Қазақстан Республикасының салық жүйесінің құрылымы


Дипломдық жұмыс
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛУ ЖҮЙЕСІ МЕН ОНЫҢ
Қарағанды
Мазмұны
КІРІСПЕ…………………………………………………………………..............6
САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ ЖӘНЕ МӘНІ
1.1 Салық салу жүйесінің даму тарихы. Әлемдегі қазіргі салықтық
жүйелер бағыттары……………………………………………...................... 9
1.2 Қазақстан Республикасының салықтық жүйесінің құрылымы...................14
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН БАСҚАРУ ЖӘНЕ
2.1 Салықтық қызмет ұйымдарының құқықтары мен міндеттері……............17
2.2 Мемлекеттік бюджетті қаржыландырудағы салықтық түсімдердің
рөлі………………………………………………………………………........21
2.3 Шет елдердегі салықтар ……………………………………………….........26
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ДАМУЫНЫҢ БАРЛЫҚ КЕЗЕҢДЕРІНДЕГІ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ
РӨЛІ
3.1 Салықтықтық реформаның бірінші кезеңіндегі Қазақстан
Республикасының салық жүйесі ( 1992-1995 жж. маусым айына
дейін )…………………………………………………………………….......43
3.2 Салықтық реформаның екінші кезеңіндегі Қазақстан Республикасы
ның салық жүйесі ( 1995ж. шілде айынан 2001 жыл
3.3 Салықтық реформаның үшінші кезеңі (2001 жылдан қазіргі уақытқа
дейін ) ...…………………………………………….......................................51
ҚОРЫТЫНДЫ……..…………………………………………………………..54
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР…………………………………...……….56
ҚОСЫМШАЛАР………………………………………………………….........57
КІРІСПЕ
Салықтық жүйе мемлекеттік биліктің тиімді формаларының бірі болып
Салықтардың жалпы теориясы қаржылық ғылым шегінде өмір сүреді,
20 ғасырда Дүниежүзілік соғысқа қатысқан мемлекеттердің көбінде қарыз ауыртпалығы
80 жылдары батыс елдерінде салықтық өзгерістердің табыстылық себебі ғылыми
СССР құрамына кіретін кеңестік республикалар сияқты, Қазақстанның қаржылық жүйесі
Тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесіне 14 жыл болды. Дамыған елдер
Бүгінгі күні салық жүйесі – бұл тек қана салықтар
Жұмыстың негізгі мақсаты – қалыптасудың барлық кезеңдеріндегі елдің экономикасы
Ол үшін келесідегідей міндеттерін қойылады:
салықтық жүйе, оның құрылымы, сонымен қатар оның Қазақстан және
ұлттық экономиканың қалыптасуының барлық кезеңіне салық жүйесінің әсерін анықтау:
2001 жылдың Қазақстан Республикасының Салық кодексі салықтық жүйені жетілдіруге
Қазақстан Республикасының салықтық реформаларда шетелдік тәжірибенің қолданылуын анықтау.
Дипломдық жобаның әдістемелк негізі Қазақстан Республикасының салықтық заңдылықтарың нормативтік
1 САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ ЖӘНЕ МӘНІ
1.1 Салық салудың даму тарихы. Дүниежүзіндегі қазіргі салықтық
реформалардың бағыттары.
Салықтар – бұл ертеде пайда болған, мемлекетпен алынатын міндетті
Салықтарды алудың әдістер мен формаларының дамуында үш ірі кезеңді
Бірінші кезең – бұл көне әлемнен орта ғасырға дейінгі
Екінші кезең (XVI – XIX ғасырдың басы) бұл елде
Үшінші кезең – қазіргі мемлекет салықты белгілеу және жинау
Алғашқы салықтар «auxilia» (көмек) деп аталатын, уақытша сипатта болды.
Испаиияда орта ғасырларда «Аль-Кабала» деп аталатын табыстың барлық түрлеріне
Англия мен Шығыс американдық колониялар арасындағы тәуелсіздік үшін соғыста
Қазақстан территориясында салықтар мен салық салудың дамуы өзіндіқ әдістемелік
Ертедегі орта ғасырлық (батыс түрік және түркеш қағанаты) мемлекеттің
Қарағандықтар мемлекетінде маңызды әлеуметтік-саяси институт болып
Вакфтық жерлерден (мұсылмандық дін басылардың жерлері) мемлекет пайдасына
Х-ХІІ ғасырларда комендациялар институты кеңінен тарады:
Салық салуда күрделі өзгерістер моңғол шапқыншылығы
Қазақ қоғамының салық жүйесінде салықтың негізгі
Қазақстан территориясындағы салық жүйесінің келесі
салықтар) – бірлік ақшалай жинаққа-малдан алымға көшірілді. Бұл көшпенділерді
Салық заңдылығы салықтарды алудың
Қазақстандағы 1918-1920 жылдар кезеңі әскери
20-30 жылдардағы Қазақстан тарихы –үздіксіз қорлық тарихы:
Осы шаруашылық жылында ірі мал шаруашылығының 0,6% мал
Салық салу нормасынан өсімі әсерінен шаруашылықтардың көп
Қазақстанның салық жүйесі Совет өкіметінің салық жүйесі
ХХ ғасырдың соңында Қазақстан тәуелсіз мемлекет
1.2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің құрылымы
Салықтық жүйе-қазіргі кездегі салықтардың ставкасы,
Сонымен қатар салықтар жүйесі –бірлік саясат шегінде,
Дамыған салықтық жүйе салудың келесі принциптерін есепке
1) Салықтық ставка деңгейі салық төлеушілердің мүмкіндігін
2) Салық салу бір ерттік сипатта болуы
3) Салықтарды төлеу міндеттілігі Салықтық жүйе салық төлеушіде жүктемешілік
4) Салықтарды төлеу жүйесі және
5) Салық жүйесі өзгермелі экономикалық жағдайға тез және
6) Салық жүйесі құрылатын ЖІӨ-ді қайта
7) Салық жүйесі жан-жақты болуы қажет.
8) Салық жүйесі салықтың негізгі түрлері бойынша
Қазақстан Республикасының салық жүйесі күрделі құрылымға
Бірінші бөлім. Салықтық қатынастарды реттеудің заңды
Екінші бөлім. Салықтарды және бюджетке басқа да
Үшінші бөлім. Салықтарды сүру әдістері мен формалары.
Өзіміздің тәжірибе болмаған жағдайда біз батыс елдер деңгейіндегі
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН
БАСҚАРУ ЖӘНЕ ОНЫ ӘЛЕМДІК
2.1. Салық қызмет ұйымдарының
Салық қызметінің міндеттері келесілерден тұрады:
1) Салық қызметінің ұйымдарына салықтарды және
2) Салық қызметінің ұйымдары өкілетті мемлекеттік
3) Салық ұйымдарына аймақтық салық комитеттері, облыстар,
4) Салық органдары тікелей сәйкес жоғары
5) Өкілетті мемлекеттік ұйым салық ұйымдарына
6) Салық ұйымдарының басшылары өкілетті мемлекеттік
Салық қызметінің ұйымдарының құқықтары:
Кодекспен қарастырылған нормативтік құқықтық актілерді өңдеу
Салықтық міндеттемелердің пайда болуы, орындалуы және
Кодекспен бекітілген тәртіпте салықтық бақылауды іске
Қазақстан Республикасының заңды актілерімен
сақтай отырып салық төлеушінің салықтық міндеттемелерді
5) Салық төлеушінің салық және бюджетке басқа
6) Қазақстан Республикасының заңды актілерімен белгіленген тәртіпке
7) Орналасу жеріне байланысты салық
8) Қазақстан Республикасының Үкіметімен белгіленген тізім бойынша
9) Тексерілетін салық төлеуші – заңды тұлға немесе жеке
10) Кодекстің ерекше бөлімінен қарастырылған жағдайларда салық
11) Салықтық тексерістерге басқа мемлекеттік
12) Қазақстан Республикасының заңдылығына сәйкес сотқа шағым
13) Сотқа заңды тұлғаны жою жөнінде
Салық қызметі ұйымдарының міндеттері:
Салық төлеушінің құқықтарын сақтауға;
Мемлекет қызығушылықтарын қорғауға, яғни салық төлеушінің салықтық
Қабылданған салықтық есеп берудің формаларын толтыру тәртібін
Салықтық тексерістердің қатаң тәртіп бойынша жүргізуге;
Кодекс талаптарына сәйкес салықтық құпияны сақтауға;
Салық төлеушіге салықтық міндеттемені уақытылы орындау
Салық төлеушінің өтініші бойынша
Бес жыл мерзім бойы салық және бюджетке
Мемлекет меншігіне берілген мүліктің есебін сақталуын, бағалануын
Салықтық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету
Әкімшілік құқық бұзу туралы Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес
Салықтар тексеріс кезінде салықтардан және бюджетке
Салықтық қызмет ұйымдары, сонымен қатар Қазақстан Республикасының салық заңдылығымен
Салық заңнамасы Салық кодексінен және Қазақстан Республикасының
Алайда, салық құқық қатын.астары саласындағы барлық мәселелерді реттеуді
Салық кодексі Салық кодексіне тікелей
2.3. Мемлекеттік бюджетті қаржыландырудағы
салықтық түсімдердің ролі
Шаруашылықтың нарықтың негізі жалпы өндірісті басқаруда
Бүгінгі күні шаруашылықтың нарықтық бастамасының салықтық жүйесі
1. Тікелей және жанама салықтардың үйлесімдігі, оның әртүрлі
2. Салық салынудың әмбебаптылығы, біріншіден шаруашылықтың қандай да болмасын
3. Белгілі бір объектіге заңмен белгіленген кезеңде салықтың бір
4.Салық салыну үлесі негізіндегі оның
5. Табыс деңгейіне байланысты салық салушы
6. Ұзақ кезеу бойында қызмет ететін
7. Салықтың жеңілдіктер жүйесін қолдану, олар
Салықтың мемлекеттік басқару деңгейінде бөлу: орталық және
А) экономиканың тұракты өсу қарқынына жету;
Б) негізгі тауарлар мен қызметтер бағасының тұрақтылығын камтамасыз
В) еңбекке жарамды тұрғындардың жұмыспен қамтылуына жету;
Г) тұрғындардың табысынын белгілі бір минималды деңгейін камту;
Д) азаматтарды әлеуметтік қорғау жүйесін құру, біріншіден зейнет керлерді,
Е) сыртқы экономикалық қызметтегі тұрақтылық.
Бұл мақсаттардың барлығына қол жеткізу мүмкін емес,
Нарықтың шаруашылыққа тән экономикалық жүйелілік көмегімен салықс алу, несиелендіру,
Салықтар мен жинақтар жүйесі тек фискалды қызмет қана емес,
Мемлекеттің кеңейтілген ұдайы өндіріс процесіне қаржылық – бюджеттік әсерінің
Біріншіден, кәсіпорындарды тікелей дотатция немесе қайтарылатын несие беру арқылы
Екіншіден, экономикаға мемлекеттік инвестициялау;
Үшіншіден, мемлекеттік сатып алу жүйесі арқылы тауарлар мен қызметтердің
Төртіншіден, жергілікті салықтар мен салықтық жеңілдіктерді қосқандағы салықтық реттеулер.
Мұны жергілікті басқару органдары жанама көмек түрінде толықтырып отырады.
Мемлекеттік және жергілікті өкіметпен экономикалық инфрақұлымыға қомақты ақша қаражаттарын
Дамыған елдердің салықтық саясаты жекеменшік капиталды тартуға бағытталған. Салықтық
Экономиканы дамытудағы салықтың әсері тек ынталандыру үшін емес,
Салықтық механизмді қолдану тиімділігі мемлекеттің ішкі салықтарының мәнін, олардың
Салықтық реттеулер еліміздің экономикасын, өндіріс құрылымын, капитал жинаған, жеке
Реттеудің басты бағыты – кәсіпорын мен кәсіпкерлердің сыртқы және
Нарықтың экономикада салықты теңбе-тең қолдануға ұмтылу керек. Мұндай концепция
2.3 Шет елдердің салықтары
Батыс Европалық елдердің салық жүйесі өзара әрқилы. Бірақ 80
Қазіргі салықтық реформаның негізгі бағыттарын және себептерін қарастырайық. Салық
Америка Құрама Штатының салық жүйесі.
Америка Құрама Штатының салық жүйесі 200 жыл
Бірақ, басқарманың жергілікті ұйымдары қаржылық ресурстардың меншік көздеріне ие,
Федералды табыстарда тікелей салықтардың маңызы жоғары.
АҚШ-тың федералды бюджетінің табыстарының ірі
Фискалді жүйенің қайта өзгерісі жақсы нәтижелері 1986
Сонымен табысқа салық салуды дамытудың негізгі
Жергілікті салықтар өзіндік жеке роль атқарады, Ресей
АҚШ-та салықтар төлеміне бақылауды орталық аппараттан
Барлық салықтық декларацияларға камералдық тексеріс
Ұлыбританияның салық жүйесі.
Ұлыбританияның салық жүйесі негізінен ХІХ
А Шедуласы мүлікпен табыстар: жерге меншік, ғимараттар
В Шедуласы –коммерциялық мақсатта қолданылатын ормандық массивтерден табыс.
С Шедуласы - өндірістік коммерциялық қызметтен табыс.
Бірінші бөлігі, сауда немесе іскерлік операциялардан (бизнес)
Екінші бөлігі, мамандандырылған қызмет нәтижелерінде алынатын табыс, мысалы,
Үшінші бөлігі, салық салуға жататын пайыздар немесе алименттер;
Төртінші бөлігі Е шедуалына кірмейтін шет елдегі
Бесінші бөлігі, шет елдегі мүлікпен табыс;
Алтыншы бөлігі, жоғарыда көрсетілмеген табыстардың барлығы (мысалы гонорар) Е
Табыс салығы заңмен рұқсат етілген жеңілдіктерді
Еңбекақыдан табыс салығы ұстаз иесінен алынады. Бұл
Қазіргі британдық табыс салығының ұйымы 1965-1973 жылдардағы реформалар
Салық салудың гиберализациясының жалпы бағыты және
Францияның салық жүйесі.
Францияның салық жүйесі Қазақстан Республикасында
Францияда қосылған қнға салықтың ставкалары қолданылады:
Бірінші ставка - қазіргі уақытта
Екінші ставка – жоғарыланатын ставка -22% тауарлардың келесі
Үшінші ставка – төмендетілген ставка -7% мәдени күнделікті
Төртінші ставка – ең төменгі ставка -5,5%
Бұдан басқа, ҚҚС келесілер босатылады: мемлекеттік мекемелердің
-акциздер
-кедендік баж
Салықты есептеуге кәсіпорынның жылдық табысы (шығыны) негіз
Табыс салығы тобында жеке тұлғалардан алынатын
Кәсіпорында 10 және одан артық адам жұмыс
Францияның салық жүйесінде жергілікті салықтар маңызды орын
Бірінші құрылысы бар учаскелерге жер салығы.
Екінші, құрылысы жоқ учаскелерге жер салығы.
Үшінші, тұрғын үйге салық.
Төртінші мамандық салығы.
Аиалған негізгіден басқа, жергілікті басқару ұйымдары
Негізгі салық басқармасы экономика және қаржы министрлігінің құрамына
Германияның салық жүйесі.
Федеративті құрылыстағы кез-келген ел сияқты Германияда
Германиядағы салықтардың негізгі түрлері:
жеке тұлғалардан табыс салығы;
корпоряациыларға салық;
қосылған құн салығы;
кәсіптік салық;
мүлік салығы;
жер салығы;
жер учаскесін сатып алу кезінде төленетін салық;
сақтандыру төлемдері;
мұрагерлік және сыйақыға салықтар;
көлік салығы;
өрттен қорғауды қамтамасыз етуге салық;
кофе, қант, минералды майлар, ішімдік және темекі бұйымдарына
Германия территориясында газ және мұнай өндіруді дамытуға жиналатын
Германиядағы табыс салығы прогрессивті. Оның минималды
Ескерілмейтін минимум жеке бастыларға айына 1536 марка
Табыс салығының объектісі болып адамның барлық табыстары
Германияның салық жүйесінің эволюциясы қаржылық тұрғындағы жерлердің
Италияның салық жүйесі.
Италияның қазіргі салық жүйесі 80 жылдардың аяғында қалыптасты. Бұл
Көптеген дамыған елдердегі сияқты Италияның мемлекеттік табыстарының негізгі көзі
Өзгерістер инфляция индексін есепке ала отырып, жыл сайын
-7,2 млн.лирға -10%
-7,2 млн-нан 14,4 млн.лирға -22%, одан жоғары -50% дейін
80-ші жылдары табыс салығының максималды ставкасы
Табыстылығы бойынша екінші тікелей салық заңды тұлғалық табыс салығы
Бұл екі салық –жалпы мемлекеттік. Олардан басқа Италияда жеке
Италиядағы жанама салықтардың ішінен бірінші кезекте қосылған
сақтандыру және несие беру бойынша операциялар
акциялар мен облигацияларды тарату бойынша операциялар
медициналық қамтамасыз ету бойынша шығындар
халықтық білім беру бойынша шығындар
мәдениет бойынша шығындар
жалдық коммерциялық емес түрлері
байланыстық қызметтер
алтын және шетелдік валютамен операциялар
тауарларды экспортқа шығару
халықаралық қызметтер және олармен байланысты операциялар
Италиядағы қосылған құн салығының қалыпты ставкасы
Италиядағы табыстарға салықтарды алу әдістерін келесідей топтастыруға
салықтарды тікелей бюджетке аудару
сомаларды төлеу кезінде салықты ұстап қалу
салықтық реестр-тізім арқылы салықты алу
Италияда салықтарды алу кезінде салықтық реестрді
Австрияның салық жүйесі.
Австрияның салық жүйесі германдық салық жүйесіне жақын.
өндірістік және коммерциялық қызметтен
жалдану бойынша жұмыстан
мамандандырылған қызметтен
мүлікті жалға беруден
басқа да көздерден
Сонымен қатар, табыс салығы жеке тұлғалардың банктерден
Шаруашылық субъектілердің барлық түрлері, оның ішінде серіктестіктер де
1944 жылға дейін мүліктік салықтың ставкасы
Сонымен қатар кәсіптік салық алынып тасталынады.
Мұрагерлер және сыйлауға салық мөлшері мұраға
Австрияның салық заңдылығы көптеген салықтық
Швецияның салық жүйесі.
Қазіргі уақытта Швецияда корпорацияларға салық 28% құрайды.
Капиталдан табысқа салық 30% ставкасы бойынша алынады. Капитал түсінігіне
Акциздер тауарларын шектелген топтарына салынады: ішімдік, темекі, бензин,
Мұрагерлік және сыйлауға салық сатылы -10%-тен 60% дейін.
Аймақтық және жергілікті салықтар мөлшері бойынша маңызды.
Елдің әкімшілік-территориялық бөлінуіне сәйкес табыс салығы келесідей
Бірінші, жылына 175 мың кроннан асатын
Екінші, аймақтардың әртүрлілігіне байланысты жергілікті табыс
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді. Оны
Мүлікке салық, керісінше, жанұяның барлық меншігін ескереді. Оны
Швеция бюджетінің маңызды табыс топтарының бірі – еңбекақы
Кейбір аталмаған батысевропалық елдердің корпорация табыстарына
Осылармен салыстырғанда швейцарияда колданылатын жеңілдетілген
Японияның салық жүйесі.
Японияның салық жүйесі 19 ғасырда қалыптасты. Екінші
Қазіргі салық жүйесі 1989 жылдың 1 сәуірінен бастап енгізілді.
Қытай Ұлттық Республикасының салық жүйесі.
Қытай Ұлттық Республикасының негізгі салықтарының бірі
Материалдық өнідіріспен айналысатын және ашық экономикалық аймақтарда
Пайда бухгалтерлік есеп тәртіптерімен және шоттар жоспарына сәйкес
Кәсіпорынның шыққан шығындары болашақтағы 5 жыл
Төзу тікелей амортизация әдісін қолдану арқылы есептелінеді.
Қытайда қосылған құн салығы негізгі 17%
Кәсіпкерлік қызметті іске асыруға салық,
сақтандыру;
мәдени шаралар;
спорттық шаралар;
қонақ үйлер мен мейрамханалар;
жалдық қызмет;
туризм;
жылжымайтын мүлікті сату;
пошталық қызметтері;
қаржылық опреациялар.
Жылжымайтын мүлікке және бір тұлғадан екіншісіне ауысуына салық салынады.
80-90 жылдардағы салықтық реформалау кезінде қазіргі кезеңдегі нарықтық экономиканы
Келесі бағыттарды атап көрсетуге болады:
Өндірістік және ғылыми-техникалық салаларда тұрғындар және кәсіпкерлердің инвестициялық белсенділігін
Бюджетті толықтырудың тиімді көзі ретінде тұтынуға салықтың іс-әрекет саласын
Салықтық құрылымда маңызды өзгеріс корпорациялар мен тұрғындар үшін салық
Салық салудың біртекті қүрылымдарын қалыптастыру. Салықтық жеңілдіктердің
Сыртқы заңдылығына кіші және
«Ластаушы төлеуі тиіс» принципі бойынша экономикалық
Сонымен, қазіргі салықтық жүйенің құрылуының
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ БАРЛЫҚ
3.1 Салық реформасының бірінші кезеңіндегі (1992
жылдың маусымына дейін) Қазақстан Республикасының салық
жүйесі
Қазақстан мемлекеттік сәуелсіздігін алу және нарықтық қатынастарға
Бұрынғы Совет Өкіметінің салық заңдылығы жаңа жағдайларға сәйкессіз
Қазақстанның салық жүйесі 1991 жылы өзінің бастамасын
Бөтен тәжірибені ұлттық экономиканың ерекшеліктерін ескермей,
Мәні бойынша «салық жүйесі модерленген, советтік биліқ-әкімшілік
16 жалпы мемлекеттік
10 жалпы міндетті жергілікті
19 жергілікті салықтар
әртүрлі аударымдар
Сол кезеңдегі салық жүйесінде салаға байланысты белгіленетін
кәсіпорындардан -25%
коммерциялық банктер мен сақтандыру компанияларынан -45%
өнідірістік кооперативтерден -35%
коммерциялық кіші кәсіпорындардан, қор, тауар-шикізаттық биржалардан, делдалдық фирмалардан
Мемлекеттік бюджетке салықтық түсімдердегі
ҚҚС тауарлар (қызмет, жұмыс) қайта өндірісі процесінің барлық
Теориялық тұрғыда ҚҚС өндірушілерінің қызметінің нәтижесінде тікелей
Сонымен қатар, заңды дайындау кезінде тауар құнының
19911995 жылдарға салық салу жүйесінің негізгі мәселелерінің
Бұл кезде барлық әлемде болашағы бар кәсіпорындарға бюджеттен тікелей
Нәтижесінде «селективті жеңілдік беру» принципі бойынша салық жүйесі
1991-1995 жылдардағы салық жүйесінің тәуелсіздігін жылдық
Біздегі салық салу жүйесі экономикалық және
Нәтижесінде 1995 жылдың басында біздің елдің
Экономикалық тиімділікті, қарапайымдылықты және жалпыға бірдей
3.2 Салықтық реформаны екінші кезеңдегі Қазақстан
Республикасының салық жүйесі (1995 жылдың шілдесінен
2000 жыл аралығы)
1995 жылдың 1 шілдесінде іске қосылған Қазақстан
Бұл кезде динамикалы дамып келе жатқан экономикасы бар
Өңдеу кезінде сапалы шетелдік тәжірибе талданды, тәуелсіз
Салық реформасының міндеттері:
1. Салық жүйесін және салық заңдылығын қарапайымдандыру.
Келесідей аударымдар жойылды:
Қазақстан Республикасы қайта құру қоры (өзінедік құннан 5%);
Кәсіпкерлікті қолдау және бәсекелестікті дамыту қорына
Қалалық жолаушы көлігін қамтамасыз етуге (еңбекке ақы төлеу қорынан
Жетістік немесе жетістікке жетуге ұмтылу, салықтық қатынастардың реттелуі,
Салық салу тәртібінің өзгеруі экономиканың нақты жағдайына
Сол кездегі Қазақстан бойынша тіркелген кәсіпорындардың жартысының
1995 жылғы «Салықтар туралы» заңы жеке тұлғалардан
Арнайы экономикалық аймақтарға тікелей инвестицияны
Осы жылдарда (1996-1997 жылдары) ЖІӨ 0,5%-і және 1,7% өсімімен
Осыған байланысты, өзуақытында салық реформаларын тиімді жүргізу үшін
Нәтижесінде 1999 жылы Қазақстанның салық жүйесі бастапқыдан өзгеше
Салықтық ауыртпалық және салық заңдылығының тұрақсыздығындағы өзгерістер сол
Экономиканың құлдырауы салық салынатын негізді азайтты. Статистикалық мәліметтер келесі
мемлекеттік бюджет 1998 жылы табыстар бойынша жоспардық 89% орындалды;
шығындар бойынша 82%;
бюджетке салықтар мен басқа төлемдер бойынша қарыздар, 1998 жылы
салық жинақтары 90% құрады.
Салық жүйесінің қажеттілігі арта түсті.
1999 жылдың 1 қаңтарынан бастап, 1998 жылдың 24 желтоқсанындағы
Осы шаралар 1998-2500 жылдардағы мемлекеттік бюджетке «салықтардың түсімі
3.3 Салық реформасының үшінші кезеңі (2001 жылдан қазіргі
уақытқа дейін) 2001 жылғы Қазақстан Республикасының
Салықтық кодексі
2001 жылы Қазақстан Республикасының салық заңдылығы
- Қазақстан территориясы бойынша көліктік құралдарға жинақ;
- Нарықта тауарларды өткізу
- Алматы қаласының белгісін қолданғаны үшін жинақ;
- Заңды тұлғалардың «Қазақстан», «ҚР»
- Қазақстан Республикасының радио жиіліктері ресурстарын
төлем;
- Жеке тұлғалардың шетелдік валютаны сатып алғаны
Салық ауыртпалығын төмендегідей маңызды
Заңды қабылдау кезінде ғалымдар, салықтық ұйымдар және
Салық кодексін өңдеу және қабылдаудың тұжырымдауы бойынша
Салық кодексі үш бөлімнен тұрады:
Жалпы бөлім – бұл салық заңдылығының негізі, бұл салық
Ерекше бөлімі – салықтар, жинақтар және басқа да міндетті
Кодексте төлемдердің саны көбейтілген, олардың көбісі «ластаушы төлеуі тиіс»
ҚОРЫТЫНДЫ
Соңында келесідегідей қорытындылар жасауға болады:
Қазақстан территориясында көшпелі өмір кезінде салық жүйесі мемлекеттік биліктің
Тиімді салық жүйесін құру негізінде өзіндік тәжірибесі болмағандықтан, шетелдік
Салық жүйесінің «үш киті»: салықтық қатынастарды реттеудің құқылы негізі;
Салық жүйесінің І кезеңі (1991-1995ж.) оның көлемділігімен (салықтардың 45
1995 жылғы Қазақстан Республикасының «Салықтар туралы» заңы
Салық саясатында ҚҚС маңызы өсті, ол салық ауыртпалығында көбірек
2001 жылдың салықтық «жаңалығы» әлеуметтік салық ставкасының
2001 жылдың Салық кодексі салық жүйесінің құрылымын өзгертіп, эволюциялық
Осылайша, Қазақстан салық жүйесі 13 жылда салық қатынастарының үйлесімділікке
Қазақстанға өзінің бизнесін жасырғаннан гөрі, салықтарды төлеу ұтымды болатын
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚР «Конституциясы»: Конституция республикалық референдумда
ҚР Азаматтық кодексі (жалпы және ерекше бөлгілі), Алматы: Юрист,
ҚР «Салықтар және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуі»
ҚР Қаржы министрлігінің Статистикалық жинағы, 2000-2004 жылдар аралықтарында.
Антология экономической классики. Том-2. Том-1. Предисловие
Байжанов У.М. Новые акценты Налогового Кодекса Республики Казахстан, Каржы-Каражат:
Бутаков Д.Д. Основы Мирового Налогового Кодекса.//Финансы. 1996г. №8,с.23-27, №10с.
Бернар И.,Калли Ж.К. Толковый экономический и финансовый словарь. Пер.
Даниярова М.Г. Некоторые проблемы совершенствования налогообложения. Казахстан на пороге
Ван Хорн Дж.К. Основы управления финансами: Пер. с англ./
Дернберг Р.Л. Международное налогообложение – М.: ЮНИТИ, 1997-201 стр.
Казахстан: 1991-2001 годы. Информационно-аналитический сборник. Под ред. А.А. Смаилова
Кажикаримов Б.К., Омирбаев С.М. Теория финансов – Караганда, КарГУ,
Кейнс Дж.М. Избранные налоговые отношения – М.: ИНО, 1999-70
Кашин В.А. Международные налоговые соглашения. – М.: ИНО, 1999-70
Кашин В.А. Налоги и их роль в регулировании внешнеэкономических
Макконелл Кэмпбелл Р., Брюстенлли Л.: Экономикс: Принципы, проблемы и
Манапов Н. Проблемы налоговой системы.// Қаржы-қаражат. № 6. 1992г.
Налоги/ Под ред. Д.Г. Черника, - 4-е изд. Перераб.
Налоги в развитых странах/ под ред. И.Русаковой – М.:
Налогообложение: учебник/ под ред. Юткиной Т.Е. М./ Финансы и
Омирбаев С.М. Налоги и налогообложение. – Караганда: КарГУ, 1999-141
Райзберг Б.А. Современный экономический словарь – М: 1999 г.
Сейдахметова Ф.С. Налоги в Казахстане/ - Алматы: «LEM» -
Саутбаева С.К. Из истории налогообложения в Казахстане, Мысль, №
Худяков А.И., Бродский Г.М. Теория налогообложения – Алматы: Норма
Худяков А.И., Наурызбаев Н.К. Налоги: понятие, элементы, установление, виды
Юткина Т.Ф. Налоги и налогообложение – М.: ИИФРА –
ҚОСЫМША «А»
Рет№ ҚР Салық жүйесі туралы занға сәйкес жалпы
1 Пайдаға салық 1 Занды тұлғаларға табыс салығы (30%)
2 Шетел азаматтары, яғни азаматтығы жоқтардан алынатын табыс салығы
3 ҚҚС 3 ҚҚС
4 Акциздер 4 Акциздер
5 Бағалы қағаздар мен операцияларға салық 5 Бағалы
6 Көлік құралдарына салынатын салық 6 Көлік құралдарына
7 Георазведкаға және ізденіс жұмыстарына шығындарын жабуға салынатын төлем
8 Табиғи ресурстарға салықтар 8 Орман алымдары
9 Экспорт, импортқа салықтар 9 Отын және жанармай жинаудағы
10 Кеден тарифтері мен баждары 10 Занды тұлғалардың
11 Тіркелген (ренталық) төлемдер 11 Жұмысбастылықты қамтамасыз етуде мемлекеттік
12 Автоқұралдарды сатып алуга салықтар
13 Занды тұлғалардың мүлкіне салық
14 Мемлекеттік баждар
15 Колхозшылардың ЕТҚ салықтары
16 ҚР автокөлік құралдарының кіруіне төлем
Барлығы: 16 салықтар, төлемдер мен алымдар
Жалпы міндетті төлемдер
1 Жер салығы
2 Суға төлемдер
3 Жеке тұлғалардың мүлік салығы
4 Табыстарға салықтар
5 Кәсіпкерлік қызметтерді тіркеу үшін алымдар
6 Кәсіпкерлік қызмет субъектісі ретінде тіркелген азаматтардан алымдар
7 Занды тұлғаларды тіркеу үшін алым
8 Орман алымы
9 Елтаңба алымы
Барлығы: 9 салықтар және алымдар
Жергілікті салықтар және алымдар
1 Курорттық зоналарда объектілер салуға салықтар
2 Курорттық алымдар
3 Азаматтардан мақсатты алымдар
4 Жарнамаға салықтар
5 Алдын- ала сату салықтары
6 Автокөлік құралдарын тұраққа қою бойынша алым
7 Жергілікті символика қолдану құқығы үшін алым
8 Ипподромда жүргіруге қатысу құқығы үшін алым және
Барлығы: 51 салықтар, төлемдер, аударымдар және алымдар
________________
Ескертпе: ақпарат негізі Қазақстан Республикасының Салық кодексінен алынған №
12 желтоқсан 2003 ж. Алматы: 2004 – 238 бет.
ҚОСЫМША «Б»
Кәсіпорын табыстарының құрылымы және өнім шығару өндірісіне кететін шығындар
1. Еңбеқақы қоры
2.Басқа да тікелей шығындар
3.ҚҚС
4.Әлеуметтіқ салық
5.Табыс салығы
6.Таза пайда
ҚОСЫМША «Д»
2000-2003 жыл Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджет түсімдерінің пайыздық құрылымы
№ Көрсеткіштер 2000ж. 2001ж. 2002ж. 2003ж.
1 Табыстар – барлығы 100 100 100 100
2 Салықтық түсімдер 86,9 88,2 91,1 93,3
3 Корпоративтік табыс салығы: 31,2 32,8 33,1 34,4
а) қосымша құн салығы 21,5 20,8 21,78 21,13
б) әлеуметтік салық 18,9 19,3 19,8 20,1
в) жеке табыс салығы 9,7 10,1 10,8 11,9
г) акциздер 3,7 3,8 4,0 4,0
д) мүлікке салық 1,3 0,24 0,3 0,3
е) жер салығы 0,3 0,3 0,4 0,4
ж) көлік құралдарына салық 0,65 0,70 0,74 0,82
з) жер қойнауын пайдаланғаны үшін салығы 0,25 0,16 0,18
4 Басқа да табыстар 12,5 11,8 8,9 6,72
_________________
ҚР Қаржы министрлігінің статистикалық жинағы 2001-2004 жылдар ақпаратының негізінде
ҚОСЫМШАЛАР
4