Жоспар
Кіріспе 2
1. Мемлекеттік несиенің теориялық мәні 3
1.1 Мемлекеттік несиенің мәні, функциялары және түрлері 3
1.2 Мемлекеттік несиенің нысандары 7
1.3 Халықаралық мемлекеттік несие 9
2 Қазақстан Республикасында мемлекеттік несиені қолдану. 12
2.1 Қазақстан Республикасы мемлекеттік несиесін басқару. 12
2.2 Қазақстан Республикасында мемлекеттік несиені қолдану. 15
2.3 Еліміздің экономикасын дамытудағы мемлекеттік несиенің маңызы. 20
Қорытынды 23
Қолданылған әдебиеттер 25
Кіріспе
Мемлекеттік несие біздің экономикамызда өте маңызды роль атқарады,
Курстық жұмыстың басты мақсаты оның маңыздылығын ашып көрсету,
Мемлекеттік несие қатысу жақтарының бірі мемлекет, ол заңды
Мемлекеттік несиенің қайта бөлу қызметі халықтың, заңды тұлғалардың,
Мемлекеттік несиенің реттеу қызметі мемлекет ақша ағымын реттейді,
Негізінен еліміздің мемлекеттік несие жүйесі ақша айналымын реттейді,
Ақшаны несие мекемелерінде сақтау ресурстардың құрылуын
Курстық жұмыстың негізгі міндеттеріне мыналар жатады:
мемлекеттік несиенің мәні және оның түрлерін сипаттау;
мемлекеттік несиенің нысандарына тоқталу;
Қазақстан Республикасында мемлекеттік несиені басқаруды қарастыру;
Еліміздің экономикасын дамытудағы мемлекеттік несиенің маңызын айқындау.
Курстық жұмыста Қазақстан Республикасының заң күші бар жарлықтары,
1. Мемлекеттік несиенің теориялық мәні
1.1 Мемлекеттік несиенің мәні, функциялары және түрлері
Мемлекеттік несие – бұл несие беруші, сонымен бірге
Мемлекеттің заңды және жеке тұлғаларға, ссуда беру
Бірден орталықтанған ақша қорларына әсер ететін несие қатынастарының
Экономикалық категория ретінде мемлекеттік несие ақша- қаражат қатынастарының
Несиенің бір түрі ретінде мемлекеттік несиенің классикалық қаржы
Мемлекеттік несиенің басқа түрлерінен айырмашылығы бар. Мысалы, банктік
Қаржы категориясы ретінде мемлекеттік несие қаржының үш функциясын
Мемлекттік несиенің бөлу функциясы арқылы орталықтанған мемлекеттік ақша
Мемлекеттік заем арқылы шығындарды қаржыландыру кезінде алынатын салықтардың
Мемлекеттік заем арқылы жиналған капиталдың өндірістік емес мақсатта
Несие қатынастарына араласа отырып, мемлекет ерікті немесе еріксіз
Еңбек ақыны төлеуге кеткен шығындарды қаржыландыру жағдайында, мысалы,
Орталық банкпен жүргізілетін мемлекеттік құнды қағаздарды сату және
1.2 Мемлекеттік несиенің нысандары
Мемлекеттік несиенің негізгі нысаны мемлекеттік займдар болып табылады,
Қаржы нарығында заемщик ретінде қатыса отырып мемлекет
Өндіріске оң әсерін тигізуді мемлекет кредитор және гарант
Мемлекеттік несиенің бақылау функциясы органикалы түрде қаржылардың бақылау
Белгіленген нысан мен міндетті реквизиттерді сақтай отырып, жүзеге
Эмитентке байланысты үкімет займдарына және жергілікті үкімет органдарының
Мемлекеттің шығындарын қаржыландыруға пайдаланатын ссуда қорын қалыптастыруға мемлекеттік
Мемлекеттік несиенің келесі нысаны – елдің орталық эмиссия
КСРО-ның практикасында мемлекеттік несиенің нысаны ретінде бюджет тапшылығын
1.3 Халықаралық мемлекеттік несие
Өзінің шығындарын жабуға мемлекет шетелдік несиелерді де тартады.
Көздерін барған сайын белсенді пайдалануда. Компаниялар, банктер сондай-ақ
Халықаралық несие – бұл бір мемлекеттің үкіметі, банкі,
Дүниежүзілік банк және оның ұйымдары елдердің экономикалық дамуына
экономикалық интеграциямен халықаралық еңбек бөлінісінің тереңдеуі
өндірістің мамандануымен кооперациялануы
елдердің табиғи ресурстарымен жұмыс күшімен бірдей қамтамассыз етілмеуі
жекелеген елдердің экономикалық дамуының бірдей еместігін жеңудің қажеттігі
дамушы елдерге экономикалық көмек көрсетудің қажеттігінен
дамушы елдердің дамыған елдермен сауда экономикалық ынтымақтастығының болуында
Халықаралық несиеде ұсынатын мемлекеттік несие ресурстарының құрамы:
жинақ қорына қатысты мемлекеттік бюджет қаражаты
ұжымдық қарыз қорлары
мемлекеттік кәсіпорндармен ұйымдар қаржысы.
Халықаралық несие ақшалай формада ұлттық валюта түрінде және
- кредитордың несие алушыға несие беру міндеттемесін білдіруі.
Халықаралық несиенің негізгі формасына сыртқы займдар жатады. Заем
2 Қазақстан Республикасында мемлекеттік несиені қолдану.
2.1 Қазақстан Республикасы мемлекеттік несиесін басқару.
Мемлекеттік несиені басқару қысқа және кең мағынада қарастырылуы
Мемлекеттік несиені басқарудың кең мағынасында мемлекеттің заемщик, кредитор
Мемлекеттік және жергілікті бюджеттердің қалыпты дефициттігі және жоғарғы
Мемлекеттік несиені басқарудың қысқа мағынасында, мемлекеттің қарыздық міндеттемелерді
Несие алушыға деген қағаз құнының минимизациясы;
Нарықты мемлекеттің займ міндеттемелері мен толтыруды және олардың
Жиналған қаржыларды тиімді пайдалану және берілген несиелердің дұрыс
Белгілі бір қаржы саясаты міндеттерінің максималды шешілуі.
Мемлекеттік несие категориясының спнцификасы оларды оперативті басқарудың ерекшеліктерінде
Капиталын кім иеленетініне қарамастан орталық банк мемлекетпен тығыз
Орталық банк мемлекетті несиелеумен, мемлекеттік заемдарды орналастыру және
Қорыта айтқанда, орталық банктің атқаратын қызметтері бірімен –
Ұлттық банкінің басқару құрылымы мен қызметін ұйымдастырудың басқа
Ұлттық банкінің ең жоғарғы басқару органы Ұлттық банк
Мемлекеттік ақша – несиелік саясатын жасайды;
Ұлттық банкі шығарған, банктер ісіне қатысты нормативтік актілерді
Парламент бекіткен тұжырым негізінде банкноттар мен монеталардың номиналдық
Ұлттық банкінің банктермен және ҚР – ның бюджетімен
ҚР –ның валюталық айырбас бағамымен анықтау тәртібін белгілейді;
Сыртқы резервтерде сақтауға алатын сыртқы активтер типтерін бекітеді;
Ұлттық банкінің жұмысы туралы есеп береді, жылдық жиынтық
Ұлттық банк туралы ережені, Ұлттық банк құрылымын бекітеді
Банктер және олардың филиалдары үшін экономикалық нормативтерін бекітеді.
Басқарма шешімдерін басқарма қаулылары формасында жүзеге асырады. /5.237/
2.2 Қазақстан Республикасында мемлекеттік несиені қолдану.
Қазақстан Республикасы өзінің егемендігін алғаннан кейін жеке ішкі
1996 жылы резидент және резидент емес заңды және
1999 жылдан бастап атаулы құны 100 АҚШ доллары
Сонымен бірге Қаржы министірлігі бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін
Сонымен бірге сыртқы несиелермен займдарда тікелей шетелдік инвестициялармен
Мемлекеттік және мемлекеттік кепілдік берген қарыз алу мен
Қазақстан Республикасында мемлекеттік қарыз алуды Қазақстан Республикасының Үкеметі,
Үкіметтің қарыз алуы республикалық бюджеттің тапшылығын қаржыландыру мақсатында,
Мемлекеттік заемдардың мынандай түрлерімен нысандары болады:
Заем алушыға қатысы бойынша мемлекеттік заемдар:
Қазақстан Республикасы Үкіметінің заемдары;
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкнің заемдары;
Қазақстан Республикасы жергілікті атқарушы органдардың заемдары болып бөлінеді.
Несие капиталының нарығы бойынша мемлекеттік заемдар:
Сыртқы мемлекеттік заемдар;
Ішкі мемлекеттік заемдар болып бөлінеді.
Қарыз алу нысаны бойыеша мемлекеттік заемдар:
Мемлекеттік бағалы қағаздар эмиссиясы;
Заем туралы шарттар жасау болып бөлінеді.
Қолданылу мерзімі бойынша мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар:
Айналыс мерзімі 1 жылға дейін, қысқа мерзімді;
Айналыс мерзімі 1 жылдан 10жылға дейін, орта мерзімді;
Айналс мерзімі 10 жылдан астам, ұзақ мерзімді болып
Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар құжаттық және құжатсыз нысанда
Қазақстан Республикасының Үкіметінің заем туралы келіс сөздер жүргізу,
Қазақстан Республикасының Үкіметінің атынан заемдарды тартуды заем туралы
Қазақстан Республикасының Үкіметінің мемлекеттік бағалы қағаздар эмитенті Қаржы
Ұлттық Банктің заемдарын тарту тәртібі Қазақстан Республикасының Ұлттық
Жергілікті атқарушы органның нақты заемды тартуы жергілікті атқарушы
Әділет министрлігі мен Қаржы министрлігі сараптамасының нәтижелері оң
Қазақстан Республикасының Үкіметінің мемлекеттік қарыз алуы тиісті жылға
Ұлттық Банктің халықаралық қаржы ұйымдарынан бағдарламалық заемдар тарататын
Жергілікті атқарушы органның мемлекеттік қарыз алуы жергілікті атқарушы
Жергілікті атқарушы органның тиісті қаржы жылына арналған лимиті
Үкіметтің заемдар бойынша алынғани қаражат республикалық бюджеттің тапшылығын
Ұлттық Банктің заемдары бойынша алынған қаражат Қазақстан Республикасының
Жергілікті атқарушы органның заемдары бойынша алынған қаражат аймақтық
Жергілікті атқарушы органдардың заемдары қаражатының пайдаланылуын бақылау Қазақстан
2.3 Еліміздің экономикасын дамытудағы мемлекеттік несиенің маңызы.
Несиелік – банктік жүйе нарықтық экономика жағдайында маңызды
Баспасөз беттерінде жарияланған ақпараттарға сәйкес ағымдағы жылдың соңғы
Қазақстан халықаралық валюта қорына 1992 жылдың 15- ші
Қазақстан Республикасында макроэкономиканы дамыту және жүйені қайта құру
Кеңейтілген несиелендіру бағдарламалары бойынша келісім;
Қазақстандағы құрлымдық жаңғыртуды қолдау туралы келісім.
2000 жылдың мамырында осы келісімдер бойынша алынған мемлекеттік
Азиат даму банксімен Қазақстан Республикасының арасында 1994 жылы
Қазір жоғарыда аталған халықаралық беделді ұйымдармен қарым-
Қазіргі таңда автомобильмен қозғалмайтын мүлік несиелендіру нарығының масштабты
Білім алуға;
Халық тұтынатын тауарларды игеруге, мысалы: тұрмыстық техника;
Қандай да бір жеке қажеттіліктер үшін ақша алуға,
Жеке істі ашуға;
Бұларға қойылатын талаптар: жылдың процент ставкалары валютамен 18-
Ал Темір банк әйел бизнесін дамыту мақсатымен 4,5
ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өндеу жобасы бойынша жобаларды
тері, тері бұйымдарын және аяқ киім өндіріс
қағаз және қатты қағаз өндірісі жобасы;
машиналармен құрал жабдықтарды өндіру жобасы;
резина және пластмасса өнімдерін өндіру жобасы;
электірлік және электр құрал жабдықтарының өндірісінің жобасы. /10.17/
Қорытынды
Сонымен біздің еліміздің экономикасын дамытуда мемлекеттік несиенің алатын
Мемлекеттік несие- кредит қатынастарының жүйесі. Мұнда мемлекет заем
Қазақстан Республикасының дамып көркеюі үшін, жоғары деңгейдегі дамыған
Мемлекеттік несиенің ерекшелігі қарызға берілген қаражаттардың қайтарымдылығында, мезгілділігінде
Мемлекеттік несие яғни қарызға алынған ақша мемлекеттік органдарының
Еліміз егемендік ағаннан бергі 10 жылдың ішінде халықаралық
Қортындылай келе мемлекеттік несиенің біздің экономикамыздағы мәні мен
Бірақ мемлекеттік несие кез келген қоғамдық қатынасты білдірмейді,
Мемлекеттік несие қоғамдық ұдайы өндірістің барлық механизмін қамтып,
Қолданылған әдебиеттер
Мемлекеттік және мемлекеттік кепілдікке берген борыш туралы
Абрамова М. А. Финансы, денежное обращение М:
Дробозина В. П. Фнансы. Денежное обращение. Кредит. М:
Жуков Е. Денги. Кредит. Банки. М: Банки
Көшенова Б. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары. Алматы.
Құлпыбаев С. Қаржы. Оқу құралы Мерей баспасы, Алматы.
Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. Алматы. 2001 жыл
Адасбаев Е. Кіші кредиттер- үлкен істің бет
Бекмурзаев Е Несие немен беріледі? //Егемен Қазақстан
Иконников А. Жизнь в кредит // Континент 2001-№1