өндіріске инвестицияларды арттыру 250 428
АЭА қызметінің нәтижесінде инвестицияларды тартудың маңызды бір құралы ретінде
Өз кезегінде инфрақұрылымды салуға мемлекет 90 млрд. теңге
Төрт АЭА аумағындағы кәсіпорындар 202,4 млрд. теңге сомасына өнім
«Ақтау теңіз порты» АЭА – 104 млрд.тг.
«Астана – жаңа қала» АЭА – 72
«ИТП» АЭА – 6,5 млрд.тг.
«Оңтүстік » АЭА – 1,5 млрд.тг.
Қазіргі таңда 8 АЭА алаңдарында (Қорғас және Химиялық парк
- «Астана – жаңа қала» Индустриялық аймағында 41 жоба
- «Инновациялық технологиялар паркі» АЭА 145 қатысушы тіркелген, оның
- АЭА «Ақтау теңіз порты» 47 қатыскшы тіркелген,
-«Оңтүстік» АЭА 23 қатысушы тіркелген, 3 жоба іске
- «Бурабай» АЭА 2 қатысушы тіркелген, 2012 жылдың желтоқсан
-«Мұнай химиялық паркі» АЭА 31 қатысушы тіркелген, 1 жоба
-«Сарыарқа» АЭА 53 қатысушы тіркелген, 5 жоба іске асырылуда,
-«Павлодар» хлор-сілті өнімдерін шығаруға арналған АҚ «Каустик» кәсіпорны бар.
2012 жылдың нәтижесі бойынша келесі нәтижелерге қол жеткізілді: Біріншіден,
АЭА дамуына әсер ететін негізгі сұрақтар: инфрақурылыммен қамтамас ету,
1. АЭА қамтамасыз ету заңнамасы
Қазіргі уақытта Қазақстанда АЭА қызметін реттейтін нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру
2011 жылы әр түрлі мемлекеттік қолдау шараларын қарастыратын «АЭА
Заңды жүзеге асыруда Үкіметтің 11 қаулысы және АЭА толық
«АЭА туралы» Заңның қабылдануымен:
Шетелдік жұмыс күшін тартуға оңайлатылған тәртіп енгізілді;\
Бірінші рет «экстерриториалдылық» қағидасы 2015 жылға дейін «ИТП» АЭА
АЭА қатысушылары ұжымдық жеке табыс салығынан, мүліктік салықтан, жер
«ортақ терезе» қағидасы бойынша инвесторлар мен мемлекеттік органдар арасындағы
2011 жылдың қазаннан бастап «Инновациялық технологиялар паркі», «Ұлттық
2. Инфрақұрылымның дайындығы
Инфрақұрылымның аяқталмауы инвесторларды тартудағы кедергілерге байланысты. Толықтай алғанда, АЭА
Бүгінгі күнге:
- «Оңтүстік» АЭА инфрақұрылымы
- «Бурабай» АЭА аяқталу
- «Инновациялық технологиялар
- «Морпорт-Ақтау инфрақұрылымдың дайындығы
- «Астана-жаңа қала» бірінші индустриялық
- «Ұлттық индустриялды мұнай-химиялық технопаркі» АЭА
- Қарағандыда «Сарыарқа» АЭА инфрақұрылымы 75
- Павлодар облысының әкімдігімен «Павлодар» АЭА
- «Қазақстан темір жолы» АҚ мемлекеттік
Қазақстанда арнайы экономикалық аймақтарды одан әрі дамыту аймақтардың экономикасына
ай мақтарды дамытудағы маңызды орын алады
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 2011 жылдың 21 шілдесінде арнайы экономикалық
Елбасының тапсырмасына сәйкес, еліміздің барлық өңірінде индустриялық аймақтар құрылады.Арнайы
Соның нәтижесінде Қазақстандағы қазіргі жоғары өнімді, бәсекеге қабілетті өндірістер
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігігің деректері бойынша
Тіркелген ШОК субъектілерінің саны осы күнге 1 331 386
ШОК белсенді жұмыс істейтін субъектілерінің саны республикада өткен жылғы
Тіркелген ШОК субъектілерінің жалпы санындағы ШК белсенді субъектілерінің үлесі
ҚМ СК деректері бойынша белсенді жұмыс істейтін жеке кәсіпкерлердің
Белсенді жұмыс істейтін шаруа (фермер) қожалықтарының едәуір бөлігі Оңтүстік
Республиканың барлық өңірлерінде ШОК белсенді субъектілер санының ұлғайғаны байқалды.
Талданатын кезең бойынша ШОК жұмыспен қамтылғандардың саны өткен жылғы
Мұндай жағдай облыстар бойынша былайша көрсетіледі: ШОК жұмыспен қамтылғандар
ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы (салыстырмалы бағаларда) өткен жылмен салыстырғанда
Көрсетілген кезеңде ШОК субъектілерінің өнім шығарылымының (салыстырмалы бағаларда) ұлғаюы
Салалық бөліністе 2012 жылы ШОК субъектілері шығарған өнімдердің жалпы
2012 жылғы өндірілген Жалпы ішкі өнімнің көлемі (жедел деректер
Тауарлар өндірісі мен қызмет көрсетулер өндірісінің 2012 жылғы қаңтар-наурызда
2012 жылғы өнеркәсіп өнімінің нақты көлем индексі 2011 жылмен
Өңірлер бойынша өнеркәсіп өнімі көлемдерінің өзгеруі
1-кесте
өткен жылғы тиісті кезеңге %-бен
Шығыс Қазақстан облысында 2012 жылғы қаңтар-мамырдағы өнеркәсіп өнімінің нақты
Алматы қаласында құнбағыс майы, сыра, шай, шоколад, жылу энергиясы
Ақтөбе облысында мұнай, мыс кендері мен қойыртпалары, пропан және
Оңтүстік Қазақстан облысында нақты көлем индексі 107,4% құрады.
Солтүстік Қазақстан облысында ұн, тазартылмаған құнбағыс майы, сүт, макарон,
Алматы облысында шылым, алкогольсіз сусындар, сыра, сүт және электр
Павлодар облысында бензин, газойльдер, оттық мазут, ферросиликохром және электр
Негізінен мұнай және ілеспе газ өндіру артуы есебінен Қызылорда
Жамбыл облысында цемент, газойльдер, фосфорлы тыңайтқыштар, электр энергия, ферросиликомарганец
Нақты көлем индексі Қостанай облысында 101,6%-ды құрады. Теміркенді қойыртпалар,
Атырау облысында өнім көлемі (99,4%) мұнай өндіру мен пропан
Ақмола облысында нақты көлем индексі 99%-ды құрады. Құрамында алтыны
Батыс Қазақстан облысында газ конденсатын өндіру және газойльдер өндірісі
Маңғыстау облысында мұнай және газ конденсатын өндірудің төмендеуі есебінен
Қарағанды облысында тазартылған мыс, легірленбеген болат, жазық илек, тазартылған
Локомотивтер, қара металдан жасалған конструкциялар, бетон өндірудің төмендеу есебінен
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, өткен жылы рұқсат беру құжаттарының
Ағымдағы жылы лицензияларды электронды форматта беру және жекелеген рұқсаттарды
Бұдан басқа, Еліміздің барлық рұқсат беру жүйесін реттеу мақсатында
Дүниежүжілік Банктің «Doing Business» рейтингіндегі Қазақстанның ұстанымы
Дүниежүзілік Банк жыл сайын «Doing Business» рейтингінің
Қазақстан ТМД-нiң Украина (152 орын), Тәжікстан (147 орын), Ресей
Нәтижеде қабылданған шаралар:
«Инвесторларды қорғау» индикаторы бойынша Қазақстан 34 ұстанымға көтерілді (44-тен
Мүдделі тұлғалар арасындағы мәмілелерді мақұлдауға және мүдделі тараптар арасындағы
«Салық салу» индикаторы бойынша Қазақстанның ұстанымы екі жыл бойы
Ұстанымның көтерілуіне ықпал еткен негізгі фактор – жаңа Салық
Қазақстан «Меншiктi тiркеу» индикаторы бойынша 29 орында тұр. Мемлекеттiк
«Кәсіпорындар ашу» индикаторы бойынша Қазақстан – 57-ші орынды иеленді.
Өз қызметін үлгілік болып табылмайтын жарғы негізінде жүргізетін орта
Қазақстан «Кәсiпорындарды тарату» индикаторы бойынша 54 ұстанымда орналасқан. Борышкердің
Сонымен бiрге, жеке индикаторлар бойынша Қазақстанның ұстанымы жоғары емес.
«Халықаралық сауда» индикаторының төмен көрсеткiшіне теріс ықпал етуінің негiзгi
Сондай-ақ, ағымдағы жылғы мамырда Дүниежүзілік Банктің «Doing Business» рейтингісі
Бұл іс-шаралардың нәтижелері Дүниежүзілік Банктің «Doing Business 2013» есебінде
«БИЗНЕСТІҢ ЖОЛ КАРТАСЫ 2020» БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ
«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама)
1 жаңа бизнес-бастамаларды қолдау;
2 кәсіпкерлік секторды сауықтыру;
3 кәсіпкерлердің валюталық тәуекелдерін төмендету;
4 кәсіпкерлік әлеуетті күшейту.
Жалпы, қазіргі уақытта «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасының қолдау
2012 жылғы 2 шілдедегі жағдайы бойынша Бағдарламаның барлық
- 1-ші бағыт бойынша жалпы кредит құны 248,38 млрд.
- 2-ші бағыт бойынша жалпы кредит құны 167,497 млрд.
- 3-ші бағыт бойынша жалпы кредит құны 87,19 млрд.
Өңірлер бөлінісінде субсидиялау
Бағдарламаның үш бағыты шеңберінде субсидиялауда мақұлданған жобалардың ең көбін
Мақұлданған жобалардың ең азы Қызылорда (56 жоба) және Маңғыстау
Кредитттер бойынша кепілдік беру үшін жалпы құны 14,32 млрд.
Қол қойылған КШ ең көбі Ақтөбе, Оңтүстік Қазақстан және
2010-2012 жылдардағы жұмыс орындардың саны
Бағдарламаны іске асырудың әлеуметтік-экономикалық тиімділігі қазіргі уақытқа қолданыстағы 132
Қазіргі уақытта инвестицияларын жалпы сомасы 49,01 млрд. теңге болатын
Алматы және Оңтүстік Қазақстан облыстарында бұрын жұмыс істеген ірі
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қаржылық емес қолдау шаралары.
2011 жылдан бастап «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасының «Кәсіпкерлік
Ісін жаңа бастаған кәсiпкерлердi қолдау щеңберінде «Бизнес-кеңесші» кәсіпкерлік негізін
2011 жылы «Бизнес-кеңесші» курстарымен 219 аудан қамтылды, онда сертификат
Қазіргі уақытта оқыту 5 өңірде басталды: Алматы, Ақтөбе, Павлодар
Қазіргі уақытта, қызметтегі бизнес-инкубаторларға талдау өткізілді және Қазақстан Республикасындағы
Деректерге сәйкес, 2005 жылдан бастап Қазақстанда 51 бизнес-инкубатор жұмыс
Көптеген бизнес-инкубаторлар шағын бизнес үшін қызметтер беретіндігін айтады. Бірақта,
Бүгінгі таңда Қазақстанда 10 технологиялық парктер жұмыс істеуде: Ақтөбе,
Тіркелген заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының өңірлері және белсенділік белгісі
2012 жылғы жағдай бойынша
Барлығы оның ішінен
жұмыс істейтіндер соның ішінде таратыу процесінде
әлі жұмыс істемейтіндер (жаңалар) белсенді уақытша жұмыс істемейтіндер
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 317 926 174 953 16 660 113
Шағын 301 305 159 300 16 124 98 395
Орта 14 289 13 402 522 12 664 216
Ірі 2 332 2 251 14 2 194 43
Ақмола 11 241 6 505 441 5 265 799
Шағын 10 450 5 733 415 4 528 790
Орта 698 680 26 645 9 6
Ірі 93 92 - 92 - 1
Ақтөбе 12 722 8 454 753 6 098 1
Шағын 11 969 7 707 753 5 351 1
Орта 654 648 - 648 - 1
Ірі 99 99 - 99 - -
Алматы 17 134 9 665 482 7 023 2
Шағын 15 917 8 515 480 5 889 2
Орта 1 097 1 033 2 1 017 14
Ірі 120 117 - 117 - 2
Атырау 9 862 6 320 584 3 910 1
Шағын 9 283 5 776 567 3 388 1
Орта 503 469 17 448 4 2
Ірі 76 75 - 74 1 -
Батыс Қазақстан 8 293 5 813 515 4 354
Шағын 7 631 5 152 507 3 701 944
Орта 581 580 8 572 - -
Ірі 81 81 - 81 - -
Жамбыл 9 375 5 593 399 3 885 1
Шағын 8 639 4 859 398 3 152 1
Орта 658 657 1 656 - -
Ірі 78 77 - 77 - -
Қарағанды 22 261 14 786 1 051 8 881
Шағын 20 940 13 535 1 037 7 668
Орта 1 149 1 093 13 1 061 19
Ірі 172 158 1 152 5 1
Қостанай 12 491 7 909 538 6 343 1
Шағын 11 639 7 081 529 5 525 1
Орта 727 703 9 693 1 23
Ірі 125 125 - 125 - -
Қызылорда 7 484 5 227 241 4 050 936
Шағын 6 850 4 593 235 3 422 936
Орта 552 552 6 546 - -
Ірі 82 82 - 82 - -
Маңғыстау 10 415 7 389 496 4 436 2
Шағын 9 909 6 887 490 3 943 2
Орта 422 418 6 409 3 2
Ірі 84 84 - 84 - -
Оңтүстік Қазақстан 28 695 15 584 817 11 164
Шағын 27 025 13 960 817 9 551 3
Орта 1 472 1 429 - 1 421 8
Ірі 198 195 - 192 3 1
Павлодар 12 821 7 363 383 5 235 1
Шағын 12 048 6 593 368 4 481 1
Орта 671 668 14 653 1 2
Ірі 102 102 1 101 - -
Солтүстік Қазақстан 9 148 5 458 337 4
Шағын 8 449 4 759 326 3 960 473
Орта 630 630 11 618 1 -
Ірі 69 69 - 69 - -
Шығыс Қазақстан 19 379 10 784 667 9
Шағын 18 081 9 540 649 7 986 905
Орта 1 125 1 072 17 1 051 4
Ірі 173 172 1 171 - 1
Астана қаласы 36 702 19 913 2 917 8
Шағын 35 650 18 944 2 891 7 754
Орта 815 733 26 673 34 7
Ірі 237 236 - 228 8 1
Алматы қаласы 89 903 38 190 6 039 20
Шағын 86 825 35 666 5 662 18 096
Орта 2 535 2 037 366 1 553 118
Ірі 543 487 11 450 26 16
III Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің
даму болашағы мен мемлекет тарапынан қолдау шаралары
3.1 Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті мемлекет тарапынан
Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың негізгі мақсаты
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау жүйесінің
республикалық;
аймақтық;
жергілікті. .
Біздің мемлекетімізде, кәсіпкерліктің, шағын бизнестің ролі күннен-күнге арта
аймақтағы шикізат түрлерін қолдана отырып, аса маңызды капитал салымын
аса ірі кәсіпорындардан босап қалған жұмысшыларға жаңадан жұмыс орнын
ғылыми-техникалық прогрессті жылдамдату;
қылмысты бизнес түрлеріне және т.б. оңды альтернатива құру.
Кәсіпкерлік өз қызметінде дамуын баяулайтын көптеген жағдайлармен кездеседі. Қазақстан
1997 жылы „Мемлекет тарапынан шағын кәсіпкерлікті қолдау” туралы Парламентпен
Кәсіпкерлік келесідей кепілдіктер алды:
кәсіпкердің шаруашылық қызметіне мемлекеттік органның қызметтік тұлғалары дәлелсіз істеріне
казақстан Республикасының заңында басқа жағы қарастырылмаса, онда мемлекеттік тексеріс
Заң қазақстандағы өндірістің, кәсіпкерліктің дамуына ыңғайлы жағдай құру мен
Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік негізгі бағыттарына мыналар жатады:
шағын кәсіпкерлік субъектілеріне мамандандырылған кадр жүйесін дайындау, қайта дайындауды
шағын кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік қаржы, статистикалық, материалды-техникалық және ақпарат
шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекттік тіркеуді, қызметтерін лицензиялау, өнімдерін куәліктендіруді
салық жүйесін, кеден салымдарына жеңілдік салу;
шағын кәсіпкерлік субъектілерін инвестиция, шетел инвестицияларын тарту жүйесін құра
шағын кәсіпкерлік субъектілердің сыртқы экономикалық қызметін қолдау, сонымен қатар
қаржы көздерін анықтай отырып шағын кәсіпкерлік субъектілерді арнайы программасын
Шағын кәсіпкерлікті дамыту қызмет ұйымының комиссиясы Қазақстан Республикасының Үкіметі
Республикалық шағын кәсіпкерлікті дамытудың бағдарламасының негізгі қосалқы бағдарламаларына аймақтық
Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың кешенді бағдарламасы дербес басқару объектісі ретінде,
Шағын кәсіпкерлікті басқару үшін бағдарлама жұмыстарын үйлестіретін белгілі бір
Республикалық мақсатты кешенді шағын кәсіпкерлікті қолдау бағдарламасының құрылымы
Қазақстан Республикасындағы мақсатты кешенді шағын кәсіпкерлікті қолдау бағдарламасы
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың аймақтық қосалқы бағдарламасы
Қамтамасыз етуші қосалқы бағдарламалар
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың Солтүстік Қазақстандық бағдарламасы
Нормативті құқықты қамтамасыз ететін қосалқы бағдарламалары
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың Батыс Қазақстандық қосалқы бағдарламасы
Қаржымен қамтамасыз ететін қосалқы бағдарламасы
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың Шығыс Қазақстандық қосалқы бағдарламалары
Материялдық –техникалық қамтамасыз ететін қосалқы бағдарламалары
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың Оңтүстік Қазақстандық қосалқы бағдарламалары
Кадрмен қамтамасыз ететін қосалқы бағдарламалары
Ақпаратпен қамтамасыз ететін қосалқы бағдарламалары
Мақсатты кешенді шағын кәсіпкерлікті қолдау бағдарламасын дайындау, кезеңдер бойынша
1.Бағдарламаның концепциясын қалыптастыру және проблеманы бағдарлама бойынша шешуге негіздеу.
2.Бағдарламаның варианттарын жете зерттеу, оларды бағалау және қолайлы вариантты
3. Бағдарламаның жобасын жете зерттеу.
Бағдарламаны қалыптастырудың барлық кезеңдерінде келесі жұмыстарды жүргізу қажет: шағын
Концепцияны дайындау кезеңінде Республика үшін тұтас және аймақтар үшін
Жалпылама түрде, мемлекеттік шағын кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасының мынадай мақсатын
Тереңірек негіздеу үшін тек ресурстарға деген қажеттілікті ғана емес,
Республикада қабылданған «Шағын кәсіпкерлікті
Мемлекеттің агробизнес жүйесіне
Кез-келген экономикалық жүйеде
Жалпы кәсіпкерліктің экономикалық
Шағын бизнесті дамыту
Кәсіпкерлердің құқығын қорғайтын
Тексеруші органдардың санын
Рұқсат беруші құжаттардың
Шағын және орта бизнестің
Кәсіпкерлер банктен несие
Пайыздың өсімінің жоғары болуы;
Кепілдік талаптың тым
Ақпараттың жетіспеушілігі;
Несие алуға сенімнің
Банктердің кәсіпкерлерден аймақтық
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік
Инфрақұрылымды дамытудағы және
Алдыңғы қатарлы шетелдік
Қазақстан Республикасының шағын
Шағын бизнесті қаржы-несиелік және
Кәсіпкерлікті қаржылай қолдау
қаржыны пайдаланудың коммерциялық
Кәсіпкерлікті қаржылай қолдау
Салық салу және
Шағын бизнес субьектілеріне салық
Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың
Салалық бағдарламаларды жетілдіру.
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың
Шағын кәсіпкерлікті қолдаудың
Нарық инфрақұрылымын дамыту шағын кәсіпкерлікті
Лизинг және франчайзингті қалыптастыру.
Бүгінгі таңда шағын
Ақпараттық қамтамасыз ету.
Бұл орайда бағдарлама
Шағын кәсіпкерлік субьектілерін
Бүгінгі таңда кәсіпкерлік
Шағын және орта бизнесті
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік
Несие алудың шектеулігі
Коммерциялық банктердің
Берілетін несиенің
Шағын кәсіпкерлікке микро несие
Банктердің шағын кәсіпкерлікті
Осыған байланысты шағын
Аймақтағы шағын кәсіпкерлікті жетілдіру бағыттары
Мемлекеттік бағдарламада экономиканы әртараптандыруды және бәсекеге қабілеттілігінің өсуін қамтамасыз
Бұл ретте экономиканың экспортқа бағдарланған дәстүрлі секторларындағы ұлттық холдингтер,
Шағын және орта кәсіпкерлік халық шаруашылығын дамытуға, әлеуметтік проблемаларды
Бағдарламаның барлық бағыттарында банктердің кредиттері бойынша пайыздық ставканы
Қаржы агенті банкттердің кредиттері бойынша пайыздық ставканы субсидиялау және
Жергілікті деңгейде Бағдарламаны үйлестіруші өңірлерде өндірістік инфрақұрылымды дамыту, бизнесті
Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде:
индустриялық-инновациялық дамуға бағытталған жаңа инвестициялық жобаларды іске асыруды жеке
экономиканың шикізат емес секторындағы инвестициялық жобаларды іске асыру үшін
жеке сектор кәсіпорындарының, бірінші кезекте, шағын және орта бизнестің
Бағдарламаның негізгі сапалық және сандық нәтижелері болатындар:
бірінші және екінші бағыттар бойынша: шикізат емес сектордың ЖІӨ
үшінші бағыт бойынша: шикізат емес экспорттың жалпы экспорт көлеміндегі
Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылатын болады:
1-кезең – 2010 жылдан бастап 2014 жыл аралығында, бұл
2010 жылы Бағдарламада міндеттерді шешу үш бағыт бойынша іске
2010 – 2014 жылдары міндеттерді шешу екі бағыт бойынша
2-кезең – 2015 жылдан бастап 2020 жыл аралығы.
2015 – 2020 жылдары міндеттерді шешу екі бағыт бойынша
Бағдарламаны іске асыруға республикалық бюджеттен 2012 жылы бағдарламаның
жаңа бизнес-бастамаларды қолдауға жалпы кредит құны 248,38 млрд. теңге
кәсіпкерлік секторды сауықтыру жалпы кредит құны 167,497 млрд.
экспортқа бағдарланған өндірістерді қолдау жалпы кредит құны 87,19
Бағдарламаны одан әрі қаржыландыру тиісті қаржы жылдарына арналған республикалық
Осы бағдарламаға сүйене отырып кәспкерліктің әлеуетін кушейту және «Бизнестің
3.2 Шағын кәсіпкерліктің даму кедергілері және оны шешу
«Қазақстанның әлемнің неғұрлым бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру,
Әлемдік сарапшылар Республикада шағын бизнесті дамытудың көптеген индекстері бойынша,
Бүгінгі күні, іс жүзінде шағын бизнесті салалық қолдау жоқ.
Тұтастай алғанда, шағын кәсіпкерлікті салалық қолдау әр министрлік, ведомоство
Өңірлік дамыту. Өңірлік қимада шағын бизнесті дамытуда айтарлықтай диспропорция
Дегенмен де, шағын бизнесті дамыту аталған факторларға байланысты деп
Осы кезеңде аймақтардағы шағын бизнесті дамытуды теңгеру қажет.
Көптеген аймақтарда іс жүзінде кәсіпкерлерді оқыту жүзеге асырылмайды, өте
Тек бірнеше аймақтарда ғана, мемлекеттік ұйымдар арқылы, несиелік және
Аталған проблемаларды жою үшін, аймақтарда шағын бизнесті қолдаудың толыққанды
Президенттің Қазақстан халқына Жолдауында шағын және орта бизнесті қолдаудың
Қазіргі уақытта, Республикалық деңгейде “Шағын кәсіпкерлік бойынша, Республикалық ақпараттық
Бүгінгі күнге, жергілікті атқарушы билік органдарының жүргізуінде шағын және
Бірақта, шын мәнінде кәсіпкерлер үшін әкімдіктер қызметкерлері тарапынан олардың
Осыған байланысты, шенеуліктермен орындарда жасалатын әкімшілік барьерлерді жою қажет.
Содан басқа, шағын бизнесті қолдау бойынша өңірлік бөлімшелердің бірдей
Осылайша, әр аймақта мемлекеттік кепілдірілген көмектің ең аз көлемін
Шағын және орта бизнесті қаржылық - несиелік қолдау. Өз
Несиелік ресурстар нарығының қазіргі заманғы жай-күйі шағын бизнес үшін,
Содан басқа, кәсіпкерлерде туындайтын проблемалардың бірі - банктердің кепілдікке
Бүгінгі таңда, негізгі міндет өндірістік сала кәсіпорындарымен бөлінетін қаржы-несиелік
- франчайзинг, лизинг және тағы сол сияқты ( бұдан
- банктік емес қаржы - несиелік ұйымдар мен мекемелерді
- шағын және орта бизнесті қолдаудың халық аралық, қаржы
- қаржы институттарының кәсіпкерлерді несиелендірген кезде кепілдендірілген сақтандыру тәуекелдерінің
- шағын несиелендіру жүйесін дамыту;
- несиелік ресурстарды алу кезіндегі қызмет көрсетулерді көрсететін шағын
Ұлттық банктің банктік және банктік емес қаржы-несиелік мекемелер қаражатының
Қаржы - несиелік саясатты іске асыру үшін, көптеген
Шағын кәсіпорындардың орта санатына көшуін ынталандыру үшін, несиелендірудің нормативтері
Осы механиз өзінің бизнесін жүйелі түрде ұлғайтып отыратын кәсіпкерлер
Бүгінгі таңда, Республикалық деңгейде шағын бизнесті қаржылай қолдауды қамтамасыз
Мемлекеттік дамыту институттарының іс - қимылдарын үйлестіру үшін, соның
Шаруашылық қызметті жүзеге асырған кезде, пайда болатын әкімшілік барьерлерді
Әкімшілік барьерлерді жою үшін, кәсіпкерліктің өндірістік - шаруашылық қызметінің
Бақылау - қадағалау функцияларын орындайтын органдардың қызметін реттеу үшін
- мемлекеттік органдармен және мекемелермен жүзеге асырылатын тексерулердің түр
- тіркеу, лицензиялау, стандарттау және сертификаттау, ақпараттық қамтамасыз ету
Стандарттау жүйесін жетілдіру бойынша, кәсіпкерлермен өзара тығыз байланыста жұмыс
Мемлекеттік тіркеу жүйесін қайта құру «Бір терезе» қағидасы бойынша,
Кәсіпкерлердің қоғамдық ұйымдарының қызметін белсендіре түсу.
Бүгінгі күнге, Қазақстанда негізгі қызметі кәсіпкерлікті қолдау болып табылатын
Кәсіпкерлердің қоғамдық қозғалысын белсендіре түсу үшін, кәсіпкерлердің мүдделерін көрсететін
Кәсіпкерлердің мүдделерін қозғайтын үкіметтік емес, құқық қорғайтын ұйымдардың билікке
- бизнестің заңнамалық және атқарушы мемлекеттік органдарда мүдделеріне өркениетті
- атқарушы органдардың қызметіне қоғамдық бақылау жасау.
Нормативтік - құқықтық құжаттарда кәсіпкерлердің атқарушы органдардың барлық кезеңдердегі
Заңнамалық база жеткілікті мөлшерде қалыптасқан, қазіргі кезеңде норма түзушілік
Кәсіпкерлікті дамытуды кадрлық қамтамасыз ету. Менеджерлерді, сондай-ақ, шағын және
Инновация. Инновациялық салада шағын және орта бизнес секторын белсендіре
Инновациялық инфрақұрылым объектілерін құру және тиімді қызмет етуі үшін,
Нақты инновациялық өнімдегі нарықтың нақты қажеттіліктерін белгілеу технопарктардың және
Шағын кәсіпкерлікті қолдау облысындағы қазыналық саясат. Шағын және орта
Салық каникулдарын немесе жаңа бастаған кәсіпкерлер үшін, салықтардың бөлігін
Белсенді жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін, көптеген елдерде техникалық
Сондай - ақ, ішкі нарықты фальсифияланған (контрафакттік) өнімің импортынан,
ҚОРЫТЫНДЫ
Кәсіпкерлік ерекше қызмет түрі. Ол белгілі бір тарихи әлеуметтік
Қазақстан республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев «Қазақстанның бәсекеге барынша қабілетті,
10
90
Кәсіпкерліктің түрлері
Өндірістік
Жаңарпташылық
Ғылыми-техникалық
Тауар өндіру
Қызмет көрсету
Өндірістік тауарды тұтыну
Ақпартаттық
Өндірістік қызметті тұтыну
Коммерциялық
Саудалық
Сауда-көтерме сату алу
Сауда делдалдық
Тауар биржалары
Қаржылық
Банктік
Сақтандыру
Аудиторлық
Лизингтік
Биржа қорлары
Кеңес берушілік
Жалпы басқару
Әкімшілік жолмен басқару
Қаржылық басқару
Қорларды басқару
Маркетинг
Ақпартаттық технополис
Өндіріс
Арнайы қызметтер
Өндірістік