Кіріспе
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдауындағы «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік
Экономикада экономикалық қатынастардың субъектілері ретінде, өндірістік процестерді жүзеге асырушы
Басқару операцияларымен қатар өндірістік опреациялар коммерциялық банк қызметінің маңызды
Банк қызметі өрісінде жоғары технологиялар мен ақпараттандырудың дамуы жағдайында,банктің
Банктік қызметті басқару, банктік технологияларды жетілдіру мен өңдеуді, банк
Нарықтық қатынастар жағдайында шаруашылық субъектінің экономикалық механизмін оның ресурстарының
Елдей экономикалық дамудың қазіргі уақыттағы кезеңі, кәсіпорындардың ғана
Осымен байланысты, экономикалық агент ретіндегі коммерциялық банктердің ресурстарын басқаруды
Табыстылық аспектілерін толық есепке алатын. Ресурстарды басқару әдістерін
Дипломдық жұмыс мақсаты – нарықтық экономика жағдайындағы экономикалық агент
экономикалық қатынастардың субъектілері ретінде коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудың мәні
қазақстан Республикасының макроэкономикалық процестерінің комерциялық банктер ресурстарының қалыптасуына әсер
қазақстан коммерциялық банктерін ресурстармен қамтамасыз ету үшін сыртқы ортаның
коммерциялық банктердің ресурстарын басқару әдістерін сипаттау, қазақстандық банктерде әдістерді
коммерциялық банктердің қаржылық ресурстарының қалыптасуын жан-жақты зерттеу және талдау;
ресурстарды басқару тиімділігін жақсарту бойынша экономикалық талдау негізінде ұсыныстарды
адам ресурстарының қалыптасуына, коммерциялық банктердің кадрлар саясатының әсер етуін
коммерциялық банктерде адам ресурстарын пайдаланудың тиімділігін талдау;
қазақстан коммерциялық банктерінің ресурстарды басқару стратегияларының негізгі бағыттарын өңдеу;
қаржылық ресурстардың қалыптасуының көзі ретінде коммерциялық банктердің табыстылығын жоғарылату
коммерциялық банктерде инновациялық процестердің тенденцияларын анықтау.
Бұл дипломдық жұмыста банктік қызметті басқару аясында отандық және
Жұмыстың бірінші бөлімінде коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудың теориялық негіздері,
1-ТАРАУ Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудың теориялық негіздері
Коммерциялық банктер қызметіндегі ресурстарының мәні мен ролі
Экономикалық ресурстар дегеніміз – бұл экономикалық игіліктерді өндіру
адам еңбегі;
адамның іс-қимылымен айналымға тартылған жер, су, ауа, пайдалы қазбалар,
шаруашылық қызметте қолданылатын негізгі және айналымдағы құралдар түріндегі
еңбек және материалды – заттық ресурстарды иеленуге мүмкіндік беретін
экономикалық өнімді жасау үшін қажетті ғылыми-техникалық, технологиялық, ғылыми, басқару
өндірістік факторларын неғұрлым тиімді қолдану мүмкіндіктерін кіріктіретін адам
Экономистердің айтуынша, қолма-қол ресурстар шектеулі, яғни қазіргі қоғамдық даму
Ресурстарда неғұрлым ұтымды пайдалануға тырысу, ресурстарының шектеулілілігінің салдары болып
Көптеген экономикалық мақсаттарға шектеулі ресурстардың неғұрлым альтернативті нұсқауларын пайдалана
Аристотель, одан кейін орта ғасырдағы ойшылдар еңбектері негізгі экономикалық
Бәріне белгілі болғандай, ресурстың теориялық талдауын тереңдетпей, ғылыми-техникалық дамудың
Нарықтық экономиканың маңызды халық шаруашылық мәселелері шешілмейді.
Бұдан басқа, нарықтық экономикада әлауқатты максимизациялау мен тиімділікті жоғарылату
Экономикалық ресурстар кәсіпкерлік инициативамен біріктірілген басқару арқылы өндіріске тартылып,
Экономикалық ресурсының жұмыс жасап тұрған өндіріс факторы ретінде қайта
Қаражатты салу, ресурстарды тарту және олардың өндіріс факторына айналуы
Осыған қатысты энергия, материал, түріндегі айналмалы капитал өндірістің негізгі
Осылайша, өндірістік процесс коммерциялық банктерде өтеді. Айырмашылық, коммерциялық бактерде
Коммерциялық банк – бұл делдал ұйым, клиенттерге қызмет көрсетудің
несиелік – клиенттердің 2 түрлі тобына, бірін- банк өз
Төлем- есептесу – барлық клиенттерге.
Коммерциялық банктер өндірістік кәсіпорындар, сауда ұйымдары, банктік емес қаржы
Банктің қаржы ресурстары эмиссиялық, тартылған және өзіндік қаражаттарымен құралады.
Коммерциялық банктердің ресурстық базасын құрайтын негізгі көздерге жататындар: несиелік
Коммерциялық банктердің өзіндік капиталы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің активтері
Экономистердің айтуынша, коммерциялық банктердің негізгі капиталы банктің ресурстарының ұзақ
Қазақстанның коммерциялық банктері өз қызметтерін ұзақ мерзімді перспективада нығайту
Қәсіпорынның жақсы қызмет етуінің шартына оны экономикалық (қаржылық, адамдық,
Қазақстанның таза табысы нарық қатынастарының маңызды категориясы ретінде белгілі
Біріншіден, таза табыс Қазақстанның қызметі нәтижесінде алынған экономикалық тиімділікті
Екіншіден, таза табыс ынталандырушы қызмет атқарады. Оның мағынасы, таза
Осындай функцияларды таза табыс коммерциялық банктерде орындайды. Банктің таза
Нарықтық экономикалық жағдайында таза табыстың мәні зор. Таза табысты
Коммерциялық банктер де жоғарыда айтылып кеткен мақсаттармен сәйкес жүріп
Коммерциялық банктердің кірістері мен шығыстары арасындағы айырмашылықты көрсете отырып,
Экономикалық қатынастардың субъектісі ретінде коммерциялық банктердің басты ерекшелігі –
Пассивтерді микродеңгейде басқаруды коммерциялық банктер көп пайда табу және
Біз экономистердің пікірімен келісеміз. Олардың айтуынша, депозиттік операцияларды жүзеге
депозиттік операциялар болашаққа пайда табу үшін жағдай жасай отырып,
Депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде депозиттердің әртүрлі формаларының сәйкес және
Депозиттік операцияларды жүзеге асыру барысында осы операциялар арасында өзара
Депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде банк балансын ұстап тұруды қамтамасыз
Депозитті операцияларды ұйымдастыра отырып, банк депозит шотарындағы еркін (активті
Депозиттерді тартуға икемджейтін көрсетулердің сапасы мен мәдениетін және банктік
Егер жоғарыда аталып кеткен қағидаларды ұсталатын болса, осы қағида
Қазақстанның коммерциялық банктерінің қаржылық ресурстарының қалыптасу деңгейінің
Коммерциялық банктер өндірісіндегі ерекше белгіге активті және пассивті операциялар
Банк клиенттері, әсіресе ірі жеке қарыз алушылар мен салымшылар,
Коммерциялық банктерде жеткілікті қаржы ресурстарының болуы банк пен қарыз
Коммерциялық банктер қызметіндегі ерекше ролді адалдық ресурстар алады. Экономистер
Еңбек ресурстарын толықтыру қазір және болашақта еңбеккеқабілетті жас тұрғындар
Егер банк қызметінің ерекшелігін ескеретін болсақ, онда маңызды болып
Коммерциялық банктердің дамуына табиғат пен қоғам дамуының әртүрлі аспектілері
Коммерциялық банктер еңбек ресурстарын қалыптастыруда төмендегідей іс-шаралар жүйесін жүргізулері
қажетті жоғары квалификациялы персоналдармен қамтамасыз ету;
міндеттердің өзара сәйкестігі мен оларды орындайтын адамдарды реттеу;
осы адамдардың жеке мүмкіндіктері мен өндірістік қажеттіліктеріне сәйкес анықталған
осы адамдардың банктің кешенді қызметіне ынталы түрде қатысуын қамсыздандыру
Банктік стратегияны жүзеге асыру бойынша банк бағдарламасын орындау үшін
Сірә, қазіргі уақтта банктердің соқтығысып жатқан сыртқы ортадағы әрдайымғы
Ғылыми – техникалық революция банктік операциялар мен есеп айырысулар
Қазіргі автоматтандырылған жүйе жоғары тиімділікке қол жеткізеді, егер квалификация
Банктік процестердің дамушы технологияларының, ғылымсыйымды өнімдер мен қызметкөрсетулердің қазіргі
Коммерциалық банктердің ресурстарының тиімді қолдануы, инновациялық процестің прогрессивті деңгейімен,
Маңызды технологиялық, басқарушылық және ақпараттық жүйелердің сенімділігі жатады. Инновациялық
Қазіргі уақытта коммерциялық банктің жақсы қызмет етуі үшін, ақпарат
Ақпарат, ақпараттық ресурстар әрқашанда болған, бірақ бұл ресурста өздерінің
Банктің ақпараттық ресурстарын құрайтын ішкі және сыртқы ақпараттары болады.
Коммерциялық банктердің ақпарттық ресурстарының негізгі көздеріне заңдар, жарлықтар, қаулылар,
Ақпараттық көздердің басқа тобын Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі реттейді
Біздің ойымызша, Қазақстан коммерциялық банктері мен сыртқы экономикалық кешеннің
Қазақстанда басты рөлді халықаралық қаржылық институттар алады – халықаралық
Ақпараттар көлемінің көптігі – банк бизнесінің ажырамас бөлігі
Бірінші таңда, кез-келген берік орныққан банктің қол астында
Ақпараттық ресурстардың тиімділігі, коммуникативті функциялардың – бір-бірімен және
Сонымен, коммерциялық банктердің ресурстары олардың қызметінің негізін салушы болып
Коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудағы ерекшеліктер
Басқару – бұл қоғамдық қажеттіліктерді қайта бөлу, айырбастау, өндірістік
«Басқару» түсінігінің жеке және ең маңызды аспектілерін жете ұғыну
Біріншіден, басқару бұл жете ұғынылған процесс, яғни басқарушы
Екіншіден, басқару – бұл объектілерге ақпараттық ықпал ету болып
Басқару – бұл мақсаттарға қол жеткізу. Кәсіпорынның негізгі
Өндіріс, пайдалану мен өндірудің өзін ұстап тұру үшін қажетті
Бүгінгі күнде Қазақстандағы нарықтық экономиканың жандалуы үшін коммерциялық банктердің
Банктердің ресурстарын басқару термині кең ғылыми және практикалық айналысықа
Мамандардың айтуынша, басқару құрылымы – бұл әртүрлі ішкі және
Басқарудың классикалық құрылымына сызықтық, функционалды, сызықтыз-функционалды құрылымдар жатады. Арнайыға
Ұйымдастьырушының көзқарасы бойынша,коммерциалық банкті экономикалық объект ретінде қарастыру қажет,
«Шығындарды қатаң бақылаудың қажеттілігі өсуде, әсіресе, қызметті реттеуге деген
Сонымен қатар, табыстарды басқаруды жетілдіру жетілдіру қажет, өйткені,банктің тиімді
Коммерциялық банктердің ресурстарын басқаруда техника мен технологияның дамуының, ақпараттардың
Бүгінгі күнде техникалық прогрестің жылдам қарқынмен дамуы кезінде шешімдерді
Банктің ресурстарын басқару, яғни оның қаржылық жағдайы көбіне банктердің
Ғалым- экономист Б.М. Баландин өздерінің ірі аймақтық банктерінің бірінде,
Бірінші – ақпараттар жүйесі стратегиялық мақсаттарға жақын болуы тиіс.
Екінші – мониторинг. Ресурстарды басқару бойынша комитет қысқамерзімді және
Коммерциялық банктердің ресурстарын басқаруды жетілдіру үшін банктік механизмді
Банктік механизмді қолдану, шаруашылық қызмет процесінде пайда болатын банктік,
1-кесте «2003-2006 жылдар аралығындағы коммерциялық банктердің табыстары» бізге Қаззақстандық
Кесте нәтижелері бойынша мынадай қорытынды жасауға болады, коммерциялық банктердің
Кредиттер бойынша пайыздар мен комиссия банктік резервтердің негізгі бөлігін
1- кесте - Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің табыстары
млрд. теңге
Статья атаулары 01.01.2003 ж. 01.01.2004 ж. 01.01.2005 ж. 01.01.2006
1. Сыйақы алумен байланысты таза табыс 43,1 56,7
2. Өзге қызметтерден түскен табыс 36,6 43,7 44,6 47,3
3. Бағалы қағаздармен операциядан түскен табыс 6,6 4,7
4. Табыстардың барлығы 86,3 105,1 118,4 129,5
5. Таза табыс
30,1 45,2 64,1 86,2
Қаржылық ресурстарды басқару, келісілген пайызды қалыптастыруды, жеткілікті пайыздық маржаны
Шындығында көптеген отандық банктер кең таралған операциялар бойынша пайда
Банкісін жүргізудің шетелдік тәжірибесі көрсеткендей, дәл осы жоғарыда айтылып
Зерттеушілер жазады: «пайда алу,жандану үшін банкирлер нарықтық экономикаға әсер
Біздің ойымызша, жанама шығындарды қамтамасыз етуге бағытталған қаражаттарды ғимарат
Зерттеулер көрсеткендей, коммерциялықбанктердің таза табысы банктің берген несиелеріне байланысты
Банктің активті және пасиивті басқару стратегиясы,олардың табыстылоығы мен өтімділігіне
Активтердің өсуіне қарай, банктің тартылған ресурстарды сақтау және қайтаруда,
Көптеген банктер бір жыл ішіндже бағалы қағаздарды сатып алады,
Ресурстарды басқарудың актуалды міндеттерінің біріне, оларды пайдалану тиімділігі мен
Коммерциялық банктердің персоналдарын басқару – бұл банктік және еңбек
Банктің персоналдарын басқару технологиясы қолайлы мерзімдер мен аз шығындар
Қазақстанның банктік тәджірибесінде персоналдарды басқарудың үш деңгейлі жүйесі қалыптасқаны
Адамдық ресурстарды басқаруды, адамдар бәсекелестік күресте стратегиялық мақсаттарға жету
Көптеген Қазақстан коммерциялық банктерінің стратегиясын талтау, тиімді пайдалануға негізделгенбанктік
Ұзақ мерзімге есептелген жаңарту стратегиясы топтасқан материалды
Сондықтан да, коммерциялық банктердің ресурстарын тиімді басқару үшін инновациялық
Коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудың дұрыс емес факторынан табуға ерекше
Осындай факторларды өз уақытында табу, банктерге әсер ете алатын
Жоғарыда қарастырылғандарға қарай отырып, мынадай қорытынды жасауға болады, яғни
Коммерциялық банктердің ресурстарын басқару міндеттеріне жатады.:
максималды табыс алу үшін қажетті шараларды анықтау;
банктік нарық кеңістігін қалыптастыру; ағымдағы операциялық жүргізу үшін жеткілікті
жүйелік, жақсы дайындалған аномастикалық ақпарат;
банктік операцияларды бақылау, ақша құралдарының активтері менң резервтерін дұрыс
табысты өсіру үшін қажетті жаңа банктік өнімдермен, жаңа
қолма-қолсыз есепайырысулармен байланысты қызмет көрсетулерді кеңейту;
банк қызметкерлерінің квалификациясын жоғарылату.
1.3 Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің ресурстарының қалыптасуы
Коммерциялық банктердің ресурстарының қалыптасуы мен қуысының масштабы, олардың жұмысының
2005 жылдың 14 ақпанында болған Қазақстан қаржыгерлерінің III Конгресінде
Тек осы соңғы үш жылда банк секторындағы меншік капиталының
Қазақстан банк жүйесінің негізін үш ірі банк- «Казкоммербанк» АҚ,
2. Кесте-Активтері бойынша Қазақстан банктерінің үздік ондығы (КаSе, «А»
Банк атауы Көлемі
1 Қазкоммерцбанк
2 Тұран Әлем Банкі
3 Халық банк
4. АТФ банк
5. Валют-Транзит Банкі
6. Банк Центр Кредит
7. Нұрбанк
8 Каспийский Банк
9 Темірбанк
10 Альянс банкі 704057
618302
601238
58275
50035
14848
129937
11294
10382
10283
3. Кесте-01.01.2006 ж Таза табыс көлемі бойынша Қазақстан банктерінің
млн теңге
Банк атау Көлемі
1 Қазкоммерцбанк
2 Тұран Әлем Банкі
3 Халық банк
4. АТФ банк
5. Валют-Транзит Банкі
6. Банк Центр Кредит
7. Нұрбанк
8 Каспийский Банк
9 Темірбанк
10 Альянс банкі 8689
7303
6758
4736
1100
2472
2472
1252
1070
2185
Қазақастанда шетел банктері кеңінен таралған: 1999 жылдың басында шетелдіктердің
Еншілес банктер арасында ең ірі шетелдік несиелік ұйымға АВN
Қазақстан банктері мен оның ресурстарын қалыптастырудың соңғы жылдарында ресейлік
1998 жылғы таралған ресейлік қаржы дағдарысы Қазақстан экономикасы үшін
Әсіресе, Қазақстандық банктер мен олардың ресурстарының қалыптасуына 1999 жылғы
Ұлттық валютаның қалқымалы курсқа көшуі мен оның номиналдық құнының
Қазақстан банктері үшін ең маңызды мәселеге ішкі нарықтағы бәскенің
Бір мезгілде шетелдік банктердің үлесі қысқарады, соның ішінде-түрік банктері.
Республиканың ірі банктері үшін меншік капиталының активтерге төмен қатынасы
Коммерциялық банктердің қаржылық ресурстарының тұрақтылығының маңызды көзі болып, 2001ж.
Тұрғындардың қор жинағы да коммерциялық банктердің депозиттік базасының негізгі
Банктердің міндеттемелерінің өсуіне бірінші кезекте клиенттердің депозиттерінің өсуі себепші
Міндеттемелердің маңызды екінші тарамына 2000 жылы тез ұлғайған, облигациялық
Қазақстанның коммерциялық банктерінің дамуының маңызды ерекшілігіне меншікті капиталдық өсу
Қазақстандық ғалымдардың айтуынша, қазақстандық банк секторының негізгі мәселелеріне, отандық
Арнайы банктердің базасында, ҚР-ң Ұлттық банкінің инициативасы бойынша, коммерциялық
ҚР-да қаржы несие жүйесін қайта ұйымдастырудың келесі кезеңі жаңа
Республика аймақтарының әлеуметтік-экономикалық дамуына жәрдемдесу мақсатымен белсенді қаржы-несиелік қызыметтерді
Шаруашылық және әлеуметтік міндеттерді кшенді шешуге, өндірістің техникалық деңгейіне
Қазақстан ТМД елдері арасында орта және ұзақ мерзімді несиелердің
Қазақстанның банк секторы ТМД-дағы ең капиталдарындағы болып қалады, бір
2000 жылдың басы мен 2006 жылдың бастапқы кезең арасындағы
Кестедегі мәліметтер бойынша клесідей қорытадын болады: бірінші кезең ішінде
Тек 2002 жылы ғана 17175 млн теңгеге тапшылық байқалады,
4- Кесте-Қазақстан Республикасының банктеріндегі қолма-қол ақшалардың қозғалысының динамикасы
Түсім көздерінің атауы 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Қолма-қол түсімдер
Заңды тұлғалардан 197213 234934 289706 452755 558113 684458
Шетел валютасын сатудан 215068 269337 229840 371626 400915 475678
Депозиттерге орналастыру 9053 12241 26072 40563 73735 117077
Бағалы қағаздарды сатудан 284 421 281 374 267 481
Салықтар мен кедендік төлемдерден түскен түсімдер 22722 18866 22973
Несиелерді өтеу 3350 4362 4138 8420 13340 19234
Банкомат
-тардан алынған ...... ...... 3274 10490 29985 54415
Басқа да түсімдер 58000 80425 84049 115195 179396 270622
ҚР-ң Ұлттық банкінен алынған 224423 175132 195252 204343 239874
Барлығы 739501 808380 855584 1233934 1529441 1931725
Қолма-қол берілгендер
Заңды тұлғаларға 249307 252216 353691 549040 647827 724026
Шетел валютасын сатып алуға 25883 31064 38248 83529 115994
Зейнетақы мен жәрдемақы төлеуге 76567 62754 66256 129398 124844
Жеке тұлғалардың депозиттері бойынша шоттардан 79663 111846 120498 104295
Бағалы қағаздар бойынша төлемдер 1115 804 1087 987 1118
Жеке және заңды тұлғалардың несиелерін 3810 4735 2485 4332
Банкоматтарды нығайтуға
13458 42174 114098 214116
Басқа да төлемдер 94822 129963 94701 109037 154163 210027
Ұлттық банкке өткізілді 195459 200045 158648 198033 217625 264463
Берілгеннің барлығы 727743 794231 849071 1221135 15446616 1916859
Өндірісті ұйымдастыру үшін кәсіпорынның басқару әдістерін жаңарту, бизнес-плонды өңдеу,
Коммерциялық банк пен кәсіпорынның қызыметінің сапасы мен тиімділігі, сол
Кәсіпорындар мен коммерциялық банктер және олардың ресурстарын қалыптастыруда, лифляция
Бірақ, қаржылық ресурстарды жүйелік жоғалту сирек кездеседі, оған себеп-кифияция
Капитал жеткіліктілігін шектеу тұрғысынан, инфляция, коммерциялық банктер үшін сын
Девольвация несиелік портфельдің сапасынның нашарлауына әсер етеді, ол өз
Ішкі нарықта жұмыс істейтін және шетел валютасында несие алған
Қазақстан банктерінің нашар жері-бұл жоғары процентсіз шығындар. Бұл шығындардың
Бұл шығындар шефляция шамасымен өседі, өз бетінше бұл шығындар
Бірақ шефляция жағдайында, банк секторында әрдайым активтердің төмендеуі байқалады.
(1)
Мұндағы:
π - банк пайдасы;
icr және iαr несиелер мен депозиттер бойынша нақты пайыздық
С және α берілген несиелер мен тартылған міндеттемелер көлемі;
ОЕч-тұрақты бағадағы операциялық шығындар;
dp - баға өсуінің индексі;
р - баға деңгейі
Жоғарыда келтірілген формуладан, банктің таза табысының көлемі екі құрамдас
Егер несиелер және депозиттік мөлшерлер арасындағы спрэд өзгеріссіз қалса,
Бұған себеп, инфляция кезеңіндегі банк активтерінің төмендеуі жатады, сондай-ақ
Инфляция кезінде, бұл номиналдық мәнде спрэдтің өсуіне әкелетін, бағалардың
Пайыздық мөлшерлемелердің төмендеуі, несиелік портфель бойынша шығымдарды жабумен байланысты
(2)
Мұндағы:
dтах-несиелік портфельдің табыстылығы нольдік болатын, несиелер бойынша қайтарылмаудың максималды
Іс-жылдық мәнде несиелердің табыстылығы ( % түрінде)
ОЕ-операциялық шығындар (несиелік негізгі сомасына % түрінде).
Зерттеушілердің айтуынша, инфляция қарқының төмендеуі, нақты пайыздық мөлшерлеменің өсуіне
Тәуекелдердің өсуі, пайыз мөлшерлемерінің өсуінің талап етеді, бірақ мөлшерлеменің
Инфляция жағдайында банктер инфляция қарқынын төмендету шамасы бойынша азаятын
Инфляция қарқынының төмендеуі, осы операциялардан түскен табыстарды азайтады, ол
Коммерциялық банктердің ресурстарының теориялық аспектілерін таңдай отырып, осы сұрақтағы
II – Тарау Қазақстан Республикасындағы коммерциялық
2.1.Коммерциялық банктердің қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларын талдау.
Қазіргі уақытта әрбір коммерциялық банк өз жұмысын құру барысында
Банктің стратегиялық мақсаттарына жатады:
Корпоративті нарықта:
- банктік өнімдер мен қызмет көрсетулерді ұсынатын нарықтағы
- табысты клиентерді тарту;
- ссудалық портфельдің диверсификациясы,оның сапасы;
- қызмет көрсету кешенін ұсыну жолымен клиенттердің табыстылығын
Бөлшек нарығында:
- нарықтағы өз үлесін қорғау;
- жаңа банктік қызмет көрсетулерді енгізу және
- тұрақты клиенттер бойынша таза табыстың өсуі;
- кездейсоқ клиенттер бойынша шығындарды төмендету.
Банктің тактикалық мақсаттарына жататындар:
- клиент базасын тарту мен кеңейту
- аймақтағы өнімдердің дамуы (ипотека, лизинг,
- жоғары табысты банктік өнімдер мен қызмет
- ссудалық портфельдің сапасын жақсарту, қайтарымдылықты қамтамасыз
- тәуекелдерді төмендету максимизациясы;
«Валют-Транзит банк» АҚ өз қызметін бес приоритетті бағытқа
- ішкі нарықтағы жағдайларды жан-жақты бөлшекті талдау
- өзіндік қызметті жиі экономикалық талдау және
- клиенистиканың негізін үйрену , клиенттер базасын
- шығармашылық ізденіске дайын, ұмтылысы бір ұжымды
- жаңа перспективті ақпараттық, инновациялық банктік
«Валют-Транзит Банк» АҚ даму тарихы 1996 жылы Қарағанды акционерлік
«Валют-Транзит Банк» АҚ Қазақстан Республикасы территориясындағы аймақтық банктер арасында
«Валют-Транзит Банк» АҚ тұрғындардың салымдарын кепілдендіру (сақтандыру) Қазақстандық
Қазіргі кезде банк келесідей қызмет көрсетулерді ұсынады: жеке және
Қазақстандағы экономикалық өсуге және Қазақстан Республикасының Ұлттық
«Темір банк» АҚ экономиканың әр түрлі саласындағы ірі кәсіпорындар
Былайша айтқанда, барлық коммерциялық банктер үнемі 500$ құрайтын салымдар
Дәл қазіргі уақытта «Ресей- Қазақстан» бағдарламасы жүзеге асуда. Осы
Қазақстан комерциялық банктері тұрғындарға сапалы қызмет етуге, жаңа банктік
Жалпы алғанда, бүгінгі таңдағы банктер әмбебап банктерге тән
Қазақстан Республикасының «Банктер және банктік қызмет туралы» заңының 50
Бірақ дүние жүзілік қоғам бұл бапты жою қажет деп
Резервтерді құрайтын несиелік тәуекелдерді реттеуге бағытталған Қазақстан Ұлттық банкінің
Қазақстандық ғалымдар (А. А. Ильясов, А.К. Гилимов ) атап
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің өңдеген, комерциялық банктің басшылығымен
банктің қаржылық жағдайын толық және жалпы автоматизациясы мен компьютеризациясын
Агрегатты сандық көрсеткіштер динамикасы бойынша 2005 жылдың басында Қазақстанда
1. 2005 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша үш
2. Қарастырылатын кезеңдегі комерциялық банктердің жариаланған жарғылық
Мамандардың бағалауынша 2005 жылы үш ірі банктің капиталының жеткіліктілік
3. Мемлекеттік бағалы қағаздардың пайдасына активтердің қайта құрылуы
Өз уақытында Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі рентабельділігі төмен
Қазақстанның банктік секторының дамуы есепайрысу – касса бөлімдері
Жоғарыда аталған жағдайларды талдау, банк секторының осы жылғы даму
Операциялардың саны мен масштабының тез өсуінің орнына тарылған ресурстар
Бірақ, банк жүйесінің маңызды өзгерісіндей нақты секторға мұқтаждығы болған
Банктердің өз функцияларын жүйелік орындауы ел экономикасы тұрақтылығының сүйенетін
Осы дипломдық жұмысымда келесідей банктердің ресурстарының қалыптасуын талдау мен
Қазақстандағы нарықтық қатынастардың дамуы, экономикалық субъект ретінде комерциялық банктердің
Комерциялық банктердің қазіргі жағдайы оң тенденцияларымен сипатталса да, бірқатар
Аналитикалық жұмыстың маңыздылығын микродеңгейде қайта бағалау қиын. Комерциялық банк
Экономикалық талдауды жүргізу, банктің мақсаттары мен міндеттерін дұрыс қою
Ол жұмыстағы әр түрлі қателіктердің, шығындардың алдын алуға, банк
Ресурстарды басқарудағы маңызды рольді, коммерциялық банктің өміршеңдігінің сапасы мен
Коммерциялық банктердің қаржылық ресурстарының негізгі бөлігін құрайтын қаржылық
Мен оның пікірімен келісе отырып, кірістер мен шығыстар және
5 – кесте – Кірістер, шығыстар және пайда табу
Қаржылық ағымдардың кірісі Қаржылық ағымдардың шығысы
Несиелер бойынша табыс Депозиттер бойынша пайыздарды төлеу формасындағы шығындар
Бағалы қағаздар бойынша табыс Депозиттік емес қарыздар бойынша шығындар
Ақша активтерін пайдаланудан түскен табыс Еңбекақы төлеуге кететін шығындар
Екінші дәрежелі табыстар Екінші дәрежелі шығындар
Салықтық төлемдер
Талдауды жүргізу үшін ақпараттық база болып зерттелетін банктердің 01.01.2002
Жұмыс барысында зерттелетін коммерциялық банктердің қаржылық ағымдарын талдаудың блоктары
1. Жылдар бойынша кірістер мен шығыстар туралы есеп
2. Зерттелетін банктердің пайыздық маржасының көрсеткіштерін талдау.
3. Коммерциялық банктердің табыстылығының көрсеткіштері.
Несиелеу, банк қызыметінің ең басты бағыттарының біріне жатады. Баніктер
Талданатын банктер өз жұмыстарында, шоттар менеджерлерінің жеке жұмыстарымен персоналды
Тұрғындарды қамту үлесі үнемі өсуде. Бұған тұрғындардың жұмысбастылығы, ірі
Коммерциялық банктердің барлық шаруашылық қызметі мен операцияларды жүргізуі, банк
БЭК – офистік бөлімшелеріндегі келісім түрлері мен келісім –
Зерттелген банктер қызмет ету кезеңі ішінде үнемі ақпараттық
Банктердің қаржылық ресурстарының қалыптасу динамикасындағы жаңа тенденциялар мен олардың
6 – кесте – Бөліктердің операциялық табыстары
Банк атауы 2002ж 2003ж 2004ж 2005ж 2006ж
Валют – Транзит Банкі 760506 1643649 2121483 2942100 4811790
Тұран - Әлем Банкі 13038000 21077000 32396000 40860000 63258000
Банк Центр Кредит 1952423 3018835 5042384 7074030 12489227
АТФ Банкі 839473 1361257 1148812 1788050 1992911
«ТұранӘлемБанкі» АҚ – ң операциялық табыстар бойынша өсу
Банктердің операциялық табыстары үнемі өсуде. Осы тұста мынандай екі
несиелер мен инвестициялар бойынша операциялардың нығаюы;
жоғары пайыз әкелетін несиелердің активтердегі үлесінің өсуі.
7 – кесте – Банктердің операциялық шығындары
мың теңге
Банк атауы 2002ж 2003ж 2004ж 2005ж 2006ж
Валют – Транзит Банкі 254125 537425 1020826 1318314 3152513
Тұран - Әлем Банкі 12141000 19486000 27498000 36240000 55955000
Банк Центр Кредит 1006991 1607688 275823 3333540 6355305
АТФ Банкі 358740 812758 825971 1122981 1189264
Мерзімді және жинақ салымдары, сонымен бірге, басқа да қарыз
Қазақстанның коммерциялық банктерінің ресурстарын қалыптастыру үшін маңызды болып,
Банк операцияларының активті немесе пассивті екендігіне қарамастан, оларды
Коммерциялық банктің бөлінбеген таза табысының неғұрлым тұрақты және негізгісі
ПМЧ = (ПД – ПР) / Аср
Мұнда ПМЧ - таза пайыздық маржа;
ПД – пайыздық табыс;
ПР – пайыздық шығын;
Аср - жалпы активтердің орташа көлемі;
ПП – пайыздық табыс.
Берілген арақатынас пайыздарды алу және төлеумен байланысты операцияларды жүргізу
8 – кесте – Банктердің пайыздық маржа көрсеткіштері
мың теңге
Банк атауы 2002ж 2003ж 2004ж 2005ж 2006ж
Тұран Әлем Банкі 4989000 9203000 11469000 14757000 24259000
Валют – Транзит Банкі 506381 1106224 1100657 1623786 1659277
Банк Центр Кредит 945432 1411147 2170058 3740490 6134422
АТФ Банкі 480733 548499 322841 665069 803647
Берілген кесте мәліметтері бойынша мынандай қорытынды жасауға болады: «ВалютТранзитБанк»
«ТұранӘлемБанкі» АҚ-да пайыздық маржаның тұрақты өсуі байқалады, соңғы бес
«БанкЦентрКредит» АҚ пайыздық маржасы үнемі жылдар бойынша өзгеріп тұрады:
Осындай жағдайда «АТФБанк» АҚ байқалады: 2002 жылмен салыстырғанда, пайыздық
Таза табыстың өсуінің жалпы тенденциясы байқалса да, банктердің пайыздық
Банктерде жүргізілген талдау көрсеткендей, ресурстарды тиімсіз басқару, бірінші болып
Ресурстар көздерінің қалыптасуын талдау элементтерінің біріне – табыстылық көрсеткіші
Табыстылық көрсеткіштерін бағалаудың әдістерін қолдана отырып, зерттелетін банктер мысалында
Зерттелетін банктердің 2002-2006жж. табыстылығын талдаудың нәтижелері 9,10,11,12 кестелерде көрсетілген.
«ВалютТранзитБанк» АҚ маңызды көрсеткіштерін талдай отырып, келесідей қорытынды жасауға
(9-кесте):
1. 2003 жылы банк акционерлері өз капиталдарын инвестициялаудан 2002
2. Активтерден таза табысты шығару тұрақты, соңғы бес жылға
3. Таза пайыздық марка келесідей түрде өзгеріп отырды:
2003 жылға дейін тұрақты өсті, 2004 жылы 4,5% төмендеді,
9-кесте - «ВалютТранзитБанк» АҚ табыстылығының маңызды көрсеткіштері.
Көрсеткіштер 2002 ж 2003ж 2004 ж 2005 ж 2006
1.Меншікті капиталға қатысты табыс, % 5,7 11,2 11,8 3,3
2.Активтердің бірлігіне қатысты табыс, % 1,8 3,2 2,3 2,3
3.Таза пайыздық маржа, % 5,7 7,7 3,2 5,1 3,3
«ТұранӘлемБанкі» АҚ ең жоғарғы меншікті капиталға қатысты табысы 2004
10 – кесте. «ТұранӘлемБанкі» АҚ табыстылығының маңызды көрсеткіштері.
Көрсеткіштер 2002 ж 2003ж 2004 ж 2005 ж
1.Меншікті капиталға қатысты табыс, % 10,0 10,7 24,7 15,0
2.Активтердің бірлігіне қатысты табыс, % 1,1 1,0 2,2 1,2
3.Таза пайыздық маржа, % 5,5 1,0 2,2 0,1 1,2
«БанкЦентрКредит» АҚ ең жоғары меншікті капиталға қатысты табысы 2005
11- кесте - «БанкЦентрКредит» АҚ табыстылығының маңызды көрсеткіштері.
Көрсеткіштер 2002 ж 2003ж 2004 ж 2005 ж
1.Меншікті капиталға қатысты табыс, % 14,5 9,9 16,3 17,4
2.Активтердің бірлігіне қатысты табыс, % 1,6 0,9 1,4 1,6
3.Таза пайыздық маржа, % 4,9 4,3 9,4 4,6 4,1
«АТФБанк» АҚ маңызды көрсеткіштері сондай – ақ тұрақсыз: меншікті
12- кесте - «АТФБанк» АҚ табыстылығының маңызды көрсеткіштері.
Көрсеткіштер 2002 ж 2003ж 2004 ж 2005 ж
1.Меншікті капиталға қатысты табыс, % 23,0 22,4 21,5 15,4
2.Активтердің бірлігіне қатысты табыс, % 3,02 2,6 1,9 1,8
3.Таза пайыздық маржа, % 2,3 3,1 4,2 3,6 4,1
Бүгінде банк менеджерлері өз күштерін табыс әкелмейтін активтерге (сонымен
Банктердің қаржылық ресурстарына олардың жылдық баланстарынан басқа, белгілі тәуекелге
Қазақстанның банктік тәжірибесіндегі валюталық тәуекелді бағалау, ашық валюталық
Бірақ банктердің валюталық курсының лезде шайқалуы, сонымен бірге
Банктердің баланстарындағы шетел валютасының салыстырмалы салмағы мен теңге курсының
Егер шетел валютасының теріс қайта бағалуын қарастыратын болсақ, онда
Валюталық активтер мен сәйкесінше жағымды валюталық қайта бағалау біршама
Сондықтан, активтерді қайта бағалау сомасы ағымдағы уақыттардағы табыс ретінде
Егер банктер балансындағы мерзімі өткен қарыздардың үлесі олардың несиелік
Кейде банктің барлық активтерінің 90-95% қайтарымсыз болатын жағдайлар белгіленген,
Қазақстанның банктік бақылауында қаржылық нәтижелердің есебін қамтамасыз ететін механизмдер
Зерттеудегі коммерциялық банктердің нәтижелері бойынша, банктердің негізгі несиелік операциялар,
2.2. Коммерциялық банктердің ресурстарын басқару әдістері
Қазақстанның банктік қызметінің қазіргі уақыттағы тәжірибесі, ресурстардың қалыптасуын басқарудың
Бірінші әдіс – бұл «ортақ қазына» әдісі. Осы әдістің
Банктер мен кәсіпорындардың кәсіпкерлік қызметтері халық шаруашылығын дамытудың мемлекеттік
Ресурстарды басқарудың екінші бір әдісі – «банк ішіндегі банктер».
Жарғылық капитал орта және ұзақ мерзімді ссудалар үшін –
Осы әдістің актуалдылығы, біздің Республикамыздың қазіргі жағдайында өте маңызды
Бұдан басқа, осы әдістің көмегімен жұмыста жоғары нәтижелерге жету
Қаржылық ресурстарды басқарудың қызықты әдісін Поморина М. ұсынады. Оның
Осы жағдайларда Қазақстан коммерциялық банктерінің ресурстарын басқарудың қолайлы тәсіліне
Алайда, операциялар көлемін өсіру мен қызмет өрісін кеңейтуде басқарудың
Егер басқару теориясының терминологиясын пайдалана, шешім қабылдаудың қатаң вертикалды,
Дегенмен, шешім қабылдау салдары мен жеке құрылымдық бөлімшелердің қызметін
Уәкілдіктермен бірге, бір уақытта қызметтің соңғы қаржылық нәтижелеріне жауапты
Басқарушылық тәсілдің өзінің артықшылықтары мен кемшіліктері бар, ол 15-
Табыстылық орталықтарын басқару жүйесінің негізгі кемшілігіне, басқарудың орташа сызығы
Тәжірибе көрсеткендей, бизнес – бірліктер өздерін дербес ұйым ретінде
Экономистердің пайымдауынша, «банк ішіндегі банк» әдісі, банктердің әр түрлі
15-кесте – Ұйымдастырушылық құрылымның артықшылықтары мен кемшіліктері
Артықшылықтар Кемшіліктер
Жылдам шешім қабылдау процесі
Жергілікті нарық жағдайларына икемді әсер ету.
Бақылаудың қиын жүйесіндегі қажеттіліктің аздығы.
Жауапкершілік көлемінің аздығы.
Клиентке жақындық. Жеке филиалдар қызметіне ықпалдың келіспеушілігі.
Персионалдарды дайындау мәселелері мен санының өсуі. (әсіресе ұқсас функцияларды
Косымша шығындардың көптігі.
Әр түрлі филиалдарда активтер мен пассивтерді басқару процестерінің келіспеушілігінен
Күш жұмысауды нығайтудың қиындығы.
Банктік ғаламдық курсы ауысқан тұста қайта құрудың баяулығы.
Сыртқа тепкіш тенденциялардың өсуі, әртүрлі бизнес – бірліктер
Кез-келген таңдалып алынған ұйымдастырушылық құрылым мен басқару моделі, шешім
Егер уәкілдікті беруге қатысты шешім құрылымдық бөлімшелері басшылығымен қабылданып
бизнес-бірліктер табыстылығының қызметі қамтамасыз етілген жағдайда ғана дербестікті беру;
мемлекеттер шегінде шешімдерді қабылдау бойынша уәкілдікті беру;
қызмет нәтижелері бойынша марапаттау;
жоспарлау мен қаржыландыру процесі арқылы коммерциялық банк қызметінің үйлестігі;
бірыңғай стратегиялық немесе тактикалық жоспар көрсеткіштері шегінде бекітілген, коммерциялық
жоспарлау, қызмет нәтижелерін талдау, операциялар есебі мен клиенттерге қызмет
Табыстылық орталықтарын құрудың алдын алу – бұл нарық қажеттілігіне
Ғалым – экономист В.В.Зражсвский анықтаған:
«Коммерциялық банктің табысты дамуы дұрыс стратегияны таңдауға, рационалды нарықтық
болжау баланстарын, қаржылық жоспарлар мен бюджеттерді құру;
активтер мен пассивтердің оптималды құрылымын қалыптастыру;
тәуекелдерді басқару;
баға саясаты мен өзіндік құнды басқаруды үйлестіру.»
Біз бұл пікірмен келісеміз. Өйткені, қаржылық ресурстарды басқару процесінде
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінің тәуекел – менеджментінің шартты
Бірінші кезеңде тәуекелдерді талдаудың негізгі тірегі, ағымдағы қызмет тәуекелдерін
Біздің ойымызша, банкте тәуекел деңгейін басқарудың ұтымды механизмі мен
Табысты бизнес құру үшін ағымдағы қызмет табыстарды максимизациялау мен
Коммерциялық банк бизнесінің дамуы әр түрлі тәуекелдермен тығыздалған әр
Қазіргі уақыттағы коммерциялық банктің жетістігі – жоспарлы, болжамды және
Өсіп келе жатқан бизнес қожайындары мен менеджерлері табыстың
Біздің көзқарасымыз тұрғысынан, бизнестің негізгі бағыттарын дамытуға күш салуды
Несиелік тәуекелді басқару банктік тәуекел – менеджментінің неғұрлым дәстүрлі
Өзіндік құнды басқару тәуекелін төмендету, қаржылық ресурстарды басқарудың бір
Осындай тәріздес талдау, процестің өзіндік құнын неғұрлым нақты басқаруға,
Таза табысты калькуляциялаумен байланысты алынатын таза табыс көлемі мен
Әрбір қызмет көрсетудің өтім рентабельділігін өз уақытында оперативті бағалау
Тәуекел – менеджментін ұйымдастыруға неғұрлым дәстүрлі әсер ету, капиталдың
Қазіргі уақытта кейбір қазақстандық коммерциялық банктер сенімді ықтималдылықтың белгілі
VAR әдісі жеке тәуекелдерді бағалаудан бизнестің жиынтық тәуекелін талдауға
Біздің ойымызша VAR және RAROS әдістеріне негізделген интегралды тәуекел
Бірақ бұл әдістер белсенді инвестициялық қызмет үшін шектеулердің маңызды
Банктің табысы мен шығыны құрылымын басқарудың кешенді
Коммерциялық банктердің қарауындағы ресурстарды рационалды пайдалану, олардың қаржы нарығының
Қазіргі кездегі банктегі қаржылық ресурстарды басқарудың жоғары деңгейі тәуекелді
Зерттеулер көрсеткендей, Қазақстанның коммерциялық банктерінің инновацияларды басқару әдістерінің ерекшеліктеріне
Қазақстан банктерінде инновациялық ресурстарды басқару әдістерінің приоритетті бағыттарына, инновациялық
ішкі және сыртқы орта факторларын талдау;
банктің өзінің мүмкіндіктерін талдау және оның басқару аппаратының жағдайы;
жаңа банктік технологияларды талдау;
қаржылық жағдай мен қаржылық мүмкіндіктерді талдау;
басқару шешімдерінің ұйымдастырушылық құрылымын өңдеу және қолдану;
маркетингтік іс-шараларды ұйымдастыру, өтім каналдарының қалыптасуы мен банктік қызмет
Банктің дамуы мен өсуін болжау процесі дамудың альтернативті нұсқасын
Жаңа тәртіптерді құрудың қиын, белгісіз, креативті сипаты, коммерциялық банктердің
Ұйымдастыру процесі басқару құрылымдарының қалыптасуын, материалдық, ақпараттық және инновациялық
Қазақстан банктерінде қолданылатын бақылау түрлері стратегиялық және оперативті болып
Оперативті бақылау бөлімше жұмыстарының көрсеткіштерін бағалау мен талдауға, ағымдағы
Шешімдерді қабылдау, инновациялық ресурстардың қалыптасуының корытынды процедурасы болып табылады.
Коммерциялық банктерде персоналдарды басқарудың негізгі әдістеріне: банк стратегиясын өңдеуге
Адам ресурстарының дамуы жүйесіндегі қызметтің жаңа өрісіне корпоративті мәдениет,
Компанияның дамуын бес негізгі сатыға бөліп, осы сатылар арасындағы
Қазақстандық коммерциялық банктердің даму деңгейі екінші және үшінші сатылар
Жоғарыда аталып кеткен авторлардың бесінші сатысы стратегиялық интеграция ретінде
Қазақстандық банктер дамудың ең жоғарғы сатысына қол жетізуі үшін,
қызметкерлерді жалдаудың, таңдап алудың, орналастырудың тиімді жүйесі;
банк қызметкерлерін ынталандыру мен еңбекақысын төлеудегі әділсттілік;
жеке еңбек нәтижелері мен бөлімшелердің тиімділігіне сәйкес сыйақылар беру;
қызметкерлерді, олардың еңбек нәтижелеріне сәйкес қызметін жоғарылату, ауыстыру, оқыту,
жеке мәселелерді тез, тиімді және әділетті түрде шешу;
басшы және оның орынбасары қызметтеріне кадрлар резервін дайындауды жүзеге
кадрларды дайындау және қайта дайындау жүйесін қаржыландыру;
банктің әлеуметтік бағдарламаларын өңдеу және үйлестіру;
қызметкерлердің тарифтері мен жалақысының әділеттілігі бойынша нормативті материалдарды өңдеу.
Адам ресурстарын басқару әдістері персоналдарды болжау мен жоспарлауды, жаңа
Коммерциялық банктерде адам ресурстарын дамытуда персоналды белсендендіру әдістері үлкен
Адам ресурстарын дамытудың мақсаты – банктің мақсаттары мен стратегиясына
2.3. Коммерциялық банктердің адам ресурстарын басқару
Еңбек сапасы оның нәтижесінің сапасында көрініс табады. Соңғысының сапасы
Банктік басқарушылық еңбектің сапалы ерекшеліктеріне мыналар жатады:
Басқару еңбегінің жалпы ерекшеліктері: ой еңбегі формасы ретіндегі шығармашылық;
Банк өрісіндегі басқару еңбегінің өзгеше ерекшеліктері: еңбек қызметінің абсолютті
Басқару еңбегінің сапалы сипаты көп қырлы, олардың қатарында
Аталған еңбек сапасының сипаттамасына, еңбек шарттары мен ынталандыруды, жұмысшылар
Қазіргі уақытта коммерциялық банктердің басқару қызметінің сипаты өзгерді, өйткені,
Коммерциялық банктерде басқару еңбегінің терең мамандануы,жұмысшының жеке басына қосымша
Банк жұмысының тиімділігінің маңызды көрсеткіштерінің біріне – банк персоналына
Қаржылық нәтижелерді талдау көрсеткендей, «Валют-Транзит Банкі»АҚ таза табысы соңғы
«Валют–Транзит Банкі» АҚ персоналдарды басқарудың негізгі бағыттарын схема түрінде
1-сурет – «Валют-Транзит Банкі» АҚ персоналдарды басқарудың негізгі бағыттары
Банкте көп көңіл, ұжымдар арасында кездесетін қайшылықтардың болмауы үшін
Банк әкімшілігі жаңа идеялар көмегімен нарықты жаулап алудың жаңашылы
Банктегі жұмыстарды ұйымдастырудың қағидасының болжауы бойынша, әрбір қызметкер, бірінші
«Валют – Транзит Банкі» АҚ ерекшелігіне, оның жұмысқа «Валют
Банк персоналдардың квалификациясын жоғарылатуға көп көңіл бөледі. 2005 жылы
«Валют – Транзит Банкі» АҚ кадрлық потенциалды дамытуды қойылған
Банктің кадрлар саясатының приоритетті бағыттарына кадрларды дайындау, таңдау жүйесінің
Осы мақсатпен конкурс бойынша кадрларды таңдауда тестілеуді жүргізу, кадрлар
«Валют – Транзит Банкі» АҚ кадрлар саясатының тенденциялары банк
Қоғамда профессионалды дайындықты қажет етпейтін, маңызды қиыншылықтарды білмейді деген
14- кесте –Банк мамандарының денсаулығына әсер ететін факторлар
Мамандық Әсер ететін факторлар
Валюталық кассир Клиентурамен жұмыс жасауда эмоционалдық ауыртпашылықтардың шамадан тыс
Операционист- бухгалтер Клиентурамен жұмыс жасауда эмоционалдық ауырпашылықтардың шамадан тыс
Банк бухгалтері Күнделікті баланс мәліметтерінің себебінен жұмыс уақытын жүйелік
Банк экономисті Банк операцияларын жүргізудегі жауапкершілік, шешімдерді қабылдау үшін
Банк басшысы Акционерлер, құрылтайшылар, клиенттер алдында банктік міндеттемелердің орындалуына
Қазақстанның коммерциялық банктерінде еңбекқақы төлеу формалары банк басшылығының өңдеген
Еңбек өнімділігін жоғарылату жолдары персоналдарды басқарудың маңызды элеметі
Еңбекақы төлеудің қызықтыру жүйесі еңбекқы төлеуді жоғарылатудың тұрақтылығын немесе
Коммерциялық банктердің адам ресурстарының тиімділігіне әсер етеін негізгі факторлары
2- сурет – Коммерциялық банктердің адам ресурстарын басқаруына әсер
Ресурстарды басқарудың міндеттерін орындауда басты рольді өспелі ақпараттар
Ғылыми – тәжірибелік мақсаттар үшін, сонымен қатар жоғарыда аталып
Басқару тиімділігін жоғарылатудың басты бағыты болып, оның компьютерлендірілуі болуы
ІІІ Тарау Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің ресурстарын басқаруды жетідіру
3.1 Коммерциялық банктердің ресурстарын басқару стратегиясын қалыптастырудың жолдары.
Нарықтық экономика жағдайында коммерциялық банктердің ресурстарын басқару тиімділігі туралы
Шығындарды бақылау, оларды төмендету, шығыс пен кіріс құрылымын
Өкінішке орай, экономикалық әдебиеттерде Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің ресурстарының
Қаржылық ресурстарды басқарудың маңызды аспектісіне шығындарды азайту жатады.Көп жағдайға
Төмендегі анықталған бағыттар бойынша ресурстарды басқару стратегиясын қалыптастыруға болады.
Шығындарды және олардың өсуін басқару - өмір сүру стратегиясы.
Ресурстарды жетістікті басқару – кәсіпкерлік мәдениеттің шешуші және тұрақты
Ақпараттық технологиялар бүгінде банк жұмысын анықтайтын факторға айналды. Ақпараттық
Сәтсіздіктердің басты себебі мыналар: банк басшылығының ақпараттық технология мәсілелерімен
Әрбір банкке неғұрлым қуатты ақпараттық технологиялар қажет.
Банк қызметкерлері жиі «бір орында жай ғана отырады», олар
Шығындарды басқарудағы ең маңызды потенциал-персоналдарды дұрыс таңдау. «Ең қымбат»
Бүгінгі таңда Қазақстанның коммерциялық банктері үшін жоғары профессионалды дайындығы
Коммерциялық банктердің табысын жоғарылату үшін шет елдердің тәжірибесін белсенді
2003 жылы Қазақстанның индустриалды – инновациялық дамуының 2003-20015 жылдарға
Қызмет көрсету өрісі мен өнеркәсіпте өңделетін бәсекеқабілетті және экспортқа
Индустриалды – инновациялық саясат түсінігімен, бәсекеқабілетті және тиімді ұлттық
Қазақстанның идустриалды – инновациялық дамуы, банктердің табыстарын жоғарылату мен
Ірі кәсіпорындар өз қызметін қаржыландыру тұрғысынан автономияға қол жеткізуге
Көп жағдайларда инвестициялау қиыншылықтарымен байланысты ағымдағы ауысымның
Өндірісті ортақтастыру, қаржыландыру масштабын кеңейту өнеркәсіптік кәсіпорындар мен бірлестіктердің
Қаржыландыру процесінде делдал ретінде шығатын коммерциялық банктер, өнеркәсіпті және
Екінші жағынан, несие беру жүйесі капитал айналымын жылдамдатты. Кәсіпорындарға
Банк капиталы тек жеке кәсіпорындардың пайдасын жанап өткен
Кәсіпорындар ақша нарығында ұсынылатын тікелей жинақтарды қолданды. Бұл жағдайда
Сонымен, банктер функционалданған капиталмен біріктірілді, тікелей қатысу тәжірибесіне келді.
Рентабельділігі жоғары емес немесе нөлге тең, инфрақұрылымды қаржыландыру және
Дамыған елдердің көптеген коммерциялық банктері өздеріне сенімді тұлғалардың функциясын
Қазақстанның экономикасы нығаюы үшін келісім – шарттық міндеттемелер мен
Төлем тәртібін күшейту мақсатында банк есепайырысу жағдайына, көрсетілген қызметтер
Жоғарыда аталғандардың барлығын коммерциялық банктердің қызметінде жоғары нәтижелерге тұрақты
3.2. Коммерциялық банктердің ресурстарын
басқаруды жетілдірудің негізгі факторы ретіндегі
инновациялық механизм
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында клиенттер мен контрагенттерге қызмет көрсетулердің
Дегенмен, жаңа бизнес әрқашан өзінде жаңа өнімдер мен технологияларды
Өнімнің зерттелген стратегиясы мен технологиясының жоқтығы операциялық және несиелік
Соңғы он жылда Қазақстандағы қаржы-несие өрісінде өзгерістер, нарығының динамизмінің
Коммерциялық банктердің инновациялық қызметі туралы мәліметтерді біріктіре отырып, оның
Инновациялық басқару мен стратегиялық басқару арасындағы байланысты схема
6-сурет- Коммерциялық банктердің ресурстарын басқару
процестерінің өзара қатынас схемасы.
Аймақтық ерекшеліктерді талдау, әрқашан бастапқы басқару процесі
Осыдан мынадай қорытынды шығады, банк сыртқы орта элементтерімен
сыртқы ортадан ресурсты алу (кіру);
ресурстардың өнімге айналуы (түрлендіру);
жасалған өнімді сыртқы ортаға шығарады (шығу).
Коммерциялық банктер қызметіндегі осы процестердің арасындағы баланстың сақталуы, оның
Инновациялық қызмет мақсаттарын жүзеге асыру процесiнде анықталып жатқандар, коммерциялық
Банктің инновациялық қызметі қандай арнаға бағытталатындығы, инновациялық стратегияны таңдау
Қазіргі уақыттағы экономикалық ғылым тұрғысынан «стратегия» термині «өз қызметінде
Стратегияны таңдау-біршама күрделі процесс.
7-суретке сәйкес оны бірнеше кезеңге бөлуге болады.
Коммерциялық банктің ағымдағы стратегиясын анықтау, банктің перспективада дамуымен байланысты
Ішкі және сыртқы факторлардың жіктелуі:
Сыртқы факторлар
қызмет ауқымы, ұсынылатын өнімдердің әртүрлілік деңгейі, банктің диверсификациялану деңгейі;
коммерциялық банктің меншік құрылымындағы өзгерістердің табиғаты мен сипаты;
өткен кезеңдегі коммерциялық банк қызметінің бағыттары мен құрылымы;
коммерциялық банктің сыртқы жағымсыз әсерлерге қатысы.
Ішкі факторлар:
коммерциялық банктің мақсаттары;
ресурстарды бөлу құрылымы;
қаржы саясаты және қаржылық тәуекелге қатысы;
коммерциялық банктің инновациялық қызметіндегі концентрация деңгейі;
коммерциялық банктің жеке бөлімшелерінің стратегиялары.
Егер таңдалып алынған инвестициялық стратегияның бағалауы мақсаттарға сай келсе,
Осы процесс барысында бірнеше міндеттерді шешуді ұсынамын.
Біріншіден, ұйымшiлiк қатынастарды құруға, ресурстарды бөлуге және т.б. қатысты
Екіншіден, коммерциялық банк қызметі таңдалып алынған стратегияның орындалуына бағыттау
Үшіншіден, таңдалып алынған стратегияны жүзеге асыру процесінде ресурстарды басқару
Бұл міндеттердің барлығы инновациялық стратегияны іске асыру үшін қажетті
Қазақстан коммерциялық банктері пайдаланатын инновациялық стратегияның орындалуымен байланысты барлық
Коммерциялық банкті қайта құру қажеттілігі.
Банк жаңа нарыққа шығып жатқан жағдайда, орташа қайта құрылу.
Қарапайым қайта құрылу.
Өзгермейтін қызмет.
Қазақстандық банктерде инновациялық процестер өте кең түрде
қолданылады. Олар мынадай актуалды міндеттерді кіріктіреді: банк қызметін бағдарламалық
Шетел банктерінің қызмет ету тәжірибесі көрсеткендей, банк өнімдері нарығында
Банктің дамуы мен тиімді жағдайлар құруға бағытталған инновациялық қызметті
инновациалық өңдеулер үшін потенциалды себеп болатын тенденциаларды шығару үшін
кез-келген инновациялық процесс циклын жеделдету мақсатымен басқару дейгейін оптимизациялау;
банк өнімдерін енгізу мен өңдеу мерзімдерін инновациялық процесс кезеңдері
Қазіргі жағдайда тұрақты тұру үшін, яғни нарықта талап етілетін
Қорытынды
Нарықтық экономика кезеңiнде экономикалық субъектiлер ретiнде Қазақстан Республикасының коммерциялық
Теориялық және тәжiрибелiк нәтижелер, келесiдей қорытындылар мен ұсыныстар түрiнде
Ресурстарды басқару анықтамаларын талдау, коммерциялық банктердiң ресурстарын басқарудың мәнi
Осы тақырыпты талқылай отырып, ресурстарды басқару мәселесi, басқарудың неғұрлым
Дипломдық жұмыста Қазақстан Республикасының экономикалық шарттарының есебiмен ресурстарды басқарудың
экономикалық жағдайдың тұрақтылығы;
банк аумағы мен қызмет географиясы;
банкте стандартты өнiмдер мен қызмет көрсетулердiң бар болуы, әсiресе
банктiң жоғары менеджерлерi мен акционерлерiнiң қатысуынсыз активтi операцияларды жүргiзу
банктi басқару негiзiнде жүргiзiлетiн стратегиялық, тактикалық және ағымдағы жоспарлаудың
жоспарлау жүйесiнiң икемдiлiгi;
банктегi “бақылау мәдениетi”, нақты уақыт режимiнде оның қаржылық жағдайына
ресурстарды басқарудың ақпараттық жүйесiнiң дамығандығы;
банк басшылығы мен оның қызметкерлерiнiң квалификация деңгейi.
Дипломдық жұмыста экономикалық қатынастардың субъектiлерi ретiнде Қазақстан банктерiнiң даму
Бүгiнгi таңда қоғамға ақша айналымы мен несиелiк қатынастарды ұйымдастыратын
Қазiргi уақыттағы әрбiр Қазақстандық банк экономиалық субъект ретiнде нарықтық
Жұмыста банктердiң ресурстарының қалыптасуына талдау жүргiзiлдi. Талдау бойынша банк
Нақты сектор несиелерiнiң негiзгi бөлiгi қысқа мерзiмдi сипатта және
Кәсіпорынның инвестициялық бағдарламаларын қаржыландыруды меншік құралдары есебінен жүргізуге мәжбүр.
Коммерциялық банктер несиелік тәуекелдерді минимизациялауы үшін, экономиканың өнеркәсіп секторының
Банктер өз қызметінде валюталық операцияларға көп көңіл бөлетіндігі байқалды,
Қазіргі кезде қолма-қолсыз есепайырысу тәсілі қолданылады, онсыз кәсіпорындар өздерінің
Ресурстарды басқару стратегиясының жолдары ұсынылды. Әрбір банк шығындарды сапалы
Бүгінгі таңда әрбір банк ресурстарды басқаруда инновациялық саясатты жүргізуі
Жуырдағы жылдарда коммерциялық банктердің кадрлық саясатының басты міндетіне-банк персоналдының
Коммерциялық банктердің алдында тұрған міндеттерді шешу және мақсаттарға жету
Оқытудың тиімді формаларының біріне-оқытудың белсенді формаларын қолданылған, банкішілік оқыту.
Ресурстарды басқару стратегиясының жағдайлары 2010 жылға дейінгі банк дамуының
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Казахстан на пути ускоренной экономической, социальной и политической
2 Масленченков Ю.С., Дубанков А.П. Экономика банка. Разработка по
3 Введение в банковское дело. Учебное пособие/ Под ред.
5 Ақша несие, банктер. Ғ.С. Сейтқасымов Алматы Экономика,
6 Управление персоналом. Учебное пособие/ под ред. Б.Ю.
7 Закон Республики Казахстан от 31 августа 1997г. №
8 Банковское дело. Учебно-практическое пособие. Общее руководство и редакция:
9 Баландин Б.М. Информационно-аналитическое обеспечение управления активами и пассивами
10 Банковский портфель - 2. Книга банковского менеджера. Книга
11 Финансы. Денежное обращение. Кредит. Колл. авт. под ред.
12 Пещанская И.В. Организация деятельности коммерческого банка: учебное пособие.
Банковское дело./ Под редакцией В.И. Колесникова, Л.П. Кроливец-кой. -
14 Управление персоналом организации: Учебное пособие / под
15 Инновационный менеджмент: Учебное пособие / Под ред. д.э.н.,
16 Челноков В.А. Банки и банковские операции: букварь кредитования.
17 Н.Назарбаев. Выступление на III конгрессе финансистов Казахстана.// Журнал
18 Сигаев Е.Х. Проблемы развития банковского сектора РК в
19 Банковское дело. / Справочное пособие под ред. проф.Ю.А.
20 Оспанов А.З. Влияние банковской системы на экономику области
21 Годовой отчёт Национального банка РК - 2003 год.
22 Рид Э., Коттер Р., Гилл Э., Смит Р.
23 Кучукова Н.К. Ресурсы для подъёма промышленности, находящиеся в
24 Ильясов А.А., Гилимов А.К. Проблемы стабильности банковской
системы РК.// Вестник КазНУ, 2001г. № 4 (26).
25 Белянова Е.В., Мягков Е.Б. и др.; Бюро экономического
26 Челноков В.А. Банки: Околобанковское рыночное простанство. -М., АОЗТ
27 Н.К. Кучукова. Стимулирование инвестиций и повышение конкурентоспособности казахстанской
28 Поморина М. Управление эффективностью деятельности банка через систему
29 В.В.Зражевский. Оценка показателей надёжности банков.- Алматы,
2004. -124с. |
30 Стратегия индустриально - инновационного роста Казахстана
на 2003 - 2015 годы.// Индустриальная Караганда № 251
31 Балабанов И.Т. Основы финансового менеджмента. Как управлять
капиталом. - М.: Финансы и статистика, 1996. -175с.
32 Денежное обращение и кредит развитых стран. Авт. кол.
проф. Красавиной Л.Н. - Финансы, 2004.-243с.
33 Статистика науки и инноваций. Краткий терминологический словарь
/Под. ред. Л.М. Гохберга - М.: Центр исследований и
34 Инновационный менеджмент / Под ред. Ильенковой С.Д. -
12
Кадрлар саясатын өңдеу және жүргізу
Жұмысқа жалдау және босату шарттары
Персонадарды орналастыру мен таңдау қағидалары
Квалификацияны өсіру және оқыту
Персоналды және оның қызметін бағалау
Персоналдардың еңбегін мотивациялау және шығармашлық инициатива; банктің ұйымдастырушылық мәдениеті;персоналдарды
Персоналдарды төмен деңгейде басқаруда пайдалану; бөлім персоналдары мен
Еңбекақы төлеу формалары; еңбекақы төлеудің мадақтау жүйесі;еңбек өнімділігін жоғарылату
Еңбек төлемі мен ынталандыру
Ұжымдағы өзара қатынастарды топтық басқару
Басқарудың әлеуметтік-психологиясының аспектілері
Ресурстарды басқаруға әсер ететін факторлар
Стратегияны таңдау
Табыстарды жоғарылату бойынша мақсаттарды анықтау
Аймақтық ерекшеліктерді талдау
Ағымдағы стратегияны анықтау
Ресурстардың қалыптасуын таңдау
Стратегияны таңдау және бағалау
Инновациялық міндеттердің орындалуы
Ресурстарды басқару