Жоспар
Кіріспе..............................................................................................3
Кедендiк одақ инвестицияның басты кезеңi....................5
Қазақстанның интеграциялануы және
біртұтас Кеден Одағының құрылуы..................................15
Қорытынды......................................................................................24
Пайдаланылған әдебиеттер...........................................................26
Кiрiспе
Қазақстан мен ТМД елдерiнің экономикасына 1997-1998 жылдары Азиялық
Сыртқы саудада, бұрынғысынша, үшiншi елдермен сауда басым орын
Достастық шеңберiндегi сауда әрiптестiгi ТМД-ң барлық елдерiнде экспортты-импорттық
Кедендiк одақ инвестицияның басты кезеңi.
ТМД елдерiнiң экономикалық интеграция тұрғысында тiрелген түйiнiне алдымен
Келiсушi Тараптар Кедендiк Одақты құруда мынадай мақсаттар қойылды
- Өз елдерiнiң әлеуметтiк экономикалық дамуын бiрлесе күш-жiгер
- экономиканың тұрақты дамуына еркiн тауар айналымына
- Өз елдерiнiң экономикалық саясатының координациясын нығайту;
ортақ экономикалық кеңiстiк құру үшiн жағдай жасау;
кедендiк одаққа мүше елдердiң әлемдiк нарыққа шығуына жағдай
Жоғарыда келтiрiлген мәлiмет пен Келiсiмнiң кiрiспесiндегi нұсқаулар мемлекеттердiң
Келiсiмнiң Кеңестiк одақты механизмi мен кезеңдерiне арналған бабы
Бiрiншi кезең - 1994 жылдың 15 сәуiрiнде қабылданған
Екiншi кезең - мемлекеттердiң кедендiк аумақтарын бiртұтас кедендiк
Кедендiк Одақты құру жөнiндегi жұмысты Ұйымдастыруды; бiрдей әсер
1995 ж. 20 қаңтарында, сонымен қатар, Қазақстан Республикасы
үшiншi елдерге қатысты сауда режимiн белгiлеу;
сыртқы экономикалық қызмет саласындағы тарифтiк реттеу;
сыртқы экономикалық қызмет саласындағы тарифтiк емес реттеу;
сыртқы экономикалық операцияларды валюталық реттеу және валюталық бақылау;
Өзара саудадағы және үшiншi елдермен арадағы саудада қолданылатын
Бұрын соңды мұндай құжатқа Ресей мен Беларусь -
Келiсiмдi нақтылаушы бiрқатар мiндеттердiң шешiмi 1995 жылдың 28
Үкiмет басшылары Беларусь Республикасының, Қазақстан Республикасының және Ресей
Кедендiк одақтың тиiмдi қызмет етуiне атқаруына орган құру
Келiсiлген шешiмдер қабылдау мақсатында 1995 жылы осы комиссиялардың
Бiрлесе жүргiзiлген жұмыс нәтижесiнде 1995 жылды екiншi жарты
1996 жылы бұл өсу жалғасын тапты – Беларусьте
1997 жылы сауда көлемi азайды, бұл төменде жеке
Алайда, Кедендiк Одақтың қызмет етуiнiң бiрiншi кезеңi-ақ жұмыстың
Кедендiк одақтың қызметiндегi ең осал звено болып ондағы
Одаққа қатысушы мемлекеттер алғашқы бiр жарым жылдың өзiндiк
Кедендiк одақ - ТМД-ның қысқа тарихындағы интеграциялығ әрiптестiктiң
Бұл шарттарды қысқаша былай бейнелеуге болады:
алымдарсыз жёне сандық шектеулерсiз еркiн сауда аймағын құру;
сыртқы экономикалық қызметтi қамтитын кедендiк және басқа да
тарифтiк және бейтарифтiк реттеудiң бiртұтас тәртiбiн және оның
үшiншi елдермен бiтұтас сауда режимiн енгiзу;
валюталық реттеу мен валюталық бағылаудың бiртұтас принциптерiн белгiлеу;
орталық (Ұлттық) банктер белгiлейтiн бағамдар бойынша Ұлттық валюталардың
сыртқы сауданың кедендiк статистикасының бiртұтас әдiстемесiн жёне сыртқы
кедендiк қызмет органдарын басғарудың ортақ жүйесiн құру;
кеден қызметтерiнің бiртұтас автоматтандырылған ақпаратты жүйесiн құру;
кедендiк одаққа қатысушы елдердiң бiртұтас кедендiк аумағын құру.
Бұл мәселелердi комиссияның кезектi кездесулерге шешу мүмкiн болмады.
Кедендiк одаққа қатысушы мемлекеттер құрылу сәтiнен бастап Достастықтың
“Үкiмет аралық экономикалық Комитетте Кеден одағына қатысушы мемлекеттердiң
Алайда, өкiнiшке орай бiрқатар мемлекеттер үкiметаралық экономикалық Комитеттiң
Сол кезде Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы, Қырғызстан Республикасы
Интеграциялық Комитеттiң шешiмдерiн құрамына мемлекет басшылары, үкiмет басшылары
Өзiнiң қызмет етуiнiң бiрiншi жылы iшiнде Комитет, бiрiншiден
Екiншiден – төрттiк Келiсiмiнiң қатысушылары басқа мемлекетаралық Ұйымдардан
Үшiншiден – Кедендiк одақты әрi қарай құруды жалғастыру
1996 жылдың желтоқсанының соңында Б.Н.Ельцин, А.Лукашенко, Н.Ә.Назарбаев және
Кедендiк одақ жөнiнде айтар болсақ, ол өз қызметiне
Кедендiк одақ бойынша сәйкесiнше ретке ие болған
Үшiншi елдер тұрғысындағы сауда режимдерiн жақындастыру;
еркiн сауда режимiнен бiртұтас алымдар мен шектеулер және
тарифтiк реттеудегi жолдарды (Әдiстердi) бiртұтастандыру;
ортақ кеден тарифiне енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтырулардың
бейтарифтiк реттеудiң бiртұтас шараларын белгiлеу;
валюталық реттеу мен валюталық бағылаудың бiртұтас ережелерiн белгiлеу;
тауарлардың еркiн транзитiн белгiлеу.
1996 жылдың 29 наурызындағы Келiсiмге қол қойған елдер
Мағыналық жоспардағы ортақ тауар нарығын құрудың шарты болып
Кедендiк Одақ үшiн басты шешiмдердiң бiрi болып табылатыны
Ортақ Кеден тарифiн қабылдау мынадай мңмкiндiктер бередi:
- 4 мемлекеттiң тауар өндiрушiлерiнiң тауар импорты жағдайындағы
- дамушы және толық дамымаған мемлекеттерге қатысты алғандағы
әр мемлекеттегi шаруашылық етушi субъектiлерге тарифтiк жеңiлдiктер беру
4 мемлекттетiң сауда-экономикалық интеграциясының мүдделерiн
1998 жылдың 22 қаңтарында үкiмет басшылары Кедендiк одаққа
Сонымен қатар, Траптар ставкалардың келiсiмде түрлерiн қолдануға келiстi;
1997 жылдың 22 қазанында Тараптардың үкiметтерi бейтарифтiк реттеудiң
Қазақстанның интеграциялануы және біртұтас Кеден Одағының құрылуы.
1998 жылдың 28 сәуiрiнде үкiмет басшылары Кедендiк Одақ
Үкiмет басшыларының кезектi отырысында тағы бiр шешiм қабылданады
- өтпелi кезең iшiнде мемлекеттердiң Ұлттық кеден тарифiнiң
- дамушы елдерден өңделетiн, Кедендiк одақ
- құрамына тауарлар тiзiмi мен оны жүзеге асыру
Алайда, шешiм жобасы жөнiндегi келiсiм жасалған сәттен бастап
Қырғыз Республикасының үкiметi жаңа кедендiк тариф пен 10%-тiн
Қазақстан Республикасының үкiметi ешбiр келiсiмсiз 1998 жылдың 28
Ресей Федерациясының үкiметi 1998 ж. 17 шiлдедегi №791
Бұңған қоса, Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы және Қырғыз
Осының барлығы үкiмет басшылары кеңесiнiң күн тәртiбiнен
Ең күрделi және басты жұмыстарды бiрi келiсiлген –
1998 жылдың 22 қаңтарында үкiмет басшыларының Кеңесiнде акциздiк
Акциздердiң минималдық ставкалары белгiленетiн тауарларға этил спиртi, сыра,
Тараптардың үкiметтерi Кедендi одақ мемлекеттерiнiң акциздiк саясатын унификациялау
Кедендiк Одақ мемлекеттерi өз елдерiнiң аумағы арқылы
Транзит мемлекеттiң бюджеттiк түсiмдерiне елеулi тәуекел туындатады. Тәжiрiбие
Тәжiрибе көрсетiп бергендей, депозитке салынған сомалардың уақытылы қайтарылуын
Осы мәселелердi шешу үшiн Келiсiмде Кедендiк Одаққа мүше
Сонымен қатар, шекараны транзиттiк тауарлармен кесiп өтуге рұқсат
Жоғарыда айтылғаннан мынадай қорытынды жасауға болады: бiрiншiден: ортақ
Екiншiден: “төрттiк” елдерi өздерiнiң экономикалық қатынастарында қарапайым келiсiмдер
Алайда, өкiнiшке орай, қабылданған шараларды жүзеге асыруда
Үшiншi елдерге қатысты алғандағы сауда режимдерiн жақындастыру механизмi
Кедендi Одақ пен Интеграциялық одақтың әзiрге мұндай
Интеграциялық процестiң кезектi дамуына кедергi болып отырған нәрсе
1. Қол қойлған халықаралық келiсiмдердiң күшiне ену
- Кедендiк одақты құрудағы сыртқы сауданы бейтарифтiк реттеудiң
- “Кедендiк Одаққа мүше мемлекеттердi” аумақтары арқылы
- Кедендiк Одақ мемлекеттерi аумағынан жеке тұлғалар өткiзiлетiн
2. Үкiметтер деңгейiнде Кедендiк Одақ жәнiндегi келiсiмдердi жүзеге
3. Мемлекетаралық Кеңестiң Шешiмi “тарифтiк және бейтарифтiк
Алайда жоғарыда келтiрiлген Ережелер қабылданғаннан соң-ағ Қазақстан Республикасының
4. Тараптардың үкiметтерi оларға қарауға және келiсiм жасауға
Жоғарыда келтiрiлген кемшiлiктер Кедендiк одағтың бiртұтас экономикалық кеңiстiк
Кедендiк Одақтың келешекте дамуы бiртұтас кедендiк аумақ құру
Мемлекет өзiнiң кедендiк аумағында кеден iсi жөнiнде толық
Бiртұтас кезең аумағын құру – бiрыңғай нормалар мен
Бiртұтас кеден аумағын құраушы әрбiр мемлекет Кеден аумағының
Егер “экономикалық интеграция” түсiнiгiн ұлттық экономикалардың өзара
ТМД-да мұндай органдарды құру әлi перспективасыз болып табылады.
Алайда 5 мемлекеттiң Кедендiк одағы шеңберiнде – Беларусь,
Интеграциялық комитет Кеден одағының атқарушы органы болып табылады,
Оның жұмыс тәжiрибесi көрсетiп отырғандай, бiрқатар жағдайларға орай
Қорытынды
Президент Назарбаев
3-наурызда Қазақтсан Президенті Нұрсұлтан
Сонымен, Президенттің бұл
Қазақстанның Орталық Азия
Пайдаланылған әдебиеттер
Поляков Н. Центральная Азия: к новой
Егемен Қазақстан, 2002, 28 желтоқсан
Сембинов Б. Политика обеспечения
Сборник документов по международному праву. Т.1. Алматы,
Кононович Е., Прохоров И. Россия
Хабаршы. «Халықаралық өмір және
Казахстанская правда, 2005, 25 марта.
Егемен Қазақстан, 2005,4-наурыз.
3