МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
ТАРАУ І. ТАЛАП ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ МАҒЫНАСЫ
1.1. Талап өндірісінің түсінігі және мағынасы
1.2 Талап түсінігі және мағынасы. 4
1.3. Талап элементтері талаптың құрамдас бөліктері
ТАРАУ II. ТАЛАП ТҮРЛЕРІ 8
2.1 Талаптардың сыныпталу негіздері. 8
2.2 Мойындату талаптары 9
2.3 Сотпен өндіру талаптары 10
2.4 Өзгерту талаптары 11
2.4 Өзгерту талаптары 11
2.5 Қайта орнатушылық талабы 13
ТАРАУ ІІІ. ТАЛАП ҚҰҚЫҒЫ. ТАЛАП БЕРУ
3.1 Талапқа құқықтың түсінігі 15
3.2. Талап беруге құқықтың алғы шарттары.
3.3 Тараптардың азаматтық іс жүргізу құқық
3.4 Талап арыз талап өндірісінің қорғау
Қорытынды 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 24
КІРІСПЕ
Азаматтармен заңды тұлғалардың құқықтарымен заңды мүдделерінің
Азаматтық, отбасылық, тұрғын үй, еңбек және
Азаматтармен заңды тұлғалардың құқықтарымен заңды
Сондықтан құқықты қолдаушы тұлғамен мүдделі тұлғаның
Азаматтық сот өндірісінің негізгі түрі болып,
Талап. Азаматтық іс жүргізу құқының өте
Бұл жұмыста құқықтың талап арқылы қорғалуына
ТАРАУ І. ТАЛАП ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ МАҒЫНАСЫ
1.1. Талап өндірісінің түсінігі және мағынасы.
Азаматтардың және ұйымдардың субъективтік құқықтары мен
Талап өндірісі – азаматтық, отбасылық, еңбек,
Соттың азаматтық, отбасылық, еңбек және шаруашылық
Азаматтық сот өндірісінің бірнеше түрлерге бөлінуі
Талап өндірісінде сот дауды шешеді және
Талап өндірісі келесідей кезеңдерден тұрады:
Сотта азаматтық істің қозғалуы.
Істі сот қарауына дайындау. Істі соттың
Сот қарауы.
І – инстанция сотындағы қаулы және
1.2 Талап түсінігі және мағынасы.
Заңды және жеке тұлғалардың сотпен қаралуға
Талап бұзылған немесе дауласып жатырған субъективтік
Добровольский А.А. мен Иванова С.А. талапты
Жоғарыда аталып кеткен авторлардың пікірлеріне Гурвич
Олар талапты екі құқық саласына тән
М.А. Гурвич пікірі бойынша – талап
Гурвичтің пікіріне ұқсас пікір П.Ф. Елесейкинаның
1.3. Талап элементтері талаптың құрамдас бөліктері
ҚР АІЖК – нің 150
а) Талаптың заты.
Талап заты болып материалдық құқықтық талаптар
Талап затының түсінігіне байланысты ғалымдардың бірдей
А.А. Добровольский мен С.А. Иванов талапкерді
Талап затын даулы құқықтық қатынас объектісі,
материалдық объектісінен ажырата білу керек.
ә) Талап негізі.
ҚР ҚІЖК – нің 150 бабының
Талап негізі құқық нормаларының нақты фактілерінің
Құқық өндіруші фактілер, яғни талапкерді субъективті
Құқық өндіруші фактілерді талапкер өз талабының
2. Белсенді және белсенді емес
Белсенді фактілерге субъективтік материалдық қатынастарды иеленуші
3. Сотқа жолдануға себеп болған
Мысалы: жауапкердің өз міндеттерін орындамауы. Азаматтық
Талаптың құқықтық және фактілік негіздері барлық
Бұл жоғарғы бекітілген тезиске В.К. Пучинский
б) Талап мазмұны оның элементі
Кейбір ғалымдар (М.А. Гурвич, А.Ф. Клейнман.)
Талап құрылысындағы үшінші элементінің пайда болуын
Талапкердің өз тілегін білдірілуі талап негізіне
Бірақ В.К. Пучинский “талап мазмұны деген
Талап құырылысының екі бөліктен тұратындығын дәлелдейтін
ТАРАУ II. ТАЛАП ТҮРЛЕРІ.
2.1 Талаптардың сыныпталу негіздері.
Талаптарды түрлерге бөлудің екі жүйесі бар.
Процессуалдық – құқықтық сыныптау.
Талаптардың материалдық – құқықтық сыныпталуы.
Талаптың процессуалдық құқықтық сыныптауын М.А. Гурвич,
а) сот арқылы орындалу талаптары;
ә) мойындату талаптары;
б) құқықтық қатынастардың (өзгермелі талаптар)
А.А. Добровольский талаптарды мақсатына қарай
Мысалы: виндикациалық сотқа талап берген кезде
Талаптардың істердің әр түрлі категориясын, динамикасын
2.2 Мойындату талаптары
Тану туралы талаптары талапкердің құқықтарын мойындау
Тану туралы талаптар құқық қатынастарынының әрекет
Талапкердің жауапкерге талабы.
Тану талаптарының заты болып тану талабында
Соттың талапкер құқығын мойындап, бекітуі билік
Тану талаптары сот арқылы орындату талаптарынан
Осыған орай бір авторлардың пікірі бойынша,
2.3 Сотпен өндіру талаптары
Сотпен бекітілген жауапкердің өз міндеттерін мәжбүрлі
Мысалыға, Жантемірова Р.К. сотқа Жантеміров К.Т.
Сәтбаев қаласының халықтық сотының шешімі бойынша,
Облыстық соттың азаматтық істер жөніндегі аңқасының
Ал жоғары соттың азаматтық істер жөніндегі
Оны былай негіздеді, Қазақстан Республикасының “Неке
Осы істен көріп отырғанымыздай талапкердің жауапкерге
Егерде тану талабының заты талапкердің жауапкерге
2.4 Өзгерту талаптары
Азаматтық іс жүргізудей даулы мәселе өзгерту
Азаматтық іс жүргізудей өзгерту талаптарын мойындайтын
Ол өзгерту талаптарын “жауапкер мен талапкердің
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінде бұл норма
М.А. Гурвич өзгерту талаптарына азаматтық істердің
Мүлік жалпы меншікте болуы мүмкін бірақ,
Сонымен сот 1 кезекте талапкердің субъективтік
Талапкер сотқа талап бере отырып жалпы
Талапкердің үлесі анықталғаннан кейін АІЖК –
Жоғарыда айтылып кеткен мәселе сот практикасында
Бұл жердегі серіктестік қатысушыларының немесе кооператив
М.А. Гурвич өзгерту талаптарының заты сот
Оның ойы бойынша талап негізін екі
Өзгертуге немесе тоқтатуға жатқызылған фактілердің құқықтық
Құқықтық қатынастың өзгеруін немес тоқтатылуын өзгеретін
Осыған сәйкес сот талапкердің өзгерту талабын
2.5 Қайта орнатушылық талабы
Азаматтық процесстегі ең даулы сұрақтардың бірі
Азаматтық процессте қайта орнатушылық талаптың жүзеге
Қайта орнатушылық талаптың теориясын мойындамайтын көптеген
ҚР – ның Азаматтық Кодексінде құқықтық
Гурвич М.А. қайта орнатушылық талапқа азаматтық
Бұл жағдайда ортақ меншікті болу туралы
Сондықтан, сот бірлескен меншіктегі мүлікке үлестік
Сондықтан бірінші қорғалуға жататын талапкердің субъективтік
Бұл жағдайда талапкер талапты ұсына отырып,
Талапкердің үлесі анықталғаннан кейін, әрине сот
Гурвич М.А. қайта орнатушылық талаптың пәнін
Оның ойынша негізгі екі мағыналы факті
Өзгертуге немесе тоқтауға жататын құқықтық қатынас
Құқықтық қатынасты өзгертуге немесе тоқтатуға құқылы
Сонымен, сот қайта орнатушылық талапты қарай
ТАРАУ ІІІ. ТАЛАП ҚҰҚЫҒЫ. ТАЛАП БЕРУ
3.1 Талапқа құқықтың түсінігі
Сотпен қорғалуға бағытталған сотқа жолдану құқығы
М.А. Гурвич талапқа құқықтың бір ғана
“Сот шешімі” атты кітабында бұл автор
А.А. Добровольский, С.А. Иванова талапты бұзылған
Бұл авторлар талапқа құқықты жалпы
Гурвич материалдық тұрғыдағы талапқа құқытан, талап
3.2. Талап беруге құқықтың алғы шарттары.
Бұзылған немесе дауласып жатқан құқықты
Қазіргі әрекет етіп жатырған заңға сәйкес
Істің сотта қарауға жататындығы.
Талапкердің және жауапкердің азаматтық процессуалдық құқық
Дауға қатысушы екі тұлғаның арасында даудың
Белгіленген дауды аралық сотқа беру туралы
Тараптардың сол затқа және сол негіздерге
6 Заңмен белгіленген санаттардағы істерге байланысты
1. Істердің сотқа қатыстылығы.
Гурвич бұл алғы шартты талап беру
Іс сотқа тек қана сотпен шешілетін
Сот қарауына жататын азаматтық істер
Соттар ерекше талап өндірісінң істерін қарайды
Соттар сонымен қатар ерекше өндіріс
3.3 Тараптардың азаматтық іс жүргізу құқық
АІЖК – нің 45 -
Азаматтардың азаматтық процессуалдық құқық қабілеттілігі туған
М.А. Гурвич талап беру құқының алғы
1. Субъективтік алғы шарттар:
а) талапкер мен жауапкердің процессуалдық іс
ә) талап беру құқығын жүзеге асырудан
(Аралық жазба шарты)
2. Объективтік алғы шарттар.
І. Оң әсер ететін:
а) істің сотқа жататындығы;
ә) наразылықты борышқормен алдын – ала
б) сот қаулысы талап беру құқығының
ІІ. Кері әсер ететін:
в) арнайы негіздер бойынша сот қарауына
г) біртектес талаптарға байланысты заңды күшіне
Сонымен қатар талап беру құқығын жүзеге
Мұндай белгілеріне мыналар жатады:
Сотқа жолданып отырған тұлғаның әрекет қабілеттілігі.
Істің соттылығының ережесінің сақталуы.
Талапты берудің түрін сақтау.
Талапты қанағаттандыру құқығына талапкер ғана құқыққа
Талапкердің құқығы құқықтық негізгі талабы болып
А.А. Добровольский құқықтың пайда болуына және
1. Арыздалған талап негізделген құқықтық алғы
2. Фактілердің дәлелденуін негіздейтін талапкердің жауапкерге
Осыған сәйкес талапты қанағаттандырудың құқықтық алғы
Талаптық ескерту мерзімін сақтау.
Міндеттерді орындау мерзімінің келуі.
Көрсетілген екі алғы шарт талапты қанағаттандыру
Талапкерде бір мезгілде екі құқының болуы:
3.4 Талап арыз талап өндірісінің қорғау
Талап арыз субъективті құқық туралы дауды
Талап арызда құқығын қорғау үшін жолданушы
Талап арыз істі қарау үшін қажетті,
Арызға талап қоюшы немесе оның өкілі
Талап арызға жауапкерлер мен үшінші тұлғалардың
Талап арызда (арыз ерекше талап өндірісі
Талап арыздың кіріспе бөлімінде АІЖК –
Ерекше талап өндірісі бойынша шағымда жауапкер
Аталған реквизиттерді есепке ала отырып, оның
Талап арыздың кіріспе бөлімінде талаптың пәні
(Қарауға жататын фактілердің анықталуы туралы, тіркеуге
АІЖК – нің 150 – бабының
Арыздың сипаттаушы бөлімін баяндай отырып, мүдделі
Талап арыздың дәлелдеуші бөлімі (ерекше талап
Егер факт және дәлелдемелер туралы мәліметтер
Талап арыздың (ерекше талап өндірісінің қорытынды
Талап арыздың қорытынды бөлімін жалғастырушы
Қорытынды
Мемілекетіміздегі саяси және экономикалық саладағы қазіргі
Бұзылған немесе дауласып жатырған құқықты сот
Құқықты талап арқылы қорғаудың негізгі
Бірақ біздің ойымызша, осы жұмыста қарастырылатын
Өз жұмысымда талапиың түсінігі, оның құрамдас
Аталған сұрақтарды зерттеу нәтижесінде келесідегідей қорытындыға
Талап пен құқықты талап арқылы қорғау
Азаматтық істер бойынша құқықты талап арқылы
Әрбір талап пәннен және негізінен құрылады.
Талапты тек процессуалды мақсаты бойынша мойындау
Талап бойынша құқықты қорғау үшін мерзім
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Нормативтік құқықтық актілер
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30 – шы
Қазақстан Республикасының Азаматтық Іс Жүргізу Кодексі
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі 1994 жыл.
Арнайы әдебиеттер
Назарбаев Н.Ә. 2030 Қазақстан 2030, Алматы
Гурвич М.А. Право на иск. М.-Л.,
Гурвич М.А. Судебное решение. М., 1976
Гражданский процесс М., 1995 г. Под
Добровольский А.А., Иванова С.А. – Основные
Добровольский А.А., Иванова С.А. – Иски
Кожухаь А.Н. Право на судебную защиту
Логино П.В. Понятие иска и исковая
Пушкарь Е.Г. Предпосылки право на
Пушкарь Е.Г. Исковое производство в советском
Пучинский В.К. Элементы иска в советском
Советский гражданский процесс. М., 1996 г.
Советский гражданский процесс. М. 1985 г.
Учебник гражданскии процесса. М., 1996
Осокина Г.Л. Право на защиту в
1990 г.
III.Судебная практика.
1. Вестник Верхного Суда РК 1999
1 Добровольский А.А, Иванов С.А. “Основные
2 Логинов П.В. “Понятие иска и
1 Гуреевич М.А.“Судебное решение”, М.,1976
1 Пучинский В.К. “Предмет иска”
1 Добровольский А.А., Иванова С.А. Иски
1 Пушкарь Е.Г. Предпосылки права на
1 ?Р АК 9-бабы
1 Добровольский А.А., Иванова С.А. Основные
1 Гурвич М.А. Судебное решение. 1976
2 Гурвич М.А. Право на иск.