«Аудиторлық қызметтің пайда болуының тарихы және дамуы: халықаралық
атты тақырыбына
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
І. АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТІҢ ТЕОРИЯЛАРЫ
1.1 Аудиторлық қызметтің мәні, принциптері, түрлері......................................5
1.2 Аудитор, аудиторлық ұйымдар мен аудиторлар палатасы...........................7
1.3 Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау және аудиторлық қызметті лицензиялау..............................................................................................................9
1.4 Аудиторларға және аудиторлық ұйымдарға лицензия беру.......................11
ІІ. АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
2.1 Аудит жүргізу шарты, аудиттің стандарттары..........................................12
2.2 Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері мен
2.3 Аудит жүргізу құқығын шектеу.................................................................15
2.4 Аудиттелетін субъектінің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі
2.5 Аудит жүргізу сатылары............................................................................16
ІІІ. АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ
3.1 Аудиторлық қызметті ұйымдастырудың алыс шетелдегі тәжірибесі...............................................................................................................21
3.2 Аудиторлық қызметті ұйымдастырудың жақын шетелдегі тәжірибесі...............................................................................................................24
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................................30
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..................................................................31
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзекітілігі. Аудит - салыстырмалы түрде біздің
Аудит қызметі біздің түсінігіміздегі экономикалық талдауға, құжаттық кешендік
Қазақстан республикасының аудиторлық қызмет туралы заңында Қазақстан
Курстық жұмыстың мақсаты. Аудиторлық қызметтің пайда болуының тарихы
Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңдары Қазақстан Республикасының
Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарда аудиторлық қызмет
Аудиторлық қызмет - дегеніміз аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың
Аудиторлық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және аудиторлар
Оқытушылық, ғылыми және өзге де қызметті қоспағанда, аудиторлардың
Курстық жұмыстың міндеттері. Жұмыс мақсатына байланысты мынадай міндеттерді
- аудиторлық қызметтің мәні, принциптері, түрлерін;
- аудиторлық қызметті жүзеге асыруды;
- аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері мен
Зерттеу тәсілдері. Аудит жүргізу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық
Аудит мынадай дәйекті тәсілдер бойынша жүгізіледі:
1) жоспарлау (тараптардың іс-қимылын іштей жүйелеумен);
2) аудитор объектісі туралы ақпарат алу және оны
3) аудитор рәсімін жасау және бағдарламаны әзірлеу;
4) бақылау жүйелерін тексеру және оның тесттері;
5) аудит рәсімін жүргізу;
6) аудиторлық қорытындыны қалыптастыру.
сақтайды.
І. Аудиторлық қызметің теориялары
1.1 Аудиторлық қызметтің мәні, принциптері, түрлері
Аудит туралы шыққан басылымдарда "аудит" - деген түсінікке
Бір автор қысқаша анықтама берсе, кейбіреуі өте күрделі
Кәсіпорын шаруашылығының жеке
Америкалық профессор Джек Робертсон өзінің монографиясында "Аудит -
Белгілі, АҚШ-тың аудит теориясын және аудит жұмысының даму
Осындай ойын одан әрі жалғастыра отырып профессор "кәсіпкерлік
АҚШ-тың аудит мамандары Э.А. Аренс және Дж. К.
К.Ш. Дюсембаев аудит мазмұны туралы мынадай анықтама береді:
Аудиттің шығу тарихы
Еліміздің экономикалық нарықтық қатынасқа көшу барысында ғылыми мен
Аудитор латынның «audio» деген сөзінен шыққан, яғни ол
Орта ғасырдың соңғы жылдарына дейін барлық елде әріп
Аудиторлық қызмет - дегеніміз аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың
Аудиторлық қызметтің негізгі принциптері:
1) тәуелсіздік;
2) объективтілік;
3) кәсіби біліктілік;
4) құпиялылық.
Аудит және оның түрлері
Аудит дегеніміз жүргізілген қаржы және шаруашылық операцияларының дұрыстығын
Аудиттің түрлері - міндетті аудит және бастамашылық аудит.
Міндетті аудит Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда жүргізіледі.
Бастамашылық аудит аудиттелетін субъектінің бастамасы бойынша аудиттелетін субъекті
1.2 Аудитор, аудиторлық ұйымдар мен аудиторлар палатасы
Аудитор
1. Аудитор - Біліктітік комиссиясы аттестаттаған, "аудитор" біліктігінің
2. Аудитор аудиторлық қызметті жеке кәсіпкер ретінде не
Аудиторлық ұйым
1. Аудиторлық ұйым - ашық үлгідегі акционерлік қоғамды,
2. Шетелдік аудиторлық ұйымдар Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті
Аудиторлар палатасы
1. Аудиторлар палатасы коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби, өзін-өзі
2. Аудиторлар палатасы заңды тұлға болып табылады және
3. Аудиторлар палатасы аудиторларды, аудиторлық ұйымдарды ерікті негізде
4. Аудиторлар палатасының құрылымы мен жұмыс органдары оның
5. Облыстық, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында
6. Республикалық аудиторлар палатасын құру, оның жарғысын қабылдау
Аудиторлар палаталарының өкілеттігі
1. Аумақтық аудиторлар палаталары:
1) аудиттың дамуына, оның тиімділігін арттыруға аудиторлар мен
2) аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың уәкілетті мемлекеттік орган
3) аудиторлардың аудиторлық ұйымдардын және аудиттелетін субъектілердің аулиторлық
4) аудиторлар мен аудиторлық ұйымдарды аудиторльгқ қызметті жүзеге
5) аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жұмыс тәжірибесіне талдау
6) мемлекеттік, қоғамдық, шетелдік және халықаралық ұйымдарда аудиторлар
7) заңдарға және харықаралық шарттарға қайшы келмейтің өзге
1.3 Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау және аудиторлық қызметті лицензиялау
Аттестациялау деп Біліктілік комиссиясының уәкілетті орган бекітетін бітіктілік
2. Аттестациялауға жоғары білім әрі экономика, қаржы, есеп-талдау,
3. Аттестациялаудан өткен адамдар аудитор біліктілігі берілгені туралы
Біліктілік комиссиясының "аудитор" біліктшігі берілгені туралы шешімі баспасозде
1. Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі білікгілік комиссиясы оның
2. Біліктілік комиссиясының құрамына аудиторлардың әрбір палатасынан бір
3. Біліктілік комиссиясының торағасы болып оның мүшелерінің ішінен
4. Біліктілік комиссиясы ол туралы аудиторлар палаталарының Республикалық
5. Біліктілік комиссиясының қызметін қаржыландыруды, материалдық-техникалық қамтамасыз етуді
Аудитордың біліктілік куәлігінің күшін жоюы
1. Аудитордың біліктілік куәлігінің:
1) біліктілігік куәлігін беруге негіз болған мәліметтердің дұрыс
2) сот тәртібімен аудитор әрекетке қабілетсіз деп танылған
3) көрінеу жалган аудиторлық қорытынды берген:
4) аудит стандарттарының негізгі талаптарын сақтамаған Және заңдарды
2. Біліктілік куәлігінің күшін Біліктілік комиссиясы жояды. Біліктілік
3. Аудитор Біліктілік комиссиясының шешіміне сот тәртібімен шағымдануға
1.4 Аудиторларға және аудиторлық ұйымдарға лицензия беру
1. Аудиторларға және аудиторлық ұйымдарға лицензияларды Қазақстан Республикасының
Банк қызметінің аудитін жүргізуге лицензияларды Қазақстан Республикасының Ұлттық
2. Аудиторлық ұйымдар құрамында жұмыс істейтін аудирорларға лицензиялар
3. Аудиторлық қызметті жүзеге асыруға берілетін лицензия тұрақты
4. Аудиторлық қызметті жүзеге асыруға лицензия тізбесі лицензиялау
5. Лицензия беру үшін өзге құжаттар табыс етуді
6. Аудиторлар, аудиторлық ұйымдар және оларға берілген лицензиялар
7. Лицензиялар беруді, аудиторлар мен аудиторлық ұйымдар тізілімін
Лицензияны қайтарып алудың және оның күшін тоқтата тұрудың
1. Аудиторлық қызметті жүзеге асыруға берілген лицензияларды лицензиар
2. Лицензиялар тоқтатыла тұру себебін көрсете отырып, лицензияның
3. Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдар лицензия беруден бас
ІІ. АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
2.1 Аудит жүргізу шарты, аудиттің стандарттары
Аудиторлар, аудиторлық ұйымдар мен аудиттелетін субъектілер арасындағы қатынастар
Аудит жүргізу және (немесе) аудиторлық қызмет бейіні бойынша
Аудиторлық қорытынды
1. Жүргізілген аудит нәтижелері бойынша аудиторлық қорытынды жасалады,
2. Аудиторлық қорытынды зандарға сәйкес аудит жүргізуге міндетті
3. Жеке кәсіпкер болып табылатын аудитор жасаған аудиторлық
4. Аудиторлық ұйымның аудиторлық қорытындысына атқарушы-аудитор қол қойып,
Аудитке бірыңғай талаптар белгілейтін және халықаралық стандарттарға
Аудиттің стандарттары Республикалық аудиторлар палатасының конференциясында (жиналысында) қабылданып,
2.2 Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың:
1) аудит жүргізу әдістерін өз бетімен белгілеуге;
2) шарттың талаптарын орындау үшін қажетті бухгалтерлік және
3) осы Заңның 20-бабында аталған адамдарды қоспағанда, түрлі
4) аудиттелетін субъект аудит жүргізуге жасалған шарттың татаптарын
2. Мемлекеттік органдардың, аудиттелетін субъектілердің және кез келген
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың міндеттері
1. Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың:
1) осы Заңның 20-бабында аталған мән-жайлардың салдарынан аудит
2) аудиттелетін субъектіден алынған және аудит процесінде жасалған
3) аудиттелетін субъектіге қаржылық есептілік пен өзге де
4) аудит нәтижелерінің, сондай-ақ аудит жүргізу кезінде, алынған
2. Аудиторлар мен аудиторлық ұйым үшін аудиттелетін субъектінің
Аудиторлар мен
Аудиторлық қызмет туралы зандарды, сондай-ақ шарт талаптарын бұзғаны
2.3 Аудиттелетін субъектінің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі
Аудиторлық қызметті жүзеге асыру кезіңде: құрылтайшылары, қатысушылары, несие
тапсырыс берушіге соңғы екі жыл ішінде бухгалтерлік есепті
аудиттелетін субъект басшысының, сондай-ақ аудиттелетін субъектінің жарғылық капиталының
аудиттелетін субъектінің қызметкерлері, қатысушылары. Лауазымды адамдары арасынан шыққан,
Аудиттелетін субъектінің:
аудитордан немесе аудиторлық ұйымнан аудит жүргізуге қатысты заңдардың
аудитордың немесе аудиторлық ұйымның ескертпелері мен қорытындыларына негіз
аудитордан немесе аудиторлық ұйымнан қаржылық есептіліктің және өзге
аудиторлар немесе аудиторлық ұйымдар шарт талаптарын бұзған жағдайда
Аудиттелетін субъектінің міндеттері
1. Аүдиттелетін субъект:
1) аудиторға немесе аудиторлық ұйымға уақтылы және сапалы
2) егер шартта өзгеше көзделмесе, аудитке тиісті мәселелер
3) аудитордың немесе аудиторлық ұйымның талап етуі бойынша
2. Аудитордың немесе аудиторлық ұйымның шарт бойынша міңдеттемелерден
Аудиттелетін субъектінің жауапкершілігі
1. Аудиттелетін субъект аудиторға немесе аудиторлық ұйымға аудит
2. Занды тұлғаның міндетті аудит жүргізуден жалтаратын не
3. Аудит жүргізу аудиттелетін субъектіні табыс етілген қаржылық
Аудиторлар, аудиторлық ұйымдар арасында, сондай-ақ олар мен олардың
1. Осы Заң күшіне енгенге дейін бершген лицензиялар
2. Осы Занда көзделген Біліктілік комиссиясы құрылғанға дейін
2.5 Аудит жүргізу сатылары
Аудит жұмысы - бір жүйеге келтірілген белгілі құжаттар
Аудит теориясында оның жүргізілуі бірнеше сатыға бөлінеді:
Бірінші сатысы: Жалпы қарастыру. Тапсырушылармен жұмыс істеу, аудитор
Екінші сатысы: Алдын-ала танысу (зерттеу). Аудитор ұйымы шарт
Аудит жұмысын сәтті жүргізу үшін аудитор алдымен сол
Осы айтылған танысу - зерттеу процесінен кейін аудитор
Үшінші сатысы: Аудит жұмысына бағдарлама.
Қандай жұмыс болмасын оның тиянақтылығы және жүйелі орындалуы
Бағдарламаның түрі мен мазмұны шаруашылық субъектісінің технологиялық ерекшелігіне
Жалпы бағдарламада қарастырылатын мәселелер:
- тапсырушы субьектінің шаруашылық жағдайын түгелдей
есеп саясатының негізін және ішкі аудит жұмысының негізін
аудит мазмұнына жоспар жасау және аудит көлемін, орындалатын
аудитор тобының жұмысына жүйелі түрде
Екіншіден, есеп саясаты субъектісінің қаржылық есептерінің мазмұнын анықтайды,
Үшіншіден, есеп саясаты бухгалтерлік есеп процесіндегі құқылық негіздеріне;
Енді аудит бағдарламасының мазмұнын қарастырамыз: шаруашылық субъектісінің технологиялық
ІІІ. АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ
3.1 Аудиторлық қызметті ұйымдастырудың алыс шетелдегі тәжірибесі
Аудиторлық қызметті ұйымдастырудың алыс шетелдегі тәжірибесі туралы анықтама
Америкалық профессор Джек Робертсон өзінің монографиясында "Аудит -
Белгілі, АҚШ-тың аудит теориясын және аудит жұмысының даму
АҚШ-тың аудит мамандары Э.А. Аренс және Дж. К.
Кәсіби аудиттің халықаралық озық тәжірибесін зерделеуге кіріспес бұрын
Дамыған елдерде аудиторлық кәсіптің әр түрлі атауы бар.
Кәсіби аудит батыс елдерінде алғаш рет Ұлыбританияда XIX
Алдыңғы катарлы елдерде міндетті аудит туралы құқықтық-нормативті актілердің
1887 жылы Американың аудиторлар ассоциациясы құрылды, сонан соң
АҚШ-та мамандандырылған және мамандандырылмаған қоғамдық бухгалтерлер мен аудиторлар
Алғашқы кәсіби аудит Ұлыбританияда шамамен XIX ғасырдың орта
3.2 Аудиторлық қызметті ұйымдастырудың жақын шетелдегі тәжірибесі
Палестинадағы бұрынғы британ территориясында 1948 жылы Израиль мемлекеті
Германиядағы аудиторлық істің дамуына 1929-1933 жж. әлемдік экономикалық
1867 жылдың 24-ші шілдесінде Францияда «есепшот бойынша комиссар»
1942 жылы Францияда аттестациядан өткен Бухгалтерлер мен сарапшы-бухгалтерлер
- міндеттерді ерікті біліктілікпен орындау арқылы қоғамдық мүддені
- мамандық мүддесін таныту және алдыңғы қатарға шығару;
Қоғам мамандардың
Франциядағы аудиторлық қызмет 1969 жылдың 12-ші тамызындағы Декретке
Аудиторлық істі жетілдіру бойынша жұмыстың көп бөлігін бухгалтер-аудиторлардың
Маманданған бухгалтер-аудиторлар институты Австралияда құрылды, оған тек австралиялықтар
Австралиядағы осы елдердің өкілдері аудиторлық кәсіпті оқыту, біліктілік
Жаңа Зеландиядағы Бухгалтерлер қоғамы мамандалған (алқалы) бухгалтер-аудиторлар құрамын
«Еуропаға оралу» және нарықтық экономикаға көшуге байланысты посткеңестік
Шын мәнінде аудиторлық кәсіп алдыңғы орынга шығарылған Шығыс
Қытай үкіметі бухгалтерлердің арасында СРА-маманданған қоғамдық бухгалтердің көбейгенін
Дамушы елдердің экономикасы нарыққа бағдарланған сайын бизнес секторларына
Шетелдердегі нарықтық экономиканың жалпымемлекеттік қаржылық бақылауды ұйымдастырудың деңгейі
Қорытынды
Сонымен, қорыта келе, аудиторлық қызмет - дегеніміз аудиторлар
Аудиттің мақсаты: аудитор тапсырушыларға қандай қызмет
Аудит мақсатында, бухгалтерлік есеп көрсеткішіне сараптау жасау, оның
Аудит мақсатында - аудиторлық күдіктілік ерекше орын алады.
1. Есеп құрамындағы күдік ішкі аудит кемшілігіне сәйкес
2. Ішкі аудит күдігі - бұл күдік бухгалтерлік
3. Анықталмаған күдік шаруашылық операцияларының бухгалтерлік есенке дұрыс
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңдары
2. Салық кодексі, Алматы-2008
3. Бюджет кодексі, Алматы-2007
4. Бюджеттік құқық/Жалпы және Ерекше бөлімдері, Алматы-2006
5. ҚР Қаржылық құқығы, Алматы-2006
6. Худяков А.И. Финансовое право Республики Казахстан.
7. Ілиясов Қ.Қ. «Қаржы»//Алматы – 2005
8. Финансовый контроль в РК// Финансы Казахстана –
9. Қаржылық бақылаудың сипаттамасы- Қаржы – қаражат-2003
10. Қаржылық құқық негіздері//Алматы-2005
11. Финансовое право РК//Алматы-2003
12. Сартаев С.С., Найманбаев С.М. Бюджеттік құқық/Оқу құралы-Алматы-2006
13. Найманбаев С.М. Салықтық құқық// Алматы-2006
14. Мельников В. Финансы//Алматы-2003
15. Сәтмырзаев А.А. Аудит теориясы//Алматы-2000
16. Аудит негіздері//алматы-2008
17. Теория аудита//Алматы-2005
18. Аудит теориясы//Алматы-2003
19 Кеулімжаев Д. Қаржылық бақылау//Алматы-2005
20. Аудиторлық тексеру//Заң және заман-2008