Мазмұны
Кіріспе 3
1. Гоминьдан партиясы, саяси бағыттары 11
1.1. Гоминьдан партиясының құрылуы және оның Кеңес Одағы
2. 30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы және
2.1. Партия ішіндегі билік үшін күрес және Чан Кайши
2.2. Сталиннің Қытайға қатысты алғашқы стратегиясы 31
3. Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және Сталин 43
3.1. Жапон басқыншылығы және Чан Кайшидің саяси қадамдары 43
3.2. Чан Кайши мен Сталин арақатынасының соңғы кезеңі
Қорытынды 63
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 67
Кіріспе
Тәуелсіз Қазақстан мемлекеттілігінің шаңырағын көтеруде және оны нығайтуда сыртқы
Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген Қазақстан сияқты ірі
Қазақстан басшысы Н. Назарбаев сыртқы саясаттың негізгі бағыттарын тұжырымдап
Осындай жолмен Қазақстан халықаралық қауіпсіздік режимін нығайтуда, қазіргі бар
1700 километрге созылатын шекараны делимитациялау туралы Қазақстан-Қытай шарты екі
Қазақстан сан ғасырлық тарихында тұңғыш рет Қытай сияқты ipi
Осы ретте Қазақстанның басқа шет мемлекеттермен түрлі қарым-қатынастар орнатып
Қытайдың бүкіл жаңа тарихы – қытай халқының біртұтас, тәуелсіз,
Қытай өркениетіне бес мың жыл болса, қазіргі Қытай Халық
Бұл кезең КСРО мен Қытай арасындағы қарым-қатынастардың сан алуан
Әлемнің ең ірі мемлекеттері болып табылған Кеңес Одағы мен
Өткен тарих қазіргі кезеңмен тығыз байланысты. Гоминьдан тарихы –
Гоминьдан партиясы мен Гоминьдан мемлекеті басшыларының негізгі мақсаты әлемдік
Біз зерттегелі отырған мәселе жөнінде кеңестік тарихнамада тақырыпқа қатысы
Сол сияқты кеңес-қытай мәселесі, Гоминьдан партиясының іс-әрекеті Ресей ғалымдары
Бұл орайда мынадай мәселеге назар аударған орынды. 1990 жылдарға
КСРО ыдырағаннан кейінгі қытайтану саласындағы еңбектерде Гоминьдан партиясының көшбасшысы
Сталиннің Қытайға қатысты саясатына арналған еңбектің бірі – А.М.
"Тарих – шындықтың айнасы". Сол шындықты берудің әдіс-тәсілдері әр
Бүгінгі таңда саясаттанушы және тарихшы ғалымдардың арасында Чан Кайшидің
Осыдан келіп мынадай міндеттер туындайды:
Гоминьдан партиясын құрудағы Сунь Ятсеннің ұйымдастырушылық қабілеті мен саяси
1923-27 жылдар аралығындағы Сталин мен Чан Кайшидің қарым-қатынастарының 1937-1949
Чан Кайшидің жеке басына қатысты пікірлерді саралай отырып, оның
Гоминьдан партиясының осы күнге дейін тарих аренасында келе жатқандығын
- Кеңес-қытай қарым-қатынасындағы Сталин мен Чан Кайши саясатының түрлі
Дипломдық жұмыс бір-бірімен сабақтасып жататын үш тараудан тұрады. «Гоминьдан
«30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы және Чан
Үшінші тарау «Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және Сталин»
Сөйтіп, Гоминьдан партиясының тарихы үш кезеңге бөлініп қарастырыла отырып,
Ал енді, берілген дипломдық жұмыстың әр тақырыбына кеңінен тоқталайық.
1. Гоминьдан партиясы, саяси бағыттары
1.1. Гоминьдан партиясының құрылуы және оның
Кеңес Одағы туралы саясаты
Кеңес-қытай қарым-қатынасы тарихында Гоминьдан партиясының құрылып, елде билік жүргізіп
Кеңес-қытай қарым-қатынасын мүдделердің тоғысуы мен қайшы келуі, түрлі
ХІХ ғасырда Қытай елі бірнеше экономикасы дамыған елдердің ықпалында
ХХ ғасырдың басында шетелдегі жоғарғы оқу орындарындағы қытай студенттерінің
Елде Сунь Ятсен басқарған азаттық қозғалысы басталды. Бұл қозғалыс
1905 жылы елдің ірі қалаларында американ тауарларына қарсы байкот
1911 жылдың қазанында Ухань қаласында республикалықтар қалалық горнизон бөлімдерінің
Сол кезде елдің оңтүстігінде уақытша революциялық үкімет құрылды, ал
Үкіметтің соңғы премьер-министрі императорды өз тағынан бас тартуға көндіріп,
1911 жылы елді басқарып отырған Цинь династиясы тақтан тайдырылып,
1912 жылдың 10 наурызында провинциялар өкілдерінің жиналысы өздерін Ұлттық
1912 жылы Гоминьдан партиясы астыртын ұйымнан парламенттік партияға айналды.
1912 жылдың желтоқсанында 1913 жылдың ақпанында өткен парламенттік сайлауларда
Юань Шикай көтерілісті басып, өзінің жеке билігін күшейтуге шаралар
Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғаннан кейін Гоминьдан партиясын басқаруды шетелде
1915 жылдың соңында ресми түрде монархияны қалпына келтіру туралы
1916 жылы Юань Шикай қайтыс болғаннан кейін Сунь Ятсен
1917 жылдың қыркүйегінде Гуанчжоуда (Кантон) Сунь Ятсен басқарған республиканы
1915-1927 жылдар арасында Қытайда әрбір жылы жүздеген мыңнан миллионға
ХХ ғасырдың басында Қытай индустриализацияның бастапқы кезеңінде болатын. Бірақ
Октябрь революциясы ұлы державалардың бірінде пролетариат диктатурасын орнатты. Октябрь
Пролетарлық интернационализм принципіне сүйене отырып, Кеңес үкіметі Қытай халқына,
Ортақ стратегиялық мақсатына, яғни қытайды демократиялық негізде біріктіріп ұлттық
Сунь Ятсен жалғыз Ресеймен ғана емес, сонымен қатар саяси
Қытайды дамыту жолын іздеу, оны ұлы державаға айналдыру қытай
Чан Кайшидің милитаристерге қарсы жоспары 1917 ж. Сунь Ятсеннің
1921 ж. Гуанчжоу Ұлттық үкіметін құрады, Юань Шикай кезінде
Гуанчжоу үкіметі ұлттық болған емес. Оны тек жергілікті мемлекеттік
1923 ж. Орыс коммунистік партиясы және Кеңес үкіметі Сунь
Қытайға қолдау көрсету көрсету туралы шешімді нақтылайтын алғашқы құжаттарда
Қытай туралы қазіргі зерттеулерде Сунь Ятсенді партияны, әскерді, жаңа
Гоминьдан партиясын қайта ұйымдастыру және Қытайда революциялық армияны жасақтау
Гоминьданның І съезінің құжаттарын дайындау кезінде Сунь Ятсеннің әскери
Қарарда Гоминьданның қазіргі уақытта ұйымдастыру және «күш жинау» кезеңін
Чан Кайши жоғарыда айтылғандай, делегация басшысы болып Москвада 3
1923 ж. Чан Кайши Москвада болған уақыт ішінде Сунь
Бұл ретте Сунь Ятсеннің КСРО-ға бағыт ұстауы ұзақ стратегиялық
Сунь Ятсен және оның жақтастары үшін КСРО-мен ынтымақтастық ең
Дегенмен Сунь Ятсеннің саяси қызметі жылдарында оның белсенді қарсыластары
Саяси шешім қабылдау формалары мен дәстүрлері әр елде әр
Кеңес өкіметі жағдайды сәтті пайдалану үшін Қытайға әскери кеңесші
Жоғарыда атап өткеніміздей, кеңес-Гоминьдан қатынасы ең алдымен әскери-саяси қатынас
Бұдан кейінгі кезеңде Сунь Ятсен Караханмен үзбей хат жазысып
Сунь Ятсеннің сол тұстағы барлық сөздері оның Қытай алдында
2. 30 ж. Гоминьдан партиясының Кеңес Одағымен байланысы және
2.1. Партия ішіндегі билік үшін күрес және Чан Кайши
1925 жылғы Сунь Ятсеннің қайтыс болуы және қытайдың азаттық
Сунь Ятсен өлімінен кейін Гоминьдан ішінде билік үшін күрес
Елде саяси күрестің күшеюіне байланысты гоминьдан ішінде антикоммунистік пиғыл
Чжоу Эньлайдың айтуынша, басшыларынан топтық не өзіндік экономикалық мүдделерімен
Қытайдағы саяси жағдайды бақылап отырған Сталин 1925 ж. көктемінен
Бұл мәселе жөнінде Сталин шығыс елдер жұмысшы таптарының коммунистік
Мұндай саяси талдау ҚКП-ның Гоминьдан мүшелеріне Сунь Ятсеннің кайтыс
Сунь Ятсеннен кейін ҚКП мен Гоминьданның біріккен майдан шеңберіндегі
1926 ж. Цзолин солтүстікте 1924 ж. келісім бойынша КСРО
1926 ж. қазан - қараша айларында Қытайға экономикалық және
Чан Кайши Қытайды біріктіріп, елде беделін көтеру үшін тек
1926 ж. Гоминьдан пленумында Чан Кайши "партия жұмысын ретке
Чан Кайши саясатын көріп отырған Кеңес Одағы мен Сталин
Осы тұста Чан Кайшидің ұлы Цзян Цзинго (КСРО-да оны
Чан Кайшидің сыртқы саясаты ішкі саясатының жалғасы деуге болады.
2.2. Сталиннің Қытайға қатысты алғашқы стратегиясы
Қытайдың 1924-1927 жылғы революциясына қатысты Сталиннің ұстанған саясаты оның
Шығыстағы стратегиясында Сталин негізгі назарын Қытайға аударып, оның ішінде
«Менің соңымда қалған партия Қытайдың тарихи міндетін орындап оны
Сталиннің стратегиялық ой-пікірі, негізінен, Сунь Ятсеннің идеяларымен ұқсас еді.
Гоминьданға ставка жасай отырып Сталин бұл партияны Ресейдң одақтасы
«Қытайдағы революциялық қозғалыстың күші ұшан-теңіз. Олар әлі де толық
Осы келтірілген үзіндіден байқағанымыздай, Сталин қытай революциясын ұлттық революция
Сондықтан ол Гоминьданның күшті және қаруланған әскерін құруға негізгі
«Қытай коммунистері, - деді ол, - әскердегі жұмысқа қатты
Сталиннің бұл көзқарасы марксизм-ленинизмнің дәстүрлі канондарымен келіспейтіні көзге ұрып
«Қытай революциясы буржуазиялық-демократиялық бола отырып, сонымен қатар Қытайды сыртқы
Сталиннің көзқарасы қарапайым есепке құрылған болатын. Революцияның күшін батыстың
Сталин мен Зиновьевтің қытай мәселесіндегі көзқарастарының айырмашылықтары 1925 жылдың
Шынында Сталин Солтүстікке жорық жасауды ұстанады. Ал ҚКП
Чан Кайшидің «төңкерісі» нәтижесі Сталиннің Қытайдағы стратегиясына сай келді
«Төңкерістен» кейін Бородин және Пекиндегі кеңес елшісі Карахан Мәскеуді
Кантондағы 20 наурыздан кейінгі жағдай БКП(б) ОК Саяси бюросында
Кейіннен Сталин былай деді: «Чан Кайшидің алғашқы серпінінен қорыққан
Сол кезеңдегі Қытайдағы сталиндік стратегия Коминтерн мен БКП(б) ОК
8 және 15 мамырда Сталин Коминтерндегі БКП(б) делегациясының мүшелеріне
Ал сол жылдың 23-26 қазанында Зиновьевті Коминтерннен аластап, оның
Ол сондай-ақ шаруалар кеңестерін құруды да ерте деп санады.
Сөйтіп коммунистерге кантон үкіметінің құрамында болу жүктелді. Осы жолы
Яғни, осы Коминтерннің 7-пленумындағы оппозицияның платформасы мен Коминтерннің резолюциясын
Коминтерннің кеңестік делегациясының көшбасшысы Бухарин болатын. Сондықтан Бухариннің тобынан
Сталин Мәскеуде оппозициямен күресін жалғастырып жатқанда 1926 жылдың шілдесінде
Чан Кайши ақпанның басында Бородиннің отставкаға шығуын талап ете
Сталин 5 сәуірде мәскеулік партия ұймының конференциясында Чан Кайшиді
12 сәуірде таңертең генералдар Чжоу Фэн-ци мен Бан
Бұл төңкерістен соң кеңестік әскери кеңесшілер жұмысын жалғастырып тіпті
«Чан Кайши төңкерісі ұлттық буржуазияның революциядан шегінуін, ұлттық контрреволюция
Осылайша Чан Кайши одақтастар қатарынан қарсыластар лагеріне көшірілді. Неліктен
«Коммунистер Гоминьдан мүшелерінің ортасына іріткі салуда… Олар халықты толқуларға
Гоминьданның негізгі арқа сүйеп отырған Кеңестер Одағы мүлде еске
Сталин стратегиясының жеңілісі бас хатшының негізгі қатесі қандай деген
Гоминьдан режимінің идеологиялық негізі ретінде Сунь Ятсен ілімі алынды.
Мұнда Гоминьданның алдына қойған мақсаты ретінде Қытайдың ұлттық мүддесі
Г.Д. Сухарчуктің «Социально-экономические взгляды политических лидеров Китая первой половины
3. Жапон агрессиясы кезіндегі Чан Кайши және Сталин
3.1. Жапон басқыншылығы және Чан Кайшидің саяси қадамдары
1935 - 1936 жылдар аралығында Жапония Қытайдың Хэбэй Чахар
Жапонияның Қытайды жаулап алу жоспары 1937 ж. жазына таман
1931 ж. "Маньчжур жағдайына" қарағанда Чан Кайши жапон әскеріне
Сонымен қатар Қытай КСРО-ның, АҚШ-тың Ұлыбританияның көмегіне сенімді еді.
Көбінесе, күшін солтүстік Қытайға бөлген Жапония 30 шілдеде Пекин,
Чан Кайши өз резиденциясын Уханьға көшірді. Бірақ 1938 жылға
Чан Кайши ел астанасын Қытайдың түпкі аймағында орналасқан Янцзы
Жапон-Қытай соғысының басты ерекшелігі, жапондықтардың да, қытайлықтардың да соғысты
Ұлттар лигасында жапон агрессиясы мәселесі қарастырылып, Ұлттар лигасы Жапония
Олар бұл мәселенің консультативтік комитетке жіберілуін талап етті.
Дискуссия бірнеше күнге созылып, соңында жапон әскерінің шабуылын әшкерелеумен
КСРО-ның Қытайдағы саясатының өзгеруі, Жапонияның әскери қуатының күшеюі КСРО-ны
Әлбетте, кеңес өкіметі Қытайды әскери қару-жарақпен жабдықтады. Нанкинге кеңестік
Чан Кайши басқа елмен одақтасудан үміт үзді. Бір ғана
Чан Кайши ҚКП-ге сенім артпады. Қытай КСРО-ның Жапондарды қуып,
Кеңес Одағы іс жүзінде Қытайға бағытталған әскери жеткізулерін 1937
КСРО мен Қытай арасындағы 20 млн. АҚШ долларына жасалған
Бұл жылдары Қытайда 700-ден астам кеңес ұшқыштары соғысты. 1937-1939
Мәскеу мен Чан Кайши арасындағы келісім белгілі бір шектен
Американ зерттеушілері Чан Кайшидің жапон-қытай соғысы басталғаннан кейінгі стратегиялық
Шығыс Азиядағы жағдайдың өткір ұшы болып, Қытай мәселесі қала
Іс жүзінде Чан Кайши билігі Синьцзянда да жүрді. Дегенмен,
Онда бұл іс Сыртқы Монғолияға айналатын еді. Чан Кайши
Солтүстіктен шығысқа дейінгі Қытай территориясы Чан Кайшидің бақылауында болмады.
1938 жылдың қысында Орталық және Оңтүстік Қытай территориясында басып
Қытайдың ішкі аудандарындағы билік Мао Цзедун басқарған Қытай коммунистерінің
Чан Кайши Батыс пен КСРО-ның көңілін аудару мақсатында өз
Жапондықтар басып алған Қытай территориясында 1938 жылдың қысында астанасы
Бұл келісім бойынша Ван Цзинвэй режимі мен жапон әскери
Қытайдағы жағдайды түсіну үшін Чан Кайши де, оның қарсыластары
Осындай сипаттағы Жапон әкімшілігі де Ван Цзинвэның режимі де
Сондықтан да, елде билік коммунистер қолында болған аудандарда ешбір
Коммунистер бақылаған аудандар Маньчжоугодан Хайнаньға дейін созылды. Олар Чан
Чан Кайшидің мәртебесі оның режиміндегі деспотизм мен жемқорлыққа
Бірақ коммунистердің Гоминьданмен бақталастығы Жапонияның әскери қысымына бағытталған күш
Батыс үшін Қытай коммунистері ұлттық бағыт ұстанған қарапайым догматиктер
Сталиннің Мао Цзэдунға сенімсіздігі американ саясаткерлері үшін ҚКП мен
1944 жылдың жазында Чунцинге сапарға келген АҚШ-тың вице президенті
Ал Сталин Қытайда КСРО-ның үстемдігін арттыру мақсатында әскери база
3.2. Чан Кайши мен Сталин арақатынасының соңғы кезеңі
1945 жылы Еуропадағы соғыс бітуге таяп қалды. Алайда басқыншылықтың
1. Сыртқы Монғолиядағы статус-квоны сақтау;
2. Ресейге тиесілі құқықтарды сақтау, атап айтқанда:
а) Кеңес Одағына Сахалин аралының оңтүстік бөлігін және оған
б) Порт-Артурды Кеңес Одағының әскери базасы ретінде жалдауды қалпына
3. Кеңес Одағына Куриль аралдарын қайтару.
Сондай-ақ келісімде Кеңес үкіметінің Қытайға Жапонияға қарсы күресте өзінің
1945 жылы 5 сәуірде КСРО-ның сыртық істер комиссары Мәскеудегі
Сөйтіп Гоминьдандық баспасөз КСРО-ға қарсы қоғамдық пікір қалыптастыруға тырысты.
Дегенмен КСРО-ның фашистік Германияны жеңуі және халықаралық беделінің өсуі
ҚКП, Демократиялық лига, Ұлттық құтқару қауымдастығы және көптеген ұйымдар
Мао Цзедун Қытай халқының атынан көрсеткен көмегі үшін КСРО
Гоминьдан үкіметінің жұмыс істеуі барған сайын ауырлай түсті. Ол
КСРО мен Қытай үкіметтері арасындағы келіссөздер 1945 жылғы 30
Шарттың негізгі мақсаты КСРО мен Қытайдың кең ауқымды ынтымақтастығының
Сондай-ақ КСРО мен Қытай соғыстан кейінгі кезеңде бір біріне
Шарт 30 жылға жасалды. Егер тараптар мерзімнің өтерінен бір
Қытай Чанчунь темір жолы туралы келісім бойынша бұрынғы Оңтүстік
Порт-Артур туралы келісім осы порттың әскери-теңіз базасына айналуын көздеді,
Қытайдың осы аталған шарттарды жасауы елдың сол кездегі жағдайының
1945 жылы 24 сәуірде достық және одақтастық туралы келісімді
1945 жылы 8 тамызда КСРО өз міндеттемесі бойынша Жапонияға
Кеңес әскерлері Жапон басқыншыларына соққы беріп, бүкіл Манчжурияны, Кореяның
КСРО-ның Жапонияға қарсы соғысқа кірісуі және Кеңес Армиясы мен
КСРО мен Қытай халқы қытай-кеңес шартына артқан үміттері ақталмады.
Американ фирмалары бұрын Жапония басып алған жерлердегі кәсіпорындарды сатып
Қытай рыногы американ тауарларына толып кетті. АҚШ сыртқы сауда
АҚШ Чан Кайши жақтастарына Қытай халқына қарсы жаңа азаматтық
Гоминьдан үкіметі Порт-Артур туралы келісімді бұрмалай отырып, оны бұзуға
Гоминьдан үкіметі Қытай Чанчунь темір жолы туралы келісімді орындауды
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталар сәтте ҚКП-ның елдегі билігі үшін
Чан Кайши 1945 жылдың қазанында Чунцинде Сунь Ятсеннің КСРО-мен
Дегенмен 1945 жылдың желтоқсанында ушығып кеткен қарым-қатынастарды қалпына келтіру
Кездесулер барысында қытай-кеңес қарым-қатынастарына қатысты бірқатар мәселелер, атап айтқанда,
1949 жылы сәуірде Халық-азаматтық армия сол кездегі Нанкинді,
Осы тұста Гоминьдан партиясының жеңіліс табуына не себеп болды
Гоминьдан соғыстан кейінгі елді қайта қалпына келтіру мақсатын өз
Бірақ 1945 ж. соғыс аяқталғаннан кейінгі Гоминьданның жеңілетінін ешкім
Азамат соғысының тарихы 1945 ж. партияның күшін басшыларының өз
1945-1948 ж. Гоминьдан 5 маңызда қателік жіберді. Қытай элитасын
ҚКП-мен шиеленісті Чан Кайши әскери жолмен шешпек болғаны да
Гоминьдан 1947 ж. ішкі және халықаралық альянс күшін пайдалана
Гоминьданның басты сәтсіздігі осылай болса, ҚКП-ның табыстары кандай болды
Гоминьдан жеңілісінің себебі, ол экономиканы жете түсінбеді. 1948
Гоминьдан үкіметі қалалардағы жақтастары мен жергілікті элиталардың қолдауын жоғалтады.
Қорытынды
Қытай тарихының күрделі бір кезеңін қарастыру барысында әр кезеңдегі
Гоминьдан партиясының құрылу және қалыптасу тарихы – ХХ ғасыр
ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы кеңес-қытай қарым-қатынастарын шартты түрде үшке
Сталиннің сыртқы саяси доктринасын талдау барысында оның марксизм-ленинизм фолософиясы
Кеңес-қытай қарым-қатынасының бір белесі 1945-46 жылдар аралығында бірқатар маңызды
Шартқа қол қоюмен қатар Қытайдың Чанчунь темір жолы туралы,
Келісімге қол қойылған кезде Монғол Халық Республикасының тәуелсіздігін Қытайдың
Алайда Кеңес әскерлерімен бірлесіп Жапон басқыншылығынан азат етілгеннен кейін
Гоминьдан үкіметі Қытай Чанчунь темір жолы туралы келісімді орындауды
Сонымен, ширек ғасырдан астам уақытқа созылған кеңес-қытай қарым-қатынастарына жасалған
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Борисов О.Б., Колосков Б.Т. Советско-китайские отношения 1945-77 гг.
2. Видные советские коммунисты-участники китайской революции. Под ред. Астафьева.
3. Волкогонов Д.А. Триумф и трагедия. – М., 1989.
4. Воронцов В.Б. Судьба Китайского Бонапарта. – М., 1989.
5. Глунин В.И. Третья гражданская революционная война в Китае.
6. Договор о дружбе, союзе и взаимной помощи между
7. Документы внешней политики СССР. – М., 1960.
8. Дубинский А.М. Китай 1918-1949 годов. - М., 1988.
9. Дубинский А.М. Международные отношения и внешняя политика СССР
10. Дубинский А.М. Народная антиимпериалистическая и антифеодальная революция в
11. Ефимов Г.В. Великий китайский революционер-демократ Сунь Ятсен. –
12. Капица М.С. Советско-китайские отношения в 1931-1945 г. –
13. Каткова З.Д. Внешняя политика Гоминьдановского правительства Китая в
14. Иванов А. Некоторые факты из истории советско-китайских отношении.
15. История Китая. Под ред. Меликсетова А.В. – М.,
16. Ледовский А.М. СССР и Сталин в судьбах Китая.
17. Ледовский А.М. Видные китайские демократы и комунисты о
18. Мамаева Н.Л. Гоминьдан в национально-революционном движении Китая (1923-27).
19. Махмутходжаев М.Х. Национальная политика гоминьдана (1927-37). – М.,
20. Мировицкая Р.А. Движение в Китае за признание Советской
21. Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30
22. Никифоров В.Н. Гоминьдановские реакционеры – предатели Китая. –
23. Новейшая история Китая 1928-49 гг. – М., 1981.
24. Пын Мин. История китайско-советской дружбы. – М.,
25. Советско-китайские отношения 1917-1957. – М., 1959.
26. Сталин И.В. Сочинения. – м., 1954.
27. Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен: жизнь,
28. Черапанов А.И. Северный поход национально-революционный армии Китая (Записки
29. Чэнь Бода. Чан Кайши – враг китайского народа.
30. Юрьев М.Ф. Китай в период войны против японской
31. Яковлев. СССР и борьба китайского народа против японской
Қытай тіліндегі әдебиет:
1. « Қытай тарихы» (
2000. 1-2 том
2. «Қытайдың сегіз ұлы басшысы» (
Махмутходжаев М.Х. Национальная политика гоминьдана (1927-37). – М., 1986.
Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен: жизнь, борьба
Иванов И. Некоторые факты из истории советско-китайских отношений. –
Сонда, 210 б.
Сонда, 253 б.
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30 гг.).
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30-е годы).
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30 гг.).
Воронцов В.Б. Судьба Китайского Бонапарта. – М., 1989. –
Тихвинский С.Л. Завещание китайского революционера Сунь Ятсен: жизнь, борьба
Сталин И.В. Сочинения. Т.7. С.293-294.
Сонда. Т.8. С.363.
Сонда.С.358.
Сталин И.В. Сочинения. Т.7. С.50.
Сталин И.В. Сочинения. Т.10. С.155.
The Communist International. 1919-1943. Documents. Vol.2. P.314.
Сталин И.В. Сочинения. Т.8. С.367.
Сталин И.В. Сочинения. Т.9. С.226.
The Communist International. 1919-1943. Documents. Vol.2. P.360.
Г.Д. Сухарчук. «Социально-экономические взгляды политических лидеров Китая первой половины
Мировицкая Р.А. Советский Союз в стратегии гоминьдана (20-30-е годы).
8