Халықаралық стратегиялық альянс


МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1.1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕСТЕГІ КОРПОРАТИВТІК ИНТЕГРАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ ФОРМАЛАРЫ
1.1.1. Халықаралық стратегиялық альянс
1.1.2 Көпұлттық компания
1.2 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ИНТЕГРАЦИЯНЫҢ МАҚСАТЫ
1.2.1 Жаңа нарыққа шығу мүмкіндігі
1.2.2 Жаңа ресурстар көзіне қол жеткізу
1.2.3 Бәсекелестік артықшылықтарға жету
1.2.4 Тиімділіктің жоғарлауы
1.2.5 Тәуекелділіктің төмендеуі
1.3. КӨПҰЛТТЫ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ФОРМАЛАРЫ.
1.3.1. АҚШ тың қаржылық-өнеркәсіптік топтары
1.3.3. Жапонияның қаржылық-өнеркәсіптік топтары
1.3.5. Ресейдің қаржылық-өнеркәсіптік топтары
1.4 КӨПҰЛТТЫ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҰЙЫМДАСУЫНЫҢ ХОЛДИНГТІК ФОРМАЛАРЫ
1.4.1 Бағынышты және тәуелді компаниялар
1.4.2 Қаржылық және аралас холдингттер
1.4.3 Компаниялар топтарының құру механизмі
1.4.4 Монополияға қарсы заң
1.4.5 Холдинг – компанияларының экономикалық ролі
1.4.6. Сатылық емес біріктірімен құрылымдар
1.4.7. Тарихи анықтама: Жапонияда сатылы – құрылымды емес
1.4.8. Тұрақсыз экономика жағдайындағы өзара қатысу механизмі
1.5. ИНТЕГРАЦИЯЛАНҒАН БАНК ҚҰРЫЛЫМДАРЫ
1.5.1. Өкілдіктер
1.5.2. Банк филиалдары
1.5.3. Бағынышты банктер
1.5.4. Ассоцииоланған банктер
1.5.5. АҚШ – тағы халықаралық банктердің қызметінің ерекшеліктері.
1.5.6. Банктік холдингтік компаниялар
1.6. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТРАТЕГИЯЛЫҚ АЛЬЯНСТАРДЫҢ ФОРМАЛАЛАРЫ
1.6.1. Функционалды және ресми келісімдер.
1.6.2. Үлесімді қатысуымен ұйымдастырылған альянстар
1.6.3. Бірлескен кәсіпорындар
1.6.4. Альянстардың өтпелі формалары
1.6.5. Халықаралық альянстік желілер
1.7 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АЛЬЯНСТІК ЖЕЛІЛЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ МЕХАНИЗМІ
1.7.1 Альянсты құру бойынша шешімді дайындау үрдісі
1.7.2. Альянс құрудағы жетістік факторлары
1.7.3. Альянсты ұйымдастырудағы қойылатын шарттардың күрделі әсері
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР МЕН БАСЫЛЫМДАР
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде әлем экономикасын сипаттайтын негізгі тендициялардың бірі
Сонымен қатар дамудың қуатты қарқынын компания деңгейіндегі
Өзара бірлесе отырып, фирмалар жиі стратегиялық альянстар құрады.
Тереңірек интеграциялануға құштарлық соңғы онжылдықтарда пайда болды, яғни
Бұл бөлім бизнестің стратегиялық мақсатарын жүзеге асыратын
1.1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕСТЕГІ КОРПОРАТИВТІК ИНТЕГРАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ ФОРМАЛАРЫ
Қазіргі халықаралық бизнестің тәжірибесінде әртүрлі, сонымен қатар халықаралық
- лицензиялық келісімшарт-авторлық құқығын, тауар белгісін, патентті қолдану.
- бірлесіп өндіру-кешенді өнімді немесе оның компонентік шетел
- келісімшартты менеджмент-менеджмент аймағындағы нау-хауды бір серіктестің екіншісіне
- франчайзинг-қосымша басқару маркетинтік және техналогиялық қолдау бере
- стратегиялық альянс-қайта ұйымдастыру мәселелерін шешу, нарықтық тиімділікті
- бірлескен кәсіпорын-заңды және экономикалық бейтарап кәсіпорындардың жаңа
- көпұлтты компания-акционерлік қатысу және немесе басқа да
1.1.1. Халықаралық стратегиялық альянс
Халықаралық стратегиялық альянс (ХСА) екі немесе одан да
Кең мағынада ЖА ға функционалдық келісімдер (мысалы,бірлескен ғылыми-зерттеу
Сонымен ЖА формалды және формалды емес келісімдерге негізделген
Халықаралық стратегиялық альянс.
- Кемінде екі әртүрлі мемлекеттерден шыққан серіктестердің шықан
- Әр серіктес үшін стратегиялық мәнімен ерекшеленеді.
Қатысушылар үшін альянстың стратегиялық маңызы ұйымшарлық келісімдер негізінде
- Қатысушылардың әлсіз жақтарын жабады және бәсекелестік артықшылықтарын
- Серіктестердің ұзақ мерзімді стратегиялық жобаларына сәйкес келеді.
- “бір фирманың екінші фирмамен байланысуы үшін рационалды
Халықаралық ұйымдарының келісімдері ХСА ретінде классификациялау үшін олардың
Альянс бойынша серіктестердің бірде біреуі басқа серіктестің бизнестің
Халықаралық стратегиялық альянстар әлем экономикасының негізгі салаларының қызметінде
- компьютерлер өндіру -7,3 %
- формацевтика -6,8 %
- өндіруші өнеркәсіп -5,9 %
- автомобиль жасау -5,4 %
- азық-түлік және сусындар -4,6 %
- аэро-ғарыштық өнеркәсіп -4,1 %
- телекоммуникация -8,0 %
- ойын-сауық индустриясы -6,2 %
- қаржы -5,3 %
- бағдарламалық өнімдерді өндіру -2,6 %
- электроэнергетика, газ және сумен
ХСА-ның компьютер өндіру, формацевтика, автомобиль жасау аэро-ғарыш өнеркәсібі,және
1.1.2 Көпұлттық компания
Көпұлттық компания (КҰК) халықаралық бизнесті ұйымдастырудың ең күрделі
Әртүрлі КҰК ұйымдасуы, формаларының және құрлымның ерекшеліктері әрқалай
- акционерлік қатысу принціпіне негізделген корпоративтік тұтастық
- КҰК компаниялары үшін бірдей стратегиялық мақсаттарға
- бірегей басқару вертикалы (әртүрлі қатаңдақтағы дәрежелері
- КҰК өмір сүруінің мерзімсіздігі.
Бизнесті анықтау үшін “көпұлтты” терминімен қатар “әлемдік” немесе
- маңызды елдік (аймақтық) нарықтарда компанияның қатысуын тұрақтандыруға
- әртүрлі географиялық нарықтарға тән ортақ нышандарды
Бұл көзқарас бойынша көпұлттық компания-бұл шаруашылық қызметін
“Көпұлтты” және “жаһан” компаниясы терминдерімен қатар ғылым арнайы
Қазіргі күш КҰК өндірістік, сауда, қаржылық және ғылыми-зерттеу
Әлем экономикасында КҰК әртүрлі көрсеткіштер бойынша алда келе
1.2 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ИНТЕГРАЦИЯНЫҢ МАҚСАТЫ
Өсу шегі және халықаралық кәсіпкерлік дамуы факторлардың өзара
Жету технологиясымен компьютерлердің және мемлекеттердің шекаралары арқылы телекоммуникация
Күтпеген елдердің үкіметтері инвестицияларға арналған тосқауылдардщы жүйелі төмендетеді
Бірыңғай болуына апаратын тенденция және дүниежүзілік бірлестік шекараларын
Шоттың артынан компания халықаралық интеграцияларды әр түрлі мақсаттарға
Жаңа нарыққа рұқсат, мемлекеттік сауда және инвестициялық тосқауылдарды
Жаңа қайнарларға рұқсат қорлардың – заттық, қаржылық, еңбектік,
Артықшылық бәсекелестікке жету, жою немесе бәсеке жұмсартауы серіктестіктердің
Үнемділік кеңейтуде өндіріс масштабы, өндіріс оңтайландыру, жоғарлау оның
Тәуекелділікті төмендету;
1.2.1 Жаңа нарыққа шығу мүмкіндігі
Бұл мақсат – шетел нарығына кіру үшін қойылатын
Халықаралық біріктірілген жүйенің қалыптасуына, шетел нарығына ену үшін,
Жаңа нарыққа кірудің ең маңызды аспеектісі болып қабылдайтын
1.2.2 Жаңа ресурстар көзіне қол жеткізу
Халықаралық интеграцияның арқасында, компанилар шет елдердің қосымша және
Қазіргі шарттарда ақпараттық және технологиялық ресурстарға қол жеткізу
Ұлттық экономика, саясат, мәдениет шарттардың және ұлттық кәсіптік
Қазіргі уақыттағы, нарықтағы жұқмыстық әдісі, кәсіптік практика, дәстүр
Маркетинг және менеджмент салаларындағы білімді тапсыру.
Техникалық Ноу – Хауды тапсыру, жаңа технологияларға ғылыми
Фирманың бастапқы орналасқан елмен болашақта жұмыс істейтін елдің
1.2.3 Бәсекелестік артықшылықтарға жету
Фирманың бәсекелестік артықшылығының негізінде жататын біліктіліктің жоғарлауы, көбінесе
Жаңа ақпаратты неғұрлым тез қабылдайтын компаниялар болса, соғұрлым
Жергілікті және шетел фирмалар арасындағы серіктестік қарым –
Біліммен тәжірибені көбейту үшін, фирмалар көбінесе, бәсекелестермен тығыз
1.2.4 Тиімділіктің жоғарлауы
Халықаралық өндірістің ұтымдылығы бойынша белгілі бір компоненттер екі
Шығынның төмендеуне – инвестицияны қайталаудан және НИОКР –
Кәсіпкерлік стратегия шегінде бәсекелестермен ресурстарды біріктіру – фирманың
Қосымша өнімдерді шығаратын фирмалармен бірге МСА – ны
Үлкен бизнеске тән ұйымдастыру сұрақтарының көбеюінен алшақ болады.
Жұмысшыларды қайта үйретудің қажеті жоқ, оған қоса жаңа
Ғылыми – Техникалық Прогреспен байланысты өзгерістерге үйрену шығындары
Қазіргі жоғары – технологиялық салалардың ерекшелігі - өндіріс
1.2.5 Тәуекелділіктің төмендеуі
Халықаралық интеграция процесі нәтижесінде, тәуекелділіктің төмендеуі – операциялардың
Альянс шегінде фирма кәсіпкерлермен нарыққа әсерінм бөлу жайлы
Үлкен пректінің кезендерін бірнеше қатысушылар арасына бөліп тереді,
1.3. КӨПҰЛТТЫ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ФОРМАЛАРЫ.
Қазіргі барлық ірі КҰК\р өзінің құрамына қаржылық немесе
Әртүрлі елдердегі интеграцияланған бірлестіктердің қызметінің құрлымы мен сипаты
3.1 кестесінде әртүрлі елдердің КҰК-\ң негізгі сипаттамалары берілген,
Ел Капитал
көзі Капитал
трансформа
циясының
механизмі Акционерлік құрылым типі ҚӨТ
ядросы Бас холдингтік компанияның
түрі
АҚШ Тәуелсіз жеке инвесторлар Қор нарығы Иерархия
Өнеркәсіптік
корпорация Аралас немесе таза ХК
Германия Тәуелсіз жеке инвесторлар Банктік
жүйе Қиылысып қатысу элементтері бар иерархия Банк Банк
Өнеркәсіптік корпорация Аралас немесе таза ХК
Жапония Мемлекет Банктік жүйе Этархия Банк Жоқ
Оңтүстік
Корея Отбасы
капиталы Тікелей инвестиция-
лар Иерархия Сауда- өнер-
кәсіптік
компания Аралас ХК
Ресей Мемлекет Ваучерлік
жекеше-
лендіру инвестициялық
байқаулар Иерархия Өнеркәсіптік немесе сауда – кәсіп орыны
Аралас ХК
Кепілдік
аукциондары Иерархия Банк Таза ХК
1.1 – кесте. Халықаралық бизнестегі қаржылық - өнеркәсіптік
1.3.1. АҚШ тың қаржылық-өнеркәсіптік топтары
АҚШ-та қаржылық-өнеркәсіптік топтар дамыған нарықтық жүйе, құрлып болған
АҚШ-та қаржылық-өнеркәсіптік топтар формасындағы ҚӨТ-ң негізгі екі түрі
ХХ ғасыр бойы Еххon корпорациясы әлемдік мұнай өндірісінде
Exxon корпоратциясы вертикал интеграцияланған құрлым болып табылады, топтың
Exxon Corporation Джон Д. Рокфеллердің трестіне жаттын және
1.3.2 Германияның қаржы - өнеркәсіптік топтары
Неміс экономика желісінің ерекшелігі – банк пен оның
Бұл банктердің айналысында ірі деңгейлес біріктірілген қаржы -
Осылайша, қаржы – холдинг компаниялардың басқа қаржы институттарынан
1.3.3. Жапонияның қаржылық-өнеркәсіптік топтары
Қазіргі кезде Жапония экономикасының негізін алты ірі ҚӨТ
Жапондық ҚӨТ\р акцияларды қиылысып иелену кең тараған иерархиялық
Сауда үйі
Инвестициялық компания
Сақтандыру
компаниясы
Бас банк
Басты өнеркәсіптік компания
Өнеркәсіптік кәсіпорын
1.2 сурет. Жапондық қаржылық-өнеркәсіптік топтардың өзара қатысу
1.3.4 Оңтүстік Кореяның қаржылық-өнеркәсіптік топтары
Оңтүстік Корея үшін экономиканың монополизациялануы деңгейінің жоғарлығымен сипатталады.
Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін өмір сүрген жапондық ”дзайбацу”
Корей ҚӨТ-і диверсификацияның жоғарғы деңгейімен ерекшеленеді, олардың әрбірінде
Корей топтарының қызметі интеграцияланудың жоғары деңгейімен ерекшеленеді, әсіресе
1.3.5. Ресейдің қаржылық-өнеркәсіптік топтары
Ресейдің қаржылық-өнеркәсіптік топтары құрлудың алғашқы сатысында және тек
1.4 КӨПҰЛТТЫ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҰЙЫМДАСУЫНЫҢ ХОЛДИНГТІК ФОРМАЛАРЫ
Еуропа мен Солтүстік Американың дамыған елдерінің көпұлтты компаниялардың
1.4.1 Бағынышты және тәуелді компаниялар
Холдингтік компания болып табылатын инвестордың басқа фирманың
Тәжірибеде дауыс беруші акциялардың аз үлесін иелену кейде
Кәсіпорынды бақылауды жүзеге асыру тәсілдерінің басқа түрлеріне бас
Сонымен қатар 50 %-дан астам акциялар пакетін иелену
Егер бағынышты компания бір немесе бірнеше фирмаларға холдингттік
1.4.2 Қаржылық және аралас холдингттер
Холдингттік компаниялардың екі негізгі түрі кең тараған: қаржылық
Аралас холдингтен дивеерсификацияның жоғары дәрежесі мен және топ
Мұндай холдингтар қаржылық ұйымдар бола отырып басқа қаржылық
1.4.3 Компаниялар топтарының құру механизмі
Компаниялар топтарын ұйымдастыру процесі “төменнен” немесе “жоғардан”
Ең көп таралған түрі, тандалған елде еншілес компанияны
1.4.4 Монополияға қарсы заң
Холдинг – компаниялардың қызметі жергілікті корпоративті және монополияға
Қазіргі кезде, монополияға қарсы заң ұлттық және халықаралық
1.4.5 Холдинг – компанияларының экономикалық ролі
Холдинг – компаниялар қазіргі КҰК – дың басында
Бөлшектелген топтың құрылымдарда жеке кәсіпорындарға қарағанда, көптеген артықшылықтар
Бір орталық барлық топ шегінде стратегиялық менеджментті жүзеге
Біртұтас қаржы және салық саясаты акция ресурстарымен, инвестициялармен
Активтердің географиялық және салалық диверсификациялауды ортақ тәуекелділікті азайтады.
Тік біріктіру және тұйық технологиялық тізбектерін құру өнеркәсіп
Горизанталды интеграцияда біртұтас инфрақұрылымды (банктік, телекоммуникациялық, өткізу, транспорттық)
Кадрларды дайындауға, қайта дайындатуға, квалификациясын жоғарлату үшін, деңгейдің
1.4.6. Сатылық емес біріктірімен құрылымдар
АҚШ мен Европадағы көптеген ҚҰҚ–ң ерекшілігі бас компаниядағы
Бірақ қазіргі ҚҰҚ–ң бәрі иерархиялық бойынша қалыптасқан біріктірімен
Нәтижесінде мынадай жағдайға бақылау: ҚҰҚ бас компаниясының ролін
Мұндай халықаралық біріктірігімен құрылым, сатылы емес принциппен жасалып,
акциялармен міндеттемелердің өзара иемдеуінің тығыз байланысымен;
банктің басқару, реттеу, қаржылық – инвестициялық орталығы ретінде
банктің басқару органдарындағы жоғары менеджердерінің өзара өкілденуімен;
тыс компаниялардың басқару органдарындағы жоғары менеджерлерінің өзара өкілденуімен;
үлкен ішкі саудасымен;
менеджменттік ережелер тобының құрылуымен;
1.4.7. Тарихи анықтама: Жапонияда сатылы – құрылымды емес
1920 жылда Жапониядағы қалыптасқан экономикалық жүйе сатылы холдингтік
Ең маңызды топтамалар Mitsui, Simitoma, Iwasaki, Yasuada және
Жапония әскери понтенциалын жойып, құрылымдық кризистті өтіп, экономиканы
1.4.8. Тұрақсыз экономика жағдайындағы өзара қатысу механизмі
Жапонияның ҚӨТ иерахиялық емес құрлымы нақты саяси, экономикалық
Жапондық ҚӨТ/ң әлемдік экспансиясының нәтижелері таңқаларлық болғаны соншалық,
Ішкі және сыртқы және ішкі факторлардың әсерінен жапондық
Ең әлсіз қаржылық бөлік болыпқаржылық бөлік болды, бір
1.5. ИНТЕГРАЦИЯЛАНҒАН БАНК ҚҰРЫЛЫМДАРЫ.
Халықаралық бизнестен танымал интеграцияланған құрылымдардың қатарына халықаралық банктер
Халықаралық банктер өз қызметінде дәстүрлі қызмет көрсету мен
халықаралық импорт – экспорт операцияларын қаржыландыру;
шетел ақшасы мен сауда жасау;
еврооблигацияларды қоса шетел құнды қағаздармен байланысты
евровалюта нарығындазаймдарды тарту және несиелер беру;
халықаралы синкотталған несиені ұйымдастыру және қатысу;
жобалық қаржыландыру;
халықаралық аударымдар;
жергілікті ақшамен несиелік – депозиттік операциялар;
өз клиенттеріне кеңес беру;
Кейбір халықаралық банктер жоғарыда көрсетімен операциялардың бәрін орындауға
Керісінше кейбіреулері халықаралық қызметтің кейбір бағыттарына ғана мамандаған.
Әр банктің халықаралық қызметінің алғашқы сатысы банк –
Бас банктің өзінің халықаралық қаржылық операцияларын ұлғайтқан
Халықаралық банк өзінің оффшорлы бөлімшесі арқылы салымдар қабылдайды
Сонымен, егер банк белгілі бір елдің жергілікті қаржы
Халықаралық банктің мұндай қадамы оның жергілікті клиенттерге
Бос банкті қоса бұл ұйымдар халықаралық банк тобын
1.5.1. Өкілдіктер
Халықаралық банк шетел мемлекетінде өкілдікті құруы өзінің клиенттерінің
Өкілдіктің негізгі қызметі ақпарат, кеңес беру, бос банктің
Өкілеттік басқарушы және екі – үш ассистенттер тұратын
Өкілділіктің негізгі артықшылығы оның банк клиенттерінің мұқтаждықтарын
Егер банк кейін толыққанды банк офисін ашқысы келсе
1.5.2. Банк филиалдары.
Заң жағынан да операциялық жағынан да банк филиалы
Банк филиалдары екі жақтан бақыланады: бас банктің бір
Халықаралық банктің жергілікті нарықта қатысудың осы формасын
1.5.3. Бағынышты банктер
Акциялардың 100 % немесе оның көп бөлігін бас
Бағынышта банктың капиталын несиелік лимитті өзінің капиталымен шектелген
Шетел банкінің бағынышты банкісі жергілікті компаниялар қатарындағы болашақ
Ол жергілікті салымшыларды оңай тартылады. Жергілікті мамандардан шыққан
Жоғарыда айтылғандай кейбір елдердің заңдары халықаралық банктерге филиалдар
1.5.4. Ассоцииоланған банктер
Ассоцияцияланған банк акцияларының бақылау пакеті емес, тек бір
Мұндай ұйымдасу формасының негізгі артықшылығы, басқа да, БК
Негізгі кемшілігі – банк тығырыққа тірелгенде меншік иеленушілердің
Ассоциацияланған банктің ерекше түрі банктік консорциум әртүрлі елдердің
Әдетте банктік консорциум жергілікті нарықта халықаралық банктердің серіктестігінің
1.5.5. АҚШ – тағы халықаралық банктердің қызметінің ерекшеліктері.
Құрама Штаттардың аумағындағы шетел банктерінің қызметі федералды заңдармен
Халықаралық банктік бөлімшілер 1981 ж. желтоқсаннан бастап федералды
ХББ–ң бірқатар тартымды жақтары бар: оларға қатысты әртүрлі
Эдж заңы негізіндей корпорациялар банктердің, сонымен қатар АҚШ
1.5.6. Банктік холдингтік компаниялар
Көптеген халықаралық банктік топтардың маңызды құрушы элементті банктік
Банктік холдингтік компаниялар Құрама Штаттарда, әсіресе 1970
акционерлік меншіктің дамуының жоғарғы деңгейі өндірістік және банктік
ресурстарды мобилизациялау қажет болғанда капитал нарығына ені,
бір бағынышты кәсіпорының шығынын басқалар алған пайдамен жабу
стратегиялық шешімдерді қабылдау директорлар кеңесі және негізгі
активтер портфелік диверсификациялау, яғни банктік топтың тәуекелік төмендету
банктік емес салаға инвестиция құю мүмкіндігі және соның
Көрсеткімен ерекшеліктердің соңғысы түсіндіруді талап етеді. Американдық
Бизнестің рұқсат етімен бағыттары:
ипотека
факторинг
траст, активтерді сенімділік басқару
құнды қағаздарды сату
несие карточкаларын шығару
лизинг
жылжымайтын мүлікпен операциялар
қарыздың – жинақтау қызметі
сақтандыру ісі
мәлеметтерді өңдеу және беру
консалтинг
АҚШ заңдары бір банктік және көп банктік хлдингтік
Банктік холдингтік компаниялардың жеке жеке банктермен салыстырғандағы артықшылықтары:
1.6. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТРАТЕГИЯЛЫҚ АЛЬЯНСТАРДЫҢ ФОРМАЛАЛАРЫ
Нарықында жаһан бәсекелестігі ХСА пайда болуының ынталандырушысы болып
Әртүрлі салалардағы серіктестіктердің шапшаң дамуы ХСА-ны құру кездейсоқ
Ұйымға әсер ететін бәсекелестік күштер сияқты, сонымен қатар
горизонтал түрдегі альянстар
вертикал түрдегі альянстар
дистрибъюция бойынша альянстар
ту диверсификацияланған альянстар
перспективалы диверсификацияланған альянстар
Горизонтал типтегі ЖА - р өндірістік үрдістің бірдей
Deuthe Telecom, France Telecom және американдық Sprint
Вертикал түріндегі ХСА жабдықтаушы құралдар мен қызметтер
Дистрибъюторлармен немесе тапсырыс берушілермен ХСА дистрибъбторлармен немесе негізгі
ҚҰҚ – холдинг компаниясымен оның енші компанияларының қызметтерінің
барлық группаға ұзақ уақытты кәсіби саясат пен экономикалық
еншілік компаниялар мен басқару ( стратегиялық, өндрістік, қаржылық,
енші компаниялардың қызметін қаржылық, және ішкі аудит;
ірі проектердің орындалуы.
1.6.1. Функционалды және ресми келісімдер.
Албянста қосылып отырған компаниялардың мақсаттарына байланысты менеджменттің көптеген
Ресми емес келісімдер 2 және бірнеше кәсіпорындардың жасайтын
1.3 – сурет. Классификациялық фирмалы келісімдер
1.6.2. Үлесімді қатысуымен ұйымдастырылған альянстар
Алғашқы қатысу туралы ұзақ мерзімді келісім ретіндегі альянстар
Үлесімді қатысумен құрылған ХӘА кезіндегі – екі фирмалар
1.6.3. Бірлескен кәсіпорындар
Жаңа ұйымның құрылуымен активтерге қатысу келісімдері – бірлескен
БК – ХӘА – ң ұйымдастыру жайындағы ең
Кейбір кезде серіктестер өздерінің ынтымақтастығын тек белгіленген Функционалдарды
1.6.4. Альянстардың өтпелі формалары
Ертеректе айтылғандай, жұтылу не қосылу нәтижесінде пайда болған
Жұтылу немесе қосылу тек ғана ұйымның болуын ұйғарды,
1.6.5. Халықаралық альянстік желілер
Альянстың көбісінде екі жақты байланыс жиі кездессе де,
Альянстың желі – бұл көп ұйымдардың бірлесуі, олар
Экономикалық ғаламдалуы, жаңа технологияның ендіруіне және инновацияға шығындардың
Ол бір мақсатқа жету үшін серіктестіктердің өзара әсірлесу
Бірте – бірте ХАЖ – р өнеркәсіптің көптеген
операторлармен бірлесті:
Қарапайым альянс
өзіндік альянс
Альянстың желі
1.4- сурет.Әлемдік нарықтың ұйымдық формасы
Осындай одақтар қазіргі кезде көптеген өнеркәсіптің жоғары технологиялық
ХАЖ көптеген жағдайда шығарылатын өнімнің ортыша көлемін барынша
Samsung
Cypress Toshiba
C -ItacҺ LSI
Seliko Philips
Steel Mentol
AT&T
Solbourne Prime
Hyundai
А) Sun желінің құрылымы
құрылымы
3.5 - сурет.ХАЖ – ның мысалы
Құрылып жатқан стратегиялық альянстың табысты жұмыс істеуі үшін
серіктестердің мақсаттарының келістірілуі
әрбір жақтың салымының анықталуы
ХӘҚ құрғандағы қойылатын мақсаттарға әсерлеу
ХӘҚ-ға қатысушы компанияларының стратегия, құрылым, басқару жүйесімен, қызметкерлер
1.7 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АЛЬЯНСТІК ЖЕЛІЛЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ МЕХАНИЗМІ
Барлық стратегиялық таңдау үшін артықшылықтар мен кемшіліктер тән.
Серіктестіктің пайдасы мен шығыны салыстыру нәтижесі серіктестердің бірге
Ұйымның халықаралық серіктестікке мотивациясы мен дайындығы болған жағдайда
1.7.1 Альянсты құру бойынша шешімді дайындау үрдісі
ЖА/ы құру фирма мақсаттарын жүзеге асыруға арналған құрал
1.6 кесте Серіктестік кезінде болуы мүмкін шығындар
мен пайдалар
Шығындар Пайдалар
Техналогияда көшбасшылықтар айырылу;бәсекелестік орнын жоғалту тәуекелі Білім алу
ресурстарды жоғалту уақыт, ақша, ақпарат шикізат т.б.
Ресурстар табу уақыт, ақша, ақпарат т.б қолданылмай жүрген
Репутацияның бұзылуы мәртибесі мен қаржылық жағдайының бұзылуы сияқты
Автономия мен нәтижелерді біржақты бақылау қабілеті пен айрылуы
Даму болашағында тұрақтылықты, сенімділікті жоғалту; танымал, уақыт тексерген
Альянс бойынша серіктестермен қызмет саласындағы бәсекелестік Альянс бойынша
Координациялық мәселердің әсерінен шешімдерді қабылдаудың кешігуі өзгеріп отыратын
Мемлекеттің килігуі, реттеу және т.б. Елде қызмет ету
ЖА/ны құру бойынша шешімдерді дамыту үрдісін келесі сатылар
Саты ЖА/ы құруға байланысты барлық артықшылықтары мен кемшіліктерінің
Саты ХСА/ы құрудағы ұсыныстар жалпыланады, жобадағы серіктестіктің әртүрлі
Саты зерттеулер мен талқылаулар жүргізіледі бастаушы компания мен
Бұл сатыда бірлескен қызметтің мақсаттары мен салаларын анықтау
4. Саты андаңғы сатыда алынған нәтижелер
Баламаларды бағалау
ЖА/ы ұйымдастыру туралы шешімді қабылдаудың қайнар көзі-серіктестік баламаларын
Бірінші сатының қызметі алдын ала сұрыптау болып табылады,
Сұрыптаудың
1 сатысы:
Стратегиялық бейімделген таңдау
Қалған баламалар
Оперативтік-бейімделген таңдау
Сұрыптаудың
2 сатысы:
Қарауға болатын баламалар
1.7 сурет Шешім қабылдау моделі
Серіктестіктің барлық баламалары нақты анықталуы керек және ішкі
Компоненттер шешім қабылдау аумағы туралы ақпарат береді. Келесі
- ХСА/ң ұйымдастырушылық компаненті: ХСА қызметінің саласын, ұйымдық
- серіктестің индентификациясы серіктес кәсіпорынның әрекет қабілеттілігі таңдау
- шаруашылық қызметінің компонеті
- құқықтың компонеті барлық талқыланатын сұрақтар заңды
Серіктестіктің механизмін нақтылаудағы келесі қадам серіктестік баламасының параметрлерін
Ұйымдастырушылық компонентасының параметрлері: ХСА қызмет саласы, серіктестің бағыты,
“Серіктестік идентификациясы” компонетасының параметрлері-бұл болашақ серіктестің көптеген параметірлердің
1.7.2. Альянс құрудағы жетістік факторлары
Серіктестердің мақсаттарының келістірілу
Жұмыстың табысты нәтижелері- серіктестерімен мақсатпен стратегия жайында келісімге
Келісім орнатылып, мақсаттар тиімді болып, серіктестердің мүдделері мен
ХҰҚ-ң ғаламдық бірігуінен және жергілікті серіктестердің ұлттыық
ХӘҚ -ң негізгі мақсаттарын әзірлеу үшін
Альянс қатысушыларының салымдары.
Келісімдер мақсаттармен бірге атысушылардың салымын қажет етеді. ҚҰҚ
ХӘҚ қызметінен алған пайданың әрбір үлесін белгілегенде- жақтардың
1.7.3. Альянсты ұйымдастырудағы қойылатын шарттардың күрделі әсері
Стратегиялық альянсты проектылау кезінде МСА-ң ұйымдастыру
Америка зерттеушісі Дж.Киллинг менеджерлерге келесі заңдылықтармен санасуды айтады.
1. Қиын міндетті шешуге құрылған Альянстар, ұйымдастырылуда қиындықты
2. Күрделі міндетті шешу үшін ХАҚ құрғысы
Киллинг бойынша қызметі табысты ХӘА құру үшін
– сурет. Альянстың күрделілігі
Тапсырманың күрделігі
3.10. суретіндегі схема үш факторды біріктіреді: олар альянстың
ХӘҚ қызмет сферасы өзінің мақсаттарынан , кәсіби
Сыртқы ортаның белгісіздігі- жиынтық сұраныс, тұтынушылар талғамы, бәсекелестер
Тиімді жұмыс істейтін ХӘҚ-ң құрылуы ұйымдасу сәйкестігінің негізгі
Ұйымдық күрделілік.
Альянстық қызмет саласы
Альянстың мақсаттары
Кәсібй функциялардың мөлшері
Альянстың айналасы
Альянстың ұзақтығы
өнімнің мөлшері
қызмет ету нарығының мөлшері
Мына салалардың сыртқы ортасының белгісіздігі
Жалпы сұраныс
Тұтынушылар талғамы
Бәсекелестер әрекеті
Үкіметтің қызметі
Жеткізушінің компетенциясы
1.10 – сурет. Альянстың күрделі тапсырмасының факторы.
Орташа
күрделілік Жоғары
күрделілік
Төмен күрделілік Орташа күрделілік
Кертартпалық емес
Өзара әрекеттің сипатты
Кертартпалық
Төмен Жоғары
Өзара әрекеттің жиілігі
1.11 – сурет. Ұйымдық күрделілігі.
Ұйымдасу күрделігіне әсер ететін факторларға: серіктестер саны, әрбір
Альянс алдында қойылған міндет неғұрлым жеңіл болса, оның
Мысалв жеткізу жайындағы ұзақ мерзімді келісімдер қарапайым ретінде
Мысалы француз компанияның сұрана филиалын ұзақ мерзімді келісім
Халықаралық БК ұйымдасуының ерекшеліктері.
Екі серіктестіктің қамтамассыз етіп отырған тәжірибе, ресурстарының бірлесуін,
Халықаралық бірлескен кәсіпорын – ХӘА – ның ең
Өзара әсерлес жұмыс істейтін компаниялар үшін қиындық тудыратын
Кез – келген жағдайда 2 бас компания өзінің
ҚОРЫТЫНДЫ
Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн капитализмнiң әлемдiк жүйесi өзгерiске
Мұндай өзгерiс әлемдiк сауданың едәуiр өсуiмен, трансұлттық компаниялардың
Егер елуiншi жылдары әлемдiк экономика дүние жүзiндегi барлық
Тоқсаныншы жылдарға қарай тауарлар мен қызметтер өндiру процесi
Дамушы елдер үшiн бұл өзгерiстердiң маңызы аса зор.
Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндiрiстiк процесс тiзбегiне
ӘДЕБИЕТТЕР МЕН БАСЫЛЫМДАР
1.Вознесенская Н.Н. «Совместное предприятие как форма международного сотрудничества»
2.Жакупова Ш.Ш. Эффективность развития совместного предпринимательства в
3.Зубченко Л.А. Совместное предпринимательство в современной мировой экономике
4.Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Внешнеэкономические связи: Учеб. пособие.-
5.Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Современный экономический
6.Попов С.Г. Внешнеэкономическая деятельность фирмы. Особенности менеджмента и
7.Совместные предприятия в практике международных экономических отношений. -
8.Совместные предприятия за рубежом // М.:1993.А-763-18. №7
9.Кенжалиев А.Т. Иностранные инвестиции в развитии экономики региона
10.Смирнова Е.Е., Хвальская Н.В. Совместные предприятия: Законо-мерности возникновения
11.Сарсенбаев М. Перспективы законодательной базы внешнеэконо-мической деятельности Казахстана
ма в Казахстане – Алматы. Интеграл, 1999
12.Нұрғалиев Қ.Р. Қазақстан экономикасы // Оқу құралы //
Казахстан. Спровочник бизнесмена.-Алматы: Казинформцентр-1993.-с.12
13.Смагулова Ш.А. «Проблемы организации и развития совместных предприятии
Казахстан: 1991-2001 годы. Стат. сборн.
Зерттеу нәтижелерін енгізу
Серіктеспен бірге зерттеу және талықылау
ХСА/ы құру мәселелерін талқылау
Ұйымның серіктестіккке дайындвғы
Сыртқы және ішкі ортаның факторлары
Sun
Hewlett - Packard
Қарапайым қиылысқан лицензиялы контрактар
Ғылыми – зерттеу
Консорциумам
бойынша
Комлек-сті франчайзинг
Альянс түр тектес лицензия келісімдері
Жай лицензиондық
Контрак-Тар
Ортақ маркент-инг бойынша
Акциялармен айырбастау
Қарапай- ым
франчайзизинг
Ұзақ мерзімді жеткізу бойынша
Өнімді ортақ өндіру бойынша
Ортақ өнеркәсіп-
тің енші компания
лар
Орта енші компаниялар
Қатысушылардың
кіші үлесін
иемдену
Алып – сату кантракттары
Ортақ НИОКР бойынша
Өнеркә-
сіптің ортақ дамытуы бойынша
Дәстүрлі кантрак -
тар
Қосым-
ша және жұтылу
Білім мен жаңа ұйым
Білмсіз жаңа ұйым
Ресми емес келісім-
дер
Функционалды келісім-
дер
Контракттық келісмдер
Активтерге қатысу
туралы келісімдер
Фирмалы келісімдер
Альянстың күрделігін
Альянсты басқаратындай мүмкіндік
Ұйымдық күрділілік
Альянс менеджерлері жұмыс істейтін процестермен ұйымдастырылу құрылымы
Тапсырманың күрделігі
Альянстың қойған міндетті қаншалықты қиын?
Тапсырманың күрделілігі
Ішкі орта:
Серіктестердің сәйкес ресурстары, мүмкіндіктері компетенциясы
Альянстың табысқа жететіндей серіктестікттің жеткіліктті ресурстары,
Компетнциялары, мүмкіндіктері бар ма?