„Мен көркем мінездерді толықтастыру үшін жіберілдім”
Қасиетті Хадис
Исламдағы мінез-құлық (ахлақ)
Жоспары:
I. Кіріспе
1.1 Аллаға, Пайғамбарға, өзімізге байланысты
II. Негізгі бөлім
2.1 Рух тәрбиесі
2.2 Жанұя құрғандардың бір-біріне байланысты міндеттері
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Исламда мінез-құлық (ахлақ)
Бүкіл адам атаулы, жаратылыс тұрғысынан екі
а) Ет сүйек, қан, май, сіңір
ә) Ой-сезім, білім, қарар беру, айну,
Абайсыздықтан денені баурап алған түрлі дерттер
Ал, рухымыз да денеміз сияқты сырқаттанады,
Басқаша айтқанда, ахлақ, денемізді әрі рухымызды
Жаратқанға және жаратқандарына борышты болған міндеттерді
Иман мен ғибадаттың негізгі бұлағы, қандай
және Оның Кітабы Құранға, сондай-ақ Құранды
Иман мен ғибадаттың нысанасы, иелерін толық
Ахлақтың да көздеген міндеті сол. Сондықтан
Адам баласы дербес немесе қоғамдық өмірінде,
ауыршылықтарға, сәтсіздіктерге, ауру-сырқауларға душар болса, тікелей
Ісін жолына қойған, Жаратқанға әрі жаратқандарына
міндеттерін біліп, толық атқарған және дүние
Уақытша дүние тіршілігіндегі өмірінде, ахлақсыздықтың
салдарынан түрлі пәлеге ұшырағандар мен Алла
Дүние және ахиретте шаттыққа, бақытқа жету
Аллаға, Пайғамбарға, өзімізге байланысты міндеттеріміз
Аллаға байланысты міндеттеріміз.
Алланың барлығына, бірлігіне, Одан басқа ешбір
болмағандығына ұлы сипаттармен сипаттағандығына сенген мүмін,
Пайғамбарымызға байланысты міндеттеріміз
Алладан кейін, ең көп құрметке лайық
Дүние-ахиреттің бақыт есіктерін ол ашқан, адамгершілікке
Бұндай ұлы бір кісінің, бүкіл дүниеге
Өзімізге байланысты міндеттеріміз
Жаратқанға әрі жаратқандарына байланысты міндетімізді
толық түрде атқара алу үшін; денемізді,
Денеміз бен рухымызды, бұл міндеттерді кемшіліксіз
кедергі болатын әр түрлі сырқаттардан қорғау;
Дінімізде ғибадаттар да орындалған дәрет және
күллі денемізбен бірлікте жиі кірлейтін беті-қол,
Денсаулық, біз ие болған сансыз нығметтердің
Ардақты Пайғамбарымыз: „Алладан денсаулық тілеңдер. өйткені
Ауруға ұшырамау үшін, денсаулыққа әсер ететін
Дініміздің тыйым салған, арақ-шарап тәрізді
Рух тәрбиесі
Адам баласының рухы, жаратылыс тұрғысынан тап
Деніміздің ауруларға ұшырағанындай рухымызды да ауруларға
Ахлақтың міндеті, рухымызды, міндетін орындауына кедергі
Рух сырқаттары және емделуі қасарысқандық және
Қасарысқандық, ойламастан берілген қарардан қайтпау, ол
Ал, қарарсыздық болса қалаудың, ойлаудың
азғындығындағы кемшілігі. Қасарысу сияқты қарарсыздық та
Емделу шарасы: Тұрақты, толғамды болу. Дүние
Шектен тыс мазасыздану және өте қорқақтық:
Бүкіл жамандық және қылмыстар осының салдарынан
Ал, бұның керісінше болған өте қорқақтық
Емделу шаралары: Нәпсіге ие болу және
Нәпсінің, шектен тыс сезім және ауытқуларына
Батылдық, жүректің қуаты және қалаудың, ойлаудың
Бұл жағдайлар да рухқа жабысқан аурулар
Ал, енді бұның керісіншеболған ынжықтық та
Міне бұл мінездердің екуі де жаман
Адам баласы кіші пейіл болумен басқалардың
Арсыздық, ұятсыздық:
Адамның рухына жабысқан аурулардың бірі де
Бұлардың емделу жолы: Ұяттың және әдепті
Ар, ұят деген; діннің жаман көрген
Өтірікшілік және айлакерлік:
Өтірікшілік деген ауруға тап болғандар,
ойлағандарының, білгендерінің керісінше сөйлеуі. Бұндай адамдар
Айлакерлік те мұнапұлықтан: Айлакерлердің адамдар
арасында қымбаты да, абыройы да жоқ.
Мұның емделу әдісі: Туралық және шындық:
Мұсылманшылықтың рухы туралыққа сүйенеді. Сенімде, құлшылық
Тура кіслер, әрі Алланың қасына әрі
Сыр сақтау да туралықтың бір тармағы
міндеттерімізден. Хазірет Ғали: „Сыр, яғни ішінде
Аманатқа қиянат:
Бізге тапсырылған бір аманатқа, арамдық істеу,
„Аманат бейне, байлық, яғни аманат қойылған
Бұлардың емделу әдістер: Сенімді болу.
Аманат, мейлі заттай болсын, мейлі рухани
қорғау үшінт кісіге тапсырылған бір міндетке
Бұларды қорғау, сақтау, қамдау және аман-сау
Сондай-ақ Алланың әмірлері де аманат болады.
Бойымызға алған дербес әрі қоғамдық міндеттер
аманатқа жатады. Бұларды да талапқа сай
Қорыта келгенде: Қасарысу, қарарсыздық (екі ойлылық),
Жанұя құрғандардың бір-біріне байланысты міндеттері
а) Үй-іші және жақындарымызға байланысты міндеттеріміз.
Жанұя: Ерлі-зайыпты, әке-шеше, балалар және жақындардан
Қоғамның ең кішкентай мүшесі және үлгісі
Семья мүшелері арасындағы бір-біріне байланысты міндеттері
Адам баласы, Жаратқанына және Оның жаратқандарына
Жанұяны құрағандардың бір-біріне байланысты міндеттері.
Ерлі-зайыптылардың бір-біріне байланысты міндеттер.
Әке-шешенің балаларына, балалардың әке-шешелеріне байланысты міндеттері.
Туыстардың бір-біріне байланысты міндеттері.
Ағайын-туғандардың бір-біріне байланысты міндеттері.
Ерлі-зайыптылардың бір-біріне байланысты міндеттер.
А) Ер мен әйел, жанұяның екі
Ә) Бір халықтың ең құнды қазынасы
Б) Адам баласы, мұқтаж болған рақатты,
В) Зор бір кедергі болмағанда тұрмыс
Г) Жанұяда еркек, семьяның төрағасы. Оның
Семьяда ер, әйеліне дін, дүние білімдерін
Ал әйел де семья ұясының аман-есен
Үйдің ішінде, тысында еріне толық бой
Ардақты Пайғамбарымыз: „Қиямет күнінде әйел, намазынан
Мұсылманшылықта жанұяның мәні өте зор. Бұл
Әке-шешенің балаларына, балалардың әке-шешелеріне байланысты міндеттері.
Дүниеге келулеріне себеп болған балаларын, өздері
Сондықтан балаларын өмір сүретін қоғамға сәйкес
Балаларын табыстарына сәйкес, халалдан жегізіп, киіндіру,
Үй-іші және жақындарымызға байланысты міндеттеріміз;
Мемлекетімізге және халқымызға байланысьты міндеттеріміз;
Адамгершілік әлеміне байланысты міндеттеріміз.