Жоспар:
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім.
1. Жалпы мәліметтер.
1.1. Географиялық орны мен тарихы.
1.2. Табиғат жағдайлары мен пайдалы қазбалары.
1.3. Климаты мен топырақ-өсімдік жамылғысы.
2. Әлеуметтік-экономикалық географиясы.
2.1. Халқы.
2.2. Өнекәсібі мен ауыл шаруашылығы.
2.3. Транспорты мен ішкі айырмашылықтары.
3. Туризмінің әлемдік экономикадағы орны.
3.1. Әлемдік туризм: түсінігі мен классификациясы.
3.2. Түркияның туристік ресурстары.
III. Қорытынды.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе.
Менің курстық жұмысымның тақырыбы – Түркия Республикасының әлеуметтік-экономикалық
Түркия – шығыс жарты шарда Батыс Азия мен Еуропада
Түркия территориясының батыстан шығысқа қарай максималды созылуы –
1949 жылы Түркия Еуропа кеңесіне, 1952 жылы НАТО-ға,
Географиялық орны.
Түркия Азиядан оңтүстік-шығыс Еуропаға созылған Анатолия немесе Кіші
Елдің көп бөлігі Кіші Азия мен Армян таулы қыраттарына
Негізі Түркия территориясы, Анатолий таулы үстіртін қоспағанда, қалың өзен
Өзен ағындары тым асқан тұрақсыздығымен ерекшеленеді. Жаңбырлы маусымдар мен
Тарихы.
Түркия Кіші Азияда Орталық Азиядан түркі тілдес тайпалардың
Бұрынғы кездері түрік мемлекетінің астанасы Истамбул қаласы болды
Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Осман империясы жеңіліске ұшырады:
1923 жылы қазанда Түркия республика, ал оның астанасы Анкара
Түркия тарихындағы аты шулы даталар:
1075-1077 – түрік селжұқтарының Нкеяны жаулап алуы;
1077 – Коний (Рум,Ромей) сұлтанатының пайда болуы, бұл түрік-селжұқ
1243 – Коний сүлтанаты Иранның монғол ильхандарының (хулагуидтердің) вассалына
1318 – хулагуидтерсоңғы селжұқ сұлтанын құлатып, бұл мемлекетті қиратты;
1299 – Ертоғрұлдың ұлы мен мүрагері Осман «сұлтан» титулын
1326 – византиялықтардан соғыс нәтижесінде алынған жерлерде астанасы Бурсада
1362 – түріктер Еуропадағы жерлерді жаулап алып, астананы Адрианополь
1375 – түріктер Киликияны жаулап алды;
1396 жыл 25 қыркүйек – Болгариядағы Никополь қамалы тұсында
1453 – түріктер Константинопольды алып, оны жаңа империяның астанасына
Селим Грозный тұсында Осман империясы Сирия, Аравия мен Египетті
1526 – Мохач шайқасыболды. Оның нәтижесінде түріктер чех-венгр әскерін
1678 – түріктер Днепрден батысқа қарай украин территориясын жаулап
1683 жыл 12 қыркүйек – Вена шайқасы. Бұл шайқас
242 жылға созылған орыс-түрік соғыстары кезеңі,
1676-1918 – 17-19 ғғ. Ресей мен Осман империясы арасындағы
19ғ. Империяның шеткі бөліктерінде сепаратистік қақтығыстар күщейе
1918 жыл 30 қазан – Мудросс бейбітшілік келісімі жасалып,
1923 жыл 29 қазан – Түркия республика болып жаияланып,
1925 жыл желтоқсан – түркия мұсылман жыл санауынан грегориан
Табиғат жағдайлары. Рельефі.
Рельефі жағынан Түркия – таулы ел; оның теңіз
Понтий таулары Қара теңіз жағалауына параллель түрде 1000
Понтий тауларының орташа биіктігі 2500 м шамасында. Шығыс
Оңтүстікте Түркияның Жерорта теңіз жағалауы бйында күрделі тау
Батыс Тавр – Анталья ойпаты мен шығанағын
Орталық Тавр көршілес Тавр бөліктерінің арсында рельефтің альпілік
Таврдың солтүстік-шығыс жалғасы, Бинбог пен Тахтал жоталары, Антитавра
Шығыс Тавр Мұрат өзенінен Ван өзеніне дейін оңтүстіктен
Шығыс Таврдан оңтүстікке қарай кең Диярбақыр қазаншұңқыры
Шеткі таулар арасында орналасқан Анатолий таулы үстіртін Ішкі Анатлия
Шығыс Анатолия солтүстігінде Понтий таулары мен оңтүстігінде Шығыс
Шығыс Анатолиядан 1720 м биіктікте ағынсыз Ван өзені
Түркияның батысында Батыс Анатолия таулы ауданы көрінеді. Оған
Батыс Анатолия жоталары көбіне орташа биік: олардың ішінде
Батыс Анатолияда шекараларында Мрамор теңізінің оңтүстік жағалауында лагуналы тұщы
Түркияның шеткі солтүстік-батыс бөлігінде Шығыс Франия қазаншұңқыры
Пайдалы қазбалары.
Түркияның табиғи ресурстары әлі толық зерттелмегенімен, онда түрлі пайдалы
Климаты.
Түркияның көп бөлігі таулы. Осыған байланысты ел климаты
Түркия территориясы субтропикалық климаттық белдеу шекарасында орналасқан. Бірақ таулы,
Түркияның Қара теңіз жағалауы қоңыржай жылы климатпен ерекшеленеді. Оған
Қара теңіз жағалауы биік Понтий тауларының арқасында
Эгей теңізінің кең жағалаулары мен Жерорта теңізінің
Батыс Анатолияның солтүстігі жылы Мрамор теңізі әсерәнен (судың
Топырақ пен өсімдік жамылғысы.
Анатолия топырақтары негізінен жер өңдеуге жарамсыз. Орталық Антолияның
Түркия флорасында 6700 өсімдік түрі кіреді, олардың көп бөлігі
Түркия өсімдік дүниесі алуан түрлі. Ол климаттық
Әлеуметтік-экономикалық географиясы.
Халқы.
Негізгі этникалық топ – түріктер 55 млн адам
Халықтың орташа тығыздығы – 1 км²- орташа 85 адам.
Елдің негізгі халқы – түріктер. Түркия 1923 жылы
Түркия территориясы бойынша тұрғындардың орналасуы біртекті емес. Ең
Елде ешқашан халықтың ұлттық құрамы бойыша санақ
Діні.
Діни құрамы бойынша түріктер- мұсылмандар (көптеген бөлігі-сунниттер, аздаған бөлігі
Түкияда дін заң жүзінде мемлекеттен бөлек бөлінген және
Православ шіркеуі басқа діндер сияқты тең дәрежеге ие.
Өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы.
Артықшылықтары: 90-жж. либерализациядан кейін экономика тез қарқынмен дами
Әлсіз жақтары: тұрақты жоғарғы инфляция (2004 жылы 54,4%). Сенімсіз
Шаруашылықтың даму ерекшеліктері мен жалпы сипаттамасы.
Ұлы Түрік мемлекеті 19 ғ. аяғына қарай Батыс Еуропа
80-ж. Түркия ауыр экономикалық дағдарыстан шығу жолын іздестіру
Соңғы жылдары қол жеткізген елдің экономикалық өсуі Түркияны
Жалпы алғанда қазіргі Түркия сыртқы дамуға бағытталған
Өнеркәсібі.
Өндіру өнеркәсібі әлі күнге дейін индустриалды секторда екінші деңгейлі
Өңдеуші өнеркәсіп 90 жылдардың соңында индустриалды сектор өнімінің 1/3
Құрылысқа байланысты өндіріс, қара және түсті металургия, химия –
Жан басына шаққандағы жеке өндіріс өнімі түрлері бойынша (цемент,
Экономиканың маңызды көзі болып мұнай саналады (энорго баланста
Электрэнергиясы 80 жылдары интенсивті дамыды. Көрсетілген электр станцияларының
Соңғы 10 жыл жарымда Түркия экологиялық қауіпті
Машина жасауда басты орынды транспорт құралдарын жинау мен
Кеме жасау өндірісін модернизациялау мен қуаттылығын арттыру
Ауыл шаруашылығы.
Өңделетін жердің (90% шамасында) көп бөлігі жекеменшікте. Мемлекеттік жер
Өсімдік шаруашылығы бүкіл түсімнің 2/3-ін береді. Алдыңғы
Транспорты мен ішкі айырмашылықтары.
Транспорты.
Түркияның ерекше географиялық орналасуы – Еуропа, ТМД елдері мен
Ішкі айырмашылықтары. Қазіргі Түркия өндірістік өнімін шығаратын Батыс
Өзге полюсте шығыс және оңтүстік-шығыс Анатолия орналасқан. Олардың
Бұл полюстер арасындағы аралықта ішкі Анатолия және Қара теңіх
Шығыс проблемасы қазіргі күні бүкіл елдің даму жолына үлкен
Негізі шығыстың барынша даму патенциалы бар. Бұл ең
Түркияның ерекшелігі – өндірістік күштердің орналасуындағы аймақтық диспропорциясына шығыс
Туризмінің әлемдік экономикадағы ролі.
3.1 Әлемдік туризм : түсінігі мен класификациясы.
Халықаралық қызмет саудасында қазіргі кезде туризм ең бір динамикалық
Туризмнің мәні дүниежүзінде тұрақты түрде өсуде, бұл туризмнің жеке
Халықаралық туризм – елге қаржылық түсім көзі мен жұмыспен
Халықаралық туризм ақылы балансқа салымдарды кеңейтіп, елдің ЖІӨ көрсеткіштерін
Халықаралық туризм экономиканың диверсификациясына, туризмге қызмет көрсететін салалардың кеңеюіне
Туризм сферасына жұмыс істеу нәтижесінде халықтың кіріс көлемі ұлғайып,
Халықаралық туризм мұнай өндіру мен автомобиль жасаудан кейін экспорттық
Халықаралық туризм дүниежүзінде өте тұрақсыз, бұл біріншіден елдер мен
Халықаралық туристік байланыстардың былай дамуы көптеген халықаралық ұйымдардың пайда
Сөйтіп халықаралық туризм әлемдік экономикада бұрыннан гөрі қазіргі
Туризм халықаралық қатынастарда өте маңызды орындарға ие. Шамамен 500
Дегенмен халықаралық туризмнің дамуы туралы ақпарат әлі де дәл
Қазіргі кезде туризм былай классификацияланады:
Мақсаты бойынша: маршрутты-танымдық, спорттық-сауықтыру, өзіндік,соның ішінде белсенді орын ауыстыру
Мобильділік деңгейі бойынша: жылжымалы, стационарлы, аралас.
Қатысу формасы бойыенша: жеке топтық, отбасылық.
Жасы бойынша: егде, жас, бала, аралас.
Ұзақтығы бойынша: бір күндік, көп күндік, транзитті.
Транспорт құралдары пайдалануы бойынша: автомобильді, теміржолды, авиациялық, су,
Маусым бойынша белсенді туристік маусым, маусым аралық (жартылай
Географиясы бойынша континент бойынша, халықаралық (ауданаралық), жергілікті, шекаралық.
Орын ауыстыру кәсібі бойынша: жаяу, дәстүрлі транспорт құралдары, экзотикалық
Халықаралық туризм жалпылай әлемдік экономика мен жеке елдердің
3.2. Түркияның туристік ресурстары.
Жалпы Түркия мәдени орындар саны бойынша Греция, Италия, Испаниядан
Кемер мен Фетхия орналасқан кемерлік жағалауда осы жерде
Кеков аралының ең биік шыңында Калекай қамалы бар. Оның
Қатты қызыққандарды Мирадан алыс емес орналасқан курортты қала Каш
Түркияда ежелгі Фазелис қаласының қалдықтары орналасқан бұл Александр Македонский
Егер табиғаттың ерекше көрінісін көргіңіз келсе, Түркиядағы Каппадокияға міндетті
Немрут туында, елдің шығысында Адиаман қаласының қасында ашық
Анталия қаласы болса зінің тар көшелері және базарларымен көзге
Түркияда балалармен су ойын-сауық әлеміне Аквалентке баруға, жерорта теңізіне
Нағыз туризмді ұнататындар үшін көптеген экскурсия маршруттары жасақталған.
Б.з.д. 660 жылы Дорийліктер Везантия патшасының құрметіне Византия елді
Стамбул – 7 млн халқы бар Түркияның
Қорытынды.
Түркия нарықтық экономикалық бағдарламаны жүзеге асыру барысында ең
Түркия экономикасы үшін ең ауыры – сыртқы қарыздың қарқынды
Қазіргі кезде Түркия Еуроаплық Одақпен Оның Құрамына кіру
Түркі-еуропалық қатынастар Еуропалық Одаққа 2004 жылы кірген Кипрды
Дегенмен Түркия Еуропалық Одақтың ішкі нарығын кеңейтіп,
Түркия ең көп сапар шегетін елдер қатарында 3-орында.
Пайдаланылған әдебиеттер:
М.Максаковский «Географическая картина мира» М,2003;
Н.Вольский «Экономическая и социальная география зарубежных
стран» М,2001;
Қазақ Совет энциклопедиясы;
Интернет материалдары;
Анықтамалық құралдар.