ЖОСПАР
КІРІСПЕ-------------------------------------------------------------------------------------3
І. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЕСЕБІ--------------------------------------------------------5
1.1 Инвестицияның мәні және оның
1.2 Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын
1.3 Инвестициялық қорлардың түрлері: ашық және жабық
ІІ. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАР ЕСЕБІ----------------------------13
2.1 Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция есебі------------------------------------13
2.2 Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар қызметтері-----------------------16
2.3 Инвестицияны сатып алудағы бухгалтерлік есепің маңызы-----------------22
ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ ТАЛДАУ------------------------------------------------------------------------------------25
3.1 Қазақстандағы инвестициялар жағдайының көрсеткіштері-----------------25
3.2 Қазақстан Республикасындағы инвестициялық
ҚОРЫТЫНДЫ---------------------------------------------------------------------------33
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР----------------------------------------------35
Кіріспе
Еліміздің инвестициялық аспектісі ірі салымдары қаржыландыру үшін жағдайлар
Қазақстан экономикасын тұрақтандыру және дамытудың маңызды жолдарының бірі
Президент Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан Республикасына Жолдауында
«Қазақстан – 2030» стратегиясында Н. Ә. Назарбаев халықаралық
Инвестициялар деп - өнеркәсіпке, құрылысқа, ауыл шаруышылығына және
І. ИНВЕСТИЦИЯ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1 Инвестицияның мәні және оның
Инвестицияның көзі болып жаңадан жасалған қосымша құнның, яғни
Нақтылық инвестиция дегеніміз – шаруашылық субъектісіндегі белгілі бір
Қаржылық инвестиция дегеніміз – акционерлік қоғамдар немесе мемлекет
Қазіргі өндіріс үшін ұзақ мерзімді факторлардың маңызын өсуі
Қандай да бір кәсіпкер құрылысты
Жоғарыда аталған инвестицияның қай түрінің болмасын
Қаржылық инвестициялар иелену мерзіміне
а) қысқа мерзімдік – иелену мерзімі
ә) ұзақ мерзімдік – иелену
Жылжымайтын мүліктерге салынған ивестицияларды иеленуші субъектілер
Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын заңды
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне сай шаруашылық
Инвестициялардың есебі 2000 «Инвестициялар» бөлімшесінің шоттарында
2120-2180 шоттар активті және күрделі
Инвестицияларға есеп жүргізілгенде төмендегідей әдістер қолданылады:
Үлестік қатысу әдісі - инвестицияларды иеленген мезетте
Үлестік қатысу әдісін қолданған
Еншілес ұйымдардың жинақталған таза табысының
Еншілес ұйымдардың шаруашылық серіктестігінің активтерінің
Инвестор өзінің еншілес ұйымдардың таза табысында үлестік
Құн әдісі - инвестицияларды иелену мезетінде сатып алу
Еншілес ұйымдардың шаруашылық серіктестігіне инвестициялар оларды болашақта
Бөлек қаржылық есеп-беруді жүргізуші инвестор, еншілес ұйымдарға біріктірілген
1.3 Инвестициялық қорлардың түрлері: ашық және жабық
Қорды басқару және қызмет етуге келесі ұйымдар қатысады:
• компанияны басқарушылар қор мүліктерін басқарады, инвестициялық шешімдер
• қор активтерін сақтаушы (қор типтеріне және елге
• тіркеуші — қордың бағалы қағаздар иелерінің реестрін
• аудитор — есептің дұрыс жүргізілуін және өздеріне
Қорларды негізгі екі параметр бойынша ажыратады - заңды
Корпоративті қорлар. Ең кең тараған Қорлардың типі —
Трасталық қорлар. Трасталық қордың қызметінің негізінде қор активтерінің
Келісім-шарттық қорлар. Кейбір елдердің заңдары бойынша ұжымдық активтерді
Инвесторлардың өздері - акционерлер емес, дивидендтермен және капиталдың
Жабық типтегі қорлар. Мұнда акциялардың нақты белгіленген саны
Ашық типтегі қорлар нақтылы белгіленген капиталы бар жабық
Инвестициялық қорлар қызметісіне қатысы бар ең негізгі көрсеткіштердің
Қордың таза активтерінің құны (ТАҚ) = Қордың барлық
ІІ. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАР ЕСЕБІ
2.1 Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция есебі
Қаржылық инвестициялардың есебі 1100 "Қаржылық инвестициялар" бөлімшесінің шоттарында
2040-2010 шоттары активті, күрделі, негізгі болып табылады. Осы
Қаржылық инвестициялардың шоттары бойынша талдамалы есеп инвестициялардың түрлері
Қаржылық инвестициялар сатып алу кезінде ол оның сатып
Құнды қағаздар инвестициясының өтелу құны мен оның сатып
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар бухгалтерлік баланста: не ағымдағы
Егер де қысқа мерзімді қаржылық инвестиция ағымдағы (нарықтық)
Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция өссе, онда ол табыс
Егер де қысқа мерзімді қаржылық инвестиция ағымдағы немесе
- жалпы қоржындық (портфельдік) жиынтығымен;
- инвестицияның түрі бойынша қоржындық жиынтығымен;
- жеке инвестициялары (әрбір инвестициясы) бойынша.
Бұл кезде сатып алынған бағасы ағымдағы (нарықтық) бағадан
Енді біз баланс құнын анықтаудың тәсілдеріне бір мысал
Жоғарыда көрсетілген варианттың біріншісі бойынша қысқа мерзімді қаржылық
Ал екінші вариант бойынша акцияның баланстық құны ең
Үшінші вариант бойынша қысқа мерзімді қаржылық инвестиция мынадай
" А" компаниясы
"Б" компаниясы
"С" компаниясы
құны бірдей;
"Г" компаниясы
"К" компаниясы
Бұр арада бұрындары жүргізілген кдйта бағалау сомасы инвестицияның
Қысқа мерзімді инвестицияларды ұзақ мерзімді инвестицияға аударсақ, онда:
Енді біз бұл қалай есептелетіндігі туралы, бір мысал
- акцияның инвестициясы;
- облигацияның инвестициясы; - басқа да қаржылық
2.2 Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар қызметтері
2040 "Акциялар" шотында кәсіпорынның, басқа кәсіпорындардың, банктердің және
Акцияларды алған кезде 2040 "Акциялар" шотының дебеті
Акцияларды алған кезде есеп айырысу шоттарын жанай өтіп,
Акцияларды сатқан жағдайда және басқа да жағдайда олар
Мысал. "Батыс" ААҚ ағымдағы жылдың маусымында жай акцияны
- "Тұрмыс" ААҚ - 10000 дана 300 теңгеден
- "Алтын" ААҚ - 8000 дана 450 теңгеден
Осы алынған акциялардың жиынтығы, "Батыс" ААҚ акцияларының шамамен
"МАЗ" ААҚ-ында акцияны алуымен байланысты брокерлердің қызметі 15
"МАЗ" ААҚ ағымдағы жылдың қарашасында қайта сату мақсатында
"АЛТЫН" ААҚ ұзақ мерзімді иелік ету мақсатында 5000
"ТҰРМЫС" ААҚ 10000 дана акциясына 100 мың тенге
Енді біз осымен байланысты шоттар коопеспонденциясын жасап көрейік.
1. Сатушыға қаржылық инвестицияның құны төленді (1000000+15000+2900000+100000) 4
2. «Цемент» ААҚ акцияға қосылған дивиденд құны төленді
3. Қысқа мерзімді қаржылық инвестицияның ағымдағы құнының өзгеруіне
«IBC» ААҚ акциясы (5 000х250-1 015 000) 235
4. «Цемент» ААҚ акциясы бойынша дивиденд есептелінді 150
5. «Темір» ААҚ 5000 акциясы сатылды
инвесицияның баланстық құнына (5000х450)
сатудан түскен табыс сома 2 250 000
2 250 000 7410
1020
1110
6210
6. «Цемент» ААҚ акциясы бойынша дивиденд есептелінді 150
1020 2170
7. Қысқа мерзімді қаржылық инвестицияның ағымдағы құнының өзгеруіне
"ТҰРМЫС" ААҚ ағымдағы жылдың сәуірінде қайтадан 10000 акцияның
Кәсіпорынның есептік саясатында қысқа мерзімді қаржылық инвестицияны ағымдағы
Облигация дегеніміз — ұстаушысына (иесіне) өз құнынан процент
Облигациялармен байланысты операциялардың есебі 1130 "Облигация" шотында жүреді.
1130 "Облигациялар" шотында мемлекеттік және жергілікті займдардың проценттік
Облигацияға салынған қаражат инвестициясы олардың номиналдық құнының деңгейіне
Облигацияларды сатып алу және олардан алынған табыстар бойынша
1. Облигация,, номиналдық құны бойынша шығарылған. Кәсіпорын 1
1130-ші "Облигациялар" шоты дебеттеледі де, 1040 шоты кредиттеледі
Сатып алынган облигациялар бойынша жылдық проценттердің сомасы: 1
Әрбір үш ай сайын облигация эмитентінің шығарылым шарттары
Облигациялардың жабылу (погашение) мерзімі таянған кезде эмитент инвесторға
Дт 7410, Кт 1130 - 1 000 000;
Дт 2810, Кт 6210 - 1 000 000;
Дт 1040, Кт 2180-1000 000.
2. Сыйақысымен (сыйлығымен) шығарылған облигация. Эмитент 1000 000
Облигациялардың номиналдық құнына қосылған (плюс) сыйлықты қоса есептегенде,
Облигациялар бойынша проценттердің ай сайынғы сомасына (1 000
Эмитент әрбір жарты жыл сайын облигациялар бойынша түсетін
Табысты есептеудің әрбір кезінде ай сайынғы сатып алу
Облигацияның жабылу кезеңі таянған кезде эмитент инвесторға оның
Сонымен, кәсіпорын осылайша облигация эмиссиясында қарастырылған 500 000
3. Жеңілдіктерімен (скидкасымен) шығарылған
Сатып алу кезіндегі оның проценттік ставкасы 29%-і құрады.
Шегерімімен есептелген облигацияның сатып алу құны 2020 шотының
Проценттерден түсетін табыстарды ай сайынғы есептеу кезінде 20
Эмитент проценттер төлемін төлеген кезде (жылына 2 рет)
Проценттерден түсетін табыстың әрбір есептелуі кезінде кәсіпорынның табыс
Кәсіпорын облигациядан тіркелген пайызды алуды көздейді.
Облигацияны сатып алғанда олар не номиналдық құнынан төмен,
Егер де қаржылық инвестициясы, алатын кезеңі үшін есептелген
2.3 Инвестицияны сатып алудағы бухгалтерлік есептің маңызы
Инвестицияны сатып алушылар бухгалтерлік есепте оны номиналдық құны
Қалған кезендерге ай сайын 18333 теңге сомасында пайыз
1) 7410 шоты дебеттеліп, 2020 шоты - 1000000
2) 2180 шоты дебеттеліп, 6210 шоты — 1000000
3) 1040 шоты дебеттеліп, 2180 шоты — 1000000
2010 шотта: депозиттік сертификаттар, депозиттер, бондар, қазыналық вексельдер,
Депозиттер — бос ақша қаражаттарының банктердегі салымдары. Олардың
Бондар - мемлекеттік қазына, жекелеген мекемелер мен кәсіпорындар
Қазыналық вексельдер - мемлекеттік қысқа мерзімді міндеттемелердің түрі;
Қазыналық ноталар - қазыналық эмиссия тәртібі бойынша шығарылатын
Шартты бағалы қағаздар - бұл опциондар, варранттар, қаржылық
Опцион — опциондық контрактінің нәтижесі болып табылатын бағалы
Варрант — бұл негізгі бағалы қағаздарды шығарумен қатар
Фъючерлік контракт — мәміле жасасу кезінде белгілі бір
Төменде 2010-ші "Басқалай қаржылық инвестициялар" шоты бойынша шоттар
ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ
3.1 Қазақстандағы инвестициялар жағдайының көрсеткіштері
Инвестиция тартуға байланысты атқарылып жатқан
Астана қаласында шетелдік компаниялар ұсынықты
Жапон халықаралық ынтымақтастық банкісі заемының қаражаттарынан «Астананың
Жапон Банкісінің елордалық инвестицияға салған
Шет мемлекеттердің және тікелей
Инвестиция деп қаражаттарды ұзақ мерзімге
Еліміздің инвестициялық аспектісі ірі салымдары қаржыландыру үшін жағдайлар
3.2 Қазақстан Республикасындағы инвестициялық
Көптеген елдерде ивестициялық банктердің қызметін
Қазақстан Республикасында да мұндай банктердің функцияларын негізінен
Біраз уақыт бұрын отандық банктердің атына олардың
Бұл жағдай 2000 жылдан бастап жақсара бастады. Банктер
2002 жылы экономиканы дамытуға кеткен
Сонымен экономиканы инвестициялауда банктердің инвестициялық
Инвестициялар. Мемлекет қазіргі таңда шетелдік капиталды кең көлемде
Әлемдік банктің Қазақстанды салым үшін ең қолайлы әлемнің
Қазақстанның бүгінгі күнде әлемдік қауымдастықта нарықтық экономикасы бар
Қазақстан экономикасына келген инвестициялық салым, мұнай-газ саласын қоса
Кесте 1
Қазақстан экономикасына 2002—2003 жж. Қыркүйек - желтоқсан
Қыркүйек - желтоқсан 2003 717,0
Қыркүйек - желтоқсан 2004 ж 547,0
Қыркүйек - желтоқсан 2005 ж 615,0
Қыркүйек - желтоқсан 2006 ж 797,6
Қ.Р. Статистикалық. агенттік мәліметі
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бюджетіне түскен кіріс көлемі, еліміздің
Ел экономикасының приоритетті салалары мұнай мен табиғи газ
Екінші деңгейдегі банктердің экономика саласына салған кредиттік инвестиция,
Статистикалық деректерге сүйенсек, Астана инвестиция
Инвестиция тартуға байланысты атқарылып жатқан
Астана қаласында шетелдік компаниялар ұсынықты
Жапон халықаралық ынтымақтастық банкісі заемының қаражаттарынан «Астананың
Жапон Банкісінің елордалық инвестицияға салған
Шет мемлекеттердің және тікелей
Сонымен, курстық жұмысты қорыта келе, инвестициялық шешім қабылдау
Тәжірибеде күрделі қаржы жұмсалымының тиімділігін бағалайтын басқа 2діс
Қорытынды
Инвестиция – экономикалық дамудың жоғары және тұрақты қарқынын
Инвестицияны дамытуда ерекше рөлді кәсіпорындарды қаржыландыруға және ұзақ
Сонымен қатар инвестиция экономикалық өсудің негізгі бола отырып,
Нарықтың шешуші бір сипаты – қор рыногы.
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялардың ағымдағы құнының өзгеруінен алынған
Сонымен, курстық жұмысты аяқтай келе, ұсынысым: экономиканы
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы Бухгалтерлiк есеп
Міржақыпова С.Т. Банктегі бухгалтерлік есеп//Алматы, 2004
4. Бухгалтерский учет, М., 1998
5. Кеулімжаев Б. Бухгалтерлік есеп принциптері// Алматы
6. Кәсіпорындағы сауданы ұйымдастырудағы бухгалтерлік есеп, Бухгалтерлік есеп
7. Назарова В. Шаруашылық субъектілердегі бухгалтерлік есеп// Алматы
8. Бейсенова М., Садықбекова А. «Кәсіпорын экономикасы», Алматы
9. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н. «Қаржылық есеп»,
10. Радостовец В.К., Шмидт О.Т. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп»,
Алматы – 2003.
11. Тасмағанбетов Т.А. «Бизнестегі есеп пен талдау», Алматы-2002.
12.Тасмағанбетов Т.А, Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А. «Қаржы есебі»,
Алматы-2000.
13. Назарова В.Л. Басқару есебі// Алматы – 2005
14. Қазақстан Республикасындағы инвестициялық саясатты
15. Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. «Кәсіпорын экономикасы»,
Алматы - 2003.
3