ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық
Қоғамтану кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Қожа Ахмет Яссауи ілімі және
Оқытушы: Аденов С.Т.
Студент: Сұлтанбеков Д.Қ.
Тобы: НДб-04-1к
Алматы 2006
Мазмұны
Сопы ұғымы 4
Қожа Ахмет Яссауи 6
Қ. А. Иассауидің жазба мұрасы 8
Қ. А. Иассауидің мәдени мұрасы 11
Қазақ жерінің Меккесі. Иассауи кесенесі 12
Қорытынды 22
Қолданылған әдебиеттер: 23
Сопы ұғымы
Сопылар грекшеден тікелей аударғанда (софистэс) білгір,
Сопылар бірыңғай мектепте болған жоқ, олар
Сопылар табиғатта ненің өмір сүретіндігін және
Сопыларды шартты түрде жолы үлкендер –
Протагор (б.д.д. 480-410 жж) Демокрит сияқты
Протагор білімнің салыстырмалы екендігі туралы ілімін
Білімнің салыстырмалы екендігі Протагор өздігінен ештеңе
Пікір таңдауда адамдар пайдалылық мөлшеріне сүйенуі
«Рақымшылдық (адамгершілік, ізгілік) дегеніміз не, оған
Сократ та, Платон да, Аристотель де
Қожа Ахмет Яссауи
Қожа Ахмет ибн Ибрагим әл Иассауи
Өкінішке орай, Иассауи туралы бізге жеткен
Егер де тарихи деректерге жүгінсек, Ахмет
...Исхақ баба жұрыны, шейх Ибраһим құлыны,
Машайықтар ұлығы – шейхым Ахмед Иассауи.
* * *
Иасы оның арасы, жатыр гауһар парасы,
Машайықтар сарасы – шейхым Ахмед Иассауи.
Демек, Ахметтің тегін Бибіфатимадан тарататын халық
Түрік ғалымы, доктор М. Кепрулу өзінің
Бала өте қабілетті боп өскен, сондықтан
Жүсіп Хамадини ұстазы дүниеден озған соң,
"Иассауианың" жазылмаған өсиеттерінің бірі - еңбек
Қожа Ахмет Яссауи жеке өмірінің үлгісімен
Ахмет Иассуи халық жадында тек белгілі
63 жасында дүниеден озған Мұхаммед пайғамбар
Ахмет Иассауи дүниеден озған соң, оның
Ахмет Иассауидің жаңа мешіті Әмір Темірдің
Қ. А. Иассауидің жазба мұрасы
Әрбір уақытта адамдардың әрқилы кезеңге өз
Халық жадында ол далаға Ислам сәулесін
Иассауи өмірі мен шығармашылығы кеңес кезінде
Дегенмен, айды алақанмен жабу мүмкін емес
Кез – келген тұлғаның таланты мен
X ғ. көшпелі халық ортасында мұсылман
Оның дүниетанымы дәстүрлі түріктік дүниетаным шегінде
Иассауи шығармашылығы XII ғ. ежелгі түріктердің
Түріктік тайпалар мәдениетін дамытуда да Ахмет
1992 жылы ҰК қорында Қожа Ахмет
Хикметтер халыққа түсінікті болу үшін, олар
Хикметтегі маңызды орын дінге сенушілерге берілген,
Ахмет Иассауи өлеңдер жинағының ең толық
Бұл ескі қолжазбаның Қазақстанның философиялық ойын
1996 жылы Сүлеймен Бақырғанидың "Хикмет Хазірет
Қолжазбаның негізгі бөлігі С. Бақырғани хикметтерінен
Алғашқы 111 бет "Диуани Хикметтегі", "Мінәжат"
Сопы саяхат жасағанда бүкіл мұсылмандық Шығысты
Қ. А. Иассауидің мәдени мұрасы
Иассауидің шығармашылығы ежелгі түріктердің рухани мәдениетін
Иассауи іліміндегі хикметтер үшінші мыңжылдықта да
ҚР Ұлттық кітапханасы 1994 жылы шығарған
Қазақ жерінің Меккесі. Иассауи кесенесі
Әмір Темірдің "Зафар-нама" туралы ресми тарихы
Арнайы сыйланған мақтау - қағазда ескерткіш
Мавзолейдің мекен-жайы -өзінің алғашқы келбетін алты
Қожа Ахмет Иассауи кесенесі - аса
Жалпы тұрқы симметриялы, жеке бөлшектері -
Кесене қабырғасының құрылыс материалы-құйма кірпіш. Оны
Кесененің бас порталының екі жағы биік
- Жамағатхана немесе қазандық - дәруіштер
-Көрхана-мола;
- Үлкен және кіші ақсарай, азаматтық
- Мешіт - мұсылмандардың сыйынатын үйі;
- Кітапхана - бұл дәрісхана -
- Асхана - тамақ ішетін орын;
- Құдықхана - су алатын орын;
Кесенеде құдықхананың орналасуының логикалық негізі бар.
Орталық зал - қазандық төбесі жалаң
Қазан көлемі мен оның бөлшектерінің безендірілуі
Бүкіл құрылыстың мағыналық кіндігі - әулиенің
Бөлмелер мен ғимарат ішін дәліздер және
Солтүстік, шығыс, батыс фасадтарға кілем төселген
Эпиграфтық фриздің жазушылары терракоталық фонда құйма
Пеш тақтаспен қапталмаған.
Қолөнердің айрықша белгісіндей қоладан жасалған есік
Қазіргі кезде Ахмед Иассауидің кесенесі алғашқы
Ежелгі және қазіргі Түркістан
Түркістанның ежелгі аты - Иасы. 71-112
Ежелгі Иасы қаласы, Түркістан - Оңтүстік
Қожа Ахмет Иассауи осы қалаға келіп,
Иасы қаласы туралы деректер 13 ғасырларда
Бүгінгі Түркістанның (1968 ж. қала Оңтүстік
Сопылық ілімін қазіргі көзқарас бойынша бағалау
Мұсылман елдеріндегі реформаторлық жолға түскен философтар
Жалпы сопылық дегеніміз не? Өкінішке
Алдыңғы пікірді ұстаушылардың көзқарасы бойынша, сопылық
Екіншілердің пікірлері бойынша, сопылықты ислам ағымдарының
Оның тарихы дегенде мынадай екі ұғымға
Мистикалық сопылыққа дейінгі философиядағы ең соңғы
Тақуалық та – көне құбылыс. Ертедегі
Исламтанушылардың пікіріне орай, «сопылық» термині «суф»
Сопылық теорияшыларының айтуынша, «сопылықтың мәні -
Сопылардың пайда болу негізінде теорияшылар адамның
Сонымен қатар сопылардың тақуалық қозғалысына да
Біз жоғарыда сопылық дүниетанымға жаңа платоншылдық
Сопылар дүниетанымының мәні Плотин ажыратуына жақын.
Сопылық белгілі бір жүйеге түскенше ұзақ
Сопылық ағым біркелкі және жүйелі ағым
Қазақ мәдениеті тарихындағы ислам діні мен
Сонымен, көріп отырғанымыздай, сопылық кеңінен таралмағаныменен,
Осы мәселені тікелей зерттеген Ғ. Есімнің
Сопылықта шығыстық түр басым, өйткені көп
Сонымен сопылықтың біз үшін құндылығы неде?
Қорытынды
Жалпы адамзат тарихы осы бір өмір
Қолданылған әдебиеттер:
1. www.nlrk.kz/kaz/guide/csbk/5.htm
2 www.tarlan.freenet.kz/html/kozhaahmed.htm
3. Тарихи-Философиялық Таным -
4. Философия және мәдениеттану -
2