МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................4
СОТ ӘДІЛДІГІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖҮЙЕСІ
1.1 Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың түсінігі және жалпы сипаттамасы.......
1.2 Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың жүйесі..............9
1.3 Шетелдердің қылмыстық заңнамасындағы сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін
СУБЬЕКТІСІ ҚҰҚЫҚҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАР БОЛАТЫН СОТ ӘДІЛДІГІНЕ
2.1 Субъектісі құқыққорғау органдарының лауазымды тұлғалары тарапынан жасалатын сот
2.2 Субъектісі құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғалары тарапынан жасалатын
2.3 Құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғалары тарапынан жасалатын сот
2.4 Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың сараланған түрлері.............37
ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАР ТАРАПЫНАН СОТ ӘДІЛДІГІНЕ ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАРҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАР
3.1 Лауызымды тұлғалар тарапынан жасалатын қылмыстарға қарсы шаралар...................40
3.2 Лауазымды тұлғалар тарапынан сот әділдігіне жасалатын қылмыстарды
ҚОРЫТЫНДЫ...........................60
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.....................
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңда сот әділдігін жүзеге асыру аса өзекті мәселе
Сот әділдігіне қарсы қылмыстар бірқатар себептерге байланысты белгілі бір
Қылмыстың өсуімен, қылмыстардың ашылуының төмендеуімен, қоғамға қауіпті қол сұғушылықтардың
Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан және қорытынды бөлімнен тұрады.
Дипломдық зерттеудің бірінші тарауында сот әділдігіне қарсы қылмыстардың түсінігі
Шетелдердің қылмыстық заңдарында сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық
Дипломдық зерттеудің екінші тарауы құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғалары
Құқық қорғау органдарының қызметкерлері тарапынан жасалатын сот әділдігіне қарсы
Дипломдық жұмыстың зерттеу мақсаты - сот әділдігіне қарсы қылмыстармен
Қалыптастырылған мақсат келесідей міндеттермен нақтыланады:
Сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін қылмыстық заңнаманың даму жолдарын
Еліміздің әрекет ететін заңнамасын зерделеу;
Сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық туралы қылмыстық заңнаманың
І СОТ ӘДІЛДІГІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ЖҮЙЕСІ
1.1 СОТ ӘДІЛДІГІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
1917 жылғы Қазан төңкерісіне дейін Қазақстан аумағында қылмыстық істерді
Қазақтардың әдет-ғұрып құқығында сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық
1917 жылғы Қазан төңкерісінен кейін «Соттар туралы» №1 Декретпен
Кеңес үкіметі құрылған алғашқы жылдарда кодификацияланған заңдардың болмауынан сот
Қазақстан аумағында қолданылған алғашқы РКФСР Қылмыстық кодексі 1922 жылдың
1922 жылғы РКФСР Қылмыстық кодексінің «Мемлекеттік қылмыстар» деп аталатын
Қылмыстық Кодекстің осы тарауында басқару тәртібіне қарсы қылмыстар үшін
Әділетсіз сот үкімін шығару (111-бап) және заңсыз ұстау, заңсыз
1923 жылы бұл кодекс сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін
Сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылықты реттейтін кейбір баптар
Қазақстанның бірінші Қылмыстық кодексінде, яғни Қазақ ССР-нің 1959 жылғы
Кейін ҚК-тің бұл тарауы жауаптылық туралы мынадай жаңа баптармен
Осылайша, 1959 жылғы Қазақ ССР Қылмыстық кодексі «Сот әділдігіне
Сот әділдігіне қарсы қылмыстар жүйесін жетілдірудегі айтарлықтай алға
1) «Сот әділдігіне қарсы қылмыстар» тарауында ауыр қылмыстардан бастап
2) мұнда айтарлықтай қоғамдық қауіптілік тудырмайтын әрекеттер үшін қылмыстық
3) кейбір нормалар жетілдіруді қажет етеді;
4) тарау сот әділдігіне және жазалардың орындалу тәртібіне қарсы
Мысалы, тараудың басында жалған сөз жеткізу (186-бап), жалған жауап
КСРО ыдырағаннан кейін және бұрынғы КСРО аумағында дербес мемлекеттердің
Жаңа Қылмыстық кодекстің қабылдануына байланысты бұрынғы кодекс бойынша қылмыс
Бұрынғы Қазақ ССР Қылмыстық кодексінің 191-бабының 1-тармағы тергеуге немесе
Қолданыстағы Қылмыстық кодекстің «Сот әділдігіне және жазалардың орындалу тәртібіне
Қылмыстық кодекстің қарастырылып отырған тарауы жаңа нормалармен толықтырылды. Мысалы,
Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекемелердің қалыпты қызметінің тәртібін бұзу
Осылайша еліміздің жаңа Қылмыстық кодексінің жобасын дайындау барысында сот
1.2 Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың жүйесі
Сот әділдігіне және жазалардың орындалу тәртібіне қарсы қылмыстар
Қылмыстық құқық теориясында сот әділдігіне қарсы қылмыстардың жүйесі туралы
Бұл ғалымдар сот әділдігіне қарсы қылмыстарды жіктеуде бір жік
В.К. Глистин көрсетілген критерий бойынша сот әділдігіне қарсы қылмыстарды
1) анықтау, тергеу, прокуратура және соттың лауазымды тұлғалары жасайтын
2) сот төрелігін іске асыруға тартылған жеке тұлғалар жасайтын
3) басқа да тұлғалар жасайтын қылмыстар.
Б.В. Здравомыслов та сот әділдігіне қарсы қылмыстарды субъектісіне байланысты
1) әділ сотты жүзеге асыратын ортада лауазымды тұлғалар -
2) құқықтық күштеу шаралары қолданылған тұлғалар жасайтын қылмыстар;
3) әділ соттылықтың жүзеге асырылуына көмектесетін жалпы қоғамдық міндеттерді
М.А. Гаранина сот әділдігіне қарсы қылмыстарды субъектісіне қарай 4
1) процеске қатысушылар жасайтын қылмыстар;
2) лауазымды тұлғалар жасайтын қылмыстар;
3) алдын ала қамауда немесе жазасын өтеп жүрген тұлғалар
4) басқа да тұлғалар жасайтын қылмыстар.
Ш.С.Рашковская ұсынған сот әділдігіне қарсы қылмыстардың жіктелуі аса күрделі
1) сот, прокуратура, тергеу және анықтау органдарының лауазымды тұлғалары
2) жеке тұлғалар жасайтын сот әділдігіне қарсы қылмыстар:
а) ақиқатты бұрмалау немесе ол туралы үндемеу жолымен әділсот
ә) қарсы әрекеттіліктің басқа да түрлерімен әділсот органдарының дұрыс
б) анық жасалған немесе дайындалып жатқан қылмыстар туралы хабарламау
Т.В.Кондрашова бойынша сот әділдігіне қарсы қылмыстар субъектісіне байланысты былайша
1) лауазымды тұлғалар және құқыққорғау органдарының қызметкерлері тарапынан жасалатын
2) сот әділдігін жүзеге асыруға тартылған немесе жүзеге асыруға
3) сот актісін орындауға міндетті адамдар тарапынан жасалатын сот
Қырғызстан Республикасының қылмыстық заңнамасына сәйкес, Л.Ч.Сыздықова да бұл қылмыстарды
Е.Ю.Хлопцева басқаша жіктеуді ұсынады. Оның пікірінше, көрсетілген қылмыстар 3
Сот әділдігіне қарсы қылмыстарды субъектісі бойынша жіктеу белгілі бір
қиын, себебі ол бас бостандығынан айрылған адам немесе алдын
Қалай десек те бірқатар ғалымдар сот әділдігіне қарсы қылмыстарды
1) құқық қорғау органдары қызметкерлерінің сот әділдігінің мақсаттары мен
2) сот әділдігін жүзеге асыру барысында лауазымды тұлғалар (сот,
3) сот үкімінде, шешімінде немесе басқа да сот актілерінде
М.И. Бажанов та сот әділдігіне қарсы қылмыстарды тікелей объектісіне
Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың объектісінің белгілері бойынша қызықты, алайда
1) Сот әділдігінің міндеттеріне сай іс жүргізу іс-әрекетінің дамуын
а) сот әділдігіне құқық қолданушылық іс-әрекеті ретінде қол сұғу;
ә) сот әділдігіне қорғау іс-әрекеті ретінде қол сұғу;
б) сот әділдігіне заңмен қатаң реттелетін іс-әрекет ретінде қол
2) Сот әділдігінің міндеттеріне сай іс жүргізу актілерінің орындалуын
а) іс жүргізу шешімдерінің орындалуына қатысты жалпы құрамдар;
ә) қылмыстық жазалау заңына немесе басқа да мәжбүрлеу шараларына
б) атқарушылық іс жүргізудің қалпына келтіру міндеттерінің шешіміне кепілдік
А.И. Чучаев та сот әділдігіне қарсы қылмыстардың тікелей объектісіне
а) әділ соттың конституциялық принциптерін жүзеге асыратын қатынастарға қол
ә) әділ сот органдарының мақсаттары мен міндеттеріне сай іс-әрекеттеріне
б) іс бойынша айғақтарды алудың іс жүргізу тәртібін бұзатын
в) әділ сот органдарының қылмыстарды уақытылы алдын алу мен
г) сот актілерін жүзеге асыруға байланысты қатынастарға қол сұғатын
Заң әдебиеттерінде бас бостандығынан айыру орнынан қашу және бас
Бірінші көзқарас бойынша, бұл қылмыстар Қылмыстық Кодекстің осы тарауында
Ш.С.Рашковская бұл мәселеге басқаша пікір білдіреді. Ол заңды күшіне
Қазақстан Республикасы ҚК-нің 15-тарауына біріктірілген нормалар сот әділдігін жүзеге
Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 15-тарауын осылайша өзгертудің қажеттілігін
Келтірілген сот әділдігіне қарсы қылмыстардың жіктері негізінен Ресей Федерациясының
сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылықты реттейтін қылмыстық заңнамасы
1.3 Шетелдердің қылмыстық заңнамасындағы сот әділдігін қарсы қылмыстарға жауапкершілік
Шетелдердің сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық туралы қылмыстық
АҚШ-тың федералдық заңнамасы 1909 жылы қайта жүйеленіп, 1948 жылы
Дегенмен, АҚШ федералдық қылмыстық заңнамасының реттеу аясы айтарлықтай шектеулі.
үшін немесе қылмыс бірнеше штаттың аумағында жасалғанда жауаптылық
Штаттардың қылмыстық заңнамаларының негізін едәуір айырмашылықтары бар қылмыстық кодекстер
1962 жылы штаттардың қылмыстық заңнамасын үйлестіру және кейбір кемшіліктерді
Американдық қылмыстық заңнама бойынша сот әділдігіне қарсы қылмыстар ішінен
АҚШ-та көрсетілген құқық бұзушылықты жасағаны үшін жауаптылық мәселесіне едәуір
АҚШ-тың қылмыстық заңнамасы мен ағылшын құқығының кейбір ұқсастықтары бар.
отарлаушыларының ағылшын құқығы нормаларының әкелуіне байланысты. Сондықтан, сотты құрметтемеу
Американдық қылмыстық-құқықтық доктрина сотты құрметтемеу соттың әділдігіне зиян немесе
Сот өндірісінің түріне байланысты азаматтық сот ісін жүргізу барысында
ГФР-дің қылмыстық заңнамасын да сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін
ГФР Қылмыстық кодексінің 120 параграфы қамаудағы адамды заңсыз босату,
ГФР ҚК-нің 145 параграфы билік органына не болмаса дайындалып
Сонымен қатар, ГФР Қылмыстық кодексінде жауап беруге мәжбүр ету
ГФР ҚК-нің сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық туралы
жауаптылықты реттейтін арнайы тарау жоқ. Сондықтан да олар әр
көрсету» деп аталатын алтыншы тарауда - 2 параграф, «Жеке
Швейцария конфедерациясының қылмыстық құқығының негізгі қайнар көзі - 1937
Қамаудағы немесе бас бостандығынан айрылған адамға қашуға көмек көрсету
Швейцария конфедерациясының федералды қылмыстық заңнамасының сот әділдігіне қарсы қылмыстар
Швейцарияның Қылмыстық кодексінде «Сот әділдігіне қарсы қылмыстар» деп аталатын
«Қызметтік немесе кәсіби міндеттерге қарсы қылмыстар» деп аталатын тарауларда
Голландияның қазіргі күнге дейінгі қолданыста жүрген 1886 жылы қабылданған
Голландияның қылмыстық заңнамасын жалпы сипаттай отыра, қарастырылып отырған қылмыстарды
Ал, Испанияның 1995 жылы қабылданған Қылмыстық кодексінің сот әділдігіне
бергені үшін 407-бабы бойынша жауаптылыққа тартылады. Сонымен қатар,
Болгарияның 1968 жылдың 15 наурызында қабылданған Қылмыстық кодексі сот
Қытай Халық Республикасының 1997 жылғы 14 наурызындағы Заңымен өзгерістер
Қытайлық қылмыстық заңнамада түрмелердің қадағалау, алдын ала қамау орындарының,
Қылмыстық кодекстің 306-бабы айғақтарды жою, бұрмалау, куәні айғақтарын өзгертуге
Түрмеден қашу бүлігіне басшылық жасағаны не болмаса белсенді қатысқаны
ТМД елдерінің қылмыстық кодекстері қарастырылып отырған қылмыстар үшін жауаптылық
Егер осы мәселе бойынша Қазақстанның қылмыстық заңнамасын Ресей Федерациясы,
Ресей Федерациясының ҚК-нің 31 тарауы «Сот әділдігіне қарсы қылмыстар»
Ал, Тәжікстан Республикасының ҚК-імен салыстырсақ, онда судьяға, алқабиге, прокурорға,
Адвокаттар мен өзге де адамдардың азаматтарды қорғау және оларға
Түркменстан Қылмыстық кодексінің ерекшеліктері мынадай: мұнда сот әділдігін немесе
Сот әділдігін жүзеге асыруға немесе алдын ала тергеу жүргізуге
Шетелдердің қылмыстық заңнамасында сот әділдігін жүзеге асыруда қалыптасатын қатынастарға
Қалай десек те, басқа елдердің тәжірибесін толығымен елемеуге болмас.
СУБЬЕКТІСІ ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАР БОЛАТЫН
2.1 Субъектісі құқыққорғау органдарының лауазымды тұлғалары болып табылатын сот
Кез келген қылмысты іс-әрекеттің мәнін ашу үшін қылмыстың объектісін
Қылмыстық құқық бойынша қылмыстың объектісі деп қылмысты қол сұғушылықтан
Бөліп қарастырылып отырған қылмыстар тобының объектісін зерделегенде кейбір ғалымдар
Ең кең тараған пікір бойынша ҚР ҚК-нің 15-тарауында көзделген
Заң әдебиеттерінде сот әділдігі ұғымына түсінік беруде бір пікір
Әдебиеттерде сот әділдігіне келесідей анықтамалар берілген, мысалы А.Я.Сухарев бойынша:
Л.В.Тихомиров пен М.Ю.Тихомирова: Сот әділдігі деп азаматтық және қылмыстық
Қарастырылып отырған сот әділдігіне қарсы қылмыстар негізінен қос объектілі,
Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 21 желтоқсандағы «Прокуратура туралы» Заңында
Жедел-iздестiру қызметiнiң, анықтама мен тергеудiң, әкiмшiлiк және атқарушылық iстер
Көрінеу заңсыз ұстау, қамауға алу немесе қамауда ұстау (346-бап)
Сонымен бірге, сот, сот жүйелерінің бірқалыпты қызметі, әділсоттылық мүддесі,
Айғақтарды бұрмалаудың қосымша объектісі - жеке адам мүддесі. Яғни,
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінде берілген анықтама
Алдын ала тергеу, анықтама және басқа да осыларға теңестірілген
ҚР ҚІЖК бойынша, алдын ала тергеу органдары дегеніміз -
Осы Кодекспен белгіленген өкілеттік шегінде, сотқа дейінгі қызметінің іс
Алдын ала тергеу кезеңнің тiкелей мақсаты - қылмыстық сот
Алдын ала тергеу барысындағы қылмыстық-процесстің мiндеттер:
1. істің жағдаяттарын жан-жақты, толық және объективтi төрде зерттеу.
2. бұрмалау, жауапкерлiк және жазалау принципiн жүзеге асыру.
3. қылмысты тез әрi толық ашу.
4. айыптыны әшкерлеу және заңнық дұрыс қолданылуын қамтамасыз ету.
5. айыпсызды жауапқа тартуға жол бермеу.
6. кейiнгi басты соттық талқылауда пайдалану үшін дәлелдердi тауып,
7. қылмыстық iс өндiрiсiне айыптаушынық қатысуын қамтамасыз ету және
8. қылмыстын келген шығымнық мөлшерiн анықтап, онық орнын толтыру
9. қылмысты жасауға жол ашқан себептер мен шарттарды анықтап,
10. азаматтардық құқыққа деген құрметiн қалыптастыру.
Сот әділдігін жүзеге асыруға бағытталған тергеушінің, анықтаушының және басқа
Көрсетілгендердің негізінде сот әділдігіне қарсы қылмыстардың тікелей объектісі іс-жүргізу
2.2 Субъектісі құқыққорғау органдарының лауазымды тұлғалары болып табылатын сот
объективтік жағы
Қылмыстың объективтік жағы қылмысты істеген адамның мінез-құлқының сыртқы көрінісін
Көрінеу кінәсіз адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту (344-бап) объективтік жағынан
Осы мәселе бойынша С.М. Рахметов қылмыстық жауаптылыққа тарту адамды
Нақ осы ұстаным дұрыс сияқты, өйткені үкім шыққан сәттен
Сонымен заңда көрсетілген қылмысты істемеген кінәсіз адамды негізсіз
Кінәсіз адамды негізсіз қылмыстық жауаптылыққа тартудан арашалау мәселесіне ерекше
Негізсіз қылмыстық ізге түсуге жол бермеу сияқты сот әділдігінің
Қылмыстық кодекстің 344-бабында көзделген осы қылмысты жасау азаматтардың конституциялық
Қылмыстық жауаптылыққа кінәсіз тарту деп - кінәсіз адамды айыпкер
Кінәсіз адамды заңсыз соттау, жәбірленушінің ұзақ уақыт бойы қамауда
Берілген қылмыстың осындай салдары азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін
Айтылғандардың барлығы статистикалық мәліметтермен дәлелденеді. Қазақстанда 2000 жылы ҚР
Ескі 1959 жылғы Қазақ КСР Қылмыстық кодексінің әрекет ету
Қылмыстық кодекстік қарастырылып отырған бабының осыншалықты сирек қолданылуын келесідей
Екінші себеп - қылмыс субъектісі. Қылмыс субъектісі заң білімі,
ҚК 344-бабының тәжірибеде сирек қолданылуын көрсетілген жағдайлармен түсіндіруге болады,
Сол жылы Қазақстан соттарымен 201 адам ақталды. 2001 жылы
Заңсыз қылмыстық іс қозғау бұл қылмыстың құрамына жатпайды. Мұндай
Адамды ауыр немес аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен
ҚІЖК 36-бабына сәйкес қылмыстық сот ісін жүргізу міндеттерін орындау
Статистикалық мәліметтер қарастырылап отырған қылмыстың латенттілігінің (жасырындылығының) жоғарғы дәрежесін
Бұл норма Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексінде жеке құрам
Қылмыстық жауаптылықтан босатуды заңды және негізделген деп тану үшін
Қолданыстағы қылмыстық заңнамада қылмыстық жауаптылықтан босатудың 7 негізі қарастырылады:
Алайда мұндай негіздер болу үшін заңда қарастырылған белгілі бір
Осы қағидаға жүгіне отырып, келесідей қорытынды жасауға болады: құқық
Қылмыстық іс-әрекет деп қарастыруға болатын қылмыстық жауаптылықтан заңсыз босату
Бұл мәселені шешу барысында қылмыстық жауаптылықтан заңсыз босатылған тұлғаның
Сезікті адам деп - қылмыс жасады деп күмән келтіріліп,
Қылмыстық кодекстің Жалпы және Ерекше бөлімдерінде көрсетілген заң нормаларының
Қылмыстық іс жүргізу кодексінде қылмыстық ізге түсуді болдырмайтын жағдайлар
ҚК-тің 346-бабы көрінеу заңсыз ұстау, қамауға алу немесе қамауда
Заңсыз ұстау деп Қылмыстық іс жүргізу кодексінде көзделмеген негіздер
Ұстау, қамауға алу, қамауда ұстау қылмыстық процессуалдық заңдармен белгіленген
Ұстау - қылмыс жасауда күдікті адамды тергеу, алдын ала
Қылмыстық іс жүргізу кодексінің талаптарына көрінеу қайшы түрде бұлтартпау
Мұндай қылмыс Қарағанды облысында 2007 жылдың 05 мамырында орын
Бұлтартпау шарасы ретінде қамауға алынған адамды одан әрі ұстауға
Қылмыстық кодекстің 346-бабында екі бірдей қылмыс: 1) көрінеу заңсыз
Қылмыс формальды құрамға жатады. Қылмыс заңсыз ұстау, қамау немесе
Азаматтық және саяси құқықтар жөніндегі халықаралық пакті (1966 ж.),
Жауап беруге мәжбүр ету (347-бап) объективтік жағынан алғанда тергеушінің
Мәжбүр ету - бұл заңсыз ықпал жасайтын адамдарға қатысты
Қорқыту - жауап алушының жеке басына психикалық ықпал жасау.
Бопсалау - жәбірленушінің өзін немесе жақын туыстары жөнінде масқаралайтын
Өзге заңсыз әрекеттерге - гипнозды қолдану, бұрмаланған құжаттарды пайдалану,
Қылмыстың жәбірленушісі күдікті адам, айыптаушы, жәбірленуші, куә, сарапшы болып
Қинау үшін жауаптылық ҚР ҚК-нің 347-1-бабымен реттеледі.
қинау арқылы жауап, мәліметтер алуы, оларға тән азабын және
Біріккен Ұлттар ұйымының 1984 жылғы арнаулы конвенциясында жауап алуда
Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 1975 жылдың 9 желтоқсанындағы
Қылмыстық кодекстің 347-1 бабының ескертуінде лауазымды адамдардың заңды іс-әрекеті
Тән зардабына әр түрлі жарақаттар келтіру жатады (денесін инемен
Заңда көрсетілген іс-әрекет орын лаған сәттен бастап қылмыс аяқталған
Егер күш қолданудан жәбірленушінің денсаулығына қасақана ауыр зиян келтірілсе
Тән зардабын келтірудің тағы бір тәсілдері: жәбірленушінің денесін күйдіру,
Психикалық зардап келтіруге жәбірленушілерді өзі туралы, туыстары туралы жалған
Қылмыстың формальдық және материалдық құрамы болады. Дене жарақатын келтірумен
Қинау әрекеттері тергеушінің, анықтауды жүршізуші адамның, өзге лауазымды адамның
Қинаудың ықпалымен жауап берген адам - осы қылмыстың жәбірленушісі
Бұл қылмыстың қауіптілігі - айғақтарды бұрмалауда соттың заңсыз шешім
Дәлелдерді бұрмалау іс жағдайларын бұрмалайды, іске қатысушылардың (мысалы, талапкердің,
Айғақтарды бұрмалау нәтижесінде ауыр зардаптардың тууы деп бас бостандығынан
18.05.2005 жылы Жезқазған қ. ІІБ тергеу бөлімінің тергеушісі полиция
Аталмыш қылмыстық іс Б.А. Файзуллиннің өндірісінде 2005 жылдың 1-ші
Қылмыстық істі тергеу барысында тергеуші Б.А. Файзуллин 2006 жылдың
Коммерциялық сатып алуға немесе сыбайлас жемқорлықпен қылмысқа арандату (349-бап)
Коммерциялық сатып алуға немесе сыбайлас жемқорлықпен қылмысқа арандатуға жауаптылық
Бұл бап формальды құрамды қамтиды, қылмыс ақша, құнды қағаздар,
Көрінеу әділетсіз сот үкімін, шешімін немесе өзгедей сот актісін
Қазақстанның қолданыстағы заңнамасымен көптеген мәселелерді шешуде судьялардың өкілеттілігі кеңейтілген.
Қылмыстың затына - сот үкімі, шешімі немесе өзге де
Бұлар қылмыстық іс бойынша сот үкімінің жиналған дәлелдемелерге сай
Пара алған жағдайда әділетсіз үкім шығару - қылмыстардың жиынтығын
Объективтік жағынан бұл қылмыс тек әрекет арқылы істеледі. Құрылысы
2.3 Құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғалары болып табылатын сот
Қылмыстың субъектісі болып қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған және заңға
Қылмыстық Кодекстің «Сот әділдігіне және жазалардың орындалу тәртібіне қарсы
В.Г.Павлов өзінің «Субъект преступления и уголовная ответственность» деп аталатын
Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында ҚК-тің үш бабы бойынша (344,
Арнайы субъектілердің белгілері анықталған сот әділдігіне қарсы қылмыстарды және
Қылмыстық Кодекстің қарастырылып отырған тарауындағы 28 бабының 15-інде, бұл
Қылмыстық құқық ғылымында қылмыстың арнаулы субъектісі түсінігі -
ҚК-тің 15-тарауында арнаулы субъектінің белгілері тікелей көрсетілген, яғни заң
Арнаулы субъектінің белгілері міндетті түрде қылмыстық заңмен қарастырылуы не
Қылмыстың арнаулы субъектілерін (орындаушыларын) жіктеудің бірқатар түрлері бар:
П.С. Дагель жіктеудің негізіне арнаулы субъектілердің қасиеттері мен сипаттамаларын
1) субъектінің құқықтық жағдайы;
2) субъектінің кәсібі немесе қызметі;
3) кінәлінің жәбірленушімен қарым-қатынасы;
4) тұлғаның физикалық қасиеттері.
Р.Орымбаев қылмыстың арнаулы субъектілерін мынадай жағдайларға тәуелді төртке бөлуді
1) қылмысты жасаған адамның құқықтық жағдайы;
2) кінәлінің демографиялық қасиеттері;
3) лауазымдық жағдайы;
4) бұрынғы жасаған қылмысына байланысты.
И.С.Власова мен И.М.Тяжкова сот әділдігіне қарсы қылмыстардың арнаулы субъектілерін
1) сот-тергеу аппаратының қызметкерлерімен жасалған қылмыстар;
2) сот әділдігін жүзеге асыруға жәрдемдесетін адамдармен жасалған қылмыстар;
3) басқа да адамдармен жасалған қылмыстар.
Келтірілген қылмыстың арнаулы субъектілерін жіктелулері негізінен жалпы сипатта, Қазақстан
Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың арнаулы субъектілерін жіктеуде Е.Ю.Хлопцеваның ұсынған
а) тергеу және анықтау өндірісінде лауазымды тұлғалармен жасалған қылмыстар;
ә) сотпен;
б) тікелей сот әділдігін жүзеге асырмайтын, алайда оған қарсы
в) сот үкімі, шешімі бойынша жазасын өтеуден жалтарған адамдармен
Қылмыстық Кодекстің сот әділдігіне қарсы қылмыстар үшін жауаптылық туралы
1) сот әділдігін жүзеге асыруға қатысатын құқыққорғау және басқа
2) құқыққорғау органдарының қызметкерлері болып табылмайтын мемлекеттік қызметкерлермен, сондай-ақ
3) сот әділдігін жүзеге асыруға жәрдемдесетін тұлғалармен жасалатын сот
4) қылмыстық жауаптылыққа тартылған немесе жазасын өтеп жүрген адамдармен
5) басқа да адамдармен жасалатын сот әділдігіне қарсы қылмыстар.
Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың арнаулы субъектілерінің бірінші тобына тергеуші
Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың арнаулы субъектілерінің екінші тобына біз
Көрінеу кінәсіз адамды қылмыстық жауаптылық тарту бойынша ең алдымен
Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен ғана жасалуы мүмкін. Ол
Қылмыстық жауаптылықтан көрінеу заңсыз босату (345-бап) субъективтік жағынан тікелей
Көрінеу заңсыз ұстау, қамауға алу немесе қамауда ұстау қылмысының
Жауап беруге мәжбүр ету субъективтік жағынан тікелей қасақана жасалғандығымен
Қинау субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылады. Олар мынадай
а) қиналушыдан немесе үшінші адамнан мәліметтер алу;
ә) белгілі бір әрекетті жасағанын мойындату;
б) ол жасаған немесе жасады деп күдік келтірген іс-әрекеті
в) оны немесе үшінші адамды кез келген сипаттағы қорқыту;
г) мәжбүр ету.
Қылмыстық ниет субъективтік жақтың қажетті белгісі емес, олар әр
Айғақтарды бұрмалау (348-бап) субъективтік жағынан тікелей қасақана ниетпен жасалады.
Коммерциялық сатып алуға не сыбайлас жемқорлық қылмысқа арандату (349-бап)
Қылмыстық Кодекстің 350-бабы бойынша қылмыстың субъектісі арнаулы - көрінеу
Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен істеледі. Мұның өзі заңның
2.4 Сот әділдігіне қарсы қылмыстардың сараланған түрлері
Қылмысты саралау деп оларды нақты белгілері бойынша топқа бөлуді
Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексінде қылмысты саралау туралы арнаулы
Қылмыстық кодекстің 10-бабына сәйкес жасалғаны үшін осы кодексте көзделген
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бес
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза он
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза он
Қылмысты осылай етіп санаттарға бөлу қылмыстық құқық ғылымында қалыптасқан
Ауыр қылмыстарға мысалы, денеге қасақана ауыр жарақат салу, ауырлататын
Ауырлығы орташа қылмыстарға қасақана немесе абайсызда істелген қылмыстар: абайсызда
Онша ауыр емес қылмыстарға бас бостандығынан айырмайтын жаза қолданылуы
Көрінеу кінәсіз адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту (344-бап) қылмысы құрамының
Талдап отырған қылмыстардың ішінде егер қылмыстық жауаптылықтан көрінеу заңсыз
Егер ұстау, қамауға алу немесе қамауда ұстау (346-бап) абайсыздықтан
Жауап алушылардың жауап беруді, сарапшыдан қорытынды беруді мәжбүр еткен
Қинау, яғни 347-1 баптың 2-бөлігі бойынша:
а) адамдар тобымен алдын ала сөз байласқан адамдар тобымен;
ә) бірнеше рет;
б) денсаулыққа орташа зиян келтірумен;
в) кінәлі адам жүкті әйелге қатысты көрінеу жасаса немесе
ҚК-тің 348-бабының 3-бөлімінде көрсетілген қылмыстың сараланушы белгілері болып -
350-баптың 2-ші бөлімі бас бостандығынан айыруға соттың заңсыз үкім
қарайды. Бұл қылмыстың сараланушы түрі бас бостандығынан айыруға жаза
Қылмыстық кодекстің 350-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын екі түрі
а) бас бостандығынан айыруға соттың заңсыз үкім шығаруы (негізсіз
б) әділетсіз сот актісін шығару өзге ауыр зардаптарға әкеп
ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАР ТАРАПЫНАН СОТ ӘДІЛДІГІНЕ ЖАСАЙТЫН ҚЫЛМЫСТАРҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАР
3.1 Лауазымды тұлғалар тарапынан сот әділдігіне жасайтын қылмыстарға қарсы
Лауазымды тұлғалар тарапынан жасалатын қылмыстар туралы айтылып жатқанда сөзсіз
Жалпы Қазақстан Республикасының «сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» заңда
Демек сыбайлас жемқорлық дегеніміз билікті, билік мүмкіншілігін
Қазақстан Республикасының «сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» заңында берілетін
Лауазымды адамдар - тұрақты, уақытша немесе арнаулы өкілеттік бойынша
Жауапты мемлекеттік қызмет атқаратын адамдар - мемлекеттің міндеттері мен
Сыбайлас жемқорлыққа байланысты құқық бұзушылық субъектілері:
1. Сыбайлас жемқорлыққа байланысты құқық бұзушылықтар үшін осы Заңның
2. Мемлекеттік міндеттерді атқаруға уәкілетті адамдарға:
барлық лауазымды адамдар, Парламенттің және мәслихаттардың депутаттары;
судьялар;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңдарына сәйкес барлық мемлекеттік
Заңның қолданылу аясы
1. Осы Заң Қазақстан Республикасының күллі аумағында барлық жеке
2. Жекелеген мемлекеттік міндеттерді атқару тәртібі туралы (мәслихат депутаттарының,
Судьялар, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары Қазақстан Республикасының Конституциясы мен
Сыбайлас жемқорлық қылмыстар және әкімшілік кұқық бұзушылықтар үшін қылмыстық
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің негізгі принциптері
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес:
1) барлық адамдардың заң мен сот алдында теңдігі;
2) мемлекеттік органдардың қызметін анық құқыктық регламенттеуді,. мұндай қызметтің
3) мемлекеттік аппараттың құрылымдарын, кадр жұмысын жеке және заңды
жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін, сондай-ақ
Қазақстан Республикасы Конституциясы 39 бабының 1-тармағына сәйкес лауазымды адамдар
жеке және заңды тұлғалардың бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін
Сыбайлас жемқорлықпен құқық бұзушылыққа қарсы күреске жәрдем жасаитын азаматтардың
мемлекеттік міндеттерді атқаруға уәкілдік берілген адамдар мен соларға теңестірілген
9)осындай қызметті жүзеге
Сыбайлас жемқорлыққа байланысты қылмыстарды анықтау, ашу, жолын кесу және
осы Заңның 3-бабаының1, 2 және 3-тармақтарында аталған адамдар үшін
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті жүзеге асырушы органдар
1. Барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар өз құзыреті
басқа да қызметтерді осыған тарта отырып, қамтамасыз етеді.
2. Сыбайлас жемқорлықпен құқық бұзушылықтарды анықтауды, жолын кесуді, алдын
3. Осы баптың 2-тармағында аталған органдар өз өкілеттіктерінен туындайтын
Осы баптың 1 және 2-тармақтарында аталған лауазымды адамдар мен
4.Қазақстан Республикасының Президенті сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі мемлекеттік
Қаржы бақылау шаралары
Мемлекеттік лауазымға не мемлекеттік немесе соларға теңестірілген міндеттерді атқаруға
табыстары туралы мәлімдеме;
салық салу объектісі болып табылатын, оның ішінде Қазақстан Республикасының
банк мекемесін көрсете отырып. банк мекемелеріндегі, соның ішінде Қазақстан
заңды тұлгалардың жарғылық капиталындағы қатысу үлесі мен аталған ұйымдардың
егер адам немесе оның жұбайы (зайыбы) трастардың бенефициары болса,
Мемлекеттік лауазым атқаратын адамдар өз өкілеттігін орындау кезеңінде жыл
Мемлекеттік лауазым атқаратын адамдардың жұбайы (заиыбы) тұрғылықты жері бойынша
Мемлекеттік лауазым атқаратын адамдар тиісінше өздері лауазым атқаруға үміткер
Мемлекеттік лауазым атқаратын адамдардың (мемлекеттік қызметтен жағымсыз себптер боиынша
етпеуі,егер жасалған әекетте қылмыстық жазаланатын әекеттің белгілері болмаса,адамға тиісті
теңестірілген мінеттерді аткарудан заңмен көзделген тәртіппен өзгедей босатуга әкеп
Жауапты мемлекеттік лауазымдар атқаратын лауазымды адамдардың табыстарының мөлшері туралы
Мемлекеттік міндеттерді атқаруға уәкілеттік берілген адамдарға және соларға тенестірілген
Мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі міндеттерді атқаруға қатысатын жеке және
Салық органына келіп түсетін, лауазым атқаратын адамдар беретін мәліметтер
Жоғарыда айтылған қаржы бақылау шаралары Қазақстан Республикасында тұрғын үйді
Лауазым атқаратын адамдардың кәсіпкерлік қызметпен айналысуына, егер шаруашылық
Лауазым атқаратын адамдар қызметке кіріскеннен кейінгі бір айдың ішінде
Жоғарыда айтылған, осы міндеттерді атқарумен сыйыспайтын қызметпен айналысатын адамдар
3.2 Лауазымды тұлғалар тарапынан сот әділдігіне жасалатын қылмыстарды сот
Қазақстан Республикасы сот органдарының біріңғай автоматтандырылған ақпараттық талдау
Қазақстан Республикасы сот органдарының Бірынғай_
автоматтандырылған ақпараттық-талдау жүйесі (бұдан әрі - БААТЖ) -
шағымдарды, арыздарды, наразылықтарды және ұсынымдарды, сондай-ақ
азаматтық, қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді,
материалдарды, азаматтардың өтініштерін тіркеудің, жылжытуды есепке
алудың электрондық автоматтандырылған жүйесі, қолданыстағы заңдардың
талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасы сот органдарының біріңғай автоматтандырылған ақпараттық
сот актілері мен хат-хабарлардың электрондық мазмұны жазылған
статистикалық және ведомстволық есептер мен өзге де талдамалық
материалдарды әзірлеу;
«Сот іс қағаздарын жүргізу» дерекқоры - кіріс, шығыс және
ұйымдық-өкім беру құжаттарын тіркеу-бақылау карточкаларының негізінде
электронды түрде жүйелі есепке алуды ұйымдастыруға арналған БААТЖ- дың
Ақпараттық есептік құжат (бұдан әрі - есептік қүжат) -
Іс қағаздарын, сот статистикасын жүргізу, хат-хабарлармен және сот
істерімен жұмыс істеудің Қазақстан Республикасы сот органдарының біріңғай автоматтандырылған
Есептік кезеңде мемлекеттік есебін тапсыруға дейін екі күн қалғанда
Есептік кезеңнің бітуіне бес күн қалғанға дейін істерді қарауды
Сотта азаматтарды қабылдау Жоғарғы Сот Төрағасының 2004 жылғы
26 қазандағы № 190.өкімімен бекітілген «Жергілікті соттардың ішкі
тәртібінің үлгі ережелеріне» сәйкес жүргізіледі.
Нүсқаулық құпия емес сипаттағы құжаттармен жүмыс істеуге,
сондай-ақ «Қызмет бабында пайдалану үшін» деген белгісі бар құжаттарға
қолданылады.
Құпия құжаттармен жұмыс істеу және оларды жүргізудің тәртібі тиісті
Осы Нұсқаулықпен көзделген құжаттармен жүмыс істеудің ережесі мен тәртібі
Іс қағаздарын жүргізу тіліне және өтініш берілген тілге байланысты
Қазақстан Республикасы сот органдарының біріңғай автоматтандырылған ақпараттық талдау
Нұсқаулық талаптарының сақталуын бақылауды облыс соттар әкімшісі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы сот органдарының біріңғай автоматтандырылған ақпараттық талдау
Елтаңбалы мөрлер мен мөртаңбаларды пайдалануға, қатаң есептегі бланкілерді алуға
Мөрлер, мөртаңбалар, қатаң есептегі бланкілер сейфтерде немесе отқа төзімді
Мөрлер мен қатаң есептегі бланкілер есепке алу және беру
Елтаңбалы бланкілерді беруге жауапты тұлғалар оларды сот қызметкерлеріне журналға
Бүлінген және пайдаланылмаған елтаңбалы бланкілер жауапты тұлғаға жою үшін
Сот істерімен, іс жүргізу және басқа да қызметтік құжаттарымен
мемлекеттік, қызметтік және коммерциялық құпиялардың ақпараттарын
жарияламауға жауапты болады.
Сот істері, іс жүргізу немесе қызметтік құжаттар, елтаңбалы
бланкілер жұмыстан тыс уақытта сейфтерде, темір шкафтарда және осы
мақсатқа арналған басқа да қоймаларда сақталуы керек. Жұмыс уақытында
кабинеттерден шыққан кезде үй-жайлардың есіктері құлыпталуы тиіс. Сот
істері мен басқа да қызметтік құжаттар ашық сақталатын (сөрелерде)
жайлардың есіктері жұмыстан тыс уақытта жабылып, мөрленеді. Қызметтік
қажеттіліксіз ғимараттан сот істерін, іс жүргізу немесе қызметтік құжаттарды
алып шығуға тыйым салынады.
Сот істері іс жүргізу заңдарымен белгіленген тәртіп пен шектерде
аудандық сот төрағасының, сондай-ақ істі қараған судьяның рұқсатымен оны
жеке басты куәландыратын құжаттар ұсынылған жағдайда -процеске қатысушы тұлғаларға
заң консультациясының ордерін немесе сенімхатты және жеке куәлігін ұсынған
жеке басын немесе өкілеттігін куәландыратын құжатты ұсынған жағдайда -
4) істі жүргізуге арналған сенімхаттар мен жеке басты куәландыратын
құжат ұсынылған жағдайда - азаматтық істер бойынша сөйлейтін басқа
адамдарға, қылмыстық істер бойынша сөйлейтін азаматтық талапкерлерге,
жауапкерлерге және олардың өкілдеріне.
Істермен танысу арнайы ғимаратта аудандық соттың тиісті
қызметқерлерінің қатысуымен жүргізілуі керек.
Сот істері заңмен істерді сұрату құқығы берілген органдардың тек
жазбаша сұрауы бойынша ғана, аудандық сот төрағасының келісімімен
жіберіледі.
Сұрау, істі жіберу туралы ілеспе хаттың көшірмесі қадағалау ісіне
Іс қайтарылған кезде ондағы материалдардың бар екендігі тізімдеме бойынша
Үкімдердің, шешімдердің, ұйғарымдардың, қаулылардың берілген көшірмелері тігілуі, нөмірленуі, іс
Іске қатысушы тараптарға және басқа тұлғаларға немесе олардың өкілдеріне
Арыз және мемлекеттік баждың төленгені туралы түбіршек тиісті іске
Кіріс хат-хабарларды қабылдау, тіркеу және қарау. Барлық түскен хат-хабарлар,
материалдары, кіріс хат-хабарлардың есепке алу құжаттарында электронды
түрде тіркеледі.
Егер заңдарда өзгеше көзделмесе, хат-хабарлар кіріс хат-хабарларының есепке алу
Тіркеу кезінде кіріс хат-хабарларының есепке алу құжаттарының барлық реквизиттері
Сотқа түсетін хат-хабарлар жұмыс күні ішінде қабылданады.
Тіркелген хат-хабар аудандық сот төрағасының қарауына беріледі.
Түскен істердің және материалдардың мұқабасына тіркеумен бірге аудандық соттың
Міндеттердің бөлінісі бойынша хат-хабарларды алуы жүктелген аудандық сот кеңсесінің
Аудандық сот қызметкерлерінің атына «Жеке өзіне» деген белгісімен түскен
Құжаттардың жетіспейтіндігі, пакеттердің бүлінгендігі, конверттер (пакеттер) мен құжаттардағы нөмірлердің
Келіп түскен хат-хабарлардың конверттері, соның ішінде егер де жіберушінің
Талап арыздарының, сот актілерін қайта қарау туралы шағымдардың, жеке
Шет тілінде жазылған хат-хабарды тіркеу кезінде кіріс мөртаңбасы түпнүсқаға
Сот тәртібімен қарауға жататын талап арыздары, сот істері және
Автоматты түрде таратылуға жататындардан басқа тіркелген
ұсыныстар, арыздар, шағымдар, қайтарып алулар, сұраулар, пікірлер,
аудандық соттың төрағасының қарауына сол күні беріледі.
Аудандық сот төрағасының бұрыштамасына сәйкес өтініш қатынас қағазын тіркейтін
Қатынас қағаздарды тіркейтін журналдардың барлығы міндетті түрде тігілген, нөмірленген,
Кеңсе меңгерушісі белгіленген шешілу мерзімі өтіп бара жатқан тиісті
Шешілген өтініштер арызданушыға жолданған жауап
көшірмелерімен және сол бойынша басқа да хат алмасулармен бірге,
тігіледі.
Есептік құжатта өтінішті қараудың нәтижесі туралы белгілер қойыладьі.
Аудандық соттардың ішінде дайындалатын (анықтамалар,
шолулар, өкімдер, жоспарлар, хаттамалар және жоспарлы іс-шараларды
орындау үшін эзірленген басқа да қүжаттар) есепке алуды, орындауды
ақпараттық анықтамалық мақсатта пайдалануды талап ететін барлық ішкі
құжаттар бөлек тіркелуге жатады.
Шығыс хат-хабарлары мен құжаттарды ресімдеу. Барлық шығыс хат-хабарлары, соның
Тіркеу кезінде шығыс хат-хабарларының есепке алу құжаттарының барлық реквизиттері
Құжаттарды ресімдеу кезінде 2000 жылғы 17 сәуірдегі №43-1579
¥йымдастырушылық - өкімдік құжаттарды ресімдеудің уақытша талаптары
басшылыққа алынуы тиіс.
Құжаттардың орындалуын бақылау.Нақты тапсырмалар және орындалу мерзімдері бар, барлық
Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігінен, Қазақстан Республикасы Парламентінен, Қазақстан Республикасы
Қажет болған жағдайда орындалу мерзімі көрсетілген, «баяндалсын», «ұсыныс
төрағасының, кеңсе меңгерушісінің тапсырмасы бойынша бақылауға алынуы мүмкін. Тиісті
бақылауға қойылған күні және орындалу күні бір мезгілде белгіленеді.
Орындаудың бақылау күніне қарап, БААТЖ - орындалу күніне дейінгі
қалған күндердің санын автоматты түрде есептейді және белгілі бір
параметрлерді енгізу кезінде алынатын тиісті тізілімді қалыптастырады.
Қүжаттардың орындалуы Қазақстан Республикасы заңдарымен белгіленген мерзімдерге сәйкес жүзеге
Орындалу мерзімдері құжатқа қол қойылған күннен бастап күнтізбелік күндермен,
Нақты мерзімдер болмаған кезде, тапсырмалар сотта құжаттың кіріс хат-хабарлар
Тексеру жүргізуді талап етпейтін хат-хабарлардың шешілу мерзімі, кіріс хат-хабарларының
Сот төрағасының және кеңсе меңгерушісінің тапсырмалары бар қүжаттар, бұрыштамада
Құжаттар мен тапсырмалардың орындалу барысын тексеру және бұл туралы
Құжаттар мен тапсырмаларды (өтініштерді, арыздарды) орындау үшін қосымша уақыт
Қылмыстық, азаматтық істерді, әкімшілік құқық бұзушылық
туралы істерді және басқа материалдарды тіркеу үшін, істер
номенклатурасында көрсетілген индекстер тізбегі белгіленеді. Мысалы:
«1» - қылмыстық істер; «2» - азаматтық істер;
«3» - экімшілік құқық бүзушылық туралы істер;
«4» - материалдар.
Ескерту: заңдар өзгерген жағдайда және қажет болған кезде индекстер
Түскен істің мұқабасы жарамсыз болған жағдайда, сот маманы
істің ескірген мұқабасынан барлық реквизиттерді жаңа мұқабаға көшіре
отырып, істі жаңа мұқабаға ресімдейді, бұл орайда ескі мұқаба
қалады.
Алдын ала тергеу және анықтама органдарынан айыптау қорытындысымен түскен
Мұқабаға қажетті белгілер (соттың атауы, істің реттік нөмірі, осы
Егер алдын ала тергеу органдарынан түскен қылмыстық істі сот
Қылмыстық және азаматтық іс, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер
Талап арыздары, ерекше талап қою мен іс жүргізу арыздары
ерекше іс жүргізу бұйрықтарын беру туралы арыздар, АІЖК 152-бабының
тәртібінде судьяның өз өндірісіне қабылдау туралы үйғарымы
шығарылганнан кейін, іс нөмірі беріліп азаматтық істер ретінде тіркелуге
жатады.
Қарсы талап қою (түскен) кезінде, оларды тіркеу талап өндірісінің
Азаматтық істі қозғау туралы үйғарым шығарылғаннан кейін қарсы талап
Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша шешімді қайта қарау
туралы арыз, талап өндірісінің жалпы ережелері бойынша тіркеледі және
АІЖК 409-бабының тәртібімен сот шешімінің күшін жою туралы үйғарымды
шығарып, істі өз өндірісіне қабылдап, тиісті арызды қанағаттандырғаннан кейін
АІЖК 171-бабы 1-бөлігіне сәйкес, талапкердің біріктірілген
талаптарының біреуін немесе бірнешеуін жеке іс жүргізуге бөлген жағдайда
бастапқыда берілген нөмір алғашқы істе сақталады, ал бөлінгендері жаңа
түскен іс ретінде тіркеледі және оларға жаңа нөмірлер беріледі.
құжат бұрынғы есептік құжатпен байланыстырылады.
АІЖК 171-бабы 3-бөлігіне сәйкес біріктіріп қарау үшін екі немесе
Есептік құжатқа судьяның ұйғарымының сканерленген көшірмесімен бірге, аудандық соттың
Сот шешімін түсіндіру, кейінге қалдыру, сот шешімін мерзімін ұзарту,
Арыздар, сотталушыларды іздестіру туралы қаулылар, және АІЖК 135-бабының негізінде
Қылмыстық, азаматтық істер және әкімшілік құқық бұзушылық
істер материалдар бойынша сот актілерінің көшірмелері есептік құжаттарға
электронды түрде орналастырылады.
Талап арыздардың және шешімдерді қайта қарау туралы арыздардың, қаулылардың,
Судья істі соттың өндірісіне қабылдау туралы ұйғарымды қабылдағаннан кейін
азаматтық бойынша - бірінші кезекте судьяның талап арызды сот
қылмыстық бойынша - судьяның істі өндіріске қабылдау және басты
Істің тыңдауға тағайындалғандығы туралы есептік карточкада, тыңдаудың күні туралы
Сот өндірісіне қабылданған барлық істер судьяларда металл шкафтарда (сейфтерде)
Сот актілерінің орындалуы. Сот актілері, қолданыстардағы заңдарда белгіленген
Мүлікті тәркілеу, мемлекет кірісіне өндіру, қылмыспен келтірілген
залалды өндіру, алименттерді өндіру, жарақаттанудан немесе денсаулыққа
өзге де зиян келуден, асыраушысынан айрылуынан келтірілген залалдардың
орнын толтыру жағдайларында сот өз бастамасымен атқару құжатын аумағы
бойынша тиісті атқарушылық іс жүргізу органына орындау үшін жібереді.
Борышкерден жергілікті бюджеттің кірісіне мемлекеттік бажды өндіріп алу үшін
Азаматтың немесе қоғамдық бірлестіктің сайлау құқығы
бұзылғандығы анықталған соттың шешімі, дереу заңды күшіне енеді және
тиісті мемлекеттік органға, жергілікті өзін өзі басқару органына немесе
сайлау комиссиясының өкіліне жіберіледі.
Сот шешімі жол берілген заң бұзушылықтарды жою үшін шешімдері
Сот некені бұзу туралы соттың шешімі заңды күшіне енген
бастап үш күн ішінде сот шешімінің көшірмесін шешім шығарылған
сондай-ақ некені қию мемлекеттік тіркеуден өткізілген жердегі азаматтық
хал актілерін жазу органына жолдауға міндетті.
Сот некені жарамсыз деп тану туралы соттың шешімі заңды
күшіне енген күннен бастап үш күн ішінде соттың осы
тұру мемлекеттік тіркеуден өткізілген жердегі азаматтық хал актілерін жазу
органына көшірме жіберуге міндетті.
Баланы асырап алу туралы заңды күшіне енген соттың шешімі
күн ішінде соттың орналасқан жері бойынша баланы асырап алуды
мемлекеттік тіркеу үшін азаматтық хал актілерін жазатын органға және
шешімнің шығарылған жері бойынша қорғаншы мен қамқоршы органға
жіберіледі.
Сот ата-ана құқығынан айыру туралы соттың шешімі заңды
күшіне енген күннен бастап үш күннің ішінде бұл шешімнің
баланың тууын мемлекеттік тіркеу орны бойынша азаматтық хал актілерін
Сот бала асырап алуды жарамсыз деп тану туралы соттың
Атқару құжаттары нақты және сауатты толтырылуы тиіс. Атқару
құжаттарында ешқандай түзетулерге жол берілмейді.
Ұйымның пайдасына ақша сомаларын өндіріп алу туралы атқару құжаттарын
Егер аудандық сот ақтау үкімін шығарған болса, не сотталушы
Үкімнің заңды күшіне енгені туралы анықтама және сотталғанның статистикалық
жіберіледі.
Бірнеше сотталушыларға (топ бойынша істер) қатысты апелляциялық шағымдар мен
Бас бостандығынан айыру орындарындағы адамдарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
Барлық басқа жағдайларда аталған құжаттар орындау үшін денсаулық сақтау
Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын тағайындау туралы ұйғарымға, оның жеке
Судья үкімді орындау туралы өкімді үкімнің көшірмесімен бірге қылмыстық-атқару
Кәмелетке толмағандарды шартты соттаудың, сондай-ақ бас бостандығынан
Аудандық соттың мұрағатын ұйымдастыру.
Сот істерінің, құжаттамалардың сақталу тәртібі және олардың
соттардың, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жанындағы Сот
әкімшілігі жөніндегі комитетімен және облыстық соттар әкімшісінің, Астана
және Алматы қаласы соттарының істерін қалыптастыру, іріктеп алу, уақытша
сақтау және- тұрақты сақтауға мемлекеттік мұрағатқа беру тәртібі туралы
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының 2003 жылғы 22
желтоқсан №245 өкімімен және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының
жанындағы Сот әкімшілігі жөніндегі комитет төрағасының 2003 жылғы 31
желтоқсандағы №397-П бұйрығымен бекітілген Нұсқаулыққа, Қазақстан
Республикасы Жоғарғы Сот Төрағасының 2005 жылғы 2 тамыздағы №140
өкімімен бекітілген Соттар мұрағаты туралы Үлгі Ережеге, БААТЖ
базасында болған электрондық құжаттардан басқасы, сәйкес жүзеге
асырылады.
БААТЖ базасы ай сайын дискілерге көшіріледі және мұрағатқа
сақтау үшін тапсырылады, одан басқа БААТЖ апта сайын облыстық
соттардағы базалармен сәйкестендіріліп отырады.
Мұрағаттағы сот істері, материалдар және басқа құжаттар жылы бойынша
Сот мұрағаттарындағы істердің есепке алынуы, берілуі және жіберілуі қолданыстағы
Істерді қабылдау және беру. Аудандық сот төрағасы ауысқан кезде
Істерді қабылдау және өткізу актімен рәсімделеді, онда:
а) тиісті соттың іс қағаздарын жүргізуінің, есепке алуының,
есептілігінің, және мұрағатының жалпы жағдайы;
б) сотта жүргізілетін карточкалардың, журналдардың, кітаптардың,
нарядтардың атаулары;
в) әр карточкадағы, журналдағы, кітаптағы, нарядтардағы нөмірленген
беттердің саны;
г) орындалмаған қүжаттар және қаралмаған істер;
д) сот мұрағатындағы барлық құжаттар, мұрағаттағы қылмыстық және
азаматтық істердің саны;
е) заттай дәлелдемелерді есепке алу кітабындағы жазбаның
барлығымен нақты сәйкес келуі көрсетіледі.
Қабылдау-өткізу актісі екі данада жасалып, қабылдап алу-өткізіп беруге қатысқан
Актінің бірінші данасы
Сот статистикасын жүргізу. Ақпараттық есептік құжаттарды жүргізу, статистикалық деректердің
Аудандық және оларға теңестірілген соттардың істер номенклатурасы. Істер номенклатурасы
төрт данасы мұрағаттар мен құжаттамалар мемлекеттік басқармасының тиісті
органының сараптама-тексеру комиссиясына келісуге жіберіледі, одан кейін
аудандық сот төрағасымен бекітіледі.
Істер номенклатурасы қажетті дана мөлшерінде басылады және келер жылдың
Міндеттері мен құрылымы өзгерген жағдайда істер номенклатурасы қайта жасалады
Істер номенклатурасын Нұсқаулыққа сәйкес аудандық соттың жұмыс ерекшелігі ескеріле
Ескерту: қажетті жағдайларда нарядтар номенклатурасының үлгі тізбесі толықтырылуы немесе
Сот жүйесіндегі соттың жұмысын қадағалау қазіргі заманға сай жетілдірліген.
ҚОРЫТЫНДЫ
Сот әділдігін жүзеге асыру мәселесінің өзектілігі заң шығару және
Өкінішке орай, құқық қорғау органдарының көптеген қызметкерлері қылмыспен күресте
Құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғалары тарапынан жасалуы мүмкін қылмыстардың
Сот әділдігіне қарсы қылмыстармен күресудің қылмыстық-құқықтық шараларын зерделеу келесідей
1. Лауазымды тұлғалар жасайтын сот әділдігіне қарсы қылмыстармен күрес,
2. Сот әділдігінің тиімділігін қамтамасыз ету үшін кадрларды іріктеу
3. Судьялар мен құқық қорғау органдары қызметкерлерін материалдық-тұрмыстық, оларды
4. Судьялар мен құқық қорғау органдары қызметкерлері арасында сыбайлас
5. Жауаптылық пен жазаға тартуда бұлтартпастылық принципінің сақталуына үлкен
Қоғамымызды қорғауға тиіс сот әділдігінің өзі қылмыстық қол сұғу
Елімізде жүргізіліп жатқан соттық реформа сот әділдігінің жүзеге асырылуын
Қазақстан Республикасында билікке деген сенім тұлға мен мемлекет арасындағы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Ғылыми әдебиеттер:
1 Культелев Т.М. Понятие казахского обычного права // Қазақтың
2 Сборник документов по истории уголовного законодательства СССР и
3 Курс советского уголовного права. Часть особенная. Ленинград: 1978.
4 Уголовное право России. Часть особенная. Учебник / Под
5 Гаранина М.А. Системы преступлений против правосудия. Москва. 1995
6 Рашковская Ш.С. Преступления против социалистического правосудия. Москва. 1957.
7Уголовное право. Особенная часть. Учебник для вузов. / Под
8 Уголовное право Кыргызской Республики. Особенная часть. / Под
9 Хлопцева Е.Ю. Уголовно-правовая охрана правосудия. Автореферат . Екатеринбург,
10 Голоднюк М. Вопросы развития законодательства о преступлениях против
11 Бажанов М.И. Уголовно-правовая охрана советского правосудия. Учебное пособие.
12Лобанова Л.В. Преступления против правосудия: проблемы классификации посягательств, регламентации
13 Чучаев А.И. Преступления против правосудия. Научно-практический комементарий. Ульяновск.
14 Власов И.С., Тяжкова И.М. Ответственность за преступления против
15 Рахметов С.М. Уголовно-правовая охрана интересов правосудия. Монография. -
16 Рахметов С.М. Уголовно-правовая охрана интересов правосудия. Монография. -
17 Уголовный кодекс США. Перевод с английского. Москва. 2000.
18Уголовный кодекс ФРГ. Перевод с немецкого. Москва. 2000. -
19 Уголовный кодекс Швейцарии. Перевод с немецкого. Москва. 2000.
20 Уголовный кодекс Нидерландов. Перевод с голландского. Москва. 2000.
21 Уголовный кодекс Испании. Перевод с испанского. Москва. 1998.
22Уголовный кодекс Болгарии. Перевод с болгарского. Москва. 1999. -
23 Ахметшин Х.М., Ахметшин Н.Х., Петухов А.А. Современное уголовное
24Рахметов С.М. Уголовно-правовая охрана интересов правосудия. Монография. -
25 Уголовный кодекс Республики Таджикистан. Душанбе. 1998. - 228
26Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Ерекше бөлім:-Алматы: Жеті жарғы, 2000.
27 Коржанский Н.И. Объект и предмет уголовно-правовой охраны. -
28 Большой юридический словарь. Под ред. А.Я.Сухарева, В.Д.Зорькина, В.Е.Крутских.
29Тихомирова Л.В., Тихомиров М.Ю. Юридическая энциклопедия. М., 2001. -
30 Мотовиловер Е.А. Об институте «привлечения к уголовной ответственности»
31Рахметов С.М. Уголовно-правовая охрана интересов правосудия. Монография. - Алматы:
32 Фойницкий И.Я. О вознаграждении невинно к суду привлекаемых.
33 Рахметов С.М. Уголовно-правовая охрана интересов правосудия. Монография. -
34 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
35 Сборник статистических данных о состоянии прокурорского надзора в
36 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
37 Сборник статистических данных о состоянии прокурорского надзора в
38 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
39 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
40 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
41 Сборник статистических данных о судимости и работе судов
42 Сборник статистических данных о судимости и работе
43 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. -
44 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. - Алматы:
45 Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексіне түсінік. С.М.Рахметов, Т.Ә.Бапанов. Алматы:
46 Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексіне түсінік. С.М.Рахметов, Т.Ә.Бапанов. Алматы:
47 //Казахстанская полиция «Расследование пыток и других жестоких, бесчеловечных
48 Трайнин А.Н. Учение о составе преступления. Москва. 1946.
49 Сейтхожин Б.У. Национальная система борьба с коррупцией 2008.
Нормативтік-құқықтық актілер:
Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж. 30 тамызында республикалық референдумда
Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 21 желтоқсандағы «Прокуратура туралы» Заңы;
Қазақстан Республикасының 1995 жылғы «Ішкі істер органдары туралы» Заңы;
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. - Алматы: ЖШС «Норма-К», 2004.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. - Алматы: ЮРИСТ,
Уголовный кодекс Болгарии. Перевод с болгарского языка. Москва. 1999.
Уголовный кодекс Испании. Перевод с испанского языка. Москва. 1998.
Уголовный кодекс Нидерландов. Перевод с голландского языка. Москва. 2000.
Уголовный кодекс США. Перевод с английского языка. Москва. 2000.
Уголовный кодекс Республики Таджикистан. Душанбе. 1998. - 228 с.
Уголовный кодекс ФРГ. Перевод с немецкого языка. Москва. 2000.
Уголовный кодекс Швецарии. Перевод с немецкого языка. Москва. 2000.
Мерзімдік басылымдар:
//Вестник Московсекого университета. Вопросы развития законодательства о преступлениях против
// Закон и правда «За права человека» 14 қараша,
//Казахстанская полиция «Расследование пыток и других жестоких, бесчеловечных или
//Құқықтық Қазақстан «Барлық құқықбұзушылық прокуратура назарында» 10 сәуір №10,
//Орталық Қазақстан «Адамды қинауға жол бермейміз» 12 тамыз 2006ж.
//Юридическая газета «В надзорном органе» 11 августа 2006 г.
Статистикалық мәліметтер:
Сборник статистических данных о состоянии прокурорского надзора в Республике
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
Сборник статистических данных о состоянии прокурорского надзора в Республике
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
Сборник статистических данных о судимости и работе судов в
6
1) Лауазымды тұлғалар жасайтын сот әділдігіне қарсы қылмыстар
а) Анықтау, тергеу, прокуратура және сот органдарының лауазымды тұлғалары
б) Қызметтік жағдайын пайдаланып, өзге де лауазымды тұлғалар жасайтын
3) Қандай да бір арнайы белгілерге ие емес тұлғалар
2) Сот төрелігін іске асыруға тартылған жеке тұлғалар жасайтын