Мазмұны
Кіріспе.............. 5
1-бөлім. Басқару және басқару жүйесінің теориялық негіздері ..............
1.1 Басқарудың мәні мен мағынасы............ 7
1.2 Басқару жүйесінің түсінігі мен құрылымы.............. 14
1.3
Кәсіпорындағы басқару және басқару жүйесінің ерекшеліктері .....................
21
2-бөлім. «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік
2.1 «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік
29
2.2 Кәсіпорынның басқару жүйесінің жағдайы............. 36
2.3 Кәсіпорынның қызметкерлерді басқару саясаты....
42
3-бөлім. «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік
3.1 Кәсіпорынның қызметін жетілдірудегі мәселелер................... 49
3.2 Кәсіпорынның басқару жүйесін жақсарту бағыттары................ 53
Қорытынды......................... 58
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі......... 61
Қосымшалар........................ 63
Кіріспе
Нарықтық экономикаға өту басқару жүйесін жаңаша қалыптастыруды талап етеді.
Басқарудың мәні, оның қызметі және ерекшелігі: біріншіден, оның алдына
Басқару формаларының түр ерекшеліктері басқару объектісіне байланысты. Бұл оның
Кәсіпорынды басқаруға, оның өзгешелігіне қарамастан, жалпы басқарудың нысандары тән.
Кәсіпорынның басқарушы және басқарылатын жүйелерінің өзіне тән құрылымы мен
Кәсіпорын қызметтерін жоспарлау жұмысына, ең алдымен жоғарғы басшылар қатысады,
Басқару жүйесінің негізгі мақсаттары, біріншіден, ұйымның жұмысын жақсарту үшін
Дипломдық жұмыстың мақсаты «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы»
Дипломдық жұмыстың мақсатын орындау үшін төмендегідей міндеттер қойылып, шешілді:
–басқарудың мәні мен мағынасын жан-жақты қарастыру;
–басқару жүйесінің түсінігі мен құрылымын зерделеу;
–кәсіпорындағы басқару және басқару жүйесінің ерекшеліктеріне талдау жасау;
–«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
–кәсіпорынның басқару жүйесін және қызметкерлерді басқару жағдайын талдау;
–кәсіпорында басқару жүйесін жетілдіру жолдарын қарастыру.
Диплом жұмысы кіріспеден, үш негізгі бөлімнен және қорытынды мен
Бірінші бөлімде басқару және басқару жүйесінің теоретикалық негіздері туралы
Диплом жұмысын жазу барысында отандық және шет елдік ғалымдардың
1 бөлім Басқару және басқару жүйесінің теоретикалық негіздері
1.1 Басқарудың мәні мен мағынасы
Басқару дегеніміз – алға қойылған мақсаттарға жету үшін адамдар
Басқару қызметтің өзіндік өзгешелігі, ерекше мазмұны болады әрі дербес
Басқарудың барлық қызметі бір-біріне тығыз байланысты, сонымен қоса, олар
Басқарудың мәні, оның қызметі және ерекшелігі: біріншіден, оның алдына
Басқарудың негізгі мақсаттары, біріншіден, ұйымның жұмысын жақсарту үшін ұйымдастырушылық
Басқару белгілі бір нәтижелерге жету үшін нысанды
Ғалымдар басқару саналы қызмет ретінде тек қоғамда әрекет етеді
«Басқару - бұл уақытында үздіксіз және кеңістікте жүзеге асатын
«Басқару» - кең ауқымды талдауды, өңдеуді және анықталған мақсаттың
Обьектіні басқарудағы субьектінің әсер ету нәтижесінде алынған кейбір нәтижелер
Ал, профессор Ахметов К.Ғ. басқаруға мынадай анықтама берген «Басқару»
Басқару формаларының түр ерекшеліктері басқару объектісіне байланысты. Бұл оның
Басқару адамдардың кәсіптік қызметі. Басқару бұл ұжымдағы адамдарға және
«Мақсаттылқ» анықтамасы басқару міндетін – ұжымның алдына қойған мақсатына
«Жүйелілік» анықтамасы дүркін-дүркін емес жүйелі, үздіксіз жүзеге асыру қажеттігін
Әрекеттің осындай міндетті бірізділігін басқару процесі деп атайды. Әр
Басқару циклді процесс ретінде қарастырылады, ол «басқару қызметі» деп
Басқару мағынасы, оның іс жүзінде атқарылатын салаларын қарастырмай
Әлеуметтік басқарудың екі түрін ажыратады:
басқаруды әр адам еңбегінің элементі (бөлшегі) ретінде қарау;
басқаруды адамдардың өзара қарым-қатынасы элементі ретінде қарау.
Адамзат қоғамына тән басқару процестері мүлдем әр түрлі. Шартты
Басқару қызметінің өзіндік ерекшелігі, ерекше мазмұны болады, әрі дербес
Басқару — шешім қабылдау процесі. Басқару процесінде шешім қабылдау
Егер ол өндірісті технологияны және адамдарды жақсы білетін болса,
Басшы сонымен қоса жете ойластыруы жоқ деректерді болжамдай білуі,
Қабылданған шешім бүкіл ұжымның экономикалық және әлеуметтік нәтижелеріне, әрбір
Қоғамдық еңбекті дамытудың маңызды белгісі, оны бөлісу мен бірлесу.
Басқару еңбегі жалпы еңбек секілді әлеуметтік – экономикалық табиғаты
Басқару еңбегі өндірістік еңбек болып саналады. Мұның өзі өндірісті,
Басқарудың жалпы заңдылықтары басқару механизмінің жұмысында, ақпаратты жинау, беру,
Сөйтіп, басқарудың мәнін оның жекелеген тармақтарын, басқарушы жүйенің мәнін,
Шын мәнінде, басқару - өте күрделі, кешенді жүйе. Басқару
Өтпелі кезең жағдайында экономиканы басқарудың орасан зор мақсаты нарықтық
Сонымен қатар, басқарудың перспективалы мақсаттарының бірі оны кәсіпорындар мен
Басқару қызметі – бұл басқару қызметінің белгілі – бір
Кәсіпорын басшысы мен оның құрылымдық бөлімшелері әкімшілік еңбекті атқарады.
Басшы өз жұмысында ғылым мен техника жетістіктерін жаппай қолдану
Басқару адам қызметінің ерекше, өзгеше саласын құрғанмен, өз алдына
Басқару формаларының түр ерекшеліктері басқару объектісіне байланысты. Бұл оның
Кәсіпорынды басқаруға, оның өзгешелігіне қарамастан, жалпы басқарудың нысандары тән.
Басқару теориясында логикалық әдіс қолданылып, логикалық заңдар тұжырымдалады. Экономикада
Басқару күрделі субъектілік-объектілік ара қатынасты қамтиды. Басқару ісі басқару
Басқару процесінде басқару субъектісі ретінде адамның өзі және оның
Басқаруды жүзеге асыру ісінде басқару әдістері жүйесінің маңызы зор.
бүкіл басқару жүйесіне жататындар (жалпы әдістер).
басқару жүйесінің жекелеген бөліктеріне жататындар (шағын ауқымдағы әдістер).
Басқарудағы әдістер:
кәсіпорын, бірлестік, экономикалық аймақ деңгейіндегі басқару қызметінің неғұрлым нақты
министірліктердің, мемлекеттік комитеттердің қызмет әдістеріне;
түрлі деңгейдегі басшылардың өз қызметінде қолданатын әдістеріне;
белгілі бір басқару функцияларын іске асыру әдістеріне бөлінеді.
Басқару әдісі орындау жүйесі арқылы іске асырылады және белгілі
Ықпал ету сипаты жөнінен барлық басқару әдістерін 3 топқа:
а) материалдық себеп әдістеріне;
ә) әлеуметтік себеп әдістеріне;
б) билік ету себептері әдістеріне бөлуге болады.
Қазақстанның нарықтық экономикаға көшуі басқаруда жаңа әдістерді қажет етеді:
Ақпарат басқарушы құрылымға, кәсіпорын қызметкерлеріне, қоғамдық ұйымдарға, барлық жұмысшыларға
Қазіргі кезеңде маңызды аймақ болып басқарушылық шешімдерді қабылдауға керекті
Басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету дегеніміз ол ақпараттың кәсіпорынды басқару
Басқару теориясының маңызды мәселесі – басқарудың жалпы және өзгеше
Өндіріс орны техникалық, материалдық және адам ресурстарының күрделі қисындастыруы
1.2 Басқару жүйесінің түсінігі мен құрылымы
Басқару жүйесі басқарылатын және басқарушы жүйеден немесе басқарудың
Басқарушы жүйе (басқару субъектісі) – бұл басқару органы мен
Басқарылатын жүйе деп ретке келтіру мақсатында басқару ықпалын жүргізуге
Техникалық жүйе қозғалмалы, сыртқы ортаға тез бейімделетіндей болуы тиіс.
Технологиялық жүйе дегеніміз өндіріс процесінде операциялардың бірізділігін айқындайтын ережелер,
Басқарылатын жүйенің басты элементі – адамдар. Олар бүкіл жүйенің
Барлық жүйелер техникалық, технологиялық, ұйымдық – экономикалық және әлеуметтік
Басқару объектісі – бұл басқарылатындардың барлығы,
Басқарудың объектісі мен субъектісінің арасында
Басқару объектісі мен субъектісінің жиынтығы
Басқару жүйесінде басқару объектісін басқарылылатын
Мақсатқа анық бет бұру үшін
Басқару элементтерінің байланыс қатынастары деңгейлері мен өкілеттіктері — оның
Әрбір кәсіпорын қоршаған ортамен
Басқару нормасы дегеніміз қызметкерлердің қолайлы саны, бұларды кәсіпорынның немесе
Басқару теоретиктері басқарудың идеалдық нормасын анықтауға зор көңіл бөледі.
Басқару нормасы мәліметтерді қабылдау және өңдеу мүмкіндіктеріне, адамның күш
Жұмыскерлердің жекелеген категориясы үшін жасалған басқару нормасы болады. Мәселен,
Басқару құрылымы – басқару органдары мен жеке қызметкерлерінің жиыны,
Ұйымдық жүйелердің тиімді құрылымы тұтастай және басқару жүйелері жекелей
Басқару жүйесінің құрылымын зерттеудің едәуір күрделі болатын себебі, тәжірибеде
Басқару құрылымының нақты көрінісі басқару схемасында: құрамында, өзара байланысында
Басқару органдары бір – бірімен салыстырғанда үш типке бөлінеді:
Басқару сатысы дегеніміз басқарудың белгілі бір деңгейіндегі болатын звенолар
Басқару құрылымына келесі 3 фактор әсер етеді:
Басқару объектісіне қарым-қатынас арқылы әсер етуі;
Объективті (өндірістік)
Жеке басқарушылық.
Ю.Б.Королевтың айтуынша басқару құрылымына мынадай қасиеттер тән, олар:
басқару құрылымы басқару органын біріктіреді. Біріктіру заңды нормативті актілермен,
басқару құрылымы белгілі бір басқару қызметінің технологиясымен түсіндіріледі және
басқару қызметін анықтайды. Кәсіпорындағы барлық басқару қызметі өндіріс жүйесінен
Басқару жүйесі берілген шарттар негізінде белгілі – бір мақсаттарды
Басқару жүйесін таңдауда ұйым үшін шешуші рөлді сыртқы орта
Нарықтық экономикаға өту басқару жүйесін жаңаша қалыптастыруды талап етеді.
Басқаратын және басқарарылатын жүйелердің басқарудың
Егер жалпы заңдылық басқаруға тұтас
Басқару функциялардың өзгеру заңдылығы
Басқару сатыларының санын оңтайлау заңдылығы
Басқару функцияларын шоғырландыру заңдылығы
Бақылаудың өрістелу заңдылығы бағынғандардың
Басқарудың жалпы және жеке заңдылықтары
Басқарудың принциптері – басқаруды ұйымдастыруға және
Басқарудың жалпы принциптеріне мақсаттылық, жоспарлылық, құзыреттілік, тәртіптілік,
Мақсаттылық принципі басқарудың бағдарламалы-мақсаттық мәнімен
Басқарудың мақсаттылығы – кәсіпорынның жалпы мақсаттық, дербес бөлімшелерді ұйымдастыру
Басқарудың жоспарлау принципі де бағдарламалы-мақсатты
Құзыреттілік принцип пен жердің басқару
Ұйымдастыру процесс ретінде қарастырылады және бұл процесс көмегімен кәсіпорын
Құрылым кәсіпорын ішіндегі әр түрлі жұмыстар арасындағы біршама белгіленген
Бөлімнің жалпы тапсырмасы тізбектелген ұсақ жұмыстарға бөлінеді және оның
Жұмыстардың жеке түрлерін қайтадан қиыстырып топты құруды рационалдау үшін
Бір бастық алдында есеп беретін топтың шамасы анықталуы тиіс;
Өкілеттіктер жұмыстар немесе жұмыс топтары арасында үлестіріледі. Бұл жерде
Басқарушы үшін ынталандыру қажеттілігі адамдардың дұрыс немесе теріс реакциясы
Мұны жүзеге асырудың көптеген жолы бар. Бірақ, оның ішіндегі
Бақылау жоспарлау процесін аяқтап және жаңа жоспарлау шешімдеріне бастама
Бақылауды ұйымдастыру қазіргі замандағы басқарудың күрделі мәселесі болып табылады,
Басқарудың ажырамайтын принципі тәртіптілік, бұл басқарудың
Ынталандыру принципі ең алдымен материалдық
Иерархия принципі басқару еңбектің тік
1.3 Кәсіпорындағы басқару жүйесінің ерекшеліктері
Кәсіпорын өте күрделі, үлкен әрі біркелкі дамитын жүйе. Мұның
Кәсіпорынды басқару – бұл обьекті мен процестерді басқаруы,
Кәсіпорын және оның жиынтық элементтері туралы сөз болғанда кәсіпорында
Осы жүйелердің әрқайсысы өз міндеттерін шешеді. Мұнда мынаны ескеру
Кәсіпорын құрылымының алғашқы негізгі элементтері – бұл жұмыс орындары,
Кәсіпорынды өз алдына жеке жүйе ретінде қарастырсақ мынаны атап
Ақпараттық жүйе екі кіші жүйеден тұрады. Оларға басқарылатын және
Кәсіпорын өндірістің өндірістік процесі өтетін басқарылатын жүйелерден және басқару
Кәсіпорынның басқарушы және басқарылатын жүйелерінің өзіне тән құрылымы мен
Кәсіпорындағы басқару қызметі жеті функцияға бөлінеді:
Болжау және жоспарлау;
Ұйымдастыру;
Үйлестіру және реттеу;
Ынталандыру;
Бақылау;
Есепке алу;
Қолдану және байланыс.
Бұл функциялардың экономикалық және әлеуметтік қызмет белгісінің бір аясына
Функциялар басқару қызметтері, бөлімдер, секторлар және жұмысшылар арасында бөлінеді.
Басқару қызметі өндірістік үрдістің жекелеген сатыларына әсер етуі бойынша,
Бұл міндеттерді шешудің маңызды бағыты – табыстың өсуі және
Кәсіпорын технологиялық тәртіптің, стандарттар мен техникалық шарттар талаптарының, өнім
Кәсіпорын қызметінің тиімділігі ғылыми – техникалық әзірлемелердің тез орындалуымен,
Қызметті басқару, өндіріс факторларына әсер ету белгілеріне қарай біріншіден
Кәсіпорын кәсіптік шеберлік, саяси, жалпы білім беру және мәденидеңгейді
Кәсіпорындарда оқу үрдістерін жұмыспен қоса алып жүрудің қажетті шарттары
Кәсіпорын техникалық даму барысында адам факторын белсенді пайдалану үшін,
Кәсіпорынды жүйе ретінде 3 түрде қарастыруға болады: физикалық, кибернетикалық
Кәсіпорын мен оның ішіндегі басқару үрдістерін біртұтас жүйе ретінде
Басқарудың жүйелі жолы – бұл логикалық ойлау сана –
Жүйелі талдаудың құрамына кіретіндер:
Мақсаттарды белгілеу, яғни шешімдерді қажет ететін сұрақтарды және соңғы
зерттеу - өзекті мәселені шешу үшін қажетті мағлұматтарды жинау,
талдау, тиімділіктің критерийлерін таңдау, және оларды жасалған істің нәтижесін
мақсаттарға жету жолдарының ең ұтымдысын таңдауға алып келетінін алдын
қабылданған шешімдердің дұрыстығын тексеру,
талдау нәтижелерін экспериментальды тексеруге негіздеп соңғы түсіндіру;
қабылданған шешімді іске асыру, яғни қабылданған шешімдерді жүзеге асырушыларға
Кәсіпорынның басқарушы және басқарылатын жүйелерінің өзіне тән құрылымы мен
Кәсіпорын қызметтерін жоспарлау жұмысына, ең алдымен жоғарғы басшылар қатысады,
Кәсіпорындардағы стратегиялық жоспарлау басқару іс – қызметтің негізгі төрт
Ұзақ мерзімдік (стратегиялық) және тактикалық жоспарларды байланыстыру үшін кәсіпорынның
Жоспарды жүзеге асыру тактиканы, саясатты және ережені әзірлеумен бірге
Кәсіпорын экономикасы - өндірістік және өндірістен тыс қатынастардың жиынтығы:
ақша қаражаттары, бағалы қағаздар, меншіктің материалдық емес қорлары, өнімді
Соңғысының әр түрлі себептері бар, атап айтқанда:
өндірісті қорлармен қамтамасыз етуде ең оңтайлы үйлесімділікті табу;
өндірілген өнімнің саны мен сапасы;
өткізу көлемі;
өткізуден түскен кіріс пен пайда.
Осы факторлар негізінде қол жеткізілетін тиімділіктің деңгейі мен сипатын
кәсіпорынды дамытуға ықпал ететін ішкі және сыртқы жағдайлар айқындайды.
Кәсіпорынның басты мақсаты – белгілі-бір пайда көлемін табу –
Жаңадан қойылған мақсаттар ұйым қызметін, оның құрлымын қайта құруды
Тиімді жоспарлау жүйесін құрудың қажетті шарттарының бірі болып ұзақ,
Күрделі және өнімнің еңбек сиымдылығы жоғары өндіріске маманданған іріленген
Еңбек бөлінісі атқарушылық белгілері бойынша кәсіпорындар:
Материалды – техникалық қамтамасыз ету;
Маркетинг және өнімді өткізу;
Қаржы;
Жоспарлау;
Бухгалтерлік есеп және есеп беру;
өндірісті техникалық дамыту;
басқару бөлімдерінен құралады.
Ірі және әр тараптандырылған кәсіпорындарда бұдан басқа жекелеген өнім
Кәсіпорынды басқарудың ұйымдық – құрылымдық түрлері:
сызықтық;
сызықтық – штабтық;
атқарушылық;
матрицалық;
аралас;
Басқарудың объектілері бойынша құрылымды – кеңістік қызметі цехтың, бөлімдердің
Кәсіпорында басқару органының осындай екі бағыттағы қызмет түрі бірдей
Кәсіпорын әкімшілігіне директор басшылық етеді. Оны кәсіпорын иесі тағайындайды.
Директор кәсіпорын атынан қызмет етеді, оны барлық шаруашылықтар мен
АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Жапон нарықтық экономикалары өздерінің кәсіпорында басқару
Американдық және Жапондық басшылық әдістерінің ерекшеліктеріне тоқталатын болсақ: басшының
Жапониядағы басқару жүйелерінің сипаттары:
ғұмырлық жалдану;
еңбек ақыны және жұмысқа көтерілуде үлкендік;
бақылауды ұйымдастырудың бейресмилігі;
ұжымдық жауапкершілік;
басқарудың стандартсыз икемді құрылымы;
топқа басшылық етуді ұйымдастыру;
жоғарғы оқу орындарының түлектерін жұмысқа тарту.
АҚШ-тағы басқару жүйелерінің сипаттары:
қысқа мерзімдік жұмыс жалдануы;
еңбек ақы жеке жұмыс нәтидесі бойынша;
формальды бақылау;
жеке жауапкершілік;
басқарудың қатаң ресми құрылымы;
жеке адамға басшылық етуді ұйымдастыру;
жаңа түлектер мен мамандарды жұмысқа тарту.
Европалық елдердің басқару жүйесінің ерекшеліктері:
жеке творчествалық еркіндік пен шешім қабылдауды біріктіруді, үйлестіруді және
жапондықтардағы сияқты бір ұлттық немесе америкадағы сияқты «корпоративтік» мәдениетке
компаниялар торларын қамти отырып кәсіпкерлік басымдылықпен сипатталыну.
Араб елдеріндегі басқару жүйесінің ерекшеліктері:
шешімнің негізгі тұлғасы – Алла
тек қана басшыға деген адалдық, бүкіл кәсіпорынға емес.
Қызметкерлердің инициативалары мақұлданып қолдау таппайды;
Басқарудың барлық деңгейінде басшылық күшінің көрініс алуы;
өткен әдет – ғұрып ықпалының күштілігі, бүгінгінің нашар бағалануы,
Ресей кәсіпкерлерінің басқару ісін жүргізудегі негізгі қағидалары:
басшылықты сыйлау;
әділ және шыншыл болу;
жеке меншік құқын сыйлау;
өз - өзіңе сенімді болу;
қаржыға қарай өмір сүру;
мақсатқа жету.
Кәсіпорындар мен мекемелерде, кәсіпорынды тасымалдау орындарында т.б. яғни, адамдар
Нарық жағдайында кәсіпорының тиімді қызмет етуі көп жағдайда басқару
2 бөлім «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес
2.1 «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік
Мемлекеттік статистиканы дамыту Қазақстан Республикасының дамуының стратегиялық мақсаттарына қол
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің ақпараттық – есептеу орталығы (АЕО)
Мемлекеттік статистиканың статистикалық мәліметтерін жинақтау және өңдеу,
Кәсіпорын «Мемлекеттік кәсіпорын туралы» Қазақстан Республикасы Заңының, Қазақстан Республикасының
СЕО-ның құрылтайшысы «Қазақстан Республикасы Статистика жөніндегі агнеттігінің Ақпарат
Ақпараттық Есептеу Орталығы төмендегі қызмет түрлерін жүзеге асырады:
Статистикалық жұмыстың Жоспарымен бекітілген, шаруашылық субъектілерінен мемлекеттік статистиканың жергілікті
санақ материалдарын жинап және өңдеуді, бір мезгілде есеп беруді
барлық статистика бөлімдері бойынша статистикалық деректер банкін жүргізу және
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің жұмыс істейтін статистикалық ақпарат жүйесін
статистикалық ақпараттарды өңдеп тапсыруда барлық деңгейдегі технологиялық жиналған статистикалық
статистикалық және басқа да телекоммуникациялық каналдар бойынша ақпараттарды тапсыруды
ақпараттар алмасу сұрақтары бойынша халықаралық ұйымдар мен ТМД мемлекеттерінің,
статистикалық қызметке пайдаланатын экономикалық- техникалық және әлеуметтік ақпарат сыныптауыштарын,
Жоғарыда келтірілген жұмыстар қазіргі уақыттағы жаңа есептеу техникаларын қолдану
Біртұтас статистикалық ақпарат ортасын құру және дамыту бойынша соңғы
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
Статистикалық Есептеу Орталығының шаруашылық қызметінің нәтижесінде алынған табысы былайша
СЕО-ны құрудың мақсаты елдегі статистикалық органдардың бірыңғай ақпараттық-есептеу жүйесінің
Статистикалық Есептеу Орталығының негізгі мақсаты мемлекеттік статистика саласындағы деректерді
Статистикалық деректерді өңдеу. Осы мақсатта тұтынушының бағдарламалық жасақтамасын немесе
Статистикалық ақпаратты жариялау және тарату. Кәсіпорын принтерллерден басып шығару,
Коньюктуралық сауалнамалар, халықтың тұрмыс деңгейін зерделеу және басқа арнаулы
Заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету. Статистикалық деректер базасынан
СЕО-ның өндірістік – шаруашылық қызметі өзін өзі қаржыландыру принципі
Ақпараттық Есептеу Орталығы жыл сайын Статистикалық Есептеу Орталығының еңбекке
СЕО директорының, оның орынбасарларының, бас бухгалтердің лауазымдық жалақыларының мөлшерін,
СЕО өндіретін тауарлардың бағалары СЕО-ның оларды өндіруге жұмсаған шығындарының
Біртұтас статистикалық ақпарат ортасын құру және дамыту бойынша соңғы
Статистикалық Есептеу Орталығының жарғылық капиталы 2000 жылдың 3-қазанындағы жағдай
Пайда, табыс және шығыс – экономикалық ұғымдар. Бұл үш
Кесте 1
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Көрсеткіштер 2007 ж. 2008 ж.
2009 ж.
2009/2007 жж.
Қызмет көрсетуден түскен табыс 20,696 24,235 20,496 99,0
Өзге де кірістер 7,250 7,250 7,250 100,0
Жалпы табыс 19,826 22,117 18,638 94,0
Әкімшілік шығыстар 3,712 4,213 3,467 93,3
Қаржыландырудың шығыстары 16,027 17,834 15,160 94,5
Салық салғанға дейінгі пайда 8,7 7,0 1,1 12,6
КТС бойынша шығыстары 2,6 2,1 1,1 42,3
Кезеңдегі пайда жиыны 6,1 4,9 9,0 147,0
Кәсіпорында 2009 жылы қызмет көрсетуден түскен табыс көлемі 2007
Статистикалық қызметтердің даму мен жетілу процесстері, статистикалық ақпараттарды жинап,
Экономиканы барлық деңгейде тиімді басқарып, өз уақтысында керекті және
Сызба 1 «Маңғыстау облысының статистика департаментінің басқару құрылымы
1 сызбада көрсетілгендей, Статистика департаментінің басқару құрылымы Қазақстан
Маңғыстау облысының статистика жөніндегі департаментін құрудың мақсаты елдегі статистикалық
–Индустриалдық сектор экономикасының ақпаратпен қамту бөлімі;
–Әкімшілік-қаржылық жұмыс бөлімі;
–Әлеуметтік сектор экономикасының ақпаратпен қамту бөлімі;
–Ақпараттық жуйені және деректер базасын басқару бөлімі;
–Статистикалық материалдарды дайындау және шығару бөлімі.
Барлық бөлімдер мемлекеттік статистика саласындағы міндеттерді орындау мақсатында келесі
1) статистикалық әдіснаманы қалыптастыру;
2) мемлекеттік статистика принциптерін сақтай отырып, статистикалық қызметті жүзеге
3) қоғамның, мемлекет пен халықаралық қоғамдастықтың ресми статистикалық ақпаратқа
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
Атқарылған жұмыстардың нәтижесінде бүгінгі таңда қазіргі заман талаптарына сай
СЕО-ның мүлкін негзгі капиталдар және айналым құрал – жабдықтары,
Статистика департаментінің өзінің құрылымында филиалдары бар – 6 аудандық
Статистикалық есептеу орталығында мәліметтерді зерттеудің маңызы жылдан-жылға артуда, статистикалық
2.2 Кәсіпорынның басқару жүйесінің жағдайы
Енді кәсіпорынның басқарушы жүйесін қарастырып, сипаттама берейік. Атап өткеніміздей,
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Статистикалық Есептеу Орталығының мемлекеттік басқару органының мынадай өкілеттіктері бар:
Статистикалық Есептеу Орталығының қызметінің басым бағыттарын анықтау;
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарын, соның ішінде жоспарлы қаржы көрсеткіштерін
Тиісті есепті уәкілетті органға ол белгіленген мерзімде бере отырып,
Басқару құрылымы өндірістің даму болашағына сай, статистикалық мәліметтерді есептеуге
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
Кәсіпорыннң және ондағы бөлімшелер қызметінің нәтижесі басшының дер кезінде
Статистикалық Есептеу Орталығының басшысы, сонымен қоса барлық деректерді болжап,
Басқару жүйесінің негізгі элементтерінің бірі ақпараттық есептеу жүйесі болып
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Зерттеу көрсеткендей, статитиска есептеу орталығы жүйесінде жинақталған ақпараттық деректеді
Айта кететін бір жағдай, статистика органдары осы күнге дейін
СЕО-ның ақпараттық-есептеу жүйесі екі негізгі бөліктен: техникалық және технологиялық
полиграфиялық қызметтер көрсету – ламинациялау, түптеу жұмыстары, бланктер, буклеттер,
сканерлеу, көшіру, мәтіндерді қағазға басып шығару бойынша қызметтер көрсету,
қолданбалы бағдарламалық жасақтаманы өткізу, орнату және баптау;
есептеу техникасы мен бағдарламалық жасақтаманы пайдалану жөніндегі пайдаланушылар үшін
маркетингтік, әлеуметтік және жарнамалық зерттеулер жүргізу бойынша қызмет көрсету;
жарнамалық материалдар дайындау және орналастыру;
статистикалық ақпараттарды өткізу жөніндегі сауда нүктелерін құру.
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
–өндірістің маусымдылығы;
–тауар – материалдық құндылықтарды жеткізудің әркелкілігі;
–қоймалардағы сатылмаған дайын өнімдердің қорлануы және т.б.
Келесі кестеден, ағымдағы активтердің құрамы мен құрылымын қарастырамыз.
Кесте 2
Кәсіпорынның ағымдағы активтердің құрамы мен құрылымы, мың
Көрсеткіштер 2007 жыл 2008 жыл 2009 жыл Кемуі (-)
(2007ж/2009ж)
Ағымдағы активтер, соның ішінде: 526706658 635478675 392829571 -133877087
Дебиторлық борыш 91632117 98765430 75439151 -16192966
Ақша қаражаттары 245076334 498760541 167559640 -77516694
Басқа да ағымдағы активтер 134009541 345823567 94415626 -81006085
Келтірілген мәліметтер кәсіпорын активтерінің жалпы алғанда жағымсыз динамикасын көрсетеді.
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі қаржылық жағдайында ең алдымен оның қаражат
Кесте 3
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
№ Көрсеткіштер 2007 жыл 2008 жыл 2009 жыл Ауытқу(-,+)
(2007ж/2009ж)
1. Таза табыс, мың теңге 183125845 209864765 111465659 -71660186
2. Сатудан түскен табыс, мың теңге 747113374 956773112 570952109
3. Барлық активтер, мың теңге 526706658 733674110 392829957 -133877087
4. Таза активтер, мың теңге (ағымдағы активтер -ағымдағы міндеттемелер)
5 Қызмет көрсету тиімділігі, % (1қ\2қ*100) 24,5 30,5 19,5
6 Барлық активтер айналымдылығы, рет (2қ\3қ) 1,4 2 1,5
7 Таза активтер айналымдылығы, рет (2қ/4қ) 2,9 5,5 8,6
8 Барлық активтер тиімділігі, %
(1қ\3қ*100) 34,8 35,7 28,4 -6,4
9 Таза активтер тиімділігі % (1қ\4қ*100) 70,3 94,2 168,6
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорынның
СЕО-ның миссиясы пайдаланушылардың (халық, бизнес, мемлекеттік органдар және халықаралық
Сондай-ақ 2010 жылы мемлекеттік қызмет көрсетулердің стандарттарын әзірлеу бойынша
«Бастапқы статистикалық деректерді ұсыну»,
«Статистикалық ақпаратты ұсыну».
СЕО 2009 жылы республика халқының әлеуметтік деңгейін, сондай-ақ үй
Бүгінгі таңда СЕО пен мемлекеттік органдар арасында 3 ақпараттық
Салық төлеушілердің және салық салу объектілерінің мемлекеттік тізілімі (СТжСОМ).
«Заңды тұлғалар» мемлекеттік деректер қоры (ЗТМДҚ).
Біріктірілген Салық Ақпараттық Жүйесі (БСАЖ)
2010 жылы мемлекеттік органдардың қазіргі бар 5 ақпараттық жүйелерімен
ҚР ҚМ Салық комитетімен өзара іс-қимылы – тіркелген дара
ҚР Әділет миністрлігімен өзара іс-қимылы – «АХАЖ» АЖ және
ҚР ІІМ-мен өзара іс-қимылы – тіркелген автокөліктің деректер қоры
Басқа мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл – статистикалық мақсаттарда мемлекеттік
СЕО-ның ресми статистикалық деректеріне деген сенімнің жоғары деңгейіне және
Агенттіктің ұлттық статистикалық кеңселерінің (Норвегия, Канада, Италия, Германия және
СЕО-ның негізгі стратегиялық басымдылықтарының бірі статистикалық әдіснаманы жетілдіру
Статистикалық Есептеу Орталығы сапаның халықаралық стандарттарын енгізудің маңыздылығы мен
СЕО-ның міндетті ісі сапалы статистикалық ақпаратта тұтынушылардың (халық, бизнес,
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Басқару жүйесінің тиімділігі ұйымдастыру деңгейімен анықталады және ол келесідей
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
–халықаралық стандарттар және талаптармен салыстырылатын ғылыми-дәлелденген әдіснаманы қолдану;
–статистиканы сыртқы қолданушылардың қанағаттанушылығын барлық қолжетімді тәсілдер және құралдармен
–статистикалық құралдарды жетілдіру арқылы респонденттерге жүктемелерді төмендету;
–бастапқы статистикалық ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету;
–қоғамның нақтыланған және расталған ресми статистикалық ақпараттарда қажеттіліктерін қанағаттандыру
–статистикалық процестердің сапасын арттыру;
–СЕО-ның бөлімшелері арасында өзара әрекет жасауды жақсарту арқылы ішкі
–жұмысқа біліктілігі жоғары және білікті мамандарды тарту;
–әрбір үдерістің жоспарланған нәтижесіне тиімді жету үшін қызметті және
СЕО-ны басқару жүйесіндегі негізгі элементтердің бірі персоналды басқару,
–алдағы кезеңге арналған сапа саласындағы саясатты, мақсаттар мен міндеттерді
–қажетті кәсіби даярлық алуына;
–сапалы әдіснамалық және жетекші құжаттамалардың бар болуына;
–жұмыстарды сапалы орындау үшін бағдарламалық өнімдер және ұйымдастыру
–өздерінің қарым-қатынастарын адалдыққа, сенімге, мәселелерді бірге шешу ұстанымдарына құруларына
Статистикалық Есептеу Орталығы басшылығы жоғарыда айтылған қызметтерді мүлтіксіз орындау
2.3 Кәсіпорынның қызметкерлерді басқару саясаты
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Өзінің қызметінде кәсіпорын қызметкерлері республиканың оқу орталықтарында және шетелде
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
СЕО-ның басқарушы және басқарылатын жүйелерінің өзіне тән құрылымы
Кәсіпорындағы басқару қызметі төмендегідей функцияларға бөлінеді:
болжау және жоспарлау;
ұйымдастыру;
үйлестіру және реттеу;
ынталандыру;
бақылау, есепке алу.
Кәсіпорынның кадр бөлімінің қызметін тиімді ұйымдастыру жолдары:
- кадрларды іріктеуде желілі жетекшілердің атқаратын рөлін айта
- кадрлар бөлімі іріктеп алынған үміткерлермен жеке әңгімелесу жүргізудегі
Үміткердің кәсіби және жеке сапаларын дұрыс бағалау үшін кадр
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнында
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Кәсіпорындағы кадр бөлімі өз қызметін кәсіпорынның алғаш жұмыс бастаған
мамандық картасы;
біліктілік картасы.
Лауазымдық нұсқау негізінде жасалған мамандық карта төмендегідей мамандықтың сипаттамасынан
жалпы білімі;
арнайы білімі;
шет тілін білуі;
компьютерде жұмыс жасай білуі және т.б.
Жеке басының сипаттамасын және кәсіптік даму әлеуетін анықтау үшін
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
персонадағы жұмысшы зейнеткерлікке шыққанда;
жұмысшымен өзара шарт мерзімнің аяқталуы;
өндірістік іс-әрекеттер бағыттарының өзгеруі;
кадрлардың қысқаруы.
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнындағы
жұмыс орындарында;
белгілі бір кезеңге арнап ұйымдастырылған оқу курстары;
қысқа мерзімді курстар.
Статистика Есептеу Орталығының жүйелі жұмыс жасауында кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
Сызба 2 Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы
Директор кәсіпорын мүлкіне иелік етеді және ұжым атынан келісімдерге
Бухгалтерлік есеп және қаржы бөлімінің меңгерушісі материалдық және қаржы
Статистика салаларын ақпаратпен қамтамасыз ету бөлімі статистикалық деректерді өңдейді.
Бағдарламалық және жүйелік және механикалық бөлім бастығы меңгерушісі кәсіпорынға
Тираждау және полиграфиялық жұмыс бөлімі заңды және жеке тұлғаларға
Статистикалық есептеу орталығында кадрларды іріктеу нышандарының бірі – контракт
Ұжым мен Статистикалық Есептеу Орталығының әкімшілігі арасындағы қарым –
Кәсіпорын қызметтерін жоспарлау жұмысына, ең алдымен жоғарғы басшылар қатысады,
Маңғыстау облысының мемлекеттік статистика органдарында қазіргі таңда 122 адам
СЕО-да басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету кәсіпорынды басқару жүйесі
Нысандарды электронды түрде өңдеу үшін СЕО-да ЭСЕ АЖ енгізілді.
Статистикалық есептеу орталығында мәліметтерді зерттеудің маңызы жылдан-жылға артуда, статистикалық
Стратегиялық жоспардың нысандарды оңайлату және деректерді өңдеудің заманауи тәсілдерін
СЕО-ның басқару жүйесі ең алдымен адамдармен, ақпараттық жүйелермен жұмыс
3 бөлім «Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес
3.1 Кәсіпорынның қызметін жетілдірудегі мәселелер
Мемлекеттік статистиканы дамыту Қазақстан Республикасының дамуының стратегиялық мақсаттарына қол
Басты проблемалардың бірі ресми статистика деректеріне сенімнің және пайдаланушылардың
2009 жылы статистикалық ақпаратты пайдаланушылар арасында жүргізген сұраулардың нәтижелері
СЕО-ның техникалық құралдармен жабдықталу дәрежесі 70 %-ды құрайды. Статистикалық
Сонымен қатар, жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз ету мәселесін әлі
Халықаралық статистика кеністігіне нашар біріктірілген статистика маңызды проблема болып
2009 жылы ҚР Статистика Агенттігі 3 халықаралық семинар өткізді
СЕО-ның қызметін зерттеу барысында қолданыстағы мемлекеттік статистика жүйесінің әлсіз
халықаралық стандарттарға сәйкес статистикалық байқауларды жүргізудің әдіснамасын одан әрі
респонденттерге түбегейлі жүктеме;
ресми статистика деректеріне сенімнің және пайдаланушылардың қанағаттанушылық дәрежесінің жеткіліксіз
статистикалық көрсеткіштерді әзірлеу үшін әкімшілік дереккөздің деректерін жеткіліксіз пайдалану
халықаралық статистикалық кеңістікке нашар біріктірілген статистика.
Аталған кемшіліктер статитиска саласының әлі де шешілмеген мәселелерінің бар
- статистикалық әдіснаманы одан әрі жетілдіру;
- әкімшілік дереккөздерінің деректер қорына талдау жүргізу;
- деректер қорын қалыптастыру тәртібі мен жүргізу және статистикалық
- мемлекеттік органдар мен СЕО-ның ақпараттық жүйелерін дамыту және
- статистикалық байқаулар нысандарын одан әрі жаңарту.
СЕО қызметінде қоғам қажеттіліктері көрініс табатын стратегиялық жоспардың негізгі
статистикалық әдіснаманы және статистикалық құралды жетілдіру;
респонденттермен жұмысты жетілдіру;
статистикалық ақпаратты пайдаланушылармен жұмысты жетілдіру;
мемлекеттік статистика органдары жүйесінің тиімділігін арттыру;
статистикалық қызмет саласында халықаралық тәжірибені алу;
статистика салалары бойынша халықаралық озық тәжірибе алған қызметкерлердің санын
статистикалық нысандарды электрондық түрде қабылдау бойынша бағдарламалық қамтамасыз етуді
Аталған стратегиялық бағыттар 2014 жылға қарай 1 мыңнан кем
Кесте 4
СЕО-ның стратегиялық бағыттары
Стратегиялық бағыттар және мақсаттар
Мемлекеттің стратегиялық мақсаттарын іске асыруға бағытталған СЕО-ның
Статистикалық әдіснаманы және статистикалық құралды жетілдіру СЕО қызметінің
Респонденттермен жұмысты жетілдіру Экономиканы және саяси
жүйені дамытуға
ықпал жасау
Статистикалық ақпаратты пайдаланушылармен жұмысты жетілдіру
Мемлекеттік статистика органдары жүйесінің тиімділігін арттыру ұсынылатын статистикалық ақпараттың
Статистикалық қызмет саласында халықаралық тәжірибені алу мемлекеттік ұйымдарда СЕО-ның
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
СЕО қызметкерлерін, статистикалық ақпаратты пайдаланушылар мен респонденттерді оқыту
Тілдер және сала курстары бойынша ұдайы оқуды өткізу қажет
Бюджеттік заңнаманы сақтау және ішкі аудит жүйесін жетілдіру жөнінде
СМЖ талаптарына сәйкес ұдайы бақылау өткізу
Статистиканың негізгі салалары бойынша халықаралық семинарларға қатысу және
Халықаралық семинарларға қатысу арқылы тұрақты түрде тәжірибемен алмасу.
Басқа мемлекеттік органдар және халықаралық ұйымдармен өзара ықпалдасу
8. Қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін басқа мемлекеттік органдардың
9. Мерзімді және нақты статистикалық деректермен қамтамасыз ету шеңберінде
Стратегиялық жоспардың барлық бағыттарына қол жеткізу ықтимал тәуекелдерді болдырмау
Кесте 5
Ықтимал тәуекелдер
Тәуекел
атауы Ықтимал
салдарлар Басқару шаралары
мен тетіктері
Қаржыландырудың жеткіліксіздігі Стратегиялық бағыттардың толық іске асырылмауы
СЕО-ның жеткілікті бюджетін бекіту
Статистикалық деректерді өндіру үшін мемлекеттік органдармен өзара тиімсіз іс-қимылдары
Электронды өзара іс-қимылды қамтамасыз ету үшін СЕО-ның ақпараттық жүйесін
Кадрлық тәуекелдер, соның ішінде кәсіби мамандардың тапшылығы СЕО
статистикалық деректер сапасының төмендеуі Басқару әдістерін жетіллдіру, қызметкерлердің тұрақты
Аталған мақсаттарды шешу үшін СЕО басқа мемлекеттік органдармен және
Халықаралық ұйымдармен мемлекеттік статистика саласындағы қарым-қатынасы Қазақстан Республикасының заңнамасында
Қазақстан Республикасының дамуының стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге және мемлекеттік
3.2. Кәсіпорынның басқару жүйесін жақсарту бағыттары
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорны
Нарықтық экономикаға өту басқару жүйесін жаңаша қалыптастыруды талап етеді.
Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнында
Біртұтас статистикалық ақпарат ортасын құру және дамыту бойынша соңғы
Статистикалық қызметтердің даму мен жетілу процесстері, статистикалық ақпараттарды жинап,
Қазіргі уақытта статистикалық деректер басқарма мен билік органдары үшін
Бұл мәселені шешу мақсатында біздің ұсынысымыз - статистикалық деректерді
СЕО-ның құрылымдық бөлімшелері мен мемлекеттік органдары арасындағы деректермен келісілген
Коньюктуралық сауалнамалар, халықтың тұрмыс деңгейін зерделеу және басқа арнаулы
СЕО қызметкерлерін кәсіби дамытудың және оның сапалы сипаттамасын жақсартудың
–статистиканың негізгі салалары бойынша халықаралық семинарларға қатысу және
–басқа мемлекеттік органдар және халықаралық ұйымдармен өзара ықпалдасу
–арнайы оқыту курстарынан өткізу.
СЕО-ның ақпараттық-есептеу жүйесі техникалық және технологиялық қамтамасыз ету қызметінен
«Е-Үкімет» үкіметтік бағдарламаны іске асыру шеңберінде (ҚР Үкіметінің 2007
Осы басым бағыттарды іске асыру үшін СЕО алты бағыт
–«on-line режимінде деректерді жинау» АЖ;
–«Статистикалық есептілік нысандарының сканерлік өңдеуі» АЖ;
–«Халық тіркелімі» АЖ;
–«Заңды тұлғалардың статистикалық тіркелімін» құруға белсенді желілік жабдықтар (БЖЖ)
Осы аталған ақпараттық жүйелерді сатып алып, жүзеге асырғанда кәсіпорын
Ақпарат басқарушы құрылымға, кәсіпорын қызметкерлеріне, қоғамдық ұйымдарға, барлық жұмысшыларға
Қазіргі кезеңде маңызды мәселе басқарушылық шешімдерді қабылдауға керекті болатын
Ресми статистикалық деректеріне деген сенімнің жоғары деңгейіне және қызметкерлер
СЕО-ның өндірістік – шаруашылық қызметі өзін өзі қаржыландыру принципі
СЕО респондеттерге жүктемені азайту мақсатында деректерді on-line режимінде жинау
СЕО-да персоналдарды басқару мәселесіндегі жұмыстың негізгі басымдылығы төмендегілерді еспке
1. қызметкерлердің бастамалық және шығармашылық қызметіне олардың жеке
2. персоналдың материалдық, әлеуметтік және моралдық ынталандыру жүйелерін жетілдіру,
3.біліктілікті жоғарылату және персоналдарды қайта дайындау дайындығын қамтитын оқу
4. СЕО-да инновация және қайта өзгертуді қолдау;
5. өзара түсіністік, өзара көмек көрсету және кәсіби қолдаудың
6. корпоративтік мәдениетті қалыптастыру.
СЕО-да жүргізілетін кадрлық саясат, қызметкерлердің өз еңбегінің сұранысына
Статистикалық қызмет саласында және салааралық үйлестіруде мемлекеттік статистиканы реттеу
–Респонденттер ұсынатын бастапқы статистикалық деректердің сапасын арттыру. Қазіргі кезде
–Статистикалық байқау нысандарын жинаған кезде заманауи ақпараттық технологияларды енгізу.
–Статистикалық нысандарды электрондық түрде қабылдау бойынша бағдарламалық қамтамасыз етуді
–Мемлекеттік статистиканың әдіснамасын жетілдіру бойынша ғылыми-зерттеулер және талдамалы жұмыстарды
–СЕО материалдық-техникалық жарақтандыру үшін: есептеу, ұйымдық, коммуникациялық және өзге
–Агенттік қызметкерлерінің материалдық-техникалық қамтамасыз етілуі мақсатында: материалдық-техникалық базаны жақсарту,
–Статистикалық деректерді тарату жөніндегі қызметтерді жетілдіру үшін: СЕО-ның интернет-ресурстарында
Агенттіктің веб-порталы арқылы пайдаланушылардың статистикалық ақпаратқа қол жеткізуін қамтамасыз
Қызмет көлемін ұлғайту үшін респонденттермен Call-центрлар арқылы өзара ақпарат
Мемлекеттік органдармен деректерді электронды түрде алмасуды қамтамасыз ету үшін
Қорытынды
Кәсіпорының тиімді қызмет етуі көп жағдайда басқару шараларына байланысты.
Мемлекеттік статистиканы дамыту Қазақстан Республикасының дамуының стратегиялық мақсаттарына қол
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің ақпараттық – есептеу орталығы (АЕО)
Мемлекеттік статистиканың статистикалық мәліметтерін жинақтау және өңдеу,
Статистикалық Есептеу Орталығының мақсаты елдегі статистикалық органдардың бірыңғай ақпараттық-есептеу
Статистикалық деректерді өңдеу.
Статистикалық ақпаратты жариялау және тарату.
Коньюктуралық сауалнамалар, халықтың тұрмыс деңгейін зерделеу және басқа арнаулы
Заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету.
СЕО-ның өндірістік – шаруашылық қызметі өзін өзі қаржыландыру принципі
«Маңғыстау облысының статистика жөніндегі есептеу орталығы» еншілес мемлекеттік кәсіпорнының
Стратегиялық мақсаттарға қол жеткізу үшін келесі мәселелерді шешу
- статистикалық әдіснаманы одан әрі жетілдіру;
- әкімшілік дереккөздерінің деректер қорына талдау жүргізу;
- деректер қорын қалыптастыру тәртібі мен жүргізу және статистикалық
- мемлекеттік органдар мен СЕО-ның ақпараттық жүйелерін дамыту және
- статистикалық байқаулар нысандарын одан әрі жаңарту.
СЕО-ның басқару жүйесін жетілдіру мақсатында біз төмендегідей жақсарту бағыттарын
1. Статистикалық деректерді өңдеп және шығыстық ақпаратты алып,
2. СЕО-ның құрылымдық бөлімшелері мен мемлекеттік органдары арасындағы деректермен
3. Коньюктуралық сауалнамалар, халықтың тұрмыс деңгейін зерделеу және басқа
4. СЕО қызметкерлерді оқыту және біліктілігін жоғарылатудың мынадай түрлерін
–статистиканың негізгі салалары бойынша халықаралық семинарларға қатысу және
–басқа мемлекеттік органдар және халықаралық ұйымдармен өзара ықпалдасу
–арнайы оқыту курстарынан өткізу.
5. Статистикалық Есептеу Орталығы алты бағыт бойынша ақпараттық жүйелерді
–«on-line режимінде деректерді жинау» АЖ;
–«Статистикалық есептілік нысандарының сканерлік өңдеуі» АЖ;
–«Халық тіркелімі» АЖ;
–«Заңды тұлғалардың статистикалық тіркелімін» құруға белсенді желілік жабдықтар (БЖЖ)
6. СЕО респондеттерге жүктемені азайту мақсатында деректерді on-line режимінде
7. Респонденттер ұсынатын бастапқы статистикалық деректердің сапасын арттыру. Ол
8. Статистикалық деректерді тарату жөніндегі қызметтерді жетілдіру үшін: СЕО-ның
Осы аталған ұсыеыстарды қолдап, ақпараттық жүйелерді сатып алып, жүзеге
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Сахариев С.С., Сахариева А.С «Жаңа кезең экономикалық теориясы»-
Рахметов Б.А., Байнеева П.Т. «Персоналды басқару» -Алматы 2006ж.
Үмбетжиев А.Д., Керімбек Ғ.Е. «Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік» -
Мейірбеков Қ.Н. Кәсіпорын экономикасы /Қ.Н.Мейірбеков// Алматы, 2001ж.
Бирман Л.А. Управленческие решения: -М.: Дело, 2004 ж.
Ахметов К.Г. Менеджмент негіздері. – Алматы, 2005 ж.
Ахтаева Н.С., Әбдіғаппарова А.І., Бекбаева З.Н. Басқару психологиясы: -Алматы:
Драчева Е.В. Менеджмент –М.: Академия, 2007ж.
Королев Ю.Б. Управление в АПК. –М.: Колос, -2002ж.
Дәуренбекова Ә.Н. «Өндірісті ұйымдастыру» - Алматы 2007-120-138бб.
Бердалиев К.Б. «Қазақстан экономикасын басқару негіздері» - Алматы 2001
Комаров Е.И. Общий менеджмент. –М.: РИОР: ИНФРА-М, 2010. -269с
Калиева Г.К « Несиелік іс» - Алматы 1997
Қазақстан Республикасының Конституциясы.
«Қазақстан Республикасының бюджет кодексі» Егемен Қазақстан газеті, 2008 жыл
«Дағдарыс арқылы жаңару мен дамуға» Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың
«Қазақстан 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын одан әрі іске
Қазақстан Республикасының жергілікті мамлекеттік басқару туралы Қазақстан Республикасының 2001
«Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары», «Елорда»
«Қазақстан – 2030» Даму стратегиясы.
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі. – Алматы
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиев Ж.Г. «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын
В.К.Радостовец6 Т.Ғ.Ғабдуллин, В.В.Радостовец, О.И.Шмидт «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» - Алматы,
Мемлекеттік статистика туралы 2010 жылғы наурыздың 19-ы. № 257-ІV
ҚР Статистика агенттігі төрағасының 18.11.2009 жылғы № 193
Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К. «Басқару негіздері» –Алматы:
Бирман Л.А. Управленческие решения: -М.: Дело, 2004. -208 с.
Кабаченко Т.С. Психология управления. –М.: Педагогическое общество России, 2003.
Линчевский Э. Управленческое общение: все так просто, все так
Литвак Б.Г. Разработка управленческого решения. –М.: дело, 2002 -
Основы менеджмента: Учебник/Под ред. Ахметова К.Г., Байжомартова Е.Н., Жунусова
Практикум по теории управления./под ред Ю.В. Васильева. –М.: Финансы
Рахымбаев А.Б. Менеджмент : оқу құралы. –Алматы :
Рысев Н. Правильные управленческие решения. Поиск и принятие. –СПб.:
Саак А.Э. Разработка управленческого решения. СПб.: Питер, 2007-272 с.
Самоукина Н. Антикризисное управление компанией. СПб. : Питер, 2003.
Смирнов Э.А. Разработка управленческих решений. М.: ЮНИТИ, 2001
Теория и практика менеджмента: Учебник / Под ред.К.Е.Кубаева. Алматы:
Учитель Ю.Г. Разработка управленческих решений. –М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2008. -383
Веснин В.Р. Менеджмент. –М.: проспект, 2009. -512 с.
Глухов В.В. Менеджмент. –СПб.: Питер, 2009. -608 с.
Дафт Р. Менеджмент. –СПб.: Питер, 2006. -864 с. (Классика-МВА)
Друкер П.Ф. Задачи менеджмента в XXI веке. М.: Издательский
Кабушкин Н.И. Основы менеджмента. –М.: Новое знание, 2004. -336
Казначевская Г.Б. Основы менеджмента. –Р-н-Д: Феникс, 2004. -384 с.
Теория управления: учебник / Ю.В. Васильева. –М.: Финансы и
Интернеттегі негізгі іздеу жүйелері және каталогтар: www.google.kz ;
Қосымшалар
1 қосымша
2 қосымша
63
Индустриалдық сектор экономикасының ақпаратпен қамту бөлімі
Әлеуметтік сектор экономикасының ақпаратпен қамту бөлімі
Ақпараттық жуйені және деректер базасын басқару бөлімі
Статистикалық материалдарды дайындау және шығару бөлімі
Басшылық
Бухгалтерлік есеп және қаржы бөлімі
Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігі
Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігінің Ақпараттық - есептеу
Маңғыстау облысының Статистика департаменті
Директор
Бухгалтерлік есеп және қаржы бөлімінің меңгерушісі
Статистика салаларын ақпаратпен қамтамасыз ету бөлімінің меңгерушісі
Бағдарламалық және жүйелік және механикалық бөлім бастығы
Тираждау және полиграфиялық жұмыс бөлімінің меңгерушісі
Экономист
Бас маман
Жетекші маман
Бас маман
Маман
Жетекші маман
Маман
маман
Әділет министрлігі
Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі
Аудандық деңгей
Республикалық деңгей
Республикалық кәсіпорындар
Статистиканың уәкілетті органы
Мемлекеттік органдағы ведомстволық статистика
16 аймақтық еншілес мемлекеттік кәсіпорындар (ЕМК)
ҚРСА АЕО
«ҚР Статистика агенттігінің Ақпараттық-есептеу орталығы (АЕО)» РМК
ҚР Статистика агенттігі
(250 бірлік)
Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттігі
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Қаржы министрлігі
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
Ауыл шаруашылығы министрлігі
Қоршаған ортаны қорғау министрлігі
Денсаулық сақтау министрлігі
Ішкі істер министрлігі
Мемлекеттік статистиканы жетілдіру жөніндегі Қоғамдық кеңесі
187 аудандық статистика бөлімдері (Агенттіктің аумақтық органдарының құрылымында)
(1297 бірлік)
Агенттіктің 16 аумақтық органы
(2379 бірлік облыстық деңгейде)
Индустрия және сауда министрлігі
Облыстық деңгей