Мазмұны
Кіріспе................................................................................................................ 5
І Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретіндегі экономикалық даму стратегиясы....................................................................................................
1.1 Елдiң өңiрлiк және әлемдiк экономикада ұстанымдануы....................... 6
1.2 Ағымдағы ахуалды талдау......................................................................... 15
II Стратегияның мақсаты мен басымдықтары..................................... 21-23
2.1 Стратегияны iске асырудың негiзгi бағыттары........................................ 21
2.2 Баянды болашақтың бастау-бұлағы. 2030 стратегиялық жоспар.......... 21
III Тiрек қалаларды дамыту....................................................................... 24-37
3.1 Таратып орналастыру жүйесi мен аумақтардың құрылымы................. 24
3.2 Аумақтардың ресурстық әлеуетiн ұтымды пайдалану........................... 33
Қорытынды...................................................................................................... 38
Кіріспе
Тәуелсiздiк алғанға дейiн Қазақстанның аумақтық дамуы бұрынғы KCP0-ның
Нарықтық экономиканың жұмыс iстеу жағдайында экономикалық әлеуеттi дамыту
Сонымен қатар, мемлекет елдiң орнықты экономикалық дамуы, халықтың
Тиiсiнше мемлекеттiң аумақтық даму процестерiн реттеудегi мiндеттерi өзгеруге
Қазiргi кезеңде мемлекет мiндеттерi экономика мен еңбек ресурстарын
Жоғарыда көрсетiлген мiндеттердi iске асыру елдi дамытудың геоэкономикалық
Өңiрлер мен iрi қалалар бәсекелiк стратегияны тұжырымдаумен, еңбек
Осы Стратегия, экономикалық кеңiстiктiк және халықты таратып орналастыруды
Бұдан басқа, бұл құжат республикалық, өңiраралық және облыстық
Стратегияда белгiленген iс-қимыл өздерiнiң ағымдағы жоспарлары мен ұзақ
І Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретіндегі экономикалық даму стратегиясы
1.1 Елдiң өңiрлiк және әлемдiк экономикада ұстанымдануы
«Бүгінгі күні әлемдік заманауи есептерге сәйкес, Қазақстан Республикасын
Мемлекет басшысының айтуынша, халықаралық тәжірибеден көрініс тапқан бұл
«Еліміздің саяси өмірінде үлкен өзгерістер болып жатқанын өздеріңіз
Мемлекет басшысы және Конституция кепілі ретінде сайлаудың еркін,
«Нұр Отан» партиясы әрқашанда нақты істердің, жалпымемлекеттік көлемдегі
Билік бізге тек билік үшін емес, еліміздегі өмір
«Парламенттік көпшілікке ие болған партияның тағы бір маңызды
«Нұр Отан» партиясы сайлауға қатыса отырып, сайлаушылар үшін
Сонымен қатар, Президент партиялық бағыттың өзгермейтінін жария ете
Жалпы жоспарлар бойынша ішкі жалпы өнімді жан басына
Мемлекет басшысының айтуынша, бұдан басқа жаңадан 150-ге тарта
2007 жылы жалпы ішкі өнімнің жан басына шаққандағы
Қазақстан қазіргі заманғы технологияны дамытушы, перспективалы қайта өңдеуші
Сонымен қатар, елдің банктік-қаржылық саласының серпінді дамуына тоқталған
«Қол жеткен экономикалық базаға сүйене отырып, 2004 жылы
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейiнгi аумақтық даму стратегиясы
Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 28 тамыздағы N
Елдiң орнықты дамуы және халықтың тыныс-тiршiлiгi үшiн қолайлы
1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының 2015 жылға
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi:
1) бiр ай мерзiмде Стратегияны iске асыру жөнiндегi
2) жыл сайын 30 қаңтарға Мемлекет басшысын Стратегияның
3) осы Жарлықтан туындайтын өзге де шаралар қабылдасын.
3. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентiнiң
4. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа
Қазақстан Республикасының
2015 жылға дейінгі аумақтық даму стратегиясы
Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә. Назарбаевтың
Қазақстан халқына жолдауларынан:
"Қазақстан бүгiн Еуропа мен Азия арасындағы коммуникациялар легiнiң
Мiндеттер. Елдiң өңiрлiк және әлемдiк экономикада ұстанымдануының тиiмдi
Әлемдiк экономиканың жаһандануы әрi әлемдiк нарықтардағы өткiр бәсекелiк
Өз артықшылықтары мен пайда болып отырған мүмкiндiктерiн пайдалана
Осы негiзде ел өңiрлерiнiң бәсекеге қабiлеттiлiкке мамандануы қалыптастырылуға
Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, елдiң бәсекелiк артықшылықтарын қалыптастыру
әлемдiк нарықта:
минералдық шикiзаттың, астық өнiмдерi мен олардың өңделген өнiмдерiнiң
Еуропа, Азия - Тынық мұхиты және Оңтүстiк Азия
өңiрлiк нарықта:
өңiрлiк нарыққа өнеркәсiп және ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң iрi
өңiрдiң қазiргi заманғы сервис орталығы;
өңiр инновацияларының орталығы ретiнде табысты ұстанымдануына бағытталатын болады.
Қазақстанның әлемдiк нарықта ұстанымдану бағыттары
Қазақстан - минералдық-шикiзаттың, астық өнімдерi мен олардың өңделген
Өнiмнiң көмiрсутек шикiзаты, уран, металлургия өнiмдерi және бидай
Осы салалардың өнiмдерiн, ең алдымен, минералды шикiзатты экспорттаудан
Ұстанымданудың осы бағыты шеңберiндегi негiзгi мiндеттерi өндiрiстiң алдыңғы
Қазақстан - Еуропа, Азия - Тынық мұхиты және
Елдiң екi континенттiң (Еуропа мен Азияның) қиылысында қолайлы
Басты мiндет Батыс пен Шығыс (Еуропа мен Азия)
Қазақстанның өңiрлiк нарықта ұстанымдану бағыттары
Бұл бағыттағы iс-қимыл экономикалық белсендiлiктiң өсуiн, елдiң, ең
Қазақстан - өнеркәсiп және ауыл шаруашылығы өнiмдерiн жеткiзушi
Өзiнiң минералдық-шикiзат және аграрлық әлеуетiн, шетелдiк инвестициялар мен
Жоғары бәсекелестiкке байланысты аталған өнiмдер түрлерiмен әлемдiк нарыққа
Ұстанымданудың осы бағыты шеңберiндегi негiзгi мiндеттер мыналар болады:
өңiрлiк нарықта бәсекеге қабiлеттiлiк әлеуетi бар салаларды, оның
технологиялық трансферт аймақтарын, жетекшi шетелдiк компаниялардың процессинг орталықтарын
экспортталатын өнiм номенклатурасын ұлғайту, қазақстандық брэндтердi алға жылжыта
Қазақстан - қазiргi заманғы сервис орталығы ретiнде
Бүгiнгi әлемде қызмет көрсетулердiң дамығандығы сондай, ол экономика
Өңiрдiң сервис орталығы ретiнде Қазақстан өзiн мыналар ретiнде
өңiрлiк дистрибуция орталығы, бұл елде Орталық Азия нарығына
транзиттiк-логистикалық орталық, бұл елде Еуропа мен Азия арасында
өңiрлiк қаржы орталығы - таяу жатқан елдерге қызмет
ақпараттық-коммуникациялық орталық - түрлi ақпараттық және мультимедиялық қызмет
туристiк орталық - туризмдi дамыту және елдi Жiбек
бiлiм беру орталығы - оқу ақысының қолайлы деңгейi
медициналық орталық - өңiр елдерiнiң азаматтарына жоғары мамандандырылған
Қазақстан - өңiрдiң инновациялық орталығы ретiнде
Инновациялар және бiлiмдер экономикасы осы заманғы әлемдiк экономиканың
Қазақстанның мынадай салаларда инновациялық әзiрлемелердi әзiрлеуге және сыртқы
өнеркәсiптiк әзiрлемелер, минералдық шикiзатты кешендi пайдалану және қайта
ауыл шаруашылығы саласындағы әзiрлемелер;
химиялық және биологиялық технологиялар;
экология және энергияның баламалы көздерi саласындағы әзiрлемелер;
медициналық әзiрлемелер;
ядролық технологиялар;
ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар;
ғарыштық зерттеулер;
әскери-өнеркәсiптiк технологиялар.
Ұстанымданудың осы бағыты шеңберiндегi негiзгi мiндет бұрын елден
Елдiң ұстанымдануының жоғарыда аталған бағыттары экономикалық әлеуеттi және
Iс-қимыл стратегиясы
Экономикалық әлеуеттi және халықты таратып орналастыруды одан әрi
Ел мен өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттiлiкке мамандануының қалыптасуына, орнықты
елдiң ресурстық (жер, су, минералдық-шикiзат, рекреациялық) әлеуетiн ұтымды
бизнестi аумақтық-экономикалық ұйымдастырудың және жүргiзудiң қазiргi заманғы модельдерiн
экономикалық қызметтi және адами капиталды дамытуды қамтамасыз ететiн
Елдiң тұтастай ұстанымдануының перспективалы мiндеттерi тұтастай алғанда елдiң
Дамыған елдердiң тәжiрибесi бәсекелiк артықшылықтар арзан жұмыс күшiнiң
Сондықтан, осы Стратегияда, орта мерзiмдi мемлекеттiк және салалық
Өсу полюстерiн қалыптастыру
Мiндеттер. Көшбасшы қалалар мен тiрек қалаларды, жаңа кластерлердi
Iс-қимыл стратегиясы
Еуразиялық тауар, қаржы, технология, ғылыми және мәдени алмасулар
Астана қаласын дамытудың 2006-2010 жылдарға арналған;
Алматы қаласын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк нысаналы
Көрсетiлген бағдарламалық құжаттарда осы қалалардың жаңа рөлде қалыптасуының
1. Алматы және Астана қалалары мен оларға жақын
жалпыұлттық және перспективада Орталық Азиядағы дистрибуцияның (сауда және
перспективада Орталық Азияда аса iрi сауда-логистика орталықтарын (Сингапур,
технологиялық трансферттiң: бұқаралық стандарттық технологиялар импорты, iшкi және
инновациялық дамудың (Ақпараттық технологиялар паркi үлгiсiнде);
туристiк-рекреациялық маманданудың - Алматы және Ақмола облыстарына жақын
азық-түлiктiк маманданудың (азық-түлiк белдеуi) көп функциялы аймақтарын қалыптастыру.
2. Алматы қаласында халықаралық қаржы орталығын қалыптастыру.
3. Алматы және Астана қалаларында бiлiм беру-инновациялық, бизнес-технологиялық
4. Алматы және Астана қалаларында - ұлттық, ал
5. Алматы және Астана қалаларына халықаралық өңiрлiк ұйымдардың,
6. Алматы қаласын Спорттың қысқы түрлерiнiң және спорттық
7. Әлемдiк бизнес үшiн қалалардың тартымдылығын қамтамасыз ету
Бiлiктi жұмыс күшiнiң болуы, товарлар мен қызмет көрсетулер
Астана және Алматы қалаларын дамытуды қолдау экономикалық белсендiлiк
Белгiленген iс-шаралардың көпшiлiгiн iске асыру басқа әкiмшiлiк аумақтық
Астана қаласын өсу полюсi ретiнде дамыту перспективада оған
Перспективалы жаңа көшбасшы қалаларды (өңiрлердi) қалыптастыру.
1.2 Ағымдағы ахуалды талдау
Негiзiнен кеңестiк кезеңнiң өзiнде қалыптасқан елдiң экономикалық әлеуетiн
Қазақстанның әлемдiк шаруашылық жүйесiне белсендi кiруi Қазақстанның әлемдiк
Экономиканы нарық жағдайында дамыту елдiң жекелеген аумақтық-шаруашылық жүйелерiнiң
Бұрын қалыптасқан таратып орналастыру жүйесi өз тиiмдiлiгiн жоғалтты
60 шағын қаланың 10-ы күйзелiске ұшырағандар санатына жатқызылды.
Аумақтық дамуды басқару жүйесi орталық және жергiлiктi атқарушы
Елдi кеңiстiктiк ұйымдастырудың өңiрлiк жобалаумен, аса маңызды табиғи
Аралас әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердiң (облыстардың, аудандардың, қалалар мен ауылдардың)
Қазiргi уақытта елдiң аумақтық дамуындағы ахуалды былай сипаттауға
Күштi жақтары
Елдiң Еуразия құрлығының орталығында, екi континенттiң – Еуропа
Шекара маңындағы өңiрлердiң басым болуы. Қазақстанның 14 облысының
Ауқымды жер ресурстары мен табиғи-климаттық ерекшелiктердiң әралуандылығы алуан
Iшкi қажеттiлiктердi қамтамасыз етуге де, сол сияқты елдiң
Елдiң өндiрiстiк әлеуетi: өнеркәсiп пен аграрлық өндiрiстiң көп
Елдiң бүкiл аумағын қамтып жатқан көлiк-коммуникациялық инфрақұрылым желiсiнiң
Инновациялық-бiлiм беру әлеуетi: кейiннен бiлiм беру-инновация кешендерiн қалыптастыру
Бiрегей рекреациялық ресурстар: табиғи кешендер және олардың құрауыштары,
Демографиялық оң серпiн және еңбек ресурстары резервiнiң болуы.
Әлсiз жақтары
Негiзгi әлемдiк тауар нарықтарынан алшақтық. Теңiз (мұхит) қатынас
Әлемдiк және өңiрлiк еңбек бөлiнiсiнде елдiң тар мамандануы
Өнiмдiлiктi төмендететiн және аграрлық өндiрiстiң тәуекелдiлiгiн ұлғайтатын факторлардың
Елдiң жекелеген өңiрлерiнде су ресурстарының тапшылығы. Ел өңiрлерiнiң
Минералдық-шикiзат ресурстарының әркелкi бөлiнуi. Әлеуеттi бай қорлардың аз
Электр энергиясы бiр өңiрлерде артық болған кезде басқа
Ел экономикасының осы заманғы қажеттiлiктерiне сай келмейтiн көлiк
Тыныс-тiршiлiктi қамтамасыз ететiн инфрақұрылымның тозуының жоғарылығы. Елдiң шағын
Су шаруашылығы инфрақұрылымының қанағаттанғысыз жай-күйi. Бөгеттердiң, су тораптарының
Әлеуметтiк инфрақұрылым объектiлерi желiсiнiң жеткiлiксiз даму деңгейi. Ел
Рекреациялық инфрақұрылымның дамымауы. Рекреациялық инфрақұрылым объектiлерiнiң көпшiлiгi кеңестiк
Елдiң бүкiл аумағында экологиялық ахуалдың нашарлауы. Әуе бассейнiнiң
Елдiң әкiмшiлiк-аумақтық құрылымының осы заманғы талаптарға сай болмауы.
Қауiптер (Шектеулер)
Мыналар елдiң орнықты аумақтық дамуына кедергi болатын факторларға
өңiрлiк және әлемдiк еңбек бөлiнiсiнде елдiң тар, негiзiнен
бәсекеге қабiлеттiлiктiң төмендiгiнiң және өнеркәсiптiң дәстүрлi салаларындағы өндiрiстiң
бiрiктiрушi көлiк-коммуникациялық желiнiң дамымауына, өңiрлiк аумақтық-шаруашылық жүйелерi үшiн
кең ауқымды трансеуразиялық сауда-экономикалық және көлiк-коммуникациялық дәлiздердi қалыптастыру
елдiң шекара маңындағы өңiрлерiнде көршiлес мемлекеттердiң экономикалары үстемдiгiнiң,
экологиялық ахуалдың нашарлауы, табиғатқа антропогендiк әсердiң күшеюi салдарынан
II Стратегияның мақсаты мен басымдықтары
2.1 Стратегияны iске асырудың негiзгi бағыттары
Мақсаты. Өңiрлiк және әлемдiк экономикада бәсекеге қабiлеттi мамандануды
Аумақтық даму Стратегиясының басымдықтары
Елдегi экономикалық белсендiлiктi өзiне шоғырландыратын және елдiң қалған
Орталық Азиядағы сауда-экономикалық және сервистiк-технологиялық орталық ретiнде Қазақстанның
Ел аумағын ұтымды игерумен үйлестiре отырып, экономика және
Кластерлiк даму, өзiн-өзi ұйымдастыру және iшкi ресурстарды жұмылдыру
Алға қойылған елдi орнықты және серпiндi дамытуды қамтамасыз
Осы Стратегияны iске асыру бағыттары көбiнесе елдiң аумақтық
2.2 Баянды болашақтың бастау-бұлағы. 2030 стратегиялық жоспар
Дамуымыздың даңғыл бағыт-бағдары болып табылатын “Қазақстан-2030” Стра-тегиясында білімді
Елбасы Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауындағы біздің елімізде білім
Болашақ маманның өзінің қабілет, бейімділігі мен жұмыс берушінің
Қоғамның әлеуметтік-экономикалық даму қарқынына сәйкес маманға деген сұраныс
Соңғы жылдардағы жоғары оқу орындарына студенттер қабылдаудың көрсеткіштеріне
Болашақ мамандардың қоғам сұранысына сай кәсіби білім алуға
Бір оқу орнының базасында кәсіби білім берудің барлық
Сондықтан үстіміздегі жылдың қазан айының ортасында өтетін білім
III Тiрек қалаларды дамыту
Таратып орналастыру жүйесi мен аумақтардың құрылымы
Мiндеттер. Өзiне экономикалық белсендiлiктi шоғырландыратын және өңiрлердiң сыртқы
Ел өңiрлерiнiң аумақтық-шаруашылық жүйелерiнiң даму перспективалары бәсекеге қабiлеттi
Мынадай факторлар бойынша қолда бар және перспективалы әлеует
экономикалық дамыған iрi қала және басқару орталығы;
көлiк торабы мен iшкi және халықаралық көлiк дәлiздерiнде
әлеуеттi iшкi немесе сыртқы өткiзу нарықтарына жақын орналасу;
көршiлес мемлекеттердiң iрi қалаларымен симметриялық даму мүмкiндiгi (принцип:
Екi деңгейдегi тiрек қалалар айқындалды:
1. Ұлттық деңгейде - экономикалық макроөңiрлердiң: Қостанай қаласындағы
2. Өңiрлiк деңгейде - облыстық маңызы бар басқа
Елдiң барлық дерлiк тiрек қалаларының шекара маңындағы аудандарда
Шекара маңындағы қалаларға форпосттардың, елдiң бәсекелiк стратегиясының тiрек
Шекара маңындағы өңiрлердiң тiрек қалаларын дамыту стратегияларында оларды
Өздерiне таяу орналасқан шағын қалалар мен ауылдық аумақтарды
Экономиканың өңiрлiк нарыққа бағдарланған инновациялық секторын (ғылыми-технологиялық, сауда-логистикалық,
Тiрек қалаларды дамытуды олардың ұлттық немесе өңiрлiк экономикалық
Орталық деңгей тарапынан жекелеген қалаларды дамытуды қолдау өңiрлердi
Негiзгі мiндет. Халықаралық экономикалық ынтымақтастықтың аса маңызды аймақтары
Iс-қимыл стратегиясы
Ауылдық аумақтарды дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк және
экономикалық қызметтi дамыту, әлеуметтiк және тыныс-тiршiлiктi қамтамасыз етушi
ауылдық елдi мекендердiң (АЕМ) даму әлеуетiне қарамастан, алайда
АЕМ-де шаруашылық қызмет үшiн неғұрлым қолайлы жағдай жасау:
бәсекелiк (табиғи, еңбек және басқалары) артықшылықтарды пайдалану негiзiнде
Мыналарды:
экономикалық қызмет салаларын кеңейту және ауылдық жерлердi iрi
елдi мекендердiң өңiрге қарасты жүйелерiн (ЕӨЖ) дамытуды және
Қолайсыз аумақтардың проблемаларын шешу
Мiндеттер. Елдiң жекелеген аумақтарында өмiр сүру жағдайының айтарлықтай
Бүгiнде елдiң проблемалы өңiрлерiне экологиялық қолайсыз аумақтар, оның
Күйзелiске ұшыраған елдi мекендердiң жергiлiктi проблемаларын жою өндiрiстi
Орталық тарапынан нысаналы қолдау объектісi капиталды қажетсiнетiн iрi
Iс-қимыл стратегиясы
Арал өңiрi проблемаларын кешендi шешу жөнiндегi 2004-2006 жылдарға
Арал өңiрi проблемаларын кешендi шешу жөнiндегi 2007-2009 жылдарға
Шағын қалаларды дамытудың өңiрлiк бағдарламаларын iске асыру.
Тиiстi мемлекеттiк және салалық бағдарламаларды iске асыру шеңберiнде
Мiндеттер. Ел халқының ұтымды орналастырылуын қамтамасыз ете отырып,
Таратып орналастыру жүйесi
Дамудың стратегиялық осьтерi таратып орналастыру жүйесiнiң негiзiне айналады
Урбанизация процесiнiң қарқынды кезеңiне көше отырып, халықты таратып
Жаңа елдi мекендердiң құрылысы тек қана пайдалы қазбалардың
Таратып орналастыру жүйесiн одан әрi жетiлдiрудiң негiзгi бағыты
Iрi экономикалық орталықтарды қалаларды басып оза дамытудың жалпы
Сол арқылы тiрек қалалар мен олардың айналасынан қалыптастырылатын
Ауылдық таратып орналастырудың перспективалары Қазақстан Республикасының ауылдық аумақтарын
Шекара маңындағы аумақтардың ауқымдылығынан және олардың игерiлуiн сақтап
Іс-қимыл стратегиясы
Халықтың тұруға және шаруашылық қызметке қолайлы жағдайлары бар
көшi-қон ағынын нысаналы реттеу: оралмандарды таратып орналастыру; елге
кейiннен жұмыс iстейтiн кадрлар тапшы нақты өңiрлерге жұмысқа
күйзелiске ұшыраған өңiрлерден iрi қалаларға бiлiм алу көшi-қонын
тұрғын үй проблемаларын шешу үшiн жағдай жасау: елдiң
тыныс-тiршiлiктi қамтамасыз етушi және әлеуметтiк инфрақұрылымды дамыту мен
Таратып орналастыру процесi ерiктiлiк, күйзелiске ұшыраған өңiрлер тұрғындарының
Аумақтардың құрылымы
Жоғарыда айқындалған экономикалық макроөңiрлердiң (өңiрлердiң, өңiрге қарасты өңiрлердiң)
ЕМЖ қалыптастыруды реттеудiң мақсаты елдi мекендердi дамытуды, ең
Елдi мекендi жерлер жүйелерiнiң орталықтары тiрек елдi мекендер:
Топтық өңiрге қарасты ЕМЖ-лерiн бөлу және олардың санын
1-кесте
Көліктік қолжетімділік бойынша таратып орналастыру
аймақтарын қалыптастыру өлшемі
Таратып орналастыру аймақтары
Шекарадан орталық қалаға жол жүру уақыты: I II
қала маңындағы аймақ (минут) 45-90 60-120 120-150 150-ден
белсенді ықпал ету аймағы (минут) 60-120 120-150 150-180
Елдi мекендердi - ЕМЖ элементтерiн дамыту үшiн қолайлы
Iс-қимыл стратегиясы
Халықты таратып орналастыруды тиiмдi аумақтық ұйымдастыру және оны
Шаруашылық жоспарлаудан аудандық жоспарлауға және елдi мекендердiң бас
Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының даму стратегияларына (бәсекелi
Аумақтарды экономикалық ұйымдастыру
Ел мен оның өңiрлерiнiң тиiмдi ұстанымдануын және кеңiстiктiк
өндiрiстiң аса маңызды факторы ретiнде аумақтардың ресурстық әлеуетiн
елдiң және өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттi экономикалық мамандануын қалыптастыруға
экономиканың өсiп келе жатқан қажеттiлiктерiн қамтамасыз ететiн толыққанды
Осыған байланысты орталық және жергiлiктi атқарушы органдар қызметiнiң,
Еңбектi республикалық, өңiрлiк және халықаралық
бөлуде аумақтарды бәсекеге қабiлеттi экономикалық
мамандандыру
Мiндеттер. Бизнестi аумақтық-экономикалық ұйымдастыру мен жүргiзудiң осы заманғы
Әлемдiк тәжiрибе елдiң экономикалық дамуы оның өңiрлерiн құрайтындардың
Өңiрдiң бәсекеге қабiлеттiлiгi деп бүгiнгi таңда еңбек өнiмдiлiгiн
Қазiргi уақытта әлемде аумақтарды экономикалық ұйымдастырудың екi негiзгi
Тiгiнен кiрiктiрiлген өңiрлер үшiн негiзгi жұмыс берушiлер ретiндегi,
Қатаң орталықтану тән аумақты ұйымдастырудың тiгiнен кiрiктiрiлген моделiнен
Кәсiпорындардың өзара iс-қимылы ынтымақтастық және қосалқы келiсiмшарттық қатынастар
Тұтастай алғанда барлық кәсiпорындар кооперациялар мен өзара iс-қимыл
Қазақстан үшiн дамудың алдыңғы кезеңдерiнде аумақтарды ұйымдастырудың тiгiнен
Оларда негiзiнен құн жинақтау тiзбегiнiң бастапқы буынындағы өндiрiстер
Қазiргi заманғы жағдайларда икемдi мамандануымен және инновацияларға қабылеттiлiгiмен
Желiлiк модель ұлттық экономикаға үлкен тұрақтылықты қамтамасыз етедi,
Өңiрлiк кластерлердi құру желiлiк модельдiң пәрмендi тетiктерiнiң бiрi
Облыстардың iшiндегi елдi мекендер мен аудандардың, сондай-ақ кейбiр
Осы модельдiң негiзiнде әлемдiк және өңiрлiк тауарлармен, қаржымен,
Шикiзат секторының iрi кәсiпорындары үстемдiк ететiн өңiрлерде өңiрлiк
Мұндай көзқарас экспорттық секторды дамытудан, оны ұлттық өсiмдi
Ресурстарды жұмылдыру тетiктерiнiң бiрi неғұрлым дамыған өңiрлiк орталықтарда
ӘКК активтердi басқара алады, жобаларға бастама жасайды және
Бұл корпорациялар қызметiнiң маңызды бағыты өңiрде ұзақ мерзiмдi
ӘКК-нi дамыту сонымен қатар рентабельдi емес кәсiпорындар қызметiнiң
Алдағы уақытта басқару тәжiрибесiнiң жинақталуына және ӘКК-нi капиталдандыру
Өңiрлердiң экономикалық дамуын жеделдету, "серпiлiс" жобаларын құруды ынталандыру
Тұтастай алғанда, өңiрлердiң бәсекеге қабiлеттiлiкке мамандануын қалыптастыру, оның
Өңiрлердiң мамандануы тұтынушылар мен нарықтарға бағдарланумен қалыптастырылатын болады.
Жергiлiктi атқарушы органдар инноваторлар рөлiнде бой көрсетiп, дәстүрлi
Iс-қимыл стратегиясы
Қазақстан Республикасының ұлттық инновациялық жүйесiн қалыптастыру және дамыту
инновациялық инфрақұрылымның қазiргi бар базалық элементтерiн: ғылыми және
перспективалы өңiрлерде және мыналардан тұратын орталықтары бар пилоттық
ұзақ мерзiмдi перспективада елдi ұстанымдау тұрғысынан Қазақстан үшiн
бизнес-технологиялық
3.2 Аумақтардың ресурстық әлеуетiн ұтымды пайдалану
Мiндеттер. Табиғи ресурстарды пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру мен ұтымдылығын
Халықтың күтiлiп отырған өсуiне және онымен байланысты ресурспен
Қазақстан аумақтарының табиғи ресурстарын пайдалану стратегиясы қазiрдiң өзiнде
Бұл туындап отырған шикiзат базасын кеңейту қажеттiлiгiнен және
Табиғи ресурстарды пайдаланудың аса маңызды шарты табиғи ортаға
Тиiстi табиғи ресурстарды (жер, су, минералдық-шикiзат, рекреациялық) пайдалану
Жер ресурстары
Мiндеттер. Өнiмдiлiгi жоғары және экологиялық бағдарланған бейiмдi жер
Іс-қимыл стратегиясы
Жерге орналастыруды, жер ресурстарын басқарудың экономикалық тетiктерiн, жер
Жер қорының құрылымын санаттар бойынша жетiлдiру. Нысаналы мақсаттағы
Мемлекеттiк жер кадастрын жасау және енгiзу, тиiмдi ведомствоаралық
Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi басқа iс-шаралармен бiр кешенде
Жердi ұтымды пайдалану және қорғау жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың және экологиялық дәлiздердiң желiсiн
Жердi ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету, атап айтқанда жерге
Су ресурстары
Мiндеттер. Суды тұтынуды ұтымды ету, суды үнемдеу, судың
Іс-қимыл стратегиясы
Мынадай шараларды iске асыруды көздейтiн Су ресурстарын ұтымды
өзен ағысын, оның бассейнiшiлiк және өңiраралық қайта бөлiнуiн
су үнемдейтiн технологияларды, су пайдаланудың айналмалы және жабық
су ресурстарын сақтауды (оңалтуды), олардың ластануын болдырмауды қамтамасыз
өңiрлер экономикасының құрылымын, әсiресе тапшылықты бассейндерде шаруашылық су
ақы төлеудiң қолданыстағы ставкаларын саралау, суды асыра жұмсағаны
жер асты көздерiнiң суларын кеңiнен пайдалану есебiнен қолдағы
трансшекаралық су бассейндерi бойынша су ресурстарын бөлу жөнiнде
су-шаруашылық инфрақұрылымын дамыту және қайта жаңартуды жүргiзу, су
су ресурстарын реттеу жүйесiн жетiлдiру, су ресурстарын басқару
өңiрлер халқын кеңiстiктiк дамыту мен таратып орналастырудың перспективалық
Минералдық-шикiзат ресурстары
Мiндеттер. Жер қойнауын пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру, елдiң минералдық-шикiзат
Орта және ұзақ мерзiмдi кезеңде минералдық-шикiзат ресурстарын игеру
Осыған байланысты әлемдiк даму үрдiстерiн, ұзақ мерзiмдi ұлттық
Iс-қимыл стратегиясы
Әзiрленiп жатқан Туристiк саланы дамыту бағдарламасын, Өңiрлердi әлеуметтiк-экономикалық
өңiрлердiң табиғи (табиғи кешендер және олардың құрауыштары; бедер,
рекреациялық ресурстардың iрi шоғырланған базасында рекреациялық шаруашылыққа маманданған
Өңiрлердi әлеуметтiк-экономикалық дамытудың орта мерзiмдi жоспарларының немесе жекелеген
маңызды табиғи рекреациялық ресурстар үшiн - аумақтардың экологиялық
маңызды тарихи, мәдени және сәулет ескерткiштерiн қорғауды, сондай-ақ
Алдын ала талдау рекреациялық мамандану үшiн мынадай өңiрлер
Iле (Алматы қаласы, Есiк қаласы, Қапшағай қаласы, Түрген
Солтүстiк Тянь-Шань (Кеген ауылы, Нарынқол ауылы, Жалаңаш ауылы,
Солтүстiк Жоңғар (Дружба ауылы, Лепсi ауылы, Сарқант қаласы,
Түркiстан (Түркiстан қаласы, Тұрбат ауылы, Отырар ауылы, Шаян
Жамбыл (Тараз қаласы, Мерке ауылы, Мойынқұм ауданы);
Балқаш (Балқаш маңы, Балқаш көлi);
Қарқаралы (Қарқаралы қаласы, Кент таулары);
Жоғарғы Бұқтырма (Қатонқарағай ауылы, Берел ауылы, Рахманов бұлақтары
Сайрам-Шымкент (Шымкент қаласы, Сайрам ауылы, Арыс қаласы, Сарыағаш
Шучьe-Бурабай (Щучинск қаласы, Көкшетау қаласы, Бурабай, Қотыркөл, Зерендi
Ақтөбе (Абат-Байтақ кесенесi, Қобда ауданы, Жаманшың табиғи қорығы,
сондай-ақ "Байқоңыр" зымыран-ғарыш кешенi.
Қорытынды
Қорыта келе, тәуелсiздiк алғанға дейiн Қазақстанның аумақтық дамуы
Нарықтық экономиканың жұмыс iстеу жағдайында экономикалық әлеуеттi дамыту
Сонымен қатар, мемлекет елдiң орнықты экономикалық дамуы, халықтың
Тиiсiнше мемлекеттiң аумақтық даму процестерiн реттеудегi мiндеттерi өзгеруге
Қазiргi кезеңде мемлекет мiндеттерi экономика мен еңбек ресурстарын
Жоғарыда көрсетiлген мiндеттердi iске асыру елдi дамытудың геоэкономикалық
Өңiрлер мен iрi қалалар бәсекелiк стратегияны тұжырымдаумен, еңбек
Осы Стратегия, экономикалық кеңiстiктiк және халықты таратып орналастыруды
Бұдан басқа, бұл құжат республикалық, өңiраралық және облыстық
Стратегияда белгiленген iс-қимыл өздерiнiң ағымдағы жоспарлары мен ұзақ
5