Жоспары
Кіріспе.
I-ТАРАУ.Жұмысшы күші миграциясы туралы
1.1. Жұмысшы күші түрлері,
1.2. Жұмысшы күші миграциясының
ерекшеліктері.
II-ТАРАУ. Жұмысшы күшінің Қазақстандағы
2.1. Жоғары маманданған қызметкерлердің
Импортер елдер үшін жұмысшы
экономикалық салдары.
Миграция процестерін реттеудегі халықаралық
III-ТАРАУ. ҚР-дағы жұмысшы күші
3.1. Жұмысшы күші миграциясының мәселелері.
3.2. ҚР-дағы жұмысшы күшінің өзге
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе.
Қазіргі кезде халық санының
экономикалық салдары, жұмысшы күші
I-ТАРАУ.Жұмысшы күші миграциясы туралы
1.1. Жұмысшы күші түрлері,
Жұмысшы күші миграциясы дегеніміз
Халықаралық миграция әр түрлі
Еңбектік
Отбасылық
Рекреациялық
Туристік және т.б.
Жұмысшы күшінің халықаралық нарығы
Халықаралық миграцияның жұмыс бабындағы,
Жұмысшы күші миграциясының екі
Экономикалық сипаттағы;
Экономикалық емес сипаттағы.
Экономикалық емес сипаттағы себептерге
Саяси, ұлттық, діндік, нәсілдік, отбасылық
Экономикалық сипаттағы себептерге жекелеген
Жұмысшы күшінің миграциясының бес
жұмысшы күшінің дамушы елдерден
өнеркәсібі дамыған елдер шеңберіндегі
дамушы елдер арасындағы жұмысшы
жұмысшы күшінің бұрынғы социалистік
ғылыми қызметкерлердің, білікті мамандардың
Өнеркәсібі дамыған елдер үшін
Мысалы, Францияда құрылыс саласындағы
Өнеркәсібі дамыған елдер шеңберіндегі
Еуропалық одақ елдері шеңберіндегі
Ең бірінші жұмысшы күші миграциясын
2002 жылғы мәліметтерге сәйкес
Кесте №1
1993жыл 2002жыл
келгендері кеткендері миграция салдосы келгендері кеткендері миграция салдосы
мигранттар саны 461,4 683,5 -222,1 327,1 389,1
оның ішінде
халықаралық миграция 111,3 333,4 -222,1 58,2 120,2 -62
ТМД елдер ішінде 100,3 232,9 -132,6 54,2
ТМД елдер сыртында 11 100,5 -89,5 4
республикалық миграция 350,1 350,1 -
облысаралық 135,9 135,9 - 103,9
облыстық 214,2 214,2 - 165
Жұмысшы күшінің халықаралық рыногы
1.2. Жұмысшы күші миграциясының
Жұмысшы күшінің халықаралық миграциясының
Еңбек нарығында қатаң шектеулердің
Мексика АҚШ қа қоныс аударушы
Бірақ та бұрынғы Кеңес
Еуропалық одақ азаматтары осы
Еуропалық Одаққа мүше елдердің әр
Мигранттар арасында жоғары классификациялы мамандар
Бұл құбылыс бүкіл дүние
Сауданың кеңейтілуі.
Ол білікті мамандар үшін
Көп ұлттық кәсіпорындардың өсуі.
Ірі компаниялар еркіндікті қажет
Соңғы жылдары миграция мәселесі проблемалық
Қабылдаушы ел үшін иммиграция
Иммиграция оның төмендеуіне ықпал
Ол белсенді жұмыскерлер мен
Еліміздегі жұмыс күші миграциясы
Жұмысшы күші миграциясының оларды
Жұмысшы күшін қабылдайтын елдер
шетел жұмысшы күшінің бағасының
шетелдік жұмысшылар тауарлар мен қызмет
жоғары дәрежелі жұмысшы күшін импорттайтын
шетелдік жұмысшылар экономикалық кризис
шетелдік қызметкерлер зейнетақымен қамтамасыз
Жұмысшы күшін экспорттаушы елдердің
жұмысшы күшінің экспорты елге валюта
Халықаралық валюта қорының есептеуі
жұмысшы күшін экспорттау артық
Экспорттаушы ел үшін маман
Сонымен қатар жұмысшы күшін
Жоғарыда айтып кеткендей Қазақстандағы
Кесте №2
барлығы
оның ішінде
ТМД елдері
ТМД елдерден басқа
келгені кеткені миграция сальдосы келгені кеткені миграция
барлығы 100 100 -61988 100 100 -31099 100
оның ішінде
еңбекке қабілетті
жастан төмен 18,4 16,7 -9356 19,1 14,8
еңбекке қабілетті 75 70,6 -41201 74,2 71 -20350
еңбекке қабілетті
жастан жоғары 6,6 12,7 -11431 6,7 14,2
қала халқы 100 100 -49398 100 100
оның ішінде
еңбекке қабілетті
жастан төмен 15,5 15,2 -7407 16,4 13,9
еңбекке қабілетті 77,7 72 -33404 76,6 72 -21828
еңбекке қабілетті
жастан жоғары 6,8 12,8 -8587 7 14,1
ауыл халқы 100 100 -12590 100 100
оның ішінде
еңбекке қабілетті
жастан төмен 23,4 20,4 -1949 23,5 18
еңбекке қабілетті 70,1 67 -7797 70,1 67,3 1478
еңбекке қабілетті
жастан жоғары 6,5 12,6 -2844 6,4 14,7
II-ТАРАУ. Жұмысшы күшінің Қазақстандағы
2.1. Жоғары маманданған қызметкерлердің
Еңбек миграциясының бір өзекті мәселесі эмиграциядағы жұмысшы күшінің
Халықаралық еңбек миграцияның құрылымында жоғары білікті жұмыскерлер қозғалысы
АҚШ соңғы 25 жылда дамушы елдерден 250 мың
Бұл құбылыс екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Еуропада пайда
Ғалымдардың пікірінше, осы уақытта білімділердің кетуі терминінің мәні
Осы уақытта социалистік лагерь(КСРО, Шығыс Еуропа, Қытай, Куба
80-жылдардың соңы мен 90-жылдардың басыңда жағдай күрт өзгерді.
Соңғы 20 жыл ішінде АҚШ математиктердегі қажеттілігінің 50
Эксперттердің есебі бойынша, АҚШ-тың елге бір орташа гуманитарлық
Канаданың мигранттардың білімін тарту процесіндегі алынған пайдасы дамушы
Көрнекті мысал ретінде 1948 жылы құрылған Израиль мемлекеті
1973 жыл ғалым-иммигранттарды ғылыми қауымдастыққа енгізуге көмектесу мен
Орталықтың мақсаттары - репатриант-ғалымдарды ғылым мен өндіріс бағытына
Талапкер академиялық үшінші дәрежеге ие болып, ғылыми жұмыспен
Талапкер академиялық екінші дәрежеге ие болып (бес жылдық
Білімділердің кету процесін ішкі және сыртқы экономикалық тұрғыдан
Ресейде ғылым мен жоғары білікті еңбек саласынан кетіп
1. Импортер елдерде салыстырмалы жұмыссыздықтың жоғары деңгейі бар.
2. Қазіргі ғылымға жоғары дәрежеде мамандану тән. Тұрақты
Мамандану - өте қымбат процесс. Интеллектуалды миграция мәселелеріне
Сондықтан, әрбір ел ең жақсы ғылыми мектептер мен
Шетелге кетудің басты себебі - әр уақытта ауыр
Импортер елдер үшін жұмысшы
экономикалық салдары.
Халықаралық миграция жұмысшы күшін экспорттайтын немесе импорттайтын елдердің
Әлемнің көптеген мемлекеттері сыртқы сауданы либерализациялау жолына түскен
Миграцияның теріс әсерлерінің бірі - мигранттардың дамыған елдер
Импортер-елдер жұмысшы күшінің үлкен ағымы келгендіктен, ұлттық мүдделерін
- ұлттық экономиканы қажетсіз жұмысшы-мигранттар ағымынан ауқымы мен
- қабылдаушы елдегі ішкі халықтың жұмысбастылығының өзекті мәселелерін
- импортер-елдің экономикалық және саяси мүдделеріне байланысты елге
Миграциялық саясат концепциясын таңдау кезіңде елдің ұлтық- тарихи
Батыс Еуропа жағдайындағы интеграция концепциясы XX ғасыр басыңда
Сөйтіп, Германиядағы әрбір төртінші мигрант қабылдаушы елде қалуды
Германияда ұзақ мерзім жұмыс істегеңдердің санының өсуі (1990
Еңбек миграциясы мәселелері бойынша Еуропа Одағы Кеңесі шешімінің
Қазіргі уақытта Еуропа Одағының ортақ еңбек күші рыногы
- бұрын, уақытша құбылыс ретіңде қарастырылатын еңбек күші
- мигранттардың реципиент-елдегі болуының орташа мерзімінің мөлшері өсуде.
Иммиграциялық саясаттың маңызды мақсаттарының бірі -ұлттық еңбек рыногын
1. Елге жұмысшы-мигранттардың заңмен рұқсат етілмеген келуін болдырмау.
2. Заңсыз мигранттармен күресу үшін депортация (қуғындау) мен
АҚШ-та 1984 жылы Президенттің заңсыз келген шетелдіктер үшін
3аңсыз мигранттарға саясатты қаталдатумен бірге АҚШ-тағы заң
Ұлыбританияда мемлекетке заңсыздарды депортациялау мен шығарып жіберуге
Иммиграцияны бақылаудың әртүрлі түрлерін енгізу талпыныстары өнеркәсіптік даму
Өте қатал шаралар заңсыз миграцияны жеткізумен айналысып
3. Импортер-елдердегі иммигранттардың (репартация) отанына қайтуын ынталандыру. Жұмысшы
* Елден кеткен кезде материалдык көмек керсету. Бұл
Германияда мұндай материалдық көмек түрік және португал азаматтарына
* Отанына қайтқан мигранттардың ену мен үйрену процестерін
* Халықтың жаппай миграция ағымы бар елдер мен
Осындай шаралар нәтижесiнңде бір жағынан жаңа эмиграция өсімін
Елге келу, елде болу мерзiмiн ұзарту, жұмыс орнын
АҚШ-та елге кiру визасын алу үшiн АҚШ еңбек
АҚШ-тың иммиграциялық заңы бойынша еңбек сертификатын растау алдында
Иммиграция заңдарының қаталдануы мен шаралардың күшейтiлуiне қарамастан, импортер-елдер
Қабылдаушы елдердiң көбiсi иммиграцияны реттеуде iрiктеу тәсiлiн қолданады.
Құрылысшылар, көмектесушілер, маусымды, вахталық, муниципалды жұмысшылар - құрылысшылар,
Жаңа және келешегі зор салалар мамандары - бағдарламашылар,
Сирек кәсіптер өкiлдері – алмаздарды жасаушылар, сурет реставраторлары,
Әлемдік аты бар мамандар – музыкант, артистер, ғалымдар,
Қабылдаушы елге капитал инвестициялап, жаңа жұмыс орнын құрушы
Жұмысшы күшiнiң сапасы - кабылдаушы ел мойындайтын бiлімнің
Мәселен, Еуропалық Одақтың шешімі бойынша, 1991 жылдан бастап
Мамандық бойынша жұмыс тәжiрибесiне талап - қабылдаушы
Келіп жатқан мигранттар санын реттеу жыл сайын импортер-елдерде
Импортер-елдiң үкіметтері бөлген иммиграциялық квота, ел мүддесіне байланысты
Иммиграциялык квота мөлшері импортер-елдгi өткір пiкір-таласты мәселе болады.
Жас мөлшерiн шектеу - дөмографиялық жағдайды көңілге алу
Жұмысшы күшi сапасына қойылатын басқа талаптардың қатарына:
келушi мигранттардың денсаулығы жақсы болуы;
бірқагар мамандықтар мен кәсiптерге қойылатын қосымша кәсiби
жеке тұлғалық және психологиялық тұрғыдан шектеу. Мысалы, ОАР
Талапкерлерді iрiктеу үшін әр түрлi тәртіптер қолданылады.
Импортер-елдiң миграциялық саясатындағы іріктемелiгi имигранттардың жекелеген топтарына жеңілдiк
Американдық заңдар бойынша, американдық кәсіпорынға 500 мың доллардай
Канадада федералды немесе провинциалды бағалы қағаздарға 250 мың
Миграция процестерін реттеудегі халықаралық
Әрбір ел өз миграциялық саясатының бағыттары мен мақсаттарын
Халықаралық деңгейде еңбек күші миграциясын реттеуде 185 мемлекет-мүшесі
Халықаралық миграция ұйымы (ХМҰ) 1951 жылы, Женевада құрылды.
Жоғарыда көрсетілген ұйымдар эмиграция елдерiндегi жағдайды зерттейді миграция
Сыртқы еңбек миграциясының халықаралық құқықтық негіздеріне жататын төмендегі
1. 10.12.48 жылғы жалпы адам құқығы декларациясы.
2. 16.12.1966 жылғы азаматтық және саяси құқықтар туралы
2. Еуропадағы қаутсіздік пен ынтымақтасу Кеңесінің қорытынды актісі
3. 1986 жылғы Веналық кездесудегі Еуропадағы қауіпсіздік пен
4. Сыртқы еңбек миграциясы, жұмысшы мигрант пен жанұя
Еңбек миграциясы - объективті экономикалық процесс. Ол ұлттық
1966 жылы БҰҰ қабылдаған азаматтық және саяси құқықтар
Қазіргі уақытта көптеген ұйымдар мен мекемелер, әсіресе БҰҰ
Халық саны бойынша БҰҰ комиссиясында жеткілікті қор, болғандықтан,
Дүниежүзiлiк денсаулық сақтау ұйымы қабылдаған бірқатар халықаралық келісімдер
ЮНЕСКО конвенцияларында еңбекші-мигрантар мен жанұя мүшелерiнiң білімін жоғарылатуға
Еуропа Кеңесі - 1949 жылы құрылды, штаб-квартирасы Страсбург
Еуропа Одағы елдері осы одақ шеңберіндегi адамдардың еркiн
Батыс Еуропада еңбекші-мигранттардың құқығын корғау мен қамтамасыз ету
Халықаралық конвенцияларды қабылдау арқылы, елдер халықаралық құқық нормалардың
Миграцияны реттеуге катысатын халықаралык Ұйымдардың көптігіне қарамастан, орталық
Еңбекшi-мигрант құқығын жалпы қорғау мынаңдай бапта;;
арқылы қамтамасыз етiледi:
2 бабы - мигранттарға ақысыз қызмет ұйымдарым үйымдастыру
3 бабы - эмиграция мен иммиграция мәселелеріне байланыстыөтiрiк
4 бабы - миграцияның кету, орын ауысу мем
5 бабы - медициналық мекемелердi ұйымдастыру
9 бабы – еңбекшi-мигранттардың жинарын және еңбекақысын отанына
№ 97 Конвенцияның бастапқы екі ережесі мигранттарды жұмысқа
Жұмысқа алушы немесе соның қол астымда жұмыс iсейтін
осы операциялар жүргiзiлетін территорияның арнайы мекеме-, лер рұқсатын
№ 97 Конвенцияға сәйкес, еңбекші-мигранттар жазбаша
Халықаралық еңбек ұйымы құжаттарында мигранттардың қабылдаушы ел азаматтарымен
№ 97 Конвенцияның 9-бабында еңбекші-мигранттардың алынған валюта қаржыларын
Халықаралық стандарт бойынша мигрантгық қабылдаушы ел азаматтарымен бiрдей
Осы құжатқа сәйкес, мемлекеттер өз территориясында заңсыз миграцияны
III-ТАРАУ. ҚР-дағы жұмысшы күші
3.1. Жұмысшы күші миграциясының мәселелері.
Нарықтық экономикаға өту Қазақстан Республикасының ашықтығына ықпал етiп,
Елiмiздiң алғашқы даму кезеңдерiнде жұмысшы күшiнiң сыртқы миграциясында
Тәуелсiздiк алу мен шекараларды ашу Қазақстан Республикасына шет
Қазiргi уақытта халықаралық еңбек рыногын тек бiлiмдiлердiң кетуi
Бүгiнгi күнi кез-келген ел, даму деңгейi мен құрылымынан
Халықтың белсендi қозғалысын негiзгi ынталандырушы- экономикалық мүдде болып
Миграция- диалектикалық процесс, сондықтан оны екi жақтан: терiс
Бiрақ миграция мәселесiне тек терiс көзқарастан қарауға болмайды.
Интеграция жағдайында Қазақстан халықаралық еңбек рыногына енуге дайын
Бұл сұрақтың қарастырылуы еліміздегі мигранттардың сапалық және сандық
1. Экономикалық факторлар жүйесі;
2. Демографиялық мәселе;
3. Экологиялық апаттар;
4. Әлеуметтік және этникалық қарама-қайшылықтар;
Көрсетілген әрбір жүйеде факторлар топтарын бөлу қажет.
1. Экономикалық факторларға:
а) Беймемлекеттендірумен жекешелендіру процесі;
б) Экономикалық құрылымды қайта құру;
в) Көлеңкелі жұмыстылық дамуы;
г) Бір өндірістіл кіші қала меселелері;
д) Аймактық диспропорция;
е) Еңбеақыдағы айырмашылықтар;
2. Демографиялық мәселелер:
а) еңбек күшін ұдайы, өндіру мәселесі;
б) жыныстық-жас құрылымы
3. Экологиялык факторлар. Арал теңізі маңынан, Семейден, Шығыс
4. Әлеуметтік-этникалық жане саяси қарама-қайшылықтарға, жергілікті ұлт өкілдері
Миграция мәселесі мен оның белсенділігіне әсер етуші факторларды
Мемлекет секторының қысқаруы мен жеке меншік өндірістің дамуы
Материалды және материалды емес салалар бойынша жалақы деңгейінде
Материалды емес салада жалақының максималды деңгейі несие, қаржыландыру
Бұл жағдай жұмыстылық құрылымы мен ішкі және еларалық
Қазақстан экономикасының құрылымы жалпы әлемдік тенденцияларға бейім, басқаша
Қазақстан территориясыңда жұмысшы күшін әкелуге 349 лицензия әрекет
Лицензиялар енді еңбек биржаларында қажетті мамандар тіркелмеген жағдайда
Қазақстан Республикасының миграциялық ағымдарының күшеюі ерекшелігіне жасырын
Ұлттық еңбек рыногы мен жұмысшы күші миграциясының дамуына
Қазақстанда әзірше халық санының төмендеуі тұрақты болуда. 2002
Халық санының қысқаруы туылғандар санының азаюы мен эмигранттар
5 жыл ішінде туылудың жалпы коэфиценті әр мың
3.2. ҚР-дағы жұмысшы күшінің өзге
Соңғы 5 жылда елераралық миграция айналымына 1997,5 мың
Жақын шетелден 319,8 мың адам келіп 1212,3 мың
Бірақ Қазақстан үшін мәселе еңбекке жарамды жастағы халықтың
Ремигранттар саны экономикалық және демографиялық жағдайды қиындауына байланысты
Қазақстан Республикасының әлем қауымдастығына енуіні маңызды қадамы –
Қорытынды.
Курстық жұмысты қорытындылай келетін
Сонымен қатар еліміздегі халық санының
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
1) Майдан
қатынастар» оқулығы.
2) «Аль пари»
3) «Вестник
4) Жалимбетова Р.Б.
общего рынка Евразийского экономического
Труд в Казахстане. №10
Уровень жизни населения в Казахстане\
Агенство Республики Казахстан по
6) Уровень жизни
Агенство Республики Казахстан по
Уровень жизни населения в Казахстане\
Агенство Республики Казахстан по
8) Диагр. Постр.
комментарии\ Аналитический журнал КазНИИ
Алматы. 1999,2001 г. С21
9) Морозава Ф.
труда\\ СоцИс, 1993. №3
Киреев А. учебник «Международная экономика»
Миклошевский. учебник «Международная экономика»
www.google.kz
www.yandex.kz\ru
www.minfin.kz
www.aport.ru\kz