МАЗМҰНЫ
Кіріспе
І-бөлім Екінші деңгейлі банктер қызметін нарықтық жағдайда қадағалау
Қ.Р Екінші деңгейлі банктер қызметін қадағалау мен реттеу
1.2. Банктік қадағалаудың мәні және әдістері
Шетел мемлекеттерінде екінші деңгейлі банктер қызметін қадағалау.
ІІ-бөлім. Ішкі банктік бақылау әдістері мен тәсілдері
2.1. Аудит және оның түрлері
2.2. Аудиторлық тәуекелшіліктер әдістері мен банктік аудиттің тәсілдері
2.3. Есеп айрысу қатынасының аудиті
Қорытынды
Кіріспе
Банк қызметін мемлекеттік реттеу аясында банктерді қадағалаудың орталықтандырылған
ҰБ қызметті реттеу және әлемдік стандарттарға неғұрлым жақын
2004 жылы 1 желтоқсаннан бастап ҚР реттеу мен
Осы жұмысты орындаудағы менің негізгі мақсатым Екінші деңгейлі
Бұл мақсаттарға жету жолында мен келесідей мәселелер қарастырдым:
Шетел және Отандық банктер қызметін қадағалау мен реттеу
Қадағалаудың мәні, әдістері, тәсілдері, мақсатымен танысу;
Екінші деңгейлі банктердің аудиті туралы мағлұмат алу.
Мен бұл курстық жұмысты орындау барысында әдістемелік негіз
Қазіргі кезеңде Қазақстанның банктік жүйесі біршама тұрақты және
Тақырыбымның өзектілігі – Екінші деңгейлі банктердің халықаралық стандартқа
Осы жұмысымның зерртеу объектісі болып «ҚР Қаржылық нарық
І-бөлім Екінші деңгейлі банктер қызметін нарықтық жағдайда қадағалау
Қ.Р Екінші деңгейлі банктер қызметін қадағалау
мен реттеу тәртібі
ҚР реттеу мен қадағалау жөніндегі Агенттігі (ҚҚА) Қаржы
ҚҚА міндеттері:
- қаржы қызметін тұтынушылардың заңды
- шынайы бәсекелестік қағидалары негізінде
- қаржы ұйымдарының қызметін реттеудің
ҚҚА атқаратын қызметі мен құзыреті:
- қаржы ұйымдары мен филиалдарының
- қаржы нарығында кәсіби қызмет
- қаржылық ұйымдар, қаржы қызметін
- ҚР Ұлттық банкімен бірлесе отырып халықаралық
- қаржы ұйымдарына
ҚҚА қаржы ұйымдары мен олардың қосылма тұлғаларын аудиторлық
- қаржы ұйымдарының қаржылық жағдайын анықтау;
- белгілі тұлғалармен басқару жүйесін анықтау:
- қаржы қызметін көрсету мен қаржы
Сонымен, ҚР қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу
ҚҚА реттеу мен қадағалауды негізінен пруденциалды нормативтер мен
Пруденциалды лимит дегеніміз – қаржылық мекемелер үшін олардың
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, өкілетті
ҚР заңнамалық актінде көзделген жағдайдан өзге еш уақытта
Банк емес ұйымдардың қызметін реттеу ҚР Ұлттық банкінің
Операцияларды жүргізудің жалпы шарттарының ережесі банк емес ұйымдар
Банк емес ұйымдарға лицензия «ҚР Банк туралы» заңда
Бұл ретте төменде көрсетілген банктік операциялар тек осы
- аудармалық операциялармен ұштасқан кассалық операциялар;
- ипотекалық қарыздар бойынша талап ету құжаттарын
Ерекше жағдайларда, Үкімет пен Ұлттық банктің шешімі бар
1. Үкіметке сенім артқан мемлекеттік орган.
2. Ұлттық банк.
3. Құрылтайшысы жалғыз ғана Үкімет немесе Ұлттық банк
Банк емес ұйымдардың бухгалтерлік не өзге есеп беруінің
Банк емес мекемелер Ұлттық банк пен Агенттіктерге олардың
Агенттік банк емес ұйымдар орындауға тиісті қосымша нормативтер
Банк емес ұйымның қызметін Агенттік инспекциялайды, ол облыстың,
Банк емес ұйым ҚР заңын бұзған жағдайда Агенттік
Агенттік Лицензияны қайтарып алу үшін Агенттік өзі қабылдаған
Банк емес ұйымдарды қайта құру немесе қызметін тоқтату
Қоғамымызда және еліміздің экономикасында несиелік жұйенің аткаратын рөлі
Несиелік іс – мемлекеттің, жеке және заңды тұлғардың
Несиелік жүйе ішінара қор қағидасы негізінде қызмет етеді.
Осы орайда, салымшылардың мүдделерін қорғау, барлық несие жүйесінің
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың қызметі
Қаржылық нарық пен қаржылық ұйымдарды мемлекеттік реттеудін және
- қаржы нарығы мен қаржы
- қаржы қызметі саласында тұтынушылардың
- қаржы-несие мекемелерінің
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу мен
а) ресурстар мен реттеу тетіктерін тиімді
б) қаржы ұйымдары мен қаржылық
в) тәуекелдерді ескеруге негізделген қаржылық операцияларды
г) жаңа қаржы тетіктері мен қызметтерін,
Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу мен
- қаржы ұйымдары қызметінің стандарттарын калыптасыру, қаржы ұйымдарын
- қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының
- қаржылық нарығының тәуекелге неғұрлым бейім
Қаржы-несие мекемелерінің қызметін реттеу аркылы несие жүйесінің қалыптасуы
Қадағалау мен мемлекеттік реттеудің негізігі бағыттары мынадай:
- Орталық банктің несие-қаржы мекемелеріне
- мемлекеттің барлық деңгейіндегі салық
- несиелік мекемелердің қызметіне мемлекеттің
- несие жүйесіндегі әртүрлі мекемелердің
Несиелік мекемелердің қызметтері өзара байланысты болғандықтан оларды барлық
Көптеген өнеркәсібі дамыған елдерде орталық банктердің саясаты ең
Есеп саясаты. Ол коммерциялық вексельдерді (кепілхаттарды) есептеу мен
Міндетті резервтер формасының өзгеруі. Міндетті резерв нормасын белгілеу
Ашық нарықтағы операциялар. Мемлекеттің бағалы қағаздарына қатысты. Орталық
Мемлекеттің тікелей ыкпалы. Несиелік мекемелердің қызметі лицензиялар беру,
1.2. Банктік қадағалаудың мәні және әдістері
Қазақстандағы екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу Ұлттық банктің
Мұндағы басты міндеттерінің бірі — бұл банктердің қызметін
Бұл — қашықтан (дистанционды) кадағалау әдісі және инспекциялық
Қашықтан қадағалау әдісі — бұл банктердің қадағалау органдарына
Қашықтан қадағалау механизмі 1-суреттегі тәртіппен жүзеге асырылады.
Акпараттық есеп базасы. Банктердің қызметін кешенді түрде сипаттайтын
Қаржылық талдаудың мақсаты — енді пайда болып келе
Қашықтан талдау жүргізетін мамандар мынадай міндеттерді шешеді:
1) Банктердің пруденциялық нормативтер мен сақтауға міндетті басқа
2) Банктердің қаржылық қызметін қарастыру, оның болашақтағы жұмысы
Екінші деңгейдегі банктердің қаржылық қызметін талдау банктердің қызметінің
1) капитал;
2) активтердің сапасы;
3) пайдалылық пен рентабельділік;
4) өтімділік.
Қаржылық талдаумен айналысатын мамандар банктік мәселелердің пайда болуының
Капиталды талдау.
Капитал банктің қаржылық жағдайының ең маңызды көрсеткіші болып
Капитал жеткіліктілігі, оның табыстылығы сияқты қашықтан бақыланып отыруға
Жалпы капитал жеткіліктілігі туралы өзінің ойын қалыптастыратын талдаушы
• Банк капиталы стандарттарға жауап бере ме?
• Ең төменгі капитал мөлшерінен асқан жағдай болды
• Капитал деңгейінің банктің өзіне алған тәуекелге қатынасы
• Ең төменгі стандарттармен жеткіліксіз есептеуге алынган тәуекелдер
• Банк капиталының деңгейінің өзгеру үрдісі қандай?
Оның көбеюі мен азаюының себептері неде?
• Банк капиталының сапасы қандай?
Капиталдың кез келген бөлігін банк үшін тұрақты қаражаттар
Активтердің сапасын талдау. Банктің активтерінің сапасы банктік операциялардың
Активтердің сапасын қашықтан бақылау мен талдау банктердің қызметін
Жалпы активтердің сапасын
• Өткен тоқсанда банктің несие тәуекелі жағдайында ерекше
• Жалпы банк активтеріндегі кешіктірілген және аударылмаған активтердің
• Банктің капиталына қатысты сапасыз активтердің деңгейі қандай?
• Өткен тоқсанда немесе алдыңгы жылда сапасыз активтер
Банктің сапасыз несиелерінің құрылымы қандай?
• Үмітсіз несиелерді баланстан шығару. Шығарылған несиелердің негізгі
• Банктің несиелік қызметінің шығынын жабу үшін құрылған
• Ұлттық банктің нормативті талаптарының сақталуы?
Табыстар мен шыгыстарды талдау. Капитал, банктің қаржылық жағдайының
Сондықтан банктің табыстарын үздіксіз қашықтан бақылау қажет.
Банктің табысын талдау барысында талдаушы мынадай негізгі үш
Банктің табысының деңгейі қандай? Оның деңгейі банк капиталын
Табыстардың тенденциясы қандай? Қазіргі экономикалық жағдайда оның келесі
Табыстардың тұрактылығы қандай? Егер нарықтық пайыз мөлшерлемелерінің жоғарылаған
Банк өз қызметін жүзеге асыру барысында көптеген банктік
Операцияларды жүргізуде пайыздық, пайыздық емес және басқа да
Банктің шығындарын талдауда қарастыратын негізгі мәселелер мыналар:
шығындардың құрылымы;
пайыздық шығындардың көлемі;
пайыздық емес шығындар мен басқа да шығындардың көлемі;
әкімшілік шығындар.
Өтімділікті талдау. Банктің өтімділік жағдайы оның барлық қызметінің
Банктің өз міндеттемелері бойынша жауап бере алмауы банкке
Жалпы қашықтан қадағалаудың талдаушысы банктің өтімділігі бойынша жағдайын
• Банктің өтімді активтерінің көбеюі немесе азаюы? Банктің
• Банк ірі депозиттер, басқа банктердің депозиттері немесе
• Банктің активтерінен асатын, жақын арада қайтаратын банктің
• Қазақстан Республикасы Ұлттық банкпен белгіленген өтімділік бойынша
Екінші деңгейдегі банктердің жағдайы туралы ақпараттарды сақтайтын Қазақстан
банк басшылығымен үнемі және тиімді байланыста болу;
өз бақылауындағы банктердің жағдайы туралы банктік қадағалау департаментінің
банк басшылығы мен директорлар кеңесінің кемшіліктерді түзетуге қабілеті
өзіне бекітілген банкке қатысты әсер ету шараларыпың орындалуын
Банктердің кураторлары жаңа шот жоспары бойынша берілетін күнделікті
Апта сайын ашық валюта позициясының лимиттері және валюталық
Банктердің өтімділігін бақылап отыру үшін куратор банктің апта
Кураторлар банктердің қызметін реттеуде ең маңызды құралдарының бірі
Жалпы пруденциялық реттеу тәжірибесі екінші деңгейдегі банктердің пруденциялық
Екінші деңгейдегі банктер Қаржылық қадағалау агенттігіне есеп берудің
700 Н формасы бойынша күнделікті балансы;
ашық валюталық позицияның лимиттері және валюталық нетто-позициясы туралы
ағымдағы өтімділіктің орындалғаны жайлы апта сайын есеп беру
пруденциялдық нормативтердің орындалуы туралы ай сайын есеп беруі;
активтердің және шартты талаптар мен міндеттемелердің ай сайын
тоқсан сайын үнемі қаржылық есеп беруі.
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі пруденциялық нормативтері туралы ережесіне
Банктердің ең төменгі резервтік талаптарды орындауының екі әдісі
1) Баламалы — ай сайын қаражаттарды резервтік активтерде
2) Баламасыз — қаражаттарды Ұлттық банктегі резервтік шотта
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі белгіленген екінші деңгейдегі банктердің
Кестеде берілген мәліметтер ВОSS жүйесінің көмегімен автоматтандырылған әдіспен
Сонымен банктер мен әр түрлі есеп берулердің негізінде
Статус-Репорт — банктің ағымдағы қаржылық жағдайын толық бағалауға
Статус-Репортты жасау барысында қашықтан қадағалау қызметкерлері «CAEL» («САЕL»,
Берілген баға тек қана ішкі арналымдарға ғана қолданылады
Бұл құжатты қарастыру
Статус-Репортта көрсетілетін негізгі қаржылық көрсеткіштер мен басқа да
1) Банк туралы жалпы мәліметтер.
2) Меншікті капиталының көлемі мен құрылымы.
3) Банктің активтері.
4) Банктің міндеттемелері.
5) Банктің табысы мен шығысы.
6) Өтімділігі және ең төменгі резервтік талаптар.
7) Қосымша ақпараттар.
Талдаушы барлық жоғарыда аталған факторларды ескеріп, қашықтан тексеруді
Сонымен қашықтан қадағалаудың талдаушысы екінші деңгейдегі банктердің Қаржылық
Қашықтан қадағалау қызметкерлері сондай-ақ жыл соңында төрт тоқсан
Сонымен қатар, қашықтан қадағалау талдаушысы:
банктерді ашу үшін табыс ететін құжаттарды қарастырады;
банктерге банктік операцияларды жүргізуге лицензия беру құжаттарын қарастырады;
банктің басқарушы қызметкерлерінің кандидатуралары бойынша Ұлттық банктің біліктілік
банктердің бағалы қағаздар проспектілерінің эмиссияларын сараптаудан өткізеді және
банктің қаржылық жағдайын сауықтыру бойынша сондай-ақ оларға санкциялар
Есеп берулер макроэкономикалық талдауға қажетті мәліметтерді керек еткенімен
Қашықтан қадағалаудың жетістіктері есеп және есеп берудің нақты
Тиімді қашықтан қадағалау үшін жоғарыда аталған негізгі көрсеткіштеріне
Қашықтан қадағалау жеке бір банктің қаржылық жағдайында мәселелерінің
Қашықтан қадағалау мен инспекциялау жалпы қабылданған әдістері болып
Қашықтан қадағалаудың артықшылығы — онда банктердің жағдайы туралы
Инспекциялық қадағалау — банктерді орналасқан жерінде тексеру арқылы
Инспекциялау әдісінің артықшылығы — банктің барлық операциялары мен
Инспекциялық қадағалау механизмі 2-суретте берілген.
Жоспарлы және Толық ауқымды Мақсатты
мақсатты тексеру тексеру
Инспекциялауды жүзеге асыру үшін қадағалау органдары банктік операциялар
Қазақстан Республикасы екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу механизмі
Қашықтан қадағалау, инспекциялау барысында анықталған мәселелерді жою бойынша
Екінші деңгейлі банктердің қызметі белгілі бір тәуекелшіліктермен байланысты.
Қазіргі банктік нарықта тәуекелділіксіз мүмкін емес. Тәуекелділік барлық
Барлық осы жағдайлар банктік қызметке объективті қадағалау жүргізуді
Банктік қадағалаудың негізгі мақсаты неде? Біріншіден, банктің
Үшіншіден, сақтандыру қорын немесе үкіметтің өз қорларын
Осындай жағдаймен, банктік қадағалау банктік
Банктік қадағалаудың формалары.
Банктік қызметті қадағалау келесі негізгі формалар
- мемлекетаралық бақылау;
- мемлекеттік бақылау;
- аудиторлық бақылау;
- құрылтайшылардың бақылауы.
Банктік қадағалау процесінде екі әдісті қарастырады:
Реттеуші әдісі – көп таралған әдіс
Реттеу процесі банктік қызметтің басталуына дейін, яғни
ҰБ жағынан банктердің қызметін реттеу процесіне келесілер жатады:
I. Ақпараттарды ашу. Екінші деңгейлі банктер ҰБ-ке өзінің
1) Жылдық баланс, жаңа жылдың 1-ші күніне толтырылады.
- пруденциалдық норматив есептеулері;
- нормативтерді есептеуге қажетті бөлек баланстық шоттардың көрсеткіштері.
2) Тоқсандық баланс. Оған қоса:
- тоқсандық айналым ведомості;
- «Басқа да дебиторлар мен кредиторлар» шоты бойынша
- банктің жарғылық қорындағы сыртқы пайлық жарнаның шаруашылық
- операциялық және басқа да шығындардың есеп-қисабы.
3) Валюталық операциялар бойынша есеп-қисап.
II. Баланстың өтімділігіне белгілі бір талаптардың қойылуы.
Олар нормативтік көрсеткіштерде коэффиценттердің мазмұнында көрсетіледі. Коэффиценттер банктік
Баланстың өтімділігі – бұл банктің сенімділігін және қаржылық
III. Капиталдың жеткіліктілігіне талаптар қою. Ұлттық Банк капиталдың
IV. Тәуекелділіктерді шектеу. Банктік қызметте әрқашан тәуекелшілік
V. Несиелік ресурстарды реттеу. Коммерциялық банктердің несиелік
Жоғарыда көрсетілген сандық көрсеткіштер бұзылған жағдайда Ұлттық
Ревизиялық әдіс. ҰБ банктерге мұндай тексеруді олардың қаржылық-шаруашылық
Тексерудің қорытындысы бойынша Ұлттық Банк келесідей талаптар
Шетел мемлекеттерінде екінші деңгейлі банктер қызметін қадағалау.
Қазіргі уақытта қолданылатын қадағалау органдарының әр түрлі мемлекеттердің
Тәуекелділіктерді бағалау жүйесі.
Мемлекет Қадағалау органы Жүйелер Жүргізіл-
ген жылы Жүйе түрі
Франция Банктік комиссия ORAP(мекеме және басшылық) 1997
SAABA(статистикалық әдіс) 1997 Болатын залалды ертеден қабылдау
Германия Банктерді бақылау бойынша федералдық ведомство BAKIS(ақпараттық жүйе)
Италия Италия банкі PATROL 1993 Дистанциондық рейтингілік
Ертеден қабылдау жүйесі Әзірлеу
кезеңінде Алдын – ала қабылдау жүйесі – жағдайдың
Нидерланд Нидерланд банкі RAST(тәуекелдер-
ді бағалау құралдары) 1999 Банктік тәуекелдерді бағалау
Қадағалау жүйесі Әзірлеу кезеңінде Қаржылық коэффицент және банктің
Ұлыбрита-ния Қаржылық саясат бойынша ведомство RATE(тәуекелді бағалау жүйесі
АҚШ Барлық үш қадағалау органдары CAMELS 1980 Орындарында
Федералдық резервтік жүйе Бөлек банктердің мониторингінің үлгісі 1980
SEER Rating(рейтингтерді бағалау жүйесі 1993 Алдын-ала қабылдау жүйесі
SEER RISK
Rank 1993 жыл
Депозиттерді сақтандыру жөніндегі федералдық корпора-
циясы GAEL 1985 (1999 жылдың желтоқса-
нында қайта қаралған Банктік қадағалаудың
Ақша айналымы-
ның бақылау-
шысы Bank
Calculator Әзірлеу кезеніңде Алдын-ала қабылдау жүйесі- жағдайдың
Қадағалау рейтингтік жүйесі.
Мұндай жүйенің мысалы болып атақты американдық жүйе -
1997жылдан бастап банктік бизнесте, жалпы экономикалық үрдістерде
Осыған орай рейтингтік жүйе САМЕLS деген аббревиатураға
САМЕLS жүйесінің негізгі компоненттері – капиталдың баламалылығы
Ұзақ тәжірибелік жұмыс тарихын АҚШ-тын Федералдық резервтік жүйесі
Қаржылық жағдайдың жалпы бағалануын білу үшін: еншілес банктерге
Соңғы 10 жылда Федиралдық резервтік жүйе САМЕО(1990)
САМЕО жүйесінде сандық (капитал, активтің сапасы , кірістілік
ІІ-бөлім. Ішкі банктік бақылау әдістері мен тәсілдері
2.1. Аудит және оның түрлері
Қазіргі нарықтық қатынастың даму жағдайында, республикада ЕДБ жүйесінің
Банктік аудит – банктің жарғылық қызметінің экономикалық талдауының
Банктік аудиттің мақсаты болып есеп-қисаптың банктік ережелерге
Банктік ережелерге сәйкес екінші деңгейлі банктердің қызметін
Аудиторлық ұйымдар және фирмалар «ҚР-ң Банктер
Аудитордың теориялық білімі, тәжирибесі және бекітілген ережелерге сүйене
Банктік аудит ішкі және сыртқы болып бөлінеді.
Сыртқы аудит – тәуелсіз Отандық және шетелдік аудиторлық
Банктердің сыртқы аудиті бірнеше бағыт бойынша жүзеге асады:құрылтай
Аудиттің объектісі болып ұйымдардың құжат айналымына тексеру
Аудиттің ең манызды негізгі объектілеріне бухгалтерлік есептің жалпы
Ішкі аудитті акционерлер мен салымшылардың қызығушылықтарын қорғау, пайдалылықты
Ішкі аудит банктің құрылымдық бөлімшесі ретінде қарастырылады және
Ішкі аудиттің міндеті сыртқы аудиттікіндей. Ішкі
Аудиторлар және аудитторлық ұйымдардың міндеттері мен құқықтары.
Аудиторлар және аудиторлық ұйымдар банктің аудиторлық тексеруі кезінде
өз бетінше тексерудің формасын және әдісін анықтауға;
банктің қызметіндегі кез келген құжаттаманы алуға, яғни банктің
банктің басшылығынан немесе банк қызметкерлерінен кез келген түсіндірмені
Әрине, банк аудиторға алдына қойған міндеттерін орындау үшін
Аудитор мен аудиторлық ұйымдардың міндеттері:
Банктің бухгалтерлік есебінің және есеп-қисаптың жағдайын, олардың сенімділігі
Банктің басшылығына және құрылтайшыларына есеп беру мен есеп
Кез келген алынған мәлеметтерді құпияда сақтау.
Аудитор өзінің қызметін дұрыс орындамағаны үшін ҚР-ң заңына
Банк пен аудиторлық ұйымның қызығушылықтары әрқашан сәйкес келуі
Банктің аудитті жүргізу әдістері және тәсілдері.
Аудиттеудің әдісі банктің мәртебесіне, жұмыс көлеміне, тексерудің мақсаты
Келесідей тәсілдері бар:
бақылау тәсілдері;
аналитикалық тәсіл;
операцияларды бөлшектеп зерделеу тәсілі.
Бақылау тәсілдеріне жататындар:
банк басшылығы жағынан бақылаудың сапасы;
компьютерлік бақылау жүйелерінің болуы;
физикалық бақылау, яғни активтерді тексеру.
Аналитикалық тәсілге жататындар:
клиенттерге берілген қарыздың сомасы және шоттың қалдығы жөніндегі
операциялардың, кірістердің және т.б. өсуі немесе төмендеуін зерделеу.
Бақылау және аналитикалық тәсілдері тез және көп еңбекті
Бөлшектеп зерделеуге келесілер жатады:
бухгалтерлік құжаттарды тексеру;
операцияларды деректі тексеру;
бухгалтерлік есепті құжаттармен есеп айыру жазбаларымен салыстыра отырып
қарама-қарсы тексерулерді жүргізу.
Бухгалтерлік құжаттарды тексеру процесінде операцияның орындалуының заңдылығы және
Жалпы тексерудің объектісі болып кассалық, валюталық, депозиттік,
Бухгалтерлік есепті тексеру – бухгалтерлік жазбаларды алғашқы құжаттармен
Қарама-қарсы тексерулерді жүргізу сол немесе басқа операцияларды бөлшектеп
2.2. Аудиторлық тәуекелшіліктер әдістері мен банктік аудиттің тәсілдері
Аудиторлық фирманың басшысы аудитордың қызметін детальді түрде жоспарлайды.
Білім мен тәжірибе негізінде жұмыс көлемін анықтау
Тәуекелшілікті анықтау;
Аудиторлық білім мен тәжірибе аудиторлардың жұмысының көлемін және
Тәуекелшіліктің келесі түрлері бар:
аудитордын кәсіби мүмкіншілігінің тәуекелділігі. Ол фирманың мәртебесін есепке
клиентті күтіп қалу тәуекелшілігі - бұл өз клиентінің
Аудиторлық тәуекелшілік – бұл аудиторлық шешімнің дұрыс болмауы
Бар тәуекелшілік – бұл банк қызметіне қатысты тәуекелшілік.
Тексеруші тәуекелшілік – бұл клиенттің бухгалтерлік есебі мен
Анықталған қателер тәуекелшілігі – аудиторлық тәсілмен барлық қателерді
Стратегиялақ жоспарлау кезінде клиенттің қызмет ететін бақылау жүйесі
Егер бұл кезеңде аудиторлық тәуекелділік жоғары болса, онда
Банк репутациясының және мұмкін болатын аудиторлық канағаттанушылық пен
Бақылау әдістері
Бақылау тәсілдері
Аналитикалық тәсілдер
Операцияны детальді қарастыру.
Бақылау тәсілдеріне жататындар:
банк басшылары жағынан банктің сапасы;
бақылау жүйесінің бар болуы;
физикалық бақылау;
Аналитикалық тәсілдерге жататындар:
ағымды және өткен жыл бойынша операцияның деңгейінің өсуі
несие сомасы немесе шот қалдығын растау.
Операцияны детальды қарастыруға жатады:
Бухгалтерлік құжат пен бухгалтерлік есепті тексеру;
Операцияның дұрыстығын тексеру;
Нақты мәліметтер мен есеп жазбаларын салыстыру, тексеру, кездесулерін
Бухгалтерлік құжаттарды тексеру кезінде операциялардың заңдылығы мен құжаттардың
Ішкі банктік операциялар бойынша құжаттар.
Жарғылық капиталды құру, банктің кірісі мен шығыны.
Басқа жағдайлардың барлығына тексерудің таңдаулы әдісін пайдаланған жөн.
2.3. Есеп айрысу қатынасының аудиті
Аудитор есеп айыру операцияларын тексеру негізінде алдымен ағымды
өтініш (ағымды шотты ашу туралы);
қол үлгісі және мөрі бар құжатты;
салық инспекциясында тіркелу құжатты;
қандай қызметпен айналысатыны туралы анықтама және т.б. құжаттар.
Әрбір заңды тұлғаға ағымды шотын ашқаннан кейін аудитор
Нақты ақшамен есеп жүргізілген кезде дербес шоттың қозғалысы
Банктер жалпы жақындаулар және біркелкі құжат айналымдар жағдайына
Екінші деңгейлі банктер шығындарын жасырады. Есеп айыру мекемесін
Аудиторлар талап етілмейтін айып пұл төленетін клиент пайдасына
Нормаға сәйкес аудиторларға қосалқы бұрмалауды іздеу міндеті қойылмайды.
Аудит жүргізу барысында клиенттің есеп айырысу және ағымды
1. Шот ашуға өтініш.
2. Тіркеу туралы тұрақты куәлік.
3.Жарғы көшірмесі және нөмірленген, бауланған, нотариялды куәлендірілген құрылтайшы
4. Бекітілген тәртіпте куәлендірілген қол және мор үлгілері
Бірінші қол қою құқығына кәсіпорынның жетекші және (замы)
Екінші қол қою құқығына бас бухгалтер, ал егер
Осы құжаттарды ұсынғаннан кейін банктік қызмет көрсету келісім
клиенттің өз өтініші бойынша;
егер жеке тұлғаларда 3 жыл бойы және заңды
егер шаруашылық субъектілердің қызмет түрі өзгерсе.
Қорытынды
Осы курстық жұмысты қорыта келгенде, нарықтық жағдайда банктік
Қазақстандағы екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу Ұлттық банктің
Мұндағы басты міндеттерінің бірі — бұл банктердің қызметін
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі белгіленген екінші деңгейдегі банктердің
Сол кестеде берілген мәліметтер ВОSS жүйесінің көмегімен автоматтандырылған
Сонымен қатар, қазіргі нарықтық қатынастың даму жағдайында, республикада
Банктік ережелерге сәйкес екінші деңгейлі банктердің қызметін
Аудиторлық ұйымдар және фирмалар «ҚР-ң Банктер
44
Қашықтан қадағалау
Ақпараттық есеп беру базасы
Қаржылық талдау
Салыстырмалы топтық талдау
Капиталды талдау
Өтімділікті талдау
Активтер сапасын талдау
Табыстар мен шығыстарды талдау
Қашықтан талдау нәтижесі бойынша ұсыныстар
САМЕL жүйесі бойынша тәуекелді бағалау
Инспекциялық қадағалау
Тексеру әдістемесі
Қашықтан талдау мәліметтерін
САМЕL жүйесі бойынша тәуекелді анықтау, бағалау
Ішкі және сыртқы аудан ұсыныстарымен танысу
Тексеру жөнінде біртұтас есеп жасау
Банк жетекшісіне ұсыныстар
Тәуекелді төмендету жөнінде банктің шараларды орындауына бақылау мониторингін
«ВОSS» қашықтан қадағалау жүйесіндегі банк тәуекелдерін бағалауда өзгерістер