ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
І-бөлім. Ақша және ақша реформасы 3
1.1. Ақша мәні және негізгі функциялары 3
1.2 Ақша реформасының мазмұны 6
ІІ-бөлім. Қазақстанда жүргізілген ақша реформалары 10
2.1. 1922 – 1924 жылғы және 1947 жылғы
2.2. Рубль бағамының жоғарылауы және оны 1950 жылы
2.3. Қазақстан республикасының 1993 жылғы ақша реформасы 17
Қорытынды 23
Пайдаланған әдебиеттер 25
КІРІСПЕ
Менің бұл жұмысымның тақырыбы Қазақстандағы ақша реформасының қажеттілігімен
Ал екінші бөлімінде Қазақстандағы 1922 – 1924 жылғы
Өскелең халық шаруашылығына тұрақты ақша шаруашылығына тұрақты ақша
Сондықтан рубльді тұрақтандыру мақсатында 1922 ж. ақша реформасын
Ал еліңіз егемендігін алғаннан кейін 1993 ж. 12
І-бөлім. Ақша және ақша реформасы
1.1 Ақша мәні және негізгі функциялары
Ақшаның өндіріс күштер мен тауар қатыстығының біршама жоғары
Тауар дегеніміз – сатуға немесе айырбастауға арналған еңбек
Айырбас дегеніміз – бір тауар өндірушіден 2-біреуіне жүретін
Мал = 1 қап бидай = 1 балта.
Бұл негізгі тауардың құны демек тау. Өндірісі кезінде
Айырбас құны – 1 тауардың басқада 1 тауарға
Айырбастау.
Айырбастаудың құны
Тұтыну құны.
Тауар өндірісі тұсында өндірушіні өз өнімін айырбастау үшін
Егер де айырбасқа арналса, оның өндіріс күшімен сатып
1. Алғашқы формасы. 2-формасы. 3-формасы.
Алғашқы форма - өндіріс күштердің төменгі дамуы сатысына
2 форма – құнның толық және жалпы формасы
1 қап бидай = 1
1 қой
1 құмыра
3 форма – құнның жалпылама формасы әр тауардың
Мысалы: Ресейге қосылғаннан кейін біздің мемлекетімізде балама құн
Енді бірақ осы аталған тауар ұзақ уақыт жүрмеген.
Ақша дегеніміз барлық тауардың құнын бейнелейтін жалпыға балама
Ақшаның объективті қажеттілігі тауар өндірісі және айналысының болуына
Алтынның сапалылығы яғни оның оңай бөлінетіндігі, таттанбайды.
Құны өте жоғары, қоры сирек, өндіруге кететін
Соған қоса ақша өндіріс және бөлу процесіндегі адамдар
жалпыға бірдей араласы.
айыр құнның дербес формасы.
еңбек өлшемінің сыртқы қаттай формасы.
1 форма – ақшаның кез-келген затқа айырбастаудың сипатында.
2 форма – тауарды сатумен тікелей байланыссыз. Ақша
3 форма - тауар өндіруге жұмсалған еңбекті-ақ көлемімен
1.2 Ақша реформасының мазмұны
Ақша реформасы екі кезеңде жүргізілді. 1922 ж. 25
Червонецтерді эмиссиялаудың несиелік сипаты олардың қарызды өтеу барысында
Сауда-саттықтың және банктік несиелердің ұлғаюына қарай червонецтер де
Червонецтер ірі ақша болғандықтан да олар көбіне көтерме
Екі валютаның қосарлы
1.05.24 жылы айналыстағы ақша массасы астрономиялық санға -
Кеңестік ақша бірліктерінің құнсыздану қарқыны орташа және ұсақ
Кеңестік ақша бірліктерінің құнсыздануы шаруаларға үлкен зиян әкелді.
5.02.24 ж. Орталық атқару комитеті (ОАК - ЦИК)
1888ж. дүниеге келген Григорий Яковлевич Сокольников (Бриллиант)
Алтын қорының үш ролі болды:
1) халықаралық есеп айырысуларда резервтік қор
2) ішкі нарықта червонец
3) көзге көрінбейтін жағдайларға арналған
Червонец тарихқа "алтын" деген атпен кірді, бұл жерде
Мембанк валюталық бағамды өзгеріссіз (1 червонец тең 1
Сонымен қатар, червонецтер кеден баждарын төлеуге де қабылданды.
1922-1924 жж. ақша реформасында көптеген адамдар құнсыз қағаз
Ақша айналысын реттеуді, ақша белгілерін эмиссиялауды қатаң орталықтандырып
ІІ-бөлім. Қазақстанда жүргізілген ақша реформалары
2.1. 1922 – 1924 жылғы және 1947 жылғы
Ақша реформасын өткізудің қажеттігі. Революцияға дейінгі Қазақстанда жүргізілген
1917 ж. жазда Уақытша үкімет 20 және 40
Мемлекеттік шығыстарды жабу мақсатында үкімет ірі купюрада қағаз
Азамат соғысы мен шетел интервенциясы жағдайында интервенттер, шетелдіктер
Ақшаның қатты құнсыздануының нәтижесі: шаруашылық қатынастардын натуралдануы мен
Біртіндеп еңбекақыны ақшамен төлеу қалпына келтірілді. Егер,
1921 ж. қазанда Ресей Кеңестік Федеративтік Социалистік Республикасында
Ақша реформасын өткізудің экономикалық алғышарттарына ЖЭС жүргізудің нәтижесіндегі
Тауар шаруашылығындағы ақша айналысының бірқалыпты болуының екінші бір
Ақша айналысын қалыпқа келтірудің басты бір қадамына 1922
1922 ж. 1 мамырынан бастап, барлық есептесулер жаңа
Екінші рет деноминациялау барысында 1923 жылғы үлгідегі
Деноминациялар ақшаны есепке алуды оңайлатты, ақша айналысын бір
1947 жылғы ақша реформасы. Ұлы Отан соғысы елге
Өндіріс пен халық тұтынатын тауарлардың сатылу көлемінің аяқ
Соғыстын зардаптарын жою үшін экономика облысында рубльдің тұрақтылығын
Реформаның басты элементерінің бірі бұрынғы шығарылған мемлекеттік займдарды
Ақша реформасын жүргізумен қатар, барлық азық-түлік және өнеркәсіп
Еркін мемлекеттік сауданың ықпалымен колхоз нарықтарындағы бағалар төмендеді.
1947 ж. ақша рефомасы ақша жүйесінің түбірімен қайта
Реформа ақша жүйесін нығайта отырып, ақшаның барлық қызметтерінің
2.2. Рубль бағамының жоғарылауы және оны 1950 жылы
1947 ж. ақша реформасынан кейін алғашқы жылдары экономиканың
Айналыстағы ақша массасының өсуін тежеу мақсатында халыктың жұмыс
Үкімет рубльдің бағамын шетел валюталарына қатысты көтеру және
Бастапқы кездері рубльдін бағамын
1950 ж. 1 наурыздан бастап үкімет
1961 жылғы деноминация
Рубль бағамын алтын базасына өткізгеннен кейінгі он жылдың
1961 ж. қаңтарынан бастап, айналысқа жаңа үлгідегі мынадай
Айырбас 3 ай ішінде 1961ж. 1 қаңтарынан бастап
Баға масштабын ірілендіру ақша есебін жэне олардын техникалық
Баға масштабын ірілендірумен бірге рубльдің алтындық құрамын
Рубльдің жаңа алтын құрамы рубльде бейнеленген алтынның ресми
1964 ж. Экономикалық ынтымақтастықтың халықаралық банкінін құрылумен байланысты,
2.3. Қазақстан республикасының 1993 жылғы ақша реформасы
Бір адамның ауыстыратьш ақшасының
"Павловск" реформасы нәтижесінде айналыстан
Бірақ бұл шара рубльдің сатып алу қабілетінің ұлғаюына
Қайта құру жағдайында өндірістің құлдырауымен бірге айналыстағы акша
1990 ж. нақты
1991 ж. қаңтарда "1961 жылғы 50 және
КСРО ыдыраған соң кеңес валютасы - рубль бірінші
КСРО ыдыраған соң ақшаны дезинтеграциялау процесі өте күрделі
КСРО республикаларының егемендігі жариялағаннан кейін барлық 15 ұлттық
1992 ж. шілде айында Орталық банктердің корреспонденттік
1992 ж. 9 қазанда ТМД-ның сегіз мемлекеттерімен қол
1991 жылы Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Қазақстан ТМД-ның
Сөйтіп, Ресей Федерациясында және одан тысқары жерлердегі айналыста
1993 ж. 23 шілдесінде Ресейдің Орталық банкі 196),
Ресейдегі ақша реформасы ескі үлгідегі ақшаларды ТМД елдеріне,
1992 ж. бірінші жартысында-ақ Қазақстан Республикасының
1993 ж. 12 қарашада Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев
КСРО Мембанкінің және 3992-1993 жж. Ресей үлгісіндегі қазыналық
Қолма-қол ақшалардың, рубльдік шоттардың, салымдар мен міндеттемелердің теңгеге
Қазақстан Республикасының 16 жастан аскан барлық азаматтары 100
15 қарашадан 18 қарашаға дейінгі аралықта халық теңгемен
Кәсіпорындардың баланстарындағы рубльмен берілген активтер мен пассивтер екі
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі теңгенің валюталық бағамын: 1
Инфляцияның есуі біршама ірі ақша купюраларын қажет етті.
Сонымен Қазақстан тенгесі сонғы жылдары тұрақты төлем құралы
Қазақстанға ұлттық валютаның сәтті енгізілуі, әрі қарай онын
Қорытынды
Мен курстық жұмысымды қорытындылай келе ақшалар ертеден адамзаттың
Экономикалық категория ретінде ақшалар өндіріс және болу процесінде
Ақшаның өзінде, сондай-ақ олардың қызметтерінде жылдар бойы өзгерістер
Ал ақша реформасы жайында айта кететін болсам, 1922-1924
Ұлы Отан соғысы елге - адам жағында экономикалық
Осы жылдары Ақша реформасын жүргізу туралы және азық-түлік
Өнеркәсіпте және ауыл шаруашылығында өндіріс көлемінің ұлғаюы, тауар
Реформа ақша жүйесін нығайта отырып, ақшаның барлық қызметтерінің
Қорытындылай келе 1993 жылы 15 қарашада ұлттық валютамыз
Қолма-қол ақша, рубльдік щоттардағы жинақтар мен салымдар 500
Пайдаланған әдебиеттер
Ақша, Несие, Банктер. Ғ.С.Сейітқасымов, С.Б. Мақыш. Алматы, «Экономика»
Ақша, Несие, Банктер, Валюта қатынастары. Баян Көшенова. Алматы
Экономикалық теория негіздері Я.Әубакиров. Алматы «Санат» 1998 ж.
Ақша айналысы және несие. С.Б.Мақыш. Алматы 2000 ж.
Журнал «Қаржы-қаражат». 1998 ж.
Сейтқасыомв Г.С. Банковское дело. Қаржы-қаражат. Алматы, 1998 жыл.
Сейтқасымов Г.С. Деньги, кредит, банки. Экономика Алматы 1999г.
Сейлова З.С. Құнды қағаздар нарығы.
25