Кіріспе................................3-4 бет
Негізгі бөлім
1 тарау. Сыртқы экономикалық қызметтің жалпы мәліметтері.
1.1. Сыртқы сауда қызметінің түсінігі................5-9 бет
1.2.Шетелдік валюталармен жасалатын операциялар........10-13бет
1.3. Хеджерлеу...................14-15 бет
2 тарау. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметтің есебі
2.1 Тауарды импорттау және экспорттау бойынша жасалатын
операциялар есебі..........................16-19 бет
2.2 Шетелдік валюта операцияларының есебі..........20-24 бет
2.3 Толлинг операциялар есебі................25-26 бет
2.4 Франчайзинг бойынша жасалатын операциялар есебі...27-31 бет
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Халықаралық экономикалық қатынастың дәстүрлі және ең кең дамыған нысанына
Американ ғалымы Дис Сакстың пікірінше: «қандай бір ел болмасын,
Осы тақырыпты таңдағаным Қазақстан Республикасындағы кәсіпкер-лікпен айналысатын
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің экономикалық
Қазақстан өз экономикалық даму бағдары да сыртқы экономикалық іс-әрекетті
Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері өзінің экономикасын дамыту үстінде.
Экспорт — дайын өнімді, шикізатты, тауарларды және т.б. мемлекеттерге
Импорт — басқа мемлекеттерден әкелінетін тауарлар мен өнімдер.
Өнімдердің қазіргі қалыптасып отырған құрылымына байланысты. Қазақстан экспортының едәуір
Біздің мемлекетімізге импортталатын тауарлар өте көп. Бірақ олардың
Бұл операциялар тек қана ұлттық валютада ғана емес, сонымен
Мұндай операцияларға: шетел валютасымен берілген немесе алынған несиелер, шетелдік
Осы «Сыртқы экономикалық қызмет есебі» атты курстық
Курс жұмысын жазу барысында халықаралық қарым қатынастарды реттейтін
1 тарау. Сыртқы экономикалық қызметтің жалпы мәліметтері.
1.1. Сыртқы сауда қызметінің түсінігі.
Сыртқы сауда – тауарлармен қызметті ішке енгізуден (импорттан) және
Жалпы сауда саясаты бұл – ұлттық өнеркәсіпті шетелдік бәсекелестерден
Сыртқы экономикалық қызмет – сыртқы экономиканың байланыстарды реттеу тәртібін
Сыртқы экономиканың негізін құраушыларға жататындар:
- сыртқы сауда саясаты (құрамына экспорттық және импорттық саясат
- шетел инвесторларын тарту және шетелдегі ұлттық капитал салымдарын
- валюталық саясат.
Сонымен бірге, сыртқы экономикалық саясат жекелеген мемлекеттер-мен, аймақтармен
Сыртқы экономикалық саясат – сыртқы экономикалық қасиетті де (СЭҚ)
- тауарлар мен қызметтердің халықаралық сауда саттығы.
- материалдар, ақша, еңбек және интеллектуалдық ресурстардың халық-аралық қозғалысы.
Кәсіпорынның сытрқы экономикалық қызметін тауарларды экспортау мен
Сыртқы экономикалық мәміле контрактімен рәсімделеді, онда олардың құқы, міндеттері
«Инкотермстің» барлық термині төрт базалық категорияға топталған.
Топ Жабдықтаудың шартты белгілері Франкировка жағдайы (тасымалдау
E EXW Завод франкосы
F FCA
FAS
FOB Еркін тасымалдаушы.
Еркін кеме бортының жағасына дейін әкелу.
Еркін бортқа әкелу.
C CFR
CIF
CPT
CIP Құны жіне фрахтысы.
Құны, сақтандыру және фрахтысы.
Тасымалдауға дейін төленген.
Тасымалдау мен сақтандыру төлемі жүкті тасымалдауға дейін төленген.
D DAF
DES
DEO
DDU
DDP Шекараға дейін жеткізілген.
Кемеден жеткізілген.
Кеме тоқтайтын жерге дейін, яғни айлаққа дейін жеткізілген (баж
Баж салығы төлемей жеткізілген.
Баж салығын төлеп жеткізген.
«Е» тобының шарты бойынша сатып алушы сатушының қоймасынан жөнелтуге
«F» тобының шарты бойынша, сатып алушы көрсеткен транспорттық құралына
«С» тобының шарты бойынша сатушы тасымалдаушылармен шартқа отырады, бірақ
«Д» тобының шарты бойынша сатушы барлық тәуелділіктерді және жүкті
CIF тауарды жеткізіп беру жайғдайында сатушы жүктің әрбір тоннасын
Сөйтіп, CIF шарты кезінде сатып алушының жабдықтаушыға төлейтін бағасының
DAF жағдайында экспорт үшін рұқсат етілген белгіленген орнына
FAS — жабдықтау шартына сәйкес сатушы кеме бортына дейін
FOB — сату жағдайына сәйкес жабдықтаушының бағасына тауардың құны,
«Интотермс» ұсыныстық сипатта болады және оның белгілі бір
Қазақстан Респуликасы аймағына әкелінетін және оның шекарасынан шығарылатын
Кедендік баж салығы.
Кедендік рәсімдеу үшін кедендік алымдар.
Тауарды сақтауға алынатын кедендік алымдар.
Шығарып салғаны үшін кедендік алымдар.
КР — ның кедендік органына лицензия бергені үшін алынатын
Кеден ісін рәсімдеу бойынша машықтанған мамандық аттестатын бергені үшін
Алдын ала қабылданатын шешімдер үшін төлем.
Бұл төлемдердің көбісінің мөлшері кедендік тауар құнына тәуелді болып
Кедендік төлемді есептеудің негізін тауардың кедендік құны құрайды.
Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан тысқары жерлерге шығарылатын тауарлардың кедендік
Қазақстан Республикасының кедендік аумағына сырттан әкелінетін тауардың кедендік құны
Кедендік төлем мөлшерлері мынадай түрлерге бөлінеді:
Адвалорлық — салық мөлшері салынатын тауарлардың кедендік құнына процентпен
Ерекше — салық мөлшері салынатын тауарлар бірлігінің белгіленген мөлшерімен
Сыртқы экономикалық қызметте қолданатын негізгі құжаттар болып:
Техникалық құжаттаулар — техникалық төлқұжаты, сызбасы, жинау бойынша нұсқауы,
Тауарлы — ілеспе құжаттаулар — тауар сапасының сертификаты, буып
Транспорттық, экспедиторлық және сақтандыру құжаттаулары — теміржол накладнойы және
Қойма құжаттаулары — экспорттау тауарына портта берілген қабылдау актісі,
Есеп айырысу құжаттаулары — шот фактурасы және аударма векселі:
Банкі құжаттаулары — валютаны аудару өтініші, инкассо тапсырмалары, аккредитив
Кедендік құжаттаулар — кедендік жүк декларациясы, тауардың шығуы туралы
Талап құжаттаулары — шағымдық хат, сотқа немесе арбитражға қойған
Бұзылған және кем шыққан жөнінде жасалған құжаттар — кем
сыртқы экономикалық қызмет бойынша есеп айырысу шетелдік валюта бойынша
1.2. Шетелдік валютамен жасалатын операциялар.
Шетелдік валютамен жасалатын операция.Валюталық операциялар кәсіпорынның сырқы экономикалық қызметімен
Сыртқы экономикалық операциялар есебінің ерекшелігі есеп тенгемен де, шетелдік
Кәсіпорындарда сыртқы экономикалық қызметтің жүргізілуіне байланысты барлық операциялардың есебі
«Кеден одағында кедендік әкелу баждарын (өзге баждарды, балама әрекеті
Баждарды есепке жатқызу және бөлу тәртібін қолданысқа енгізу Тараптардың
Бөлу мынадай:
Қазақстан Республикасы–7,33% (жеті бүтін жүзден отыз үш пайыз);
Беларусь Республикасы–4,7% (төрт бүтін оннан жеті пайыз);
Ресей Федерациясы–87,97% (сексен жеті бүтін жүзден тоқсан жеті пайыз)
Бұл нормативтер 2 жыл бойындағы импорт пен баждардың орташа
Сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары үшін баждарды төлеу тәртібі өзгермейді.
Тараптар арасындағы кедендік баждарды бөлу күн сайын жүзеге асырылатын
Бұдан басқа, бақылау мақсатында Тараптар Қазынашылығы мен кеден органдары
Кедендік одақта жанама салықтарды өндіріп алу хаттамаларын ратификациялау жөнінде
Қазақстан Республикасының 3 Заң жобасы:
1) кедендік одақта тауарларды экспорттауда және импорттауда, жұмыстарды орындауда,
2) жанама салықтарды өндіріп алу тәртібі мен кедендік одақта
3) кедендік одақта жұмыстарды орындауда, қызметтерді көрсетуде жанама салықтарды
Осы қарастырылған үш хаттамалар 2009 жылғы 11 желтоқсанда Санкт
Бірінші Хаттама Кеден одағының шеңберінде жанама салықтарды өңдіріп алу
біріншіден, акцизделетін маркіленетін тауарлар бойынша өндіріп алу ұлттық заңнамаға
екіншіден, арнайы экономикалық аймақтарға импорттау кезінде жанама салықтар АЭА
үшіншіден, жанама салықтар туралы негізгі Келісімнің күшіне ену тәртібі
Екінші заң жоба кеден одағында тауарларды экспорттау және импорттау
тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленуі туралы өтініш (кедендік
Өтініш мына реквезиттерді қамтиды: жабдықтаушының, тауарлардың аты жөнін, олардың
Үшінші заң жоба кеден одағында жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету
Кеден одағы шеңберінде жанама салықтарды алу қағидалары туралы келісім
«Кедендік статистика орталығы мәртебесі туралы хаттаманы» және «Сыртқы сауда
2009 жылғы желтоқсандағы Санкт-Петербург қаласында Еуразиялық экономикалық қоғамдастық Мемлекетаралық
«Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының
1.3. Хеджерлеу.
Хеджерлеу – шығындардан сақтану немесе қорғану – шетелдік валютамен
Хеджерлеудің үш түрі бар: болашақтағы тапсырысқа хеджерлеу: жүкқұжат бойынша
Хеджерлеу есебі «қаржылық құралдар: мойындау және бағалау» 39 қаржылық
Осы құжатқа сәйкес бухгалтерлік есепті хеджірлеу олардың әділ бағасын
Әділ баға, құн – тәуелсіз тараптардың мұндай операцияларды
Хеджерленетін бап – актив, міндеттеме, тұрақты міндеттеме немесе күтілетін
а) кәсіпорындағы әділ баға, құнды өзгерту немесе болашақтағы ақша
б) хеджерлеуде есеп мақсаттары үшін хеджерлеуші ретінде белгіленген.
Хеджерлеудегі есеп мақсаттары хеджерлеу құралдары – белгілі бір туынды
Хеджерлеудегі есепте хеджерлеу құралының әділ бағасындағы және сәйкес
Хеджерлеу қатынастарының үш түрі болады:
Әділ құнды хеджерлеу: актив балансында орындалған әділ бағадағы өзгерістерден
Ақша ағындарын хеджерлеу: баланста мойындаоған активке немесе міндетемеге
Таза инвестицияларды детелдік кәсіпорындарға хеджерлеу: «Валюталық бағам өзгерістерінің ықпалы»
Хеджерлеу қатынастарыц басталысымен кәсіпорынның тәуекелділікті басқару аумағындағы
Хеджерлеу әділ бағаны өзгерту тәуекелі хеджерленуіне байланысты өзара
Ақшалай ағынды хеджерлегенде таза пайда немесе шығынның түпкілікті
Хеджерлеудің тиімділігін күмәнсіз сенімділіктің жеткілікті деңгеймен бағалауға болады,
Хеджерлеуді бағалау үнемі өткізілсе, нәтижесінде оның барлық есепті
Егер есепті кезең ішінде әділ құнды хеджерлеу жоғарыда аталған
Әділ құн бойынша хеджерлеу құралын қайта бағалаудан болған табыс
Хеджерленетін баптың баланстық құнын хеджерленетін бап ьойынша табыс немесе
2 тарау. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметінің есебі
2.1 Тауарды импорттау және экспорттау бойынша жасалатын
Қазақстан территориясына әкелінетін немесе шетке шығарылатын тауарлардың
Қазақстан Респуликасы аймағына әкелінетін және оның шекарасынан шығарылатын
Кедендік баж салығы.
Кедендік рәсімдеу үшін кедендік алымдар.
Тауарды сақтауға алынатын кедендік алымдар.
Шығарып салғаны үшін кедендік алымдар.
КР — ның кедендік органына лицензия бергені үшін алынатын
Кеден ісін рәсімдеу бойынша машықтанған мамандық аттестатын бергені үшін
Алдын ала қабылданатын шешімдер үшін төлем.
Бұл төлемдердің мөлшері тауардың
Импортталынға тауардың нақты өзіндік құны оның
Сыртқы экономикалық қызметте қолданатын негізгі құжаттар болып:
Техникалық құжаттаулар — техникалық төлқұжаты, сызбасы, жинау бойынша нұсқауы,
Тауарлы — ілеспе құжаттаулар — тауар сапасының сертификаты, буып
Транспорттық, экспедиторлық және сақтандыру құжаттаулары — теміржол накладнойы және
Қойма құжаттаулары — экспорттау тауарына портта берілген қабылдау актісі,
Есеп айырысу құжаттаулары — шот фактурасы және аударма векселі:
Банкі құжаттаулары — валютаны аудару өтініші, инкассо тапсырмалары, аккредитив
Кедендік құжаттаулар — кедендік жүк декларациясы, тауардың шығуы туралы
Талап құжаттаулары — шағымдық хат, сотқа немесе арбитражға қойған
Бұзылған және кем шыққан жөнінде жасалған құжаттар — кем
сыртқы экономикалық қызмет бойынша есеп айырысу шетелдік валюта бойынша
Тауарларды импорттау мынадай кезекпен жүзеге асырылады.
1. Қазақстандық ұйым ( ҚҰ) шетел
2. ҚҰ теңгені долларға айналдырады,яғни
Импорттық тауарларға байланысты валюталық операциялар бухгалтерлік есепте
№ Мазмұны Дт Кт
1. уәкілетті банкке шетел валютасын сатып алу
2. шетел валютасын кірістеуге 1032 1031
3. контракт бойынша тауар жеткізушіге аударылған сомаға 1610,2910 1032
Шетел валютасымен есеп айырысулар жүргізу курстық айырманың
№ Мазмұны Дт Кт
1. Контракт жасалған күннен бастап төленгенге дейін
оң болса 3310 6250
2. Тауар үшін жетел жабдықтаушысына алдын
Тауар ҚР кеден бекетіне жеткізіледі. Бұл
Бухгалтерлік есепте бұл операциялар келесідей шоттарда бейнеленеді:
№ Мазмұны Дт Кт
1. Кедендік төлем сомасына 1610 1031
2. Кедендік алым сомасына 7110 1031
3. ҚҚС сомасына 1420 3310
Ұйым тауарды сатып алуға кеткен
Ол үшін ұйым бірқатар есептеулер жүргізеді.
А) Сыртқы экономикалық қызмет операциялары шет ел
№ Мазмұны Дт Кт
1. Оң айырма болса 1610
2. теріс айырма болса 7410 1610
3. кеденге дейін тауарды жеткізу шығына анықталады 1330
4. кеденнен мекемеге дейін жеткізу шығынына
5. кедендік төлемге 1330 3390
6) Әртауардың өзіндікқұнын анықтайды.Ол үшін қосымша
Экспорттау- келісім шарт бойынша экспорттаушы тауарды жөнелтеді,
Экспорттауға арналған тауарлардың қозғалысын растайтын құжаттарға мыналар жатады:
Жабдықтаушылардың шоттары,төлем-талап тапсырмалары, тауар-көлік жүкқұжаттары
Тауардың бекет қоймаларына қабылданғаны туралы
Тауарлардың жетіспеушіліктерін, артықшығуын,табиғи кемуін куәләндіретін коммерциялық
Сақтандыру полисі
- Тағыда басқалары
Шетелсатыпалушысымен контракт жасағаннан кейін экспортер
Салық Кодексіне сәйкес тауарэкспортына нөлдік ставкамен ҚҚС
Мысалы:
Мазмұны ДТ КТ
1 Шетел сатып алушысына
2 Сатылған тауардың сатып алу құнына
3 Кедендік алым есептелгенде 7110 3390
4 Кедендік алымды төлеу 3390 1030
5 Шетел партнерынан түскен ақшаға 1032 1210
6 Курстық айырма сомасына теріс айырма 7430
2.2 Шетелдік валюта операцияларының есебі.
Шетелдік валютасында жасалатын операцияларды бухгалтерлік есепте
көрсету үшін № 21 МСФО ережелерін пайдаланады. Шетелдік
Мысал. «Узень» ЖШС 27 қаңтар 2008 ж. «Werbe» шетел
420000 тенгеге {(3500S * 120,00)немесе 3500S } -
Шетелдік валютада операцияны жасау кезінде операцияның жасалған күнін білу
Шетелдік валютада жасалатын операциялардың мазмұны Шетелдік валютада жасалған операциялардың
Валюталық шоттар бойынша банктік операциялар және валюталық аккредитивтер
Шетелдік валютамен жасалатын кассалық операциялар Шетелдік валютаның кірістелген
Шетелдік валбтаға сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер және басқа мүліктер:
- экспорттау кезінде
- республиканың ішінде сатылған кезде
Экспортталған тауардың кедендік рәсімдеу күні
Көрсеткен қызметті, нақты орындалған жұмысты, басқа да мүлікті, тауарды
Экспортқа тауардың рәсімдеу кедендік декларациясы
қызметті, жұмысты, тауарды сатқандығы нақты қуаттайтын құжаттар (накладнойы, орындалған
Тауар айырбастау операциялардың барысында шетелдік валютаға сатылған тауарлар, жұмыстар,
- тауар айырбастау
операцияларының барысында жасалған экспорттаулар
- республика ішіндегі тауар айырбастау кезінде
Экспортталған тауардың кедендік рәсімдеу күні
Көрсеткен қызметтері, нақты орындалған жұмыстары, басқа да мүлікті, тауарды
Экспортқа тауарды рәрәсімдеу кедендік декларациясы
Қызметті, жұмысты, тауарды сақтандырған қуаттайтын құжаттары
- Республика аймағындағы шетел валютасына басқа да мүліктерді, ТМЗ
Басқада мүліктерді, тауарларды импорттау Импортталатын ТМЗ кедендік рәсімдеуден күні,ҚР
Импорттау қызметі Қызметтің нақты танылған күні Қыметтің нақты тұтынылғанын
Шаруашылық шығыстардың жүзеге асыру үшін бұрындағы есеп беретін
Іс - сапар шығыстарын жүзеге асыру үшін бұрындағы
Субъектінің жарлық капиталын қалыптастыру және соған салым бойынша, олардың
Ақша қаражаты мен есептесулер (шетел валютасында алынған дебиторлық және
Шетелдік валютаға алынған (қалыптасқан) негізгі құралдардың құрны, аяқталмаған күрделі
6250 - «бағамдық айырмадан алынған табыс» және 7430 -
Мысал: «Узень» ЖШС қаржылық есебінде тауар үшін 3500 АҚШ
Есеп беру күніне, яғни 31 қаңтар 2008 ж. (ҚР
Осы процестегі операцияларды көрсету «Узень» ЖШС бухгалтерлік есебінде келесі
№ Шаруашылық операцияның мазмұны Сомасы мың тг Шоттар
дебет Кредит
1 Есеп беру күні бойынша дебиторлық қарыздың қайта
2 Келіп түскен тауарлар кірістелді (кедендік рәсімделген күніне ҚР
3 Тауарды кірістеу кезінде болған бағамдық айырмасы көрсетілді –
4 Есеп беру күніне дебиторлық қарыздың қайта бағаланған сомасы
Сонымен, «Узень» ЖШС 2008 жылдың 28 ақпанындағы балансында «Cloble»
Шетелдік тәуелді еншілес заң тұлғаларымен немесе бірлескен кәсіпорындармен есеп
Шетелдік тәуелді еншілес заңды тұлғалардың немесе бірлескен кәсіпорындардың нетто
2.3 Толлингтік операциялардың есебі.
Толлингтік операция деп өндіруге берілген давальчестік шикізатпен байланысты
Өндіруге әкелінген тауарлар, кеден заңына сәйкес, кеден бекетінен өтеді,
Толлнгтік операцияларды жүзеге асырған кезде бір елдік кәсіпорны
Толлингтік операциялар шикізат пен материалдарды қайтадан өңдеу;
тауарларды өңдеу, оған қоса оларды монтаждау және құрастыру;
тауарларды жөндеу, оларды қалпына келтіру; өтімділік тауарларын өндіруге қолданылатын
ҚР - ның кеден аймағында тауарларды қайта
Кеден аймағында өңделетін тауарлардың мерзімін орталық кеден органы
Толиингтік операциялардың нәтижесінде алынған «тапсырыс берушінің» еліне немесе үшінші
ҚР — ның аумағына уақытша әкелінген шикізат пен тауарларды,
Кеден аймағынан тысқары жерлерде өңделетін тауарларлда кеден тәртібі
Шеттен әкелінген өңделген өнімдер толық немесе ішінара кеден
Өнімді шетелдік тауарларына айырбастауына рұқсат етілмейді.
Өңделетін өнім «Тапсырыс берушіге» «Орындаушыға» әзірлеу, жинау, жөндеу үшін
2.4 Франчайзинг бойынша жасалатын операциялардың есебі.
Франчайз — кіші дербес кәсіпорынмен ірішетелдік немесе отандық кәсіпорындардың
Франкчайзинке қатысушылардың екі жағы болады: франкчайзер және франкчайзи.
Франкчайзер (немесе марка ұстаушы) — бұл нарықта үлкен сұранысқа
Франкчайзи — франкчайзермен жасалған келісім — шарттың жағдайында франшиза
Егер де франшиз бір жылдан артық мерзімге алынған болса,
Материалдық емес активтер бойынша есептелген амортизация кәсіпорынның
Ал болашақ кезеңнің шығыстарын есептен шығарған кезде 8047
Франкчайзингтің басымдылығы — франкчайзер, өзінің сауда маркасын иелену құқық
Франкчайзинг келісім — шартында франчайзер мен франчайзидің арасында есеп
Франчайзи франчайзердің пайдасына алынған таза табысынан белгілі бір пайыз
Франчайзи франчайзерге роялти ретінде өзінің өндірген өнімін береді,
Берілген өнімнен нақты өзіндік құнына: 1210 шоты дебеттеліп, 1320
шоты кредиттереді.
Берілген өнімнің босатылған құнына; 1210 шоты дебеттеліп, 6010 шоты
Есептелген пайызды өтеу сомасы: 3220 шоты дебеттеліп, 1210 шоты
Сонымен қоса, жоғары да айтылған басымдылығымен қатар франчайзингтің
Халықаралық іскерлік операциясын мемлекеттік бақылау. Трансферттік бағаны пайдаланудың тәртібі.
Трансферттік баға — бұл халықаралық іскерлік операцияларын жасау кезінде
бір бірімен тәуелді тараптардың арасында;
тауарды айырбастау операциялары бойынша;
мәміле бойынша міндеттемені орындау кезінде, біртектес қарсы тараптарды зачетқа
тіркелген тұлғамен мәміле жасаған кезде немесе шетел мемлекеттерінде банк
салық бойынша жеңілдігі бар заңды тұлға мен мәміле жасасқан
кейінгі салықтық кезеңнің екі жылында салықтық декларациясының мәліметі бойынша
егерде тауардың нарық құнына кемдегенде 10% оң немесе теріс
Бір — бірімен тәуелді тараптардың трансферттік бағасын қолданған кезде
бір тұлға екінші тұлғаға қарағанда аффилирленген тұлға болуы мүмкін;
бір тұлға екінші тұлғаның қызметіне қатысып, оның қатысу үлесі
шаруашылық серіктестіктің және оның қатысушыларының үлесі, жалпы салымның 20%
екі шаруашылық серіктестікте бір тұлға екуіне бірдей қатысушы болса
құрылтайшылары сенімді басқаруға алғанк кезде;
екі шаруашылық серіктестікті бір ғана тұлға сенімді басқаруға алған
сенімді басқарушы кәсіпорынның алған олжасын бірінші кезектегі тұтынушы болған
сенімді басқарушының кәсіпорын капиталының 10% кем емес
меншік иесі басқа тұлғаға өзінің бірнеше құқын берген кезде;
бір тұлғаның екінші бір тұлғаға туысқандық қатынасы болған жағдайда;
тұлға бас кәсіпорынның тікелей және жанама бақылауында болса;
өкілетті орган нарықтық бағадан мәміле бағасының ауытқуын анықтаған кезде
Бұл жағдайларда мәміленің келесі шарттары енгізіледі:
жеткізіп берілген тауардың, атқарылатын жұмыстың, көрсетілетін қызметтің саны;
жеткізіп берілетін тауардың сапасы;
міндеттемені орындау мерзімі;
төлем шарты;
бір — біріне тәуелді кәсіпорындар өзара мәміле жасасқан кезде
Бағамдық айырма түсінігі және оны есепте көрсету.
Валюталық бағамның ауытқуы бағамдық айырма сомасы пайда болуына себепші.
ҚР — валютасына қатысты шетелдік валютасының бағамы — ол
Коммерциялық банкте валютаны сатып алу — сату бағамдары, аукциондық
Бағамдық айырбас мына жағдайларда пайда болады:
импорттық операцияларда - ұлттық валютадағы тауардың мәмілелік құны
Мысал: кәсіпорын есеп құжаттарын жазған күніндегі 1 долларға 123,5
теңгелік нарық бағамы бойынша 2000 долл. Материал сатып алынды.
Материалдық кіріске алынған мынадай бухгалтерлік жазбалар жасау қажет:
1310 «Материалдар» шот дебеті 3310 «Төленіге тиіс шоттар» шот
экспорт операциялары бойынша өткізілген уақытымен ұлттық валютадағы келісім –
Мысалы:
Шетелдік сатып алушыға 5 000 долл. өнім 1 долларға
Тауар құны 765 500 теңге.
Өнімнің өзіндік құны 405 000 теңге.
Тиелген өнімнің нақты өзіндік құнына.
7010 «Сатылған дайын өнімнің өзіндік құны» шот дебеті 2000тг
Экспортталған өнімді тиеу уақытындағы ұлттық, валютамен мәмілелік құн баламасымен
Кредиттік мекемелерден немесе қарыз берушілерден алынған валюталық қаражат бойынша
Шетел валютадағы ақшалай қаражат қалдықтары (ақша қаражаттары да кіреді.)
Бағам өзгеруіне байланысты тауарлық – материалдық қорлар мен
Сондай – ақ кәсіпорынның жарғылық капиталын қайта бағалауға болмайды
Қорытынды
Қорытындылай келе, мен осы курстық жұмысты жазу барысында, сыртқы
Ал енді біздің мемлекетімізге тоқталатын болсақ, қазіргі Қазақстанның экономикалық
кедендік баж салығы
кедендік алымдар
ҚҚС
кедендік рәсімдеуден өткізгені үшін алым
шығарып салғаны үшін алым және тағыда басқалары.
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасында Кеден қызметі – сыртқы сауданың
Сыртқы экономикалық қызмет дамыған сайын біздің мемлекетіміздің халықаралық
Пайдаланған әдебиеттер
«Бухгалтерлік есеп пен Қаржылық есеп беру туралы» заң
«Салық» кодексі
В.Л.Назарова «Басқару есебі»
Б.С.Мырзалиев «Бухгалтерлік теориясы және тәжірибесі»
Қ.К.Кеулімжанов «Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері»
Е.О. Нұрсейітов «Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп» Алматы,2009
В.К.Радостовец, Т.Ғ. Ғабдуллин, В.В. Радостовец, О.И.Шмидт «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп»
В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп» оқулық жалпы ред.
Қазақстан Ұттық энцеклопедиясы, Алматы 2006 жыл.
Қ.Ш.Дүйсенбаев, Э.Т.Төлегенов, Ж.Г.Жұмағалиева «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау» Алматы Экономика
Н. Қ. Қабылова, Ш.А. Доспалинова, Е.Н. Оразалинов «Бухгалтер (бух.есеп