ЖОСПАР
І Кіріспе
ІІ «Алтын Орда» мемлекетінің құрылуы
2.1 Алтын Орданың коғамдық құрылысы
2.2 Алтын Орданын гүлденуі мен құлдырауы
2.3 Монғол хандарының ұлыс билігі үшін
ІІІ Қорытынды
Алтын Орда (моңғолша: Алтан Ордын улс;
Алтын деген атау төрт шартараптың түсінен
Басқа бір болжам бойынша, Алтын Орда
Моңғолдың билеуші руы де өздерін «алтын
Бұл мемлекетті Алтын Орда деп атайтын
Кейбір ғалымдар оның басқа атауын, Қыпшақ
«Алтын Орда» мемлекетінің құрылуы. Қазақстан аумағы
1227 ж. Жошы өлген соң орнына
Батый құрған мемлекет шығыс деректерінде Жошы
Алтын Орда көп ұлтты мемлекет. Оның
Алтын Орданың коғамдық құрылысы. Алтын Орда
Алтын Ордада жаулап алынған жер мен
Батый мен Орда Еженнің үлыстары өз
Үлысты (үлесті жер) билеуге өкімет басындағы
1235 жылы Бату (тұңғыштық жолымен) қолбасшы
1239 ж. басында Бату хан Еділ
Ал далалық аймағында қыпшақ, найман, қоңырат,
Алтын Орда өзін билеген хандары -
Алтын Орда ішінде азаттық күрестер де,
Бұл кезеңде Жошы ұлысы бір-біріне тәуелсіз
Құмандардың батысқа қашып, Мажарстан королінің жерін
1242 жылы Мажарстан арқылы қайтып (жолшыбай
Алтын Орданын гүлденуі мен құлдырауы. Алғашында
Алтын Орданың тарихы ішкі қайшылыктарына коса,
1251 ж. Үгедей ұлысы жойылды. Жері
1269 ж. үлы ханнан тәуелсіз Хайду
Алайда Шыңғыс әулетінін арасындағы толассыз талас-тартыс
Хайду ізбасарлары арасында басталған өзара тартыстар
Монғолдар келгенге дейін дамудың жоғарғы сатысында
1312 ж. Өзбек хан ісләмді Алтын
1377 ж. Мәскеудің ұлы кнәзы Дмитрий
1380 ж. Алтын Орда ханы Мамай
Сол шамада бірінен соң бірі Қазан,
XIV ғ. екінші жартысында Алтын
XV ғ. ортасына карай бірнеше
Монғол хандарының ұлыс билігі үшін таласы.
Монғол хандарының арасында жергілікті ел басшыларына
Монғолдар халыкты жаппай қырып-жою соғысын жүргізді.
Монғол шапқыншылығы жаулап алған елдерінің экономикалық
Жетісу калалары жаугершілік кезінде киратылған жоқ.
Осы окиғадан кейіи отыз жыл өткенле
Мырза Мухаммед Хайдар Дулати XVI ғасырда:
Монғол феодалдары үстемдік кұрған бір жарым
Өзінің стратегиялық жағдайына байланысты Оңтүстік-Шығыс Қазақстан
Монғол шапкыншылығының бірқатар жағымды әсері де
Монғолдар бір орталықтан баскару идеясымен бұрын
Кешпелі тұрмыс салтын Шыңғыс ханның «Жаса»
Қайтыс боларының алдында Шыңғыс хан өз
Жошы Ұлысының (Алтын Орданың) хандары:
Жошы хан (ок. 1182— 1227), Шыңғыс
Бату хан (ок. 1208 — ок.
Сартақ, Бату ханның баласы, Жошы Ұлысының
Ұлағжы, Сартақның баласы, Жошы Ұлысының ханы
Берке, Жошы ханның баласы, Жошы Ұлысының
Мөңке-Темір, Тұғанның баласы, Жошы Ұлысының ханы
Тұда Мөңгү-хан, Жошы Ұлысының ханы (1282—1287)
Тұла Бұға-хан, Жошы Ұлысының ханы (1287—1291)
Тоқта-хан, Жошы Ұлысының ханы (1291—1312)
Өзбек-хан, Жошы Ұлысының ханы (1312—1342)
Тінібек-хан, Жошы Ұлысының ханы (1342)
Жанибек I, Жошы Ұлысының ханы (1342—1357)
Бердібек, Жошы Ұлысының ханы (1357—1359)
Кұлпа, Жошы Ұлысының ханы (1359—1360)
Наурызбек, Жошы Ұлысының ханы (1360—1361)
Кізр-хан, Жошы Ұлысының ханы (1361), (1361—1363)
Темір Қожа-хан, Жошы Ұлысының ханы (1361)
Орда-Мәлік, Жошы Ұлысының ханы (1361)
Келдібек хан, Жошы Ұлысының ханы (1361)
Базаршы хан, Жошы Ұлысының ханы (1361)
Мұрад хан, Жошы Ұлысының ханы (1363)
Қаир-Болат хан, Жошы Ұлысының ханы (1363)
Абдуллах-хан, Жошы Ұлысының ханы (1363—1364), (1367—1369)
Болат хан, Жошы Ұлысының ханы (1364—1365)
Әзіз шейх, Жошы Ұлысының ханы (1365—1367)
Жанибек II, Жошы Ұлысының ханы (1367)
Хасан хан, Жошы Ұлысының ханы (1369—1370)
Бұлақ хан, Жошы Ұлысының ханы (1370—1372)
Орыс хан, Жошы Ұлысының ханы (1372—1375)
Черкеш хан, Жошы Ұлысының ханы (1375)
Қағанбек хан, Жошы Ұлысының ханы (1375)
Тоқтамыш, Жошы Ұлысының ханы (1375—1377), (1379—1395)
Арабшах хан, Жошы Ұлысының ханы (1377—1379)
Темір Құтлық хан, Жошы Ұлысының ханы
Шәдибек хан, Жошы Ұлысының ханы (1399—1407)
Болат хан, Жошы Ұлысының ханы (1409—1411)
Темір хан, Жошы Ұлысының ханы (1411—1412)
Жалал ад-Дин, Жошы Ұлысының ханы (1412—1413)
Керимберды хан, Жошы Ұлысының ханы (1413)
Кепек, Жошы Ұлысының ханы (1413)
Шокре, Жошы Ұлысының ханы (1413—1416)
Жапарберды, Жошы Ұлысының ханы (1416)
Дербес хан, Жошы Ұлысының ханы (1416—1419)
Кадырберды хан, Жошы Ұлысының ханы (1419)
Кажы-Мұхаммед, Жошы Ұлысының ханы (1419)
Ұлы Мұхаммед хан, Жошы Ұлысының ханы
Дәулатберді хан, Жошы Ұлысының ханы (1421—1422)
Құдайдат хан, Жошы Ұлысының ханы (1422),
Барақ-хан, Жошы Ұлысының ханы (1422—1423)
Кіші Мұхаммед хан, Жошы Ұлысының ханы
Махмұд хан, Жошы Ұлысының ханы (1459—1465)
Ахмат хан, Жошы Ұлысының ханы (1465—1481)
Ордаға жойқын соққыны Тоқтамыстың әскерін талқандап,
15-ші ғасырдың алғашқы бөлігінде Литуанияның патшасы
1440-шы жылдары Ордада тағы бір азамат
Бұл хандықтардың ешқайсысы да Мәскеу княздығымен
Қырым хандығы 1475 жылы Османлы империясына
Қолданған әдебиеттер тізімі:
www.wikipedia.com Золотая Орда
Қазақстан тарихы. ІІ том. Алматы 2000
Қазақстан тарихы. Очерктер- Алматы, 1994
Күзембайұлы. Қазақстан тарихы. - Алматы,
Рыспайұлы. Қазақстан Республикасының тарихы.- Алматы, 2000
Қазақстан тарихы. Д.Бабаев. Алматы «Рауан»
Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы. Қ.М.Байпақов, Б.Е.Көмеков,