Мазмұны
Кіріспе
1.ТМД мемлекеттерінде дипломатия және дипломатиялық құқықтың қалыптасуы мен
1.1 ТМД мемлекеттерінде дипломатия мен сыртқы саясатының қалыптасуы
1.2 ТМД мемлекеттеріндегі дипломатиялық құқықтың қалыптасуы мен дамуы
1.3 ТМД мемлекетінің арасында дипломатиялық қатынастарды орнату
2. ТМД мемлекеттерің дипломатиялық қызметі
2.1 ТМД мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдері
2.2 ТМД мемлекеттерінің консулдық мекемелері
2.3 ТМД мемлекеттерінің халықаралық ұйымдардағы тұрақты өкілдіктері
3. Қазақстан Республикасының ТМД мемлекетінің дипломатиялық қатынастары
3.1 Қазақстан Республикасының сыртқы қатынас органдарының ТМД мемлекетінің
3.2 Қазақстан Республикасының ТМД мемлекеттерімен бекітетін көп жақты
3.3 ТМД мемлекеттерінің Қазақстан Республикасының қатысуымен халықаралық конференциялар
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Халықаралық қатынастардың маңызды және өзекті мәселелерінің
Мемлекетаралық қатынас және бірінші кезекте әр түрлі мемлекеттер
Дипломатиялық қатынастарды дамытудың мақсаты мемлекеттердің қауіпсіздігі мен бейбіт
Дегенмен аталған конвенцияларды қабылдағаннан кейін де негізінен нормативтік
Тақырыптың зерттелуі. ТМД-ның құрылуын және өмір сүруін тарихи
1990 жылдардың басында Достастық мемлекеттері арасында негізінен екі
Осы аталған «әртүрлі өлшемдегі» және «әртүрлі қарқындағы» қарым-қатынастық
Қазақстан мен Ресей мемлекеттері қоғамдарының тарихи трансформациясы мен
Қазіргі тарихнаманьң негізгі ғимаратын әрине посткеңестік кеңістікті дамыту
М.В. Стрежневаның зерттеулері әлеуметтік мәдени тұрғыдан алғанда Еуропалық
ТМД-ның құрылуы, ұйымдастырылуы және құқықтық қалыптасуы, функциясы механизмдері
Әр түрлі деңгейдегі формаларын ұйымдық бекіту динамикасы ғалымдар
Жалпы тақырыптың тарихнамасында салыстырмалы түрде алғанда 1992-2011 жылдарда
Көптеген авторлар, Қазақстанның жалпы сыртқы саясатының, халықаралық қызметінің
Отандық ғылым жақын арада А.Шайхутдинов пен С. Абдулпаттаевтың
Зерттеудің хронологиялық шеңбері 1991-2011 жж. Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан
Зерттеудің максаты мен міндеттері. ТМД елдерімен қарым-қатынасындағы жағдайларын
Осы мақсатта:
-ТМД кеңістігіндегі
-бұрынғы кеңестік республикалар
жасау;
-XXI ғасырдың
мақсатында пайдалану бағытындағы Қазақстан
қосқан үлесін және сыртқы саясаты тұжырымдамасының
элементтерін анықтау;
-ТМД мемлекеттерінің халықаралық гуманитарлық
ынтымақтастықтағы Қазақстан мен
мүдделерін анықтау.
Жұмыстың құрылымы. Бітіру жұмысы кіріспе, үш тарау, қортынды
1.ТМД мемлекеттерінде дипломатия және дипломатиялық құқықтың қалыптасуы мен
1.1 ТМД мемлекеттерінде дипломатия мен сыртқы саясатының қалыптасуы
РСФСР, Белорусь және Украинаның басшылары желтоқсан айының басында
1991 жылғы желтоқсанның 13-інде Орта Азия мен Қазақстан
Желтоқсанның 20 – сында тәуелсіз елдер одағы төңірегіндегі
1991 жылғы желтоқсанның 21 – інде жергілікті 11:30
Алматы кездесуі негізінде келісілген мәселелрдің аса маңыздысы ядролық
ТМД ның құрылуы мен жүйеленуі КСРО құрамында өмір
Бірақ, ТМД ға көзқарас бұрынғы Одақтас республикалар тарапынан
Жершілдік бағытын ұстанған саяси топтар арасындағы күрес Тәжікстанда
1993 жылы қаңтар айында Минскіде өткізілген ТМД елдерінің
Минскідегі кездесу достықты, экономикалық және саяси байланысты әрі
Дегенмен, ТМД – ның құрылуы оңай болмады. КСРО
Бірталай қияндықтар, әсіресе, Украина, Қазақстан, Беларус аумағындағы Ресейдің
Республикалар егемендігін ала отырып, өзінің қауіпсіздігі үшін қосымша
КСРО-ның құлауы мен Ресейдің Орталық Азиядан өз еркімен
Осы аймақта Ресей ықпалының төмендеуі АҚШ, Батыс Европа
XXI ғасырда бүкіл адам баласы дамудың жаңа бір
КСРО-ның құлауымен Орталық Азияның биосаяси болашағы бұлыңғыр болып
Осы аймақтың глобальды және геосаяси жағдайы тек ғалымдарды
Азияның посткеңестік республикалары жүйелі дағдарысты бастарынан кешіруде. Осы
Ендігі жерде, осы аймақтағы елдерге тоқталатын болсақ, ең
Қазақстан тәуелсіздігіне қол жеткізгеннен кейін, егеменді халықаралық субъектісі
Н.Ә.Назарбаев “Тәуелсіз газетпен” сұхбатттасқан кезде “ТМД елдері үшін
Достастықтың басты мақсаты – саяси, экономикалық және әлеуметтік
Қазақстанның сыртқы саясатындағы стратегиялық алғы міндеттердің бірі –
Бұл бағыттағы жұмыс екі деңгейде жүргізіліп жатыр: екі
Кеңес Одағы ыдырауы ТМД мемлекеттеріндегі өндірістік салалардың әлсіреуіне,
Қазіргі таңда барлық республикалар жетпіс жыл ішінде қалыптасқан
XXІ ғасырға өту, барлық елдерде отындық шикізат және
ТМД республикаларының шаруашылығының өзара байланысының интеграциялық күш–қуаты, нарықтық
Шикізат, энергия, дайын өнімдерді пайдалану аудандары мен еңбек
Қоғамдық өнімнің тиімділігін қамтамасыз ететін, салалық және территориялық
Экологиялық тепе-теңдікті, қоршаған ортаны қорғауда;
Барлық республикалар мен ел аймақтары экономикалық дамуын бір
ТМД елдерінде Кеңестік уақытта сыртқы экономикалық байланыстар мен
ТМД-ның басқа мемлекеттері сияқты, Қазақстанда осы жылдардың ішінде
Интеграцияны жақтаушыларды, ең алдымен Қазақстанның табанды күш–жігерінің нәтижесінде
Түрлі жағдайларға байланысты ТМД елдерінің басшылары Достастықтың мақсаттары
Кейде Достастықтағы ортақ жұмыстан бірте–бірте шет қалу және
Жалпы бұрынғы Кеңестер Одағы мемлекеттерінің дамуын мынадай кезеңдерге
Қазірше аймақтық бірігулердегі өзара байланыста әркімнің әр түрлі
Интеграция (латын тілінен аударғанда іntepratіo – қайта құру,
Интеграция үрдісі тіпті саяси – экономикалық құрылымы орнығып
Аймақтық интеграция, сараптамалар көрсетіп отырғандай қазіргі әлемдік дамудағы
Збигнев Бжезинский Ресейдің ықпалы жайылған Еуразияның сол бөлігіндегі
Бірақ әйтсе де Ресейдің ролі тіпті құлдырап кетті
Қазіргі заманның геосаяси дамуы Ресейді дүниежүзілік саяси даму
Ресей дипломатиясы қазірдің өзінде бірнеше күрделі мәселелерді шешімдерге
Ресей шекаралары ашық және қорғау мүмкіндігі төмен болып
Ресейдің ішкі саяси күштерінің өзара күресінің шиеленісуі болып
Дүниежүзілік саяси күштер тепе–теңдігінің өзгеріcі дүниежүзілік дамуға да
Бүгінде ТМД шеңберіндегі Ресей дипломатиясының болашағы туралы біркелкі
Біз білетіндей КСРО ыдырағаннан кейін әрбір мемлекеттің алдында
ТМД шеңберіндегі Ресей факторрының өзектілігінің тағы бір көрінісі
Бүгінде Ресей Федерациясының ішкі тұрақтылығы анық сыртқы саясатының,
Алғашқы жылдардағы “әлсіз Ресей” болса, онда Қазақстан күшейеді
Кеңес Одағы ыдырауынан кейін тәуелсіз мемлекеттер алдында қоғамдық
Біртұтас шаруашылық кешенінің жойылуы, егеменді қаржы–экономикалық жүйенің құрылуы,
Сауда әріптестерінің талғамдағы еріктілігі, пайдалы, ұтымды байланыстарды ізденудегі
Өндіріс көлемінің бірден құлдырауы нәтижесінде тауар қолдану көлемі
ТМД мемлекеттерінің әр қайсысы жаңа ақша енгізгендігінен, өнеркәсіп,
Өндірістің көбісіне шетелдіктердің несие беру, ал бұлар баяғы
Халықаралық экономикалық қаржы институттарының ықпалы бірден өсті, олар
Жаңа егеменді мемлекеттер өзара саудадағы тауарға тарифтік, тарифтік
Рыноктық экономикаға көшудегі әр түрлі желіс. Әр мемлекетте
Міне, осылардың бәрі жаңа тәуелсіз мемлекеттер арасындағы қатынастарға
Бірақ осыған қарамастан баяғы біртұтас шаруашылық комплекс негізіндегі
Қазақстан ТМД мемлекеттерінің экономикалық интеграциясы идеясын әр уақытта
ТМД – бұл мемлекет емес, бұл табиғи жағдайда
ТМД мемлекеттерінің интеграциясына кедергі жасайтын факторлар мыналар:
Жаңа мемлекеттердің жүйесін құрудағы ұлтшылдықтың өсуі;
Жалпыодақтық мүлікті соның ішінде әскери мүлікті бөлісу процесі;
Бұрынғы билік жүйесіндегілер мен неонационалистер және мұсылман фундаменталистері
Этника аралық қақтығыс (Карабах, Оңтүстік Осетия, Абхазия)
Интеграциялық қарым–қатынасқа оң әсерін беретін блоктар болса, өзара
Бұл интеграцияға сонымен қатар, географиялық жақындық, біртұтас инфраструктураның
Ал енді интеграциялаушы (біріктіруші) және дезинтеграциялаушы (айырушы) факторға
а) біртұтас одақтас мемлекет шеңберінде:
Интеграциялаушы фактор:
1) барлық әлеуметтік – экономикалық қызметпен бірге жоспарлы
2) Одақтың специлизациялық және кооперациялық, республикалар өнеркәсіп және
Дезинтеграциялаушы фактор: 1) біртұтас мемлекет және біртұтас
2) Экономикалық тиімділігін ескерместен құрылған өндірістік–технологиялық кооперациялық байланыстардың
б) Рыноктың экономикасы бар жаңа егеменді мемлекеттердің құрылу
Интеграциялаушы фактор: 1) технико–технологиялық және инфраструктуралық байланыстар, мамандық
Дезинтеграциялаушы фактор: 1) Рыноктық қатынастар мен сауда
2) Жаңа мемлекеттердің салық, бюджет, валюта, кеден және
3) Достастықтың ең жетекші елі Ресейдің интеграциялаушы ролінің
в) Экономикалық жағдайды тұрақтандырудың келесі кезеңі:
Интеграциялаушы фактор: 1) шаруашылықтың экономикалық жүйесінің жақындығы біртұтас
2) Интеграцияланған біртұтас экономикалық кеңістікте бірлескен тауар өндіру
Дезинтеграциялаушы фактор: 1) өз мүдделерін мен тауар өндірушілер
2) тауар өндіруші және жаңа мемлекеттердің экономикасы арасындағы
ТМД-даға әсер еттетін факторлардың тағы біреуі ол сыртқы
ЕО тәуелсіз мемлекеттердің интеграциясы нәтижесі болса, ал ТМД
ЕО-тағы саясат келеді кетеді, ал интеграцияға деген бағыт
Интеграциялық үрдіске қауіп төндіретін тағы бір айта
Сөзімізді қорытындылай келе біз ТМД интеграциясына әсер ететін
1.2 ТМД мемлекеттеріндегі дипломатиялық құқықтың қалыптасуы мен
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын құру туралы келісім (Минск, 1991
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңестің № 1026-ХІІ келісімімен сәйкес
Біз, Беларусь Республикасы, Ресей Федерациясы (РСФСР), Украина 1922
Біздің халықтарымыздың тарихи ортақтастығын және олардың арасында қалыптасқан
ТМД елдер арасында достық қатынастардың, жақсы көршілік пен
Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысының қағидалары мен мақсаттарына, Хельсинки
Адам мен халықтардың құқықтары бойынша барлық жалпы танылған
Төмендегі туралы келісімге келдік:
1 бап. Жоғары Уағдаласушы Тараптар Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын
2 бап. Жоғары Уағдаласушы Тараптар өз азаматтарына ұлттық
Жалпы 14 баптан құралған құжат болған. Оларда тұрып
Сыртқы саясаттың бағыттарын анықтау;
Ортақ дипломатиялық аймақты құру мен дамытуда,саласында ынтымақтастық;
Қоршаған ортаны қорғау саласында ынтымақтасу, экологиялық қауіпсіздіктің халықаралық
Көші-қон саясатының мәселелері;
Ұйымдасқан қылмыспен күрес.
ТМД мемлекеттерінің жасалынған келісімдері: 1992 жылы 14 ақпан
2001 жылы 27 қазанда Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекеттерінің
ХХ ғасыр соңында жалпы танылған ұлттық-құқықтық қағидалар мен
ТМД елдері өздерінің Солтүстік Америка мемлекеттері де жататын
- Орта азиялық мемлекеттерге қатысты жағымсыз империялық тәжірибенің
- Еуропалық мемлекеттерде жағымсыз «антиисламдық имидждің» жоқтығы;
- Дамушы мемлекеттердің өндіруші өнеркәсібіне инвестициялар тәжірибесі;
- Еуропа Одағының және НАТО позициясының күшеюіне төзімділігі;
Орта Азия мемлекеттеріндегі адам құқықтарының сақталуы сұрақтары бойынша
1991 ж. 21 желтоқсан күні Алматыда ТМД құру
КСРО дипломатиясы кешенді дамып, Одақішілік еңбек бөлінісі өндіргіш
ТМД кеңістігіндегі көп жақты ынтымақтастықтың дамуын қай кезде
Мұның өзі XX ғасырдың аяғында өзара сауда- саттық
Бұл тұста дипломатиялық дамуды зеттейтін мамандар тарапынан бірлесудің
Мемлекеттің қабілетсіз екенін дәлелдеп, либералдық көзқарас тұрғысынан А.Загарский
1997 жылы қаңтарда ТМД елдері үкіметі басшыларының Кеңесі
ТМД Кеңесі 80-ге жуық келісімдер, заңдар, нұсқаулар, ережелер
ТМД-ның кейбір құжаттарының мазмұнында мынадай тікелей үндеу бар:
Бірақ көптеген корпорациялардың қалыптасуына ұлттық заңнамалардың әр түрлілігі,қаржылық-дипломатиялық
ТМД кеңістігіндегі дипломатиялық құрылымдарды құрудың ең мүмкін бағыттары
1.3 ТМД мемлекетінің арасында дипломатиялық қатынастарды орнату
ЕурАзЭҚ - құрамына Белоруссия, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және
Қазақстан, Ресей, Украина және Түркіменстан президенттері газ саласындағы
БЭК ТМД кеңістігінде интеграциялық үдерістердің "локомотиві" бола алады
Қазақстанның позитивті айқын мақсаты бар. Біз КСРО бойынша
Мұндай тұжырым ҚР-нда және басқа да посткеңестік елдерде
Кедендік одаққа қарағанда ЕурАЭҚ қабылданған шешімдерді орындаудың механизмдері
Қатысушы елдердің көрсеткіштері іс-жүзінде өскендігін мына фактілерден көруге
Сонымен Қазақстанның ТМД елдерімен және басқа да мемлекеттермен
ЕурАзЭҚ кеңістігінде екі жақты сауда-саттық келісімдерге сүйенген еркін
2.ТМД мемлекеттерің дипломатиялық қызметі
2.1 ТМД мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдері
Қазақстан Республикасы төуелсіздікке ие болғаннан кейінгі жаңа кезеңде
Қазіргі таңда Ресей Федерациясының аумағында миллионнан аса қазақ
Қазақ диаспорасының пайда болуы және қалыптасуы негізінен екі
Ал, Ресейдегі қазақ диаспорасына келетін болсақ, әсіресе шекаралас
Қазақстан тәуелсіздігі жарияланған 90 жылдардың басындағы әлеуметтік дипломатиялық
Қазақстанның Ресейдегі елшілігі, Санкт-Петербург, Астрахань және Омбы қалаларындағы
Аз ұлтты халықтарға, оның ішінде қазақ диаспорасына қатысты
Қазіргі таңда Ресей аумағында қазақтардың 20-ға тарта ұлттық
Сондай-ақ Президент өз сөзінде Мөскеудегі отандастарымыздың 70 пайызы
Толығырақ тоқталатын болсақ Ресей Федерациясындағы білім, ғылым салаларында
70-пайыздық көрсеткіш қазақ диаспорасының жоғары интеллектуалдық сапасын көрсетеді.
Омбы облысында үш қазақ қоғамдық ұйымы жүмыс істейді.
Ресей аймақтарындағы ең ірі қазақ диаспорасы Орынбор облысында
Ал, Башқүртстан Республикасында 14 мыңға жуық қазақ тұрады.
Саратов облысында 80 мыңға жуық қазақ тұрады. Олар
Астрахан облысындағы 150 мыңдық қазақ қауымы саны жағынан
Астрахан облысында 114 ұлттық мектептердің 72 сі қазақ
Алтай өлкесінде 2008 жылғы санақ деректері бойынша өлкедегі
Алтай Республикасындағы қазақ халқының саны 12 мыңнан асады.
Қосағаштықтар да Тәуелсіз Қазақстанға, атамекенге қоныс аударуға шақырылған.
Мұнда қазақ тілі мен әдебиеті мектептерде аптасына бес
Татарстан Республикасында бүгінгі таңда 2000 қазақ тұрады, оның
Новосібір облысындағы 2008 жылғы санақ қорытындысы бойынша қазақ
Түмен облысындағы қазақ диаспорасы қарқынды дамып келеді. Бүгінде
Осы мәселелерді шешуге көмектесу, отандастарымыздың атамекенімен байланысты нығайтуға,
Қазіргі таңда қазақ тіліндегі баспасөз Ресейдің Омбы, Астрахан
Ресейдің кейбір облыстарында қазақ, басқа да этностық диаспора
Қазақ диаспорасының әлеуметтік - этномәдени жағдайы республикалар мен
Ұлт саясатын жүргізу казак орыстардьщ, православие дінінің басқа
Қазақ диаспорасы тағдыры үшін аймақтағы қалыптасқан тарихи дәстүрлердің
Сондай-ақ Астрахан облысы мен Самара облысының заң шығару
Қазақ диаспорасы мекендеген бірқатар аймақтарда көптеген заң күші
Ресейдегі қазақ диаспорасы үшін өткір де ауыр мәселелердің
РФ аймақтық тілдер немесе аз ұлттар туралы еуропалық
Ресей өлеуметтанушыларының зерттеулеріне қарағанда, диаспоралар мен ұсақ ұлттарға
Сонымен айтар болсақ, жаһандану түсында Ресейде миллионға жуық
2.2 ТМД мемлекеттерінің консулдық мекемелері
Көпжақты, сондай-ақ екі жақты үлгідегі ТМД елдерінің өзара
Тұтас аймақтар мен құрлықтардың өсе түсіп отырған интеграциясы
Түрлі жағдайларға байланысты ТМД елдерінің басшылары Достастық мақсаттары
Тәжірбие көрсетіп отырғандай аймақтық экономикалық интеграциялық үрдісі өте
ТМД мемлекеттерінің басшылары Кедендік Одақ құруды, кедендік тарифтерден
Бірлескен жұмыстағы келесі қадам деп 1993 жылы қыркүйекте
Уағдаласушы Тараптар халықтардың тұрмыс деңгейін арттыру мақсатында олардың
Нарықтық қатынастар негізінде кезең-кезеңімен ортақ экономикалық кеңістік құру;
Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін тең мүмкіндіктер туғызу
ТМД мемлекеттердің басшылары Экономикалық Одақ интеграцияны кезең–кезеңімен тереңдету,
6 қаңтар 1995 жылы Ресей Федерациясы мен Беларусия
Кеден Одағының құрудағы басты мақсат болып мыналар жариаланды:
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің еркін экономикалық қарым–қатынасына теріс әсерін
Тұрақты экономикалық дамуды, еркін тауар айналымын және шынайы
Жалпы экономикалық кеңістікті құруда жағдай жасау;
Кеден Одағына мүше–мемлекеттердің әлемдік рынокқа белсенді шығуына жағдай
Кеден Одағы мынадай қағидаларға негізделетін экономикалық бірлестік ретінде:
а) Кеден Одағына мүше–мемлекеттердің біртұтас кедендік территориясының болуы;
б) Бірыңғайландырылған заң шығару және рыноктық шаруашылығына негізделген,
Кеден Одағында атқарушы органдар ретінде төрт мемлекеттің интеграциясын
Жылдамдығы әр-түрлі интеграция үрдісіне тиісті серпін беруге ұмтыла
Интеграциялық ынтымақтастық одан әрі 1996 жылы 2 сәуірдегі
Атап айтуымыз керек, жалпы ТМД мемлекеттермен экономикалық байланыстарды
Құжаттардың кейбіреуі практикалық тұрғыдан жүзеге асты. 1998 жылы
Ынтымақтастықты кеңейту жөніндегі ұйымдық, техникалық және экономикалық шаралады
1998 жылы сәуірде Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресей
Кеден Одағына қатысушы мемлекеттердің басшылары 2000 жылы қазанда
Белгілі, дәл механизмнің, бұрынғы міндеттер мен мақсаттарды жүзеге
Жаңа ұйымның анық көрсетілген халықаралық статусы ЕурАзЭқ халықаралық
Алдыңғылардан да жақсы, интеграциялық формула. Қоғамдастықта әрбір мемлекет,
Шешім қабылдаудың жаңа түрі. ЕурАзЭқ-ң құрылу туралы келісім
Шешімдерді орындауды бақылаудың жаңа жүйесінің құрылуы. Қауымдастығы келісімдер
Заң шығарудың бірыңғайлылығы мен жақындасуындағы жаңа әдістер.
Мүшелікке деген жоғары талаптар. Мүшелік өз міндеттерін орындамаған
Консулдық қызмет – Қоғамдастықтың тұрақты жұмыс істейтін органы,
Мемлекетаралық Кеңес пен ИК қызметін ұйымдастыру тұрғысынан қамтамасыз
2001 жылы 21 ақпанда Алматыда консулдық қызметБелорусия, Қазақстан,
Еуразиялық Экономикалық Қоғамдастыққа алып келген құжаттарды сараптай келе,
ЕурАзЭқ-тің берілуі экономикалық форумы осы жылы, яғни 2003
Иинтеграциялық процестерге қатысты ТМД-ға қатысушыларының позициясы көп жағдайда
Қазақстан принциптік тұрғыдан барлық мемлекеттердің экономикалық даму мен
Қазақстан осы ұйымның келешегіне зор үміт артады. Қазақстан
2.3 ТМД мемлекеттерінің халықаралық ұйымдардағы тұрақты өкілдіктері
Посткеңестік кеңістік мемлекеттерінің – Грузия, Украина, Әзірбайжан және
Страсбургта қабылданған Декларация бұл топтың елдерінің саяси жақындасу
ГУУАМ-ның мүше-мемлекеттерінің президенттерінің Вашингтонда қабылданған Мәлімдемесі жаңа ұйымның
Жаңадан құрылған ұйымның мақсаттары мен міндеттерін анықтауда Украина,
ГУУАМ өзін-өзі ТМД мен кез-келген басқа ұйымдарға қарсы
ГУУАМ-ды құру инициативасы Балтық – Қаратеңіз альянсының идеясымен
ГУУАМ – бұл бір-біріне қайшы болмайтын саяси және
Елдерді ГУУАМ тобына бірігуге себеп болған бірқатар маңызды
Дәстүрлі түрде мәскеулік саяси элитаның басымында құрылған посткеңестік
Біртұтас геосаяси кеңістікте болу, бұрынғы Орталықпен қатынастардағы белгілі
ТМД-ның ұйымдық құрылымының бұрынғы кеңестік республикалардың қалдық ретінде
Ресей Федерациясы мен Белорусь Одағының, Төртеудің Кедендік Одағының
Жаңа тәуелсіз мемлекеттердің «үлкен ағаң қамқорлығынан азат болуға
Көбінесе прагматикалық мемлекетаралық байланыстарды дамыту жолында жаңа әріптес-мемлекеттер
Мемлекеттердің өзінің тиімді географиялық орналасуының артықшылықтарын пайдалануға ұмтылуы,
ГУУАМ елдерінің саяси элитасы мен көшбасыларының посткеңестік кеңістікте
Ал енді ұйымның құрылымына келер болсақ:
мемлекет басшыларының ең аз дегенде жылына бір рет
сыртқы саяси ведомстволардың жетекші рөліндегі эксперттердің кездесуі –
ГУУАМ мемлекеттері мүшелері болып табылатын халықаралық ұйымдар шеңберінде
ГУУАМ мемлекеттері АҚШ және Батыс мемлекеттерімен тығыз байланысқан.
ГУУАМ шеңберінде қарым қатынастың маңызды бағытының бірі аймақтағы
ГУУАМ шеңберінде әскери ынтымақтастықтың неге керек. Өйткені осы
Қауіпсіздік және бейбітшілікті қолдау барысында ГУУАМ мемлекеттері осы
Өзінің дамуындағы аз уақытта ГУУАМ түрлі кезеңнен өтті,
Көптеген сараптамашылардың пікірінше қазаргі кезең дағдарыс кезеңі. Бұл
ЕурАзЭқ шеңберіндегі интеграциялық үрдістердің күшеюі;
ГУУАМ мүше-мемлекеттеріне қарсы ресей саясатының қаталдануы;
ГУУАМ транспорттық коридоры Азия – Кавказ - Еуропа
ГУУАМ мемлекеттеріне Батыстың қызығушылығының азаюы.
2000 жылы маусымда Ялтада мемлекет басыларының саммитінде ұйымның
Қазіргі таңда ГУУАМ-ға байланысты қатынас екі ұштылау. Бес
3.Қазақстан Республикасының ТМД мемлекетінің дипломатиялық қатынастары
3.1 Қазақстан Республикасының сыртқы қатынас органдарының ТМД мемлекетінің
Қазақстан бүгінде әлдеқайда Еуразиялық бағыт-бағдар ұстаған ел. ТМД-ның
Бүл объективті ортақ бағыттағы әрекет етуші үдерістің ТМД-ның
Мәдениет саласындағы ынтымақтастық көрсеткендей өзара мүдделілік пен мақсат-мүдде
2000 жылы 23 мамырда 2000-2010 жылдарға арналған гуманитарлық
Гуманитарлық және басқа да салалардагы Қазақстанның интеграцияға тигізген
Ортақ ғылыми-технологиялық кеңістікті қалыптастырудың маңызы зор. Бүл кеңістікте
ТМД-ның біртүгас білім беру кеңістігі дегенде білім беру
1999 жылы маусымда ҚР-ның "Білім туралы" заңы қабылданды.
Бағдарламаны Армения, Белоруссия, Қазақстан, Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан
Бағдарламада мынадай шаралар белгіленген: білім беру саласындағы интеграциялық
Маңызды шаралардың ішінен мыналарды ерекше атап көрсетуге болады:
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан жүріп өткен жол ТМД елдері
2011 жылы 6-7 қазанда Бішкекте ЕурАзЭҚ парламентаралық ассамблеясы
"Білім туралы ЕурАзЭҚ-тың заңнамалық негізін" жасау, ұсыныстардан ұлттан
2011 жылы қыркүйекте жоғары білім туралы дипломды ресмилендіру
Посткеңестік жылдардың өн бойында халықтың денсаулығын нығайтып сақтауда
3.2 Қазақстан Республикасының ТМД мемлекеттерімен бекітетін көп жақты
Басталуы 1989 жылдан (Берлин қабырғасының құлауы) және 1991
Тоқсаныншы жылдардағы дипломатия келесідей жаңа проблемаларға тап
Қазақстанның сыртқы саясаты мен дипломатиясы алдында тұрған негізгі
К.К. Тоқаевтың "Под стягом независимости" кітабында, нақты, фактілі
1. ТМД - да, барлық бұрынғы кеңестік мемлекеттердің
Дүниежүзілік тәжірибе, қазіргі жағдайларда бірде-бір елдің өзбетінше жалғыз
Ынтымақтастықтың басты мақсаты - бұрынғы кеңестік мемлекеттердің саясаттық,
Бұл бағыттағы жұмыстар екі деңгейде өткізіледі: екіжақты және
Бірыңғай экономикалық кеңістік құруға бағытталған, Қазақстан Республикасының стратегиялық
Ресеменен өзара қатынас стратегиялық болып табылады. Ресей
Ресейдің демократиялық дамуы Қазақстанның тұрақтылығы мен қауіпсіздігінің қажетті
Қазақстанның орталық-азиялық мемлекеттерменде байланыстары мен бірігу процестері күшейе
Орталық Азиялық отын - энергетикалық (кешенді) интеграция
Осыдан, қорытынды жасауға болады. Осындай нәтижелерге жету
2. "АТР" Пекин, Сеул, Токио, Оңтүстік - Шығыс
Қытай - XXI ғасырдың мемлекеті. Ол күшті
Қытай Қазақстанның мемлекеттік шекарасы заңды рәсімделген жалғыз мемлекет
Жапония, қазіргі әлемнің индустриальды дамыған мемлекеті, жәнеде
АТР жаңа индустриальды елдерде кіреді: Оңтүстік Корея,
Оңтүстік Корея НИС тобын басқарады. Қазақстан-корея қатынастарыда
Қазақстан-оңтүстік Корея қатынастарын дамыту және дипломатиялық қатынастарды орнықтыру,
3. Азиялық бағыт. Түркиямен өзара қатынас басымдылықты
Қазақстан ынтымақтастықты Иранмен, Индиямен, Пәкістанмен және басқа мемлекеттерменде
Сонымен қатар, Қазақстанның Таяу Шығыс елдеріменде қатынасы беріктелуде.
Азиялық саясаттың маңызды орынын, Қазақстан дипломатиясының міндеттері сияқты,
4. Еуропалық бағыт:
Еуропа елдерімен қатынас стратегиялық болып табылады. Еуропа
Басымдылықты бағыт - Ол экономика саласында маңызды
5. Америкалық бағыт. Қазақстан үшін АҚШ-пен ынтымақтасу стратегиялық
Қазақстан Б¦¦ толық құқықты мүшесі бола отырып, оның
Қазақстан дипломатиясы Б¦¦-мен жер шарындағы бейбітшілік пен қауіпсіздіктің
Біз, деді Н.Ә. Назарбаев - Б¦¦мен және оның
Қазақстан НАТОмен "Партнерство во имя
Қазақстан МБРР, Дамудың Азиялық банкі, ВОЗ, ЮНЕСКО, экономикалық
Сонымен, Қазақстанның сыртқы саясаты мен дипломатиясы көп бағыт
Жоғарыдағылардан қорытынды шығарып, айтуымызға болады: біздің республикамыз
Басты тарихи факт - ядролық державалар жағынан қауіпсіздіктің
Әрине, аймақтың барлық мемлекеттері өзінің бейбітшілікті жақтайтындығы туралы
Мемлекеттік құрылыс процестері, қоғамды либералдау және демократтау, нарықтық
Осы жағдайларда, әсіресе сауда - экономикалық ынтымақтастықта, аймақтық
АҚШ халықаралық дипломатияда әрине тон береді, мысалы, жанжал
Қазақстан жалпы дүниежүзілік қатынастың келешектегі жүйесінде лайықты орынды
Адамзаттың өркениетті дамуының барлық тарихи тәжірибесі, мемлекеттің қарқынды
Ақпараттың кең ағынымен қалай басқаруды білетін дипломаттар ғана
Дипломатияға ықпал етуші келесі беталыс, бұл адамдар санының
Қазіргі коммуникацияның ғасыры келегенге дейін, дипломаттардың негізгі және
өкінішке орай жанжалдар мен соғыстар жалғасын табады, әсіресе
Келесі онжылдықта ауа райының өзгеруі және қоршаған ортаның
Діни экстремизм мен терроризмнің шиеленісуі байқалады. Тәжірибе қазірде
Дипломатия үшін ХХІ ғасырдың ойыны қандай болады? Дипломатия
Ия, өйткені билік пен адамның жолы өзгеріссіз қалады.
Дипломатияның тағыда бір маңызды мәселесі халықаралық жүйенің тиімді
Сонымен, дипломатия алдында келешекте үш ғалами міндет тұрады
Екіншісі - бұл жаңа ақпараттық желі. Сыртқы істер
‡шінші - қоғамдық дипломатияның болу қажеттігінің болуы: Сыртқы
Қазақстан территориясында бірнеше шетелдік мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктері
Барлық тұлғалар, артықшылық пен иммунитетті пайдаланатын, Қазақстан Республикасындағы
Шетел мемлекетінің дипломатиялық өкілдігінің басшысы елші немесе
Қазақстанның заңына байланысты, біздің елде орналасқан шетелдік дипломатиямен
Қазақстан Республикасының заңы дипломатиялық өкілдіктің өзінің ғимаратына өз
Қазақстан Республикасының заңының нормасы Қазақстан территориясынлда орналасқан дипломатиялық
Дипломатиялық пошта, ашуға немесе ұстауға түспейді. Дипломатиялық пошта
Дипломатиялық курьерлер дипломатиялық пошта мен аккредитациялаушы мемлекетпен және
Дипломатиялық поштаны кәдуілгі байланыс каналы арқылы жіберуге
Дипломатиялық пошта азаматтық әуе кемесінің командирі арқылыда
Қазақстан Республикасының территориясына жалпыға ортақ мемлекеттік және жергілікті
Дипломатиялық өкілдікпен Қазақстан Республикасына ресми түрде әкелінген, өзінің
Бақылаудан босатылатын зат тек қана дипломатиялық өкілдік басшысы
Халықаралық құқықтың нормаларына сәйкес Қазақстандық заң дипломатиялық өкілдіктің
Егер дипломатиялық өкілдіктің басшысы және дипломатиялық қызметтер мүшелері
Қазақстан Республикасының заңының нормалары дипломатиялық өкілдіктің басшысы және
Жоғарыда келтірілген барлық артықшылықтар мен иммунитеттер дипломатиялық
өкілдіктің әкімшілікті-техникалық қызметтерінің қызметкерлері және оның отбасының мүшелеріде
а) Қазақстан Республикасы мен сәйкес мемлекет арасында, осы
б) әкімшілікті-техникалық қызметкерлер мен олардың отбасының мүшелері, қызметкерлердің
в) Қазақстан Республикасындағы әкімшілікті-техникалық қызметкерлер отбасының мүшелері Қазақстан
г) Қазақстан Республикасындағы азаматтық және әкімшіліктік заңдық хұкімнен
Қазақстандағы шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге қызмет көрсетуші қызмет қызметкерлеріде
Одан өзге, олар дипломатиялық өкілдіктерге қызмет көрсеткені үшін
3.3 ТМД мемлекеттерінің Қазақстан Республикасының қатысуымен халықаралық конференциялар
Тұрақты дипломатиялық өкілдіктердің дипломатиялық қызметі, сәл аз деңгейде
Арнайы миссиялардың көп тараған түрі болып бір мемлекетпен
Қазіргі кезде мемлекетпен, мемлекет басшысымен қабылдаушы мемлекеттің мемлекет
Кейбір авторлар арнайы миссияларға қүпия эмиссарларды жатқызады. Югославиялық
Осы тұрғыдан қарастыру бүл топтарға дипломатиялық, әкімшілік-техникалық және
Дипломатиялық практикада, қазіргі кезде өзінің ұлттық тәуелсіздігі үшін
керек. Профессор М. Бартош оларға дипломатиялық сипаттағы арнайы
Арнайы делегациялар шет мемлекеттерге осы мемлекеттерде өткізіліп жатқан
Халықаралық құқық субъектілері қазіргі жағдайда өзара қарым-қатынасқа түсе
1961 жылы дипломатиялық қатынастар мен иммунитеттер туралы Вена
Халықаралық құқық комиссияның XV сессиясында югославиялық заңгер М.
Профессор М.Бартош асі һос дипломатиялық миссия туралы конвенцияның
Бірінші мәселе арнайы миссиялардың құқықтық жағдайын реттейтін ережелердің
Сонымен қатар арнайы миссиялар туралы конвенция реттеу пәніне
Артықшылықтар мен иммунитеттерінің көлемі қарастырылып отырған екі жағдайда
Арнайы миссиялармен байланысты барлық мәселелерді бір конвенцияға біріктіру
Әртүрлі мемлекеттерде артықшылықтар мен иммунитеттердің көлемі әртүрлі және
Арнайы миссияларға артықшылылықтар мен иммунитеттерді берудің жалпы танылған
Кейбір мемлекеттерде ресми лауазымдар кей жағдайларда мәні бойынша
Біздің ойымызша елге белгілі бір дипломатиялық сипаттағы мақсаттар
БҰҰ-ң халықаралық Құқық Комиссиясы 1967 жылы өзінің 19
Конвенция келесі негізгі бөлімдерден тұрады: мемлекеттің сыртқы қатынас
Конвенция арнайы миссиялар институтының мақсаты мен міндетін анықтайтын,
Бүл конвенцияны жасау мемлекеттердің қоғамдық және мемлекеттік құрылысына
Халықаралық конференцияларда бақылаушылардың қатысуына мысал ретінде 1975 жылы
Уақытша сипаттағы бақылаушылардың кұқықтық мәртебесін регламенттеу қажеттігін ескере
Тек органның отырысы немесе конференция жүмысының жүмыс істеу
Бақылаушылар делегациясының функциясы Қосымшада көрсетілгендей жіберуші мемлекеттің атынан
Бақылаушы-делегаттардың өкілеттіктері мемлекеттің басқа өкілдерінің өкілеттіктерінің беру тәртібімен
Жіберуші мемлекет мүмкіндігінше алдын-ала бақылаушылар-делегациясының
құрамы, ондағы өзгерістер туралы, делегация мүшелері мен оларға
түлғалардың келуі және кетуі туралы, қабылдаушы мемлекетте тұрақты
тұратын бақылаушылар делегациясының әкімшілік-техникалық
персоналдарының мүшесі болып табылатын түлғалардың қызметке кірісуі мен
Органның отырысына немесе конференцияға әртүрлі мемлекеттердің бақылаушылары қатысқан
Бақылаушы-делегаттардың иммунитеттері мен аса құқықтық жеңілдіктері басқа өкілдердің,
Бақылаушы делегаттардың нақты аса құқықтық жеңілдіктері мен иммунитеттері
Басқа өкілдіктерге берілетін мөлшерде бақылаушылар делегациясы мен олардың
Жоғарыда қарастырып кеткендей бақылаушы-делегаттардың отбасы мүшелерінің, әкімшілік-техникалық персоналдардың
Бақылаушылар делегациясы мен олардың персоналдарының құқықтық жағдайына байланысты
Бақылаушы-делегаттың қабылдаушы мемлекеттің қылмыстық заңдарынан иммунитетін мойындай отырып
Бақылаушы-делегаттардың аса құқықтық жеңілдіктері мен иммунитеттеріне қатысты көрсетілген
Оның тек тұрақты емес уақытша, яғни органның сессиясының
Жоғарыда айтылған ережелердің 1975 жылғы мемлекеттердің әмбебап сипаттағы
ҚОРЫТЫНДЫ
Диплом жұмысын қорытындылай келе, Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан дипломатиясының күшімен Қазақстанның тәуелсіздігі мен
Осы тұста Қазақстан үшін Орталық Азия елдері мен
Тарихта және қазіргі кезенде болашағы зор экономика, әлеуметтік,
XX ғасырдың 90 жылдарындағы қиыншылықтар мен қарама-қайшылықтарға қарамастан,
Тәуелсіз мемлекеттіліктің қалыптасуына орай ТМД елдерінің басшы топтарының
Бірігушілік үдерісіне әртүрлі қарқындағы кейбір жандану мен түрлендіру
2000 жылдың қазан айынан Кедендік одақ Еуро-Азиялық дипломатиялық
Аймақтық байланыстарды дамытудағы ортақ мүдделер Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан
2009 жылдың қыркүйегінде Белоруссия, Қазақстан, Ресей және Украина
Достастық аясындағы ортақ үдерістерді аймақтандырудың ықпалы
Қарастырыпотырған кезеңде Қазақстанның ТМД елдерімен өзара қарым-қатынасының дамуының
XX ғасырдың 1990-ы жылдардың аяғында Қазақстан, Ресей және
ТМД кеңістігіндегі интеграцияның жетістігін былай атап көрсетуге болады:
Бітіру жұмысының қарастыру кезеңіндегі ТМД мемлекеттерінің қызметі -
Ортақ дипломатиялық кеңістік іс жүзінде сақталмады, валюталыкқодақ та
1991-2011 жылдар аралығындағы ТМД қызметіне талдау жасар болсак,
Барлық Достастық аясындағы дипломатиялық саладағы әр түрлі қарқындағы
Дей тұрғанмен, бүгінгі танда гуманитарлық ынтымақтастықты дамыту мақсаты
ТМД-ғы кеңістігіндегі интеграциялық басым бағыт ретінде ортақ рынок
Қарастырылып отырған кезеңде құқықтық ынтымақтастық саласында да нақты
Қазақстан Президенті Н.Назарбаев өз тарапынан ТМД шеңберінде ЕурАзЭҚ-тан
Біртұтас дипломатиялық кеңістік ТМД кеңістігінде жетілген түрі ретінде
2000 жылдардан кейінгі кезеңдерде қалыптасқан толыққанды, көп бағытты
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ
Деректемелер
Алматинская декларация. Сборник документов под ред. К.Токаева. Алматы,1998.
Договор об учреждении Евразийского экономического сообщества . ред.
Договор о создании Единого экономического пространства между Республикой
Заявления глав государств Республики Белорусь, Республики Казахстан, Кыргызской
Протокол к Соглашению о создании Содружества Независимых Государств.
Соглашение о создании Содружества Независимых Государств. Сборник документов
Соглашение о сотрудничестве и взаимопомощи в таможенных делах.
Соглашение о Таможенном союзе (Республики Казахстан, Республики
Соглашение о создании зоны свободной торговли. Сборник документов
Устав Содружества Независимых Государств. Сборник документов под ред.
Мерзімдік басылымдар
Бектепов Б. Десять шагов к интеграции // Гудок,
Вашанов В.А. экономическая эффективность интеграции // Вестник Содружества,
Иванов Ю.О. О международных сопоставлениях ВВП России и
Иннарбаев Е. Интегративные процессы на постсоветском пространстве в
Исингарин Н. Выбор в пользу единения сравнивая интеграционные
Исингарин Н. Для становления нормального таможенного союза
Назарбаева Д.Н. Взаимодействие стран членов СНГ и проблемы
Огневск В.В. СНГ на фоне геостратегической карты России//
Арнайы әдебиеттер
Атаев Х.А. Торгово-экономические связи Ирана с Россией в
Барковский А.Н., Краснов Л.В., Рыбаков О.К. СНГ! На
Гаврилов В. Интеграции в СНГ и национальные интересы.
Десять лет Независимости Казахстана: итоги и перспективы развития.
Евразийское пространство интеграционный потенциал и его реализации. Ответственный
Жукубович Т.С. СНГ и интересы России. Москва, 1997.
Исингарин Н. Проблемы интеграции в СНГ. Алматы,
Исингарин Н. Транспорт, магистраль экономической интеграции в СНГ.
Исингарин Н. Казахстан и Содружество: проблемы экономической интеграции.
Исингарин Н. 10 лет СНГ. Проблемы, поиски, решения.
Кушкунбаев С. Центральная Азия на пути к интеграции:
Козбеков У.О. Внешние экономические отношения государств в переходной
Лаумулин М. Казахстан в современных международных отношениях: безопастность,
Мацнев Д. Интеграционная стратегия для стран СНГ. Москва,
Мансуров Т. Казахстан – Россия отношения в эпоху
Назарбаев Н.А На пороге XXІ века. Алматы, 1997.
Назарбаев Н.А. Евразийский союз идеи, практика, перспективы 1994-1997.
Назарбаев Н.А. Стратегия трансформаций общества и возрождения Евразийской
Назарбаев Н.А. 10 лет равные столетию. Алматы, 2001.
Назарбаев Н.А. Сындарлы он жыл. Алматы, 2003.
Назарбаева Д.Н. Взаимодействие стран – членов СНГ и
Назарбаева Д.Н. Содружесво Евразия. Москва, 2003.
Примбетов С. Центральная Азия: реалий и перспективы экономической
Россия и Казахстан стратегии для будущего. Материал международной
Токаев К. Под стягом независимости: очерк о внешней
Токаев к. Дипломатия Казахстана. Алматы, 2001.
Экономика разных скоростей под ред. Демина А.А. Л.,1996.
Хан Г.Б.,Суворов Л.С.,Рахманова Г.Б. Внешняя политика Республики
Хазанов. А.М., Котляров В.С. Россия-СНГ-Азия. Москва, 1993.
Шишков Ю.В. Теория региональной капит. интеграции. 1978.
Интернет сайттары
www.vgmu.vіtebsk.net
www.nns.ru
www.nіvp.ru
www.mfa.kz
http://www.cvі.kz./text/Eurasіa/GUUAM.html
2