ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Қазақ тілін оқыту әдістемесі
ДАЙЫНДАҒАН:
ТЕКСЕРГЕН:
ҚАРАҒАНДЫ-2009
Жоспар:
КІРІСПЕ:
Қазақ тілін оқыту әдістемесі және оның зерттеу нысаны.
І ТАРАУ
1.1.Қазақ тілі әдістемесінің мәселелері.
1.2.Қазақ тілін оқытудың мақсаттары мен міндеттері.
1.3.Қазақ тілі және пәнаралық байланыс.
ІІ ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ ПРИНЦИПТЕРІ
2.1.Қазақ тілін оқытудың принциптері.
2.2.Қазақ тілін оқытудың ғылымилық принципі.
2.3.Жүйелілік принципі.
2.4.Көрнекілік принципі.
2.5.Саналылық пен белсенділік принципі.
2.6.Тероияны практикамен байланыстыру принципі.
2.7.Түсінуге жеңіл қолайлылық принципі.
2.8.Оқытудың психологиялық ерекшелігін ескеру принципі.
ІІІ ТАРАУ ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕЛЕРІНІҢ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Қазақ тілін оқыту әдістемесі және оның зерттеу нысаны
Қазақ тілін оқыту әдістемесі педагогика ғылымының бір саласы
Қазақ тілін оқыту әдістемесінің зерттейтіні оның оқыту жолдары
Әдістеменің мынадай міндеттері бар: 1) бастауыш мектеп пен
Сонымен қазақ тілін оқыту әдістемесі - оның мазмұны
І ТАРАУ
1.1. Қазақ тілін оқыту әдістемесінің басқа ғылымдармен байланысы
Тіл білімімен байланысы. Қазақ тілін оқыту әдістемесінің зерттейтін
Ендеше әдістемелік негізде мектеп грамматикасы мен ғылыми грамматика
Педагогикамен байланысы. Жалпы тұрғыда педагогика жас ұрпақтарға білім,
Психологиямен байланысы. Психология оқушының психологиялық ерекшеліктерін сипаттайды: жоғары
Мұғалім өзінің әрбір оқушысын, оның психикасын, материалды қабылдау
1.2. Қазақ тілі әдістемесінің мәселелері
Зерттеудің теориялық әдістері. Ең алдымен назар зерттелетін құбылыстардың,
Әдістемелік зерттеулерде типологиялық әдіс те көрнекті орын алады.
Зерттеудің теориялық әдістерінің ішінде тарихи әдістің де тиісті
Эксперимент педагогикалық жаңа тәжірибе жасауға бағытталған. Ол тілдің
Эксперимент жүргізудің бірінші шарты - дәлелдеуге және тексеруге
Педагогикалық экспериментті ұйымдастырудың көп тараған түрі -
Әдетте теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістері өзара тығыз
1.3. Қазақ тілін оқытудың мақсаттары мен міндеттері
Қазақ тілі оқыту мақсаттары үш топқа біріктіріледі.
1. Білім беру мақсаттары: оқушыларға ана тілі туралы
2. Тәрбиелік мақсаттар: оқушылардың тілдік құбылысқа көзқарасын қалыптастыру;
3. Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту: ана тіліне деген
Қазақ тілі пәнінің міндеттері: 1) Толық сауатты адамдар
Қандай адамды толық сауатты дейміз? Тілдің өзі мен
ІІ ТАРАУ
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ ПРИНЦИПТЕРІ
Қазақ тілін оқытудың принциптері
Қазақ тілін оқытудың барысында мұғалім оқытудың формалары мазмұнын,
Дидактикалық принципті алғашқы зерттегендер: чехтың ұлы педагогы Я.А.Коменскийден
Қазақ балаларын оқытуда Ы.Алтынсарин мұғалімдерге өте жоғары талап
Қазақ тілін оқыту әдістемелерінде оқытудың 4 және 7
Сонымен қазақ тілін оқыту принциптері былайша топтастырылады:
Қазақ тілін оқытудың ғылымилық принципі.
Жүйелілік принципі.
Көрнекілік принципі.
Саналылық пен белсенділік принципі.
Теорияны практикамен байланыстыру принципі.
Түсінуге жеңіл қолайлылық принципі.
Оқушылардың психикалық ерекшелігін ескеру принципі.
Заман талабына сай оқыту принциптері іздеуді, зерттеуді қажет
Қазақ тілін оқытудың ғылымилық принципі
Қазақ тілінің негізгі салаларын оқыту да ғылыми фактілерге,
Меңгерілетін объектінің термині анық болуы қажет, мәселен төртінші
Сонымен қатар меңгерілетін тақырыптарды өзіндік белгілерінің, анықтамалар мен
Жүйелілік принципі
Қазақ тілін оқытуда оқытушының бірінші басшылыққа алатыны -
Жүйелілік принципі жаңа материалды түсіндіруде, білім мен дағдыларды
Көрнекілік принципі
Көрнекілік принципі пәнді оқыту ісінде өте маңызды орын
К.Д.Ушинский таныс емес бес сөзді қаншама қайталап қиналатын
Көрнекілік принципі оқушылардың қазақ тілінен берілген білімді көрнекілік
Жаратылыс көрнекілігі. Оқушыларды табиғатқа экскурсияға апару арқылы шағын
Көлемдік көрнекілік: фото, суреттер, картиналар, диафильм, диапозитив, кинодан
Дыбыстық көрнекілік: күйтабақ, грампластинка, магнитофон, үзінді оқып, талдату.
Графикалық символдық көрнекілік: картина, схема, таблица, диаграммалар.
Қазақ тілі сабағына тақырыптың ыңғайына қарай, жоғарыда айтылған
Көрнекі құралдар оқушыны қызықтыру қызметін де атқарады. Ол
Саналылық пен белсенділік принципі
Мектеп оқушыларына қазақ тілінен білім беру барысында олардың
Білімді саналы меңгерту - мұғалімнің білімдарлығы, түсінігінің айқын
Белсенді оқушы алған білімін жаттығу кезінде де көрсете
Тероияны практикамен байланыстыру принципі
Мектепте қазақ тілінен алынған теориялық білімді күнделікті өмір
Түсінуге жеңіл қолайлылық принципі
Дидактиканың түсінуге жеңіл қолайлылық принципінің де маңызы зор.
Бұл – бір сыныптағы әр сабақта, әр сыныпқа
Бұл принцип оқушылардың жас ерекшеліктерін, білім дәрежесі мен
2.8.Оқытудың психологиялық ерекшелігін ескеру принципі
Әр сыныптың өз білім деңгейі болатыны белгілі. Сонымен
Тілді оқытуда бұл қағида сақталмағанда, түрлі қолайсыз жағдайлар
Сонымен оқушыларға қазақ тілінен теориялық білім мен практикалық
ІІІ ТАРАУ
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕЛЕРІНІҢ
ТҮРЛЕРІ
3.1. Қазақ тілін оқыту әдістемелерінің түрлері
Оқыту әдістемесі - педагогиканың күрделі саласының бірі -
Мысалы, "Дидактика средней школы" /Москва, "Просвещение", 1975 г.
Ә.Исабаевтың "Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері" деген 1993
Оқытудың теориясын зерттеген ғалымдар ғылыми еңбектерінде оқыту әдістерінің
Профессор Ә.Исабаев: "Қазақ тілінен білім беру әдістері сан
Нұржанова Ж. өзінің «Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары»
1. Түсіндіру әдісі. Бұл әдіске ауызша баяндау -
2. Кітаппен жұмыс істеу әдісі: Мұғалімнің түсіндіргенін кітаптан
Көрнекілік әдіс, экскурсия, таблица, сурет, схема, карточка пайдалану
Техникалық құралмен жұмыс істеу әдісінің бірі - демонстрациялық
5. Жаттығу әдісі, ауызша, жазбаша және суретпен жұмыс,
Баяндау әдісі. Қазақ тілінен оқушыларға белгілі тақырып бойынша
Әңгіме әдісі - жаңа материалды түсіндіргенде жүргізілетін әдіс
Әңгіменің нәтижелі болуы - сұрақты дұрыс, дәл, түсінікті
Түсіндіру әдісі - қазақ тілінен берілетін белгілі бір
Лекция - жоғарғы сыныптардың оқушыларына қазақ тілінен факультативтік
3.2. Кітаппен жұмыс әдісі
Оқушыларға берілетін теориялық білім оқулық пен оқу құралдары
Әрбір сыныпқа арналған қазақ тілі оқулығы - оқушыларға
3.3. Көрнекілік әдіс
Тілдің грамматикалық құрылысын, оның жекелеген категорияларын оқушыларға жан-жақты
Кейде оқушылардың қабылдау ерекшеліктеріне сәйкес келетін жылжымалы таблица
Орыстың ұлы педагогі К.Д.Ушинский: "Бала табиғаты үнемі көрнекілікті
Көрнекіліктің түрлері көп. Оны сабақтың мазмұнына қарай, мұғалім
Қазақ тіліне арналған кестелер: фонетикалық, орфографиялық, пунктуациялық, лексикалық
3.4. Техникалық құралдармен жұмыс істеу әдісі
Мектептерде техникалық құралдарды оқу-тәрбие жұмысына енгізу 1960-70 жылдары
Н.М.Шахмаев: “Урок с применением технического средства - это
Соңғы кезде біздің елімізде сабақта жаңа технологиямен жұмыс
Қазақ тілі сабағы бойынша сабақта техникалық құралдарды пайдалану
Қазір мектептерде көбірек қолданылып жүрген техникалық құралдар -
3.5. Жаттығу әдісі
Жаттықтыру сабақтың барлық сатысында, жұмыстың барлық түрімен байланысты
Жаттығулар, әдетте жеңілден басталып барған сайын күрделене, қиындай
Тілдік жаттығулар тілдік нұсқалар туралы алғашқы білімді оқушыда
Сөйлеу жаттығуларының да мәні өте зор. Сөйлеу жаттығулары
Ұсынылатын әдебиеттер:
Әлімжанов Д., Маманов Ы. Қазақ тілін оқыту методикасы.
Исабаев У. Қазақ тілін оқытудың дидактикалық негіздері. -Алматы,
Әбілқаев А. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. -Алматы, 1995.
Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. -Алматы, 2004.
Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары. -Алматы,
1