ЖОСПАР
КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
1. Қоғамда әлеуметтік старификацияның жиынтығы
2. Әлеуметтік стратификация теориясы және оның мәні
3. Қоғамдағы жастар арсындағы стратификация мәселесі
4. Әлеуметтік стратификация және қазіргі қоғамдағы сипаты
5. Қазақстандағы әлеуметтік стратификация және әлеуметтік мобильділік мәселесі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Кіріспе
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында қазақстанның әлеуметтік құрылымы бұрын-соңды
Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің
1.Қоғамда әлеуметтік стратификацияның жиынтығы
«Стратификация» термині латынның stratum - жік, қатпар
Әлеуметтік стратификация дегеніміз қоғам мүшелерінің материалдық байлықты,
Әлеуметтік стратификация — әлеуметтанудың орталык, такырыбы. Ол қоғамның
Әлеуметтік кұрам әлеуметтік стратификацияға айналады - вертикаль-ды тәртіппен
Адамдар әрдайым қозғалыста болып, өздерінің мәртебесін өзгертіп отырады.
Өрлеу мен кұлдыраудың арасында белгілі бір асимметрия бар:
Қоғам өз ішінде әр түрлі әлеуметтік топтарға, жіктерге
Қоғамның әлеуметтік құрылымынын даму негізіне: 1) қоғамның еңбек
Өндіріс құрал-жабдықтарына деген жеке меншіктік қатынастар қоғам-нын осы
Қоғам өмірінде әр түрлі қызмет түрлерінің пайда болуына,
Коғамның әлеуметтік кұрылымының негізгі элементтеріне: қоғамдық еңбек бөлінісі,
кала мен ауыл адамдары;
ой және дене еңбегінің өкілдері;
сословие;
әлеуметтік-демографиялык топтар (жастар, әйелдер мен еркектер, аға ұрпақ);
Қоғам мүшелерінің арасында әлеуметтік теңсіздіктің табиғатын, себептерін, оның
Қоғамдық еңбек бөлінісі ой еңбегі мен дене еңбегінің
Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік иерархияға негізделген және ол адамдар
2. Әлеуметтік стратификацияның теориясы және оның мәні.
Әлеуметтік стратификация - қоғам мүшелерінің материалдық байлықты, табысты,
Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің
Қоғам адамдарын стратталарға жіктеудің тарихи үш типі белгілі.
брахмандар (діни иелері, абыздар), олар халықтың 3%-ын құрайтын;
кшатрийлер (әскери адамдар);
вайшьтер (саудагерлер), бұл екі топ халықтың 7%-ын құрайтын;
шудралар (шаруалар мен қолөнершілер) – 70%-ға жуық;
хариджандар – қоғамдағы ең төменгі, ауыр жұмыстарды (ауланы
Қоғамдағы қалыптасқан діни наным мен дәстүр бойынша, жоғары
Қазіргі кезде де Үндістанның кейбір аймақтары мен селолық
Сословиелік жүйелер – феодалдық қоғамда орын алған стратификациялық
«Тап» деген ұғым ғылыми айналымға жаңа заманда енді.
К. Маркс өз заманында таптар туралы ілімді одан
Негізгі емес таптар өткен дуәірден қалған немесе жаңадан
К. Маркс қоғамда негізгі және негізгі емес таптардан
К. Маркс интеллигенцияны әлеуметтік топқа жатқызады. өйткені бұл
К. Маркс қоғамды таптарға жіктеумен ғана шектелген жоқ.
К. Маркстің таптар жөніндегі ілімін одан әрі дамытқан
Сонымен, маркстік ілім тапты құрайтын басты белгілерге:
адамдар тобының өндіріс жүйесінде алатын орнын;
олардың өндіріс құрал-жабдықтарына қатынастарын;
еңбекті ұйымдастырудағы адамдар арасындағы қарым-қатынасты;
қоғамдық байлықтан алатын үлестің көлемі мен оны алудың
қоғамдық өндірісте бір топтың басқа адамдардың еңбегін қанауын
Бұл белгілердің таза экономикалық сипаты болғандықтан, таптар тек
3.Қоғамдағы жастар арасындағы стратификация мәселесіе талдау
Жастар - жасына қарай сипаттамалары жиынтығының, әлеуметтiк жағдайлар
Республикада жастар өсiмiнiң демографиялық үрдiсi сақталуда: халықтың табиғи
Жастар - қоғамның бiр бөлiгi. Бұл ретте, жастар
2008 жылы жүргiзген әлеуметтік сауалнама нәтижелерi бойынша жастар
Бұдан басқа, жастардың едәуiр бөлiгi үшін өмiрлiк маңыздысы
Әдеттегi нормалар, мораль мен адамгершілік туралы ұғымдар елеулi
Жастардың 48,3%-ының пiкiрi бойынша жақсы білімнің болуы өмiрде
Табысқа жету үшін үшінші бiр басым құрал деп
Қазiргi Қазақстан қоғамы құрылымының түрленуiндегі қиыншылықтар қандай да
Сонымен бiрге, жастардың үштен бiр бөлiгiнен астамы жақсы
Жартысынан астамы (61,7%) өз халқының әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерін
Жастардың дамуындағы неғұрлым өзектi мәселе жастар арасындағы әлеуметтік-экономикалық
Еңбек рыногын кеңейтудің, жастарға арналған жаңа және қосымша
Көптеген жас адамдар (35%), егер мемлекет тарапынан жастардың
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің
Республикада жер-жерде жұмыспен қамту қызметтерінің жанынан кәсіпорындар мен
Тұтастай алғанда, "Инноченти"/ЮНИСЕФ әлеуметтiк мониторингi деректерi бойынша Қазақстан
Қоғамдағы қалыптасқан діни наным мен дәстүр бойынша, жоғары
Әлеуметтік стратификация кез келген қоғамға тән құбылыс. Барлық
4.Әлеуметтік стратификация және қазіргі қоғамдағы сипаты
Кеңестік дәуірден кейінгі қоғамдарда нарықтық экономикаға өту барысында
Ресей Ғылым Академиясының «Әлеуметтану институты» жүргізген зерттеулер нәтижесінен
табыс көлемін - 91,2%-ы;
меншікті – 64,8%-ы;
көлеңкелі экономика немесе заңға қарсы іс-әрекеттерді – 52,7%-ы;
білімді - 35,1%-ы;
қабілет пен талапты – 34,6%-ы;
мамандық түрін – 30,1%-ы;
адамның шығу тегін – 25,0%-ы;
ұлттық тегін – 14,5%-ы атап көрсеткен.
Яғни бұл қоғамда билікке қатынас, табыс көлемі, меншіктің
Білім деңгейі – мектептегі, орта жоғары оқу орындарында
Кәсіби шеберлік – белгілі бір мамандық бойынша адамның
Мәртебе – адамның жоғары статусына қоғам тарапынан көрсетілетін
Соңғы кезде әлеуметтанушылар жоғарыда айтылған өлшемдерді ескере отырып,
жоғары тап;
орта тап;
жұмысшы табы;
төменгі тап.
Жоғары тапқа ірі меншік иелері – қаржы және
Кейбір елдерде жоғары тапқа жоғары шенді әскери топтар
Орта таптың қоғамдағы алатын орны ерекше. Алдыңғы қатарлы
Орта тапқа қоғамдағы әр түрлі әлеуметтік топтардың мамандықтардың
Бұл жерде айта кететін бір жағдай – орта
жоғары орта тап:
орта таптың орташасы:
төменгі орта тап.
Орта тапты осылайша жіктеуде жоғарыда айтылған факторлар, яғни
Жұмысшы табының қазіргі кездегі бейнесі өткен дәуірдегіден мүлдем
Төменгі тап – құрамы жағынан сан алуан. Оларға
Сонымен, әлеуметтік стратификация кез келген қоғамға тән құбылыс.
Кесте-1. Жастар әлеуметтенуінің ерекшелігі
Әлеуметтену агенттері Функциялар Проблема
І деңгей -алғашқы реттік әлеуметтену Отбасы институты құндылықтарды
ІІ деңгей -Екінші реттік әлеуметтену Білім беру түрлі
5. Қазақстандағы әлеуметтік стратификация және әлеуметтік мобильділік мәселесі
Көпшілікке мәлім, нарықтық экономика меншіктің алуан түрлігігін қажет
Республикада меншік иелері табы әлі қалыптасу үстінде болғандықтан,
Сонымен, Қазақстан ірі орта және шағын кәсіпкерлікпен айналысатын
Кәсіпкерлік – бұл заңды әлеуметтік-экономикалық құбылыс. Кәсіпкерлік немесе
Академик К.А. Сағадиевтің пікірі бойынша, Қазақстан Республикасындағы бизнесмендерді
1- топқа: номенклатуралық бизнес жатады, яғни бизнесмендердің бұл
2- топқа табиғатынан бизнеске жақын адамдар жатады. Олардың
3-топқа кәсіби бизнестің өкілдері жатады. Бұлар өз күштерімен
4-топқа жаппай бизнес жатады. Бұл топтағы адамдар қолда
Республика меншік иелері табынан басқа да таптар мен
Әлеуметтік мобильдік басқа да көрсеткіштерде кездеседі. Мысалы, жұмысшы
Әлеуметтік мобильдік өкімет мекемелерінде де орын алады. Бұлар
Қалалардағы тұрмыстық қызмет көрсету саласында жұмыс, қызмет істеушілердің
Қазақстанда да халықты осы салада жұмыс істеуге ықпал
Дүние жүзінің дамыған елдерінде белгілі бір пайыздағы адамдардың
Ғылыми әдебиетте қоғамның страталарға жіктелуінің басқа да өлше,мдері
1997-1998-жылдары жүргізілген әлеуметтік зерттеулердің кейбір деректеріне сүйенсек, республика
Бүгінгі таңда жастардың құндылықты бағдарлануын зерттеген Абдраймова
Ал «Қаншалықты Сіз театр, концерт, музыкалық үйірме. т.б.
Қорытынды
Жастар - жасына қарай сипаттамалары жиынтығының, әлеуметтiк жағдайлар
«Стратификация» термині латынның stratum - жік, қатпар
Әлеуметтік стратификация - қоғам мүшелерінің материалдық байлықты, табысты,
Біз қоғамының әлеуметтік құрылымын сөз еткенде қоғам өзінің
Қоғам өз ішінде әр түрлі әлеуметтік топтарға, жіктерге
Сонымен, әлеуметтік стратификация кез келген қоғамға тән құбылыс.
Пайдаланған әдебиеттер:
А.Н. Агафонов, Қ.Н. Меңлібаев «Жастармен жүргізілетін әлеуметтік жұмыс»
www.google .
Вестник психосоциальной и коррекционно – реабилитационной работы.- 2001.-№3.-
ҚР «Қазақстан Республикасының мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заңының
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жастар саясатының Тұжырымдамасы // Новое
Ш.Қ.Қарабаев «Әлеуметтану негіздері» оқу құралы,2009 жыл
Икенов А.И.,Жүсіпова А.Д. «Әлеуметтану негіздері
1