ЖОСПАР
КІРІСПЕ
Ш.Уәлихановтың, Ы.Алтынсариннің, А.Құнанбаевтың ағартушылық қызметі
Қолданылған әдебиеттер:
КІРІСПЕ
XIX ғасыр Қазақстанның мәдени өміріндегі ағартушылық
Ш.Уәлихановтың, Ы.Алтынсариннің, А.Құнанбаевтың ағартушылық қызметі
Шоқан Уәлиханов (18351865). Аса көрнекті ағартушы,
1847 жылдың күзінде Шоқан Омбы кадет
Қоршаған орта, демократиялық ықпал және Шоқанның
Шоқанға Омбыда болған кезінде орыс зиялыларымен
Шоканға аса көрнекті орыс жазушысы Ф.М.Достоевскиймен
Достоевский мен Шоқан Уөлихановтың достық қарым-қатынастарын
1853 жылы Шокан кадет корпусын бітіргеннен
Келесі, 1855 жылы Ш.Уәлиханов Гасфорттың Омбыдан
1857 жылы Уәлиханов алатау қырғыздарына тағы
Көршілес халықтардың тарихын зерттеу Уәлихановтың өз
Ш.Уәлихановтың ғылыми қызметінің жаңа кезеңі 1858
Қашғар саяхаты барысындағы ауыр сапар және
Ол 1865 жылдың сәуірінде Алтынемел жотасының
Ш.Уәлихановтың шығармашылық мұрасы қазіргі зерттеушілердің үнемі
Ыбырай Алтынсарин (1841 — 1889). Аса
Мектепті бітіргеннен кейін Алтынсарин үш жылдай
1868 жылы Алтынсарин Торғай уездік басқармасына
Сайлау кезінде ол әділ шешім шығарылу
Алтынсарин қарапайым халықтың қамын ойлады. Мәселен,
Алтынсарин патша өкіметінің жүгенсіз саясатына қарсы
1879 жылы Алтынсарин Торғай облысы мектептерінің
Алтынсарин өз бастамасы бойынша және тікелей
Алтынсариннің өзі 1864 жылы 16 наурызда
Торғай облысы мектептерінің инспекторы қызметіне кіріскен
Алтынсарин қолөнер және ауыл шаруашылығы училищелерін
Қазақстанда қыз балаларға білім берудін басталуы
Белгілі бір дәуірдің адамы және қайраткері
Алтынсарин жан-жақты білімді адам болды. Ол
Абай Құнанбаев (1845—1904). Абай Құнанбаев 1845
1886 жыл Абайдың өміріне үлкен өзгеріс
Абай қаламынан өлеңдермен қатар, қара сөзбен
Абайдың өзі туып-өскен ортадан шоқтығы биік
Ол бүкіл қоршаған ортаның, соның ішінде
Патша өкіметінің отаршылдық саясаты және XIX
Абайдың бүкіл шығармашылығы әрекетсіздік пен жалған
Абай халық бұқарасының шығармашылық күштеріне терең
Абай халыққа жаны ашымағандарға деген өзінің
Осы бір әділетті ашу-ызаға толы жолдарды
Старшындар мен билердің іс-әрекеттеріне деген көзқарасынан
«Мәз болады болысың арқаға ұлық қаққанға...»
Бұл Абайдың кезіндегі билердің басым көпшілігіне
Абай заманындағы қоғамның қайшылықтары оның дінбасыларына
Еңбекші бұқараның өмірін жақсарту жолдарын Абай
Қазақстандағы жергілікті халықтың көпшілігі мал шаруашылығымен
«Егіннің ебін,
Сауданың тегін
Үйреніп, ойлап, мал ізде».
Қоғамның экономикалық дамуындағы қолөнердің маңызы мен
Абай Қазақстан экономикасының гүлденуі үшін сауданы
Отаршылдық езгінің күшеюі және Қазақстандағы патриархаттық
Билеушілер мен қалың бұқара мүдделері арасындағы
Абай парақор билеушілерді, ашкөз судьяларды, надан
Абай ел ішінде татулық пен бірлік
Қолданылған әдебиеттер:
Қ.С. Алдажұманов, М.X. Асылбеков, Ж.Қ. Қасымбаев,
Әбдәкімұлы Ә. Қазақстан тарихы.-Алматы, 1997.
”Ә.Бөкейханов-таңдамалы“, Алматы 1995. Бас редакторы-Базарбаев.М.;
“Ә.Бөкейханов” Қойгелдиев, Алматы 1994;
”Алаш и Алаш Орда” Нурпеисов К.,
”Ұлы даланың зиялылары” Қасымжанов, Алматы
1