ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОСОФИЯ ЖӘНЕ САЯСАТТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ
КУРС ЖҰМЫСЫ
ИСЛАМ ДІНІНІҢ ПАЙДА БОЛУЫ
ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАНДА ТАРАЛУЫ
Тесерген: Құрманалиева А.
Орындаған: 1 курс студенті
Имаханов Б.А.
Алматы, 2005
Жоспар
КІРІСПЕ 2
І-тарау. Ислам дінінің пайда болуы 4
ІІ тарау. Исламның қазақ даласына таралу процесіндегі оның
ҚОРЫТЫНДЫ 18
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 20
КІРІСПЕ
Дін ертеден келе жатқан адамдардың өмірінің ажырамас бөлігі.
Ислам - әлемдегі күшті дамыған діндердің үшіншісі және
Осы қарастырылып отырған мәселе турасында деректер қоры жоқ
Бүгінгі күнге дейін бұл тақырып азды-көпті болса да
Қазақстанға Ислам дінінің келгеніне 1250 жыл болды. Өз
Ислам өркениеті қазақ халқына Отырар, Сайрам, Түркістан, Өзкент,
Патшалық Ресейге бодан болған кезбен атеизм үстемдік еткен
І-тарау. Ислам дінінің пайда болуы
Ислам біздің дәуіріміздің VІІ ғасырының басында Батыс Арабиядағы
Араб тайпалары жеке-жеке өмір сүрді. Олардың арасында қанды
Арабияның барлық аймақтарында V – VІ ғасырларға дейінгі
Панасыз қалған құғын-сүргінге ұшыраған күшті туыстармен қатар, көрші
VІІ ғасырдың басында Арабияда мұндай халифтер көп болды.
Мұхаммед басқалардан өзгеше Алланы тек өзінің тайпасының құдайы
Мұхаммед уағыздары алғашқыда өз тайпасының арасында онша мәнге
Ол қанша осынша қиыншылықтарға кездесе де, тырысатын еді.
Мұхаммед 570 жылы 29 тамызда дүниеге келіп, 632
Төрт жасына дейін сүтанасы Халиманың бауырында болды. Содан
Хадиша қайтыс болғаннан кейін де Мұхаммедтің біраз әйелдері
Мұхаммед уағыз айтумен 40 жасқа келгенінде ғана айналыса
Мұхаммед өзін таңдаған жалғыз құдайдың елшісімін деп жариялайды.
Мұхаммед Пайғамбарға Алла тағала атынан Кәрімнің уағыздарын біртіндеп
Мұхаммед Пайғамбарымыздың тірі кезінде Алла тағаланың сөзі қағаз
Өз уағыздарын 610 жылы бастаған Мұхаммед Пайғамбар 622
Ислам дінінің діни тұрғыдан оқудағы тірегі Құранда көрсетілген.
Соған қарамастан бір Құдай қағидасы исламда көптеген басқа
Ислам анағұрлым жас дін болғандықтан, өзінің алдындағы иудаизм,
Мұсылмандықтың өзегі – фатализм болып саналады. Пайда болып
Исламның маңызды қағидалары: дене мен жанның өз беттерінше
Ислам діні бейшара халықтың қорғаушысы мен қолдаушысы болды.
Сөйтіп «Алладан басқа − Құдай жоқ», Мұхаммед «Алланың
ІІ тарау. Исламның қазақ даласына таралу процесіндегі оның
Ислам дінінің қазақ даласына таралу процесіне әркім өз
Ислам дінінің қазақ жеріне таралуының негізгі себептеріне, оның
Ал, нақты мәліметтерге жүгінсек ХІІІ ғасырдың басында Хорезмнің
Оның үстіне, нақтылы өмірді жақсартуға деген үміт тығырыққа
«Құран» - арабтың «Қар а» - дауыстап оқу,
Қазіргі кезде Құранды мақамдап оқудың 7 әдісі бар
Сүрелер «Меккелік» және «Мединалық» болып, яғни, қайсысында түскеніне
Құранда сол сияқты ораза тұту, құрбандық шалу, Меккеге
«Ислам діні көбінесе үгіттен гөрі соғыспенен таратылып, күшпен
көзін сақтау
құлағын сақтау
тілін сақтау
адал жеу
жаман ғибраттан қашу.
Осы шарттардың астарындағы мәнді саналы жанның қай-қайсысы болсын
сәлем беру
шақырғанға бару
сураса айту
аурудың көңілін сұрау
дауыстап шақырғанға жауап беру
өлгенді жерлеу.
Құран бойынша иман 4 жерде сақталады:
көңілде
жүректе
көкіректе
тәнде.
Иман 5 нәрсені немесе парызды қамтиды:
Кәлимаға тіл келтіру (шахада)
бес уақыт намазды қаза етпеу
рамазан айында ораза ұстау
мерзімді түрде зекет беру
шамасы келсе қажылыққа бару.
Бұл 5 парыздың мән-мақсаты, адам жаны мен тәніне
«Ғасырлар бойы халықты алдап келген құран уағыздары мүлдем
Қазіргі кезде 120-дан астам елдерде тұратын мұсылмандардың жалпы
Будда дінінде «жеп көрерліктей менің ешбір жауым жоқ»
Ислам дінінің әйел адамға көзқарасы да осы уақытқа
Құран сүрелеріне сүйенсек, Мұхаммед пайғамбар балалардың өз ата-анасына
Әуелі анаңа, тағы да анаңа, тағы да анаңа,
Мұсылмандардың іс-әрекеті ең әуелі – Құранға, содан соң
Жоғарыда айтылғандай Хадистер пайғамбар қайтыс болғаннан кейін екі
Мұтауатар Хадис-ешбір күдік тудырмайтын,пайғамбарға дейінгі хадистер.
Машһур Хадис − ІІ-ІІІ ғасырларда танылған хадистер.
Хадис ахади – бір немесе бірнеше кісінің риуаят
Хадистер бізге иман және ғибадаттың негізін көрсетумен қатар
1 парыз ғамалдар: негізінен тұжырымды дәлелмен бекітілген.
Орындаған кісі зор сауапқа ие болады да, орындамаған
2 Уәжіп ғамалдар: тұжырымды дәлелдермен бекітілмеген. Орындаушы зор
3 Сүннет-Мұхаммед пайғамбардың жолы.Орындаумен сауап алады да, орындамаған
4 Мұстахар ғамалдар: орындаушы сауап табады да, орындамаған
5 Мұбан ғамалдар: орындаған сауап таппайды да, орындамаған
6 Харам ғамалдар: оны істеуші күнәға батады да,
7 менруһ ғамалдар: істеуші күнәлі болады да, істемеген
8 Мұфсид ғамалдар: басталған бір ғаналды бұзатын әрекеттер.
Жаратушы Алла тағала Құранға сүйенсек, ешкімге ешуақытта
Алла – хақ мәңгі тірі
Айқын кітаптар – шындық
Тағдыр – шындық
Жан – нақты болмыс
Періште – шындық
Жын – нақты болмыс
Ақырет – хақ
Қайта тірілу – жоқ
Қиямен күні – жоқ
Тозақ – шындық
Пейіш – шындық
Күнә - шындық
Адам Ата мен Хауа Ана – теліміз
Қасиетті кітаптар – Алладан
Құран – Алладан
Пайғамбарлар – Алланың елшісі
Топан су – шындық
Материа – Алланың жасағаны
Әлем – Алланың жасағаны
Өсімдік, жануарлар – Алланың адам үшін жасағаны
Өмір – сый
Ақыл-ой – жанның қасиеті
Құмарлық – Алланың сынау үшін бергені
Сезім мен инстинкт – Алланың сиы
Табиғаттың өзара байланысы – Алланың құдыреті
Бақыт – Аланның берген сыйы
Ауру, сырқау – Аланның сынауы
Ажал – Аллаға оралу
Шариғат бойынша қауіпті қоғамдық қылмыстар 7 категорияға бөлінген:
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта айтқанда, Ислам дінінің қалыптасуы туралы тақырып бойынша
Біз Құранның Мединада түсуінің жалғасуы мен ислам идеологиясы
Ислам діні Қазақстанға кең көлемде тараған. Ислам діні
VІІ ғ. аяғында Ислам діні Батыста Атлант мұхиты
Ислам діні негізінде қайта жанданған. Тәңірлік мәдениет дүниежүзіне
Мұсылман міндеттерінің бірі кемтар, жесір жетімдерге көмектесу, садақа
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
История Востока. –М., 1999. ІІ часть, С.103.
Бұл да сонда... С. 104.
Үсенов М., Үсенов С. Дінтану. –А., 1995. 68
Бұл да сонда ... 69 б.
Мең А. Мусульманский ренессанс. Под ред. и пер.
Папова В., Бахтин Ю. Мұхаммед Пайғамбардың өмірі. –А.,
Энциклопедия «Ислам». –А., 1995. 125 б.
Бұл да сонда.... 145 б.
Тортаев С. Ортағасырлардағышығыс елдерінің... –А., 1998.
Энциклопедия «Ислам». –А., 1995.
Бартольд В. Ислам. Изд. Огни Петрограда. 1918. С.53.
Тәжікова К. Ислам: дүниетаным идеология, саясат. –А., 1982.
Юнг Карл-Густов. О психологии восточных религий и философии.
Құран Кәрім. Қазақша мағына және түсінігі Медине 1411
Мұханов Қ., Әйтімбетов Г. Діндер тарихы мен теориясы
Климович Л. О Коране. –М., 1988. С.3.
Мец Н. Будущее христианство. Вопросы философии. 1991. №
Анохин Б. Буддизм. –М., 1991. С.25.
Бұл да сонда... С.27.
Библия. –А., 1991.
Ленин В. Дін туралы. –А., 1969. 59 б.
«Нахне-ул Фарадис» ХІҮ ғ. түркі тілдік ескерткіш. 283
Мұхаммед Пайғамбардың хадистері. Ауд. Қозыбеков Н. –А., 1994.
Сонда... № 529 хадис
Хусейн Хамид Хассан. Свобода научных исследований в исламе.
Мұхаммед Ибн Джамиль Зину Столпы Ислама и веры.