Ұлттық есеп жүйесi – макроэкономикалық
Жоспар:
Ұлттық есеп жүйесi туралы түсiнiк, оның
Қазақстан Республикасының статистикалық пратикасында ҰЕЖ-нi қолданудың
ХШБ мен ҰЕЖ –нiң теориялық және
Ұлттық есеп жүйесi туралы түсiнiк, оның
Ұлттық есеп жүйесi – елдегi экономикалық
Ұлттық есеп жүйесiнiң негiзгi мақсаты –
Ұлттық есеп жүйесi – жан жақты
Ұлттық есеп жүйесiн экономиканың әр түрлi
мемлекеттiк реттеу шараларын жете зерттеу. Ұлттық
макрокөрсеткiштердi пайдалана отырып, талдау жасау, экономикалық
экономикалық даму стратегиясын жетiлдiру және
ұлттық есеп жүйесiнiң негiзгi көрсеткiштерi –
статистиканың өзара байланысты салаларында қолданылатын ұғымдарды,
Ұлттық есеп жүйесiнiң тұжырымдамаларына сәйкес көрсеткiштердiң
Экономиканың макростатистикалық үлгiсi ретiнде қолданылатын ұлттық
Статистиканы өзгертуде макроэкономикалық көрсеткiштердiң атқаратын ролi
Экономиканың дамуына байланысты қызметтер ролiнiң артуы
80 жылдары макроэкономиканы терең және жан-жақты
Жалпы iшкi өнiм көрсеткiшiн (1988) статистикалық
Қазақстан Республикасының статистикалық пратикасында ҰЕЖ-нi қолданудың
Елдiң табысы мен байлығын есептеу туралы
Ұлттық есеп жүргiзу туралы ойды ең
Француз экономисi Француа Кенэ алғашқы рет
Кенэнiң 1758 жылы жарық көрген “Экономикалық
экономиканы құрамдас бөлiктерiнiң арасында дәлме-дәл сандық
осы жүйедегi қоғам мүшелерiнiң белгiлi топтарын
өнiм мен табыс қозғалысын талдау;
жабық жүйедегi табыс пен таза өнiмнiң
қайта бөлу механизмнiң мiндетi, яғни экономикалық
ұдайы өндiрiстiң үздiксiздiгiн қамтамасыз ететiн халық
Ұлттық есеп жүйесiнiң дамуына өз үлесiн
Лавувзье заттай өнiм, ақшалай табыс, салық,
Бiрақ Кенэ мен Лавуазьенiң айтқан ой-пiкiрлерi
Сонымен қатар, ол кезде экономика стихиялы
ХХ ғасырдың 30-жылдарында түбегейлi өзгерiстер болды,
Кейнстiң, Ван Клифордiң және басқа да
1941 жылы Голланд статистигi Ван Клифор
1-кесте
Капиталситiк елдердегi ҰЕЖ-нiң дамуы
Елдiң аты Құрылған жылы Ескерту
1 2 3
Австрия 1951 Жұмыстың басталған кезi. 1963
Англия 1941 БҰҰ стандартты шоттарының тұжырымдамасы
Бельгия 1954 1948-1951 жылдардағы мәлiметтер бойынша
Дания 1948 Жүйе төрт шоттан құралды.
Ирландия 1951 Жүйе үш шоттан құралды
Италия 1955 Екi сектор, төрт негiзгi
Мальта 1959 Жүйе БҰҰ стандартына сай
Нидерланды 1948 Алғашқы шоттар 1938, 1946,
Норвегия 1946 Соны (оригинал) жүйе.
Португалия 1950 Жүйе БҰҰ стандартына лайық
Туркия 1950 Жұмыстың басталған кезi. Қарапайым,
Финляндия 1958 ҰЕЖ-нiң түсiндiрмесi жарияланды. Соны
Франция 1946 Соны жүйе.
ГРФ 1949 Жүйе үш сектор, жетi
Швейцария 1963 Жүйе БҰҰ-ның стандартына сай
Швеция 1954 Соны жүйе.
Индия 1951 Интеграцияланбаған жүйе.
Жапония 1953 Тоғыз кесте құрылды, оның
Аргентина 1955 1946 жылы жалпы iшкi
Бразилия 1951 1947 жылы ұлттық шоттарға
Гондраус 1952 БҰҰ-ның стандартына сай интеграцияланған
Канада 1948 Секторлар бойынша алғашқы шоттар
Колумбия 1949 Жұмыстың басталған кезi. Жүйе
Мексика 1953 Жүйе БҰҰ стандартына сәйкес
Панама 1959 Жүйе БҰҰ стандартына сай
Перу 1946 Жұмыстың басталған кезi. Жүйе
АҚШ 1947 Бес шот, жиырма жет
Тұжырымдамалар БҰҰ-ның стандартына сәйкес келедi.
Чили 1949 БҰҰ стандартына сәйкес құрылды.
Эквадор 1954 Ұлттық шоттардың интеграцияланған жүйесi
Жаңа Зеландия 1948 Жүйе төрт шоттан
Филиппины 1952 БҰҰ жүйесiнiң тұжырымдамасына негiзделген
1951 жылы Еуропалық экономикалық ынтымақтастық ұйымының
1952 жылы Нидерландияда алғаш рет ҰЕЖ-ге
1952 жылдан бастап ұлттық есеп жүйесiне
Қаржы ағымдарын талдау үшiн 1947 жылы
Қазiргi кезде көптеген елдердiң ұлттық есеп
Ұлттық шоттар ұлттық табыс стаистикасынан, ал
Шоттардың құрылымын және онда қолданылатын категорияларды
1945 жылдың соңында Ұлттар Лигасының статистика
1947 жылы ұлттық табыс пен байлықты
1953 жылы БҰҰ-ның коммисиясының
1970 жылы Еуропалық бiрлестiк БҰҰ-ның ұлттық
1993 жылы БҰҰ-ның статистикалық комиссиясы жаңа
Ұлттық есеп жүйесiнiң тағы бiр мақсаты
Қазақстан Республикасының және ТМД елдерiнiң ұлттық
Халық шаруашылығы балансынан ұлттық есеп жүйесiне
Үй шаруашылығының өндiрiстiк әрекетiн анықтау –ҰЕЖ-дегi
Үй шаруашылығын өндiрiстiк әрекетiне өздерi тұтыну
Сол сияқты ҰЕЖ көрсеткiштерiн тұрақты бағамен
ҰЕЖ-де шаруашылық операцияларын есептеу, өтпелi кезеңдегi
1994 жылы Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк статистикалық
ХШБ мен ҰЕЖ –нiң теориялық және
Халық шаруашылығы балансы (ХШБ) деп марксистiк
Екiншi дүние жүзiлiк соғыстан кейiн халық
ХШБ-нiң үлгiсiнде қаржы балансын құру қажеттiлiгi
Халық шаруашылығы балансының ұлттық есеп жүйесiнен
Қоғамдық жиынтық өнiмнiң материалдық-заттық құрылымы қоғамдық
ҰЕЖ-нiң тұжырымдамасы бойынша материалдық игiлiктердi өнңiру
ХШБ мен ҰЕЖ-нiң мiндеттерiндегi айырмашылықтар:
ХШБ қоғамдық өндiрiстi бiр орталықтан жоспарлаудың
ҰЕЖ нарықтық экономиканың талаптарын қанағаттандырады, ол
Екi жүйенiң тұжырымдамаларындағы айырмашылықтар:
ХШБ-де өндiрiстiк әрекет деп материалдық өндiрiс
ХШБ-де өнiм құны көшiрiлген құннан (еңбек
ҰЕЖ мен ХШБ-нiң әдiстемесiнде мынандай өзгешелiктер
өндiрiс көрсеткiштерiнiң мазмұныныдағы өзгешелiктер. Бұл өзгешелiктер
өнiмдi тұтыну (аралық, ақырғы), табысты бөлу,
қаржы ағымдарын (несие, заем) түсiндiрудегi өзгешелiктер.
табыс, шығыс, жинақ категорияларын жiктеудегi өзгешелiктер.
ҰЕЖ-де ағымдағы табыстар мен шығыстардың айырмасы
Мәлiметтердi көрсетудегi өзгешелiктер:
ҰЕЖ-де мәлiметтер “Т” әрiпi тәрiздi шоттар
ХШБ мен ҰЕЖ-нiң мiндеттерiндегi ұқсастықтар:
экономиканың дамуын сипаттайтын көрсеткiштер жүйесiн анықтау;
макроэкономикалық көрсеткiштер бойынша талдау жасау;
макроэкономикалық статистиканың көрсеткiштерi мен стаистиканың басқа
Екi жүйенiң әдiстемелiк принциптерiндегi ұқсастықтар:
ұлттық шаруашылықты өндiрiс процесi үздiксiз қайталанатын
тұтыну құны ағымдарын табыс ағымдарынан шектеу;
тұтыну құнының, табыстың ағымдарын, ресурстар қорын
өндiрiс табыстарын айта бөлу процестерiнiң табыстарынан
өнiмдi аралық және ақырғы өнiм деп
ұдайы өндiрiслетiн және ұдайы өндiрiлмейтiн қорларды
негiзгi капитал мен материалдық айналым қорын
қор жинауды жалпы және таза негiзде
ХШБ мен ҰЕЖ-де көрсеткiштердi бағалауда (ағымдағы,