Мазмүны
Кіріспе з
I тарау. Аймақтық туризм экономикасының ілімдік негіздері
1.1 Аймақтық туризмнің дүниежүзілік
жағдайы 9
1.2 Аймақтық туризмнің қазақстандық
жағдайы..................................................................................................................................................17
II тарау. Аймақтық туризмді экономикалық талдау
Аймақтық туризм дамуындағы туристік ресурстар....................................................................25
Аймақтық туризмді экономикалық талдау...................................................................................31
III тарау. Аймақтық туризмді дамытудың экономикалық
ерекшеліктері
Аймақтық туризмді дамытудың диверсификациялық жолы.......................................................40
Аймақтық туризмді дамытудың кластерлік жолы.........................................................................47
Қорытынды...........................................................................................................56
Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................................59
Қосымшалар.................................................................................................................60
КІРІСПЕ
Бүгінгі күнде турист туристік шара (қүбылыс) өтіп жатқан
Бүкіләлемдік Туристік Үйым туристік аймақты, демалуды, оқу кезеңін
Туристік аймақ белгілі турист үшін оның түтынуы мен
жылдық айналымы $3,5 триллионға жетіп жығылатын әлемдегі ең
үлкен индустрия.
төмендегілер жатады;
саяхат (теңіз бен мүхит және өзен кеме круиздері;
автобуспен, темір жолмен немесе үшақты пайдалану);
жатын орын
конференциялар, түрлі көрмелер мен басқа да кездесулер);
тамақтану (мейрамханалар, дәмхана, барлар);
дем алыс пен уақыт өткізу (ойындар, парктер, аттракциондар,
сауық орталықтары).
әлемдік экономиканың 6,1% қомақты үлес салмағын қүрайды және
бүл көрсеткіш жылдан-жылға қарқынды түрде өсіп келеді.
Көптеген елдердің бюджеттерін салықпен толтыруда басты роль
атқаратын экономика саласы.
Дүние жүзі бойынша 127 млн. адам, яғни әрбір
осы салада қызмет етеді.
Бүкілдүниежүзілік еңбек бөлінісінде ең тез дамып
экономика саласы [1]
Зерттеу тақырыбының маңыздылығы: Туристік қызметтің Қазақстанда нарықтық экономика
Дипломдық жүмыстың мақсаты: Бүл жүмыстың негізгі мақсаты аймақтық
Аймақтық туризм көптеген дамыған және дамушы елдердің экономикасының
Аймақтық туризмді дамыту үлкен капиталды қажет етеді және
Еліміздің бүл маңызды саласын дамыту үшін жоспарлар қүру,
Дипломдық жүмыстың қүрылымы: Дипломдық жүмыс кіріспеден, Ш-тараудан, қорытындыдан,
Бүл тарауда қарастырылған екінші бір мәселе - ол
1. Алғашқы кезең яғни
туризм;
1991 - 1996 ж.ж дейінгі аймақтық туризм;
1997 - 2002 ж.ж дейінгі аймақтық туризм;
2003 жылдан қазіргі күнге дейінгі аймақтық туризм;
Екінші тарау, аймақтық туризмді экономикалық талдау. Бүл тарау
Дипломдық жүмыстың ең маңызды тарауы, үшінші тарауда аймақтық
I тарау. АЙМАҚТЫҚ ТУРИЗМ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ
ІЛІМДІК НЕГІЗДЕРІ
1.1. Аймақтық туризмнің дүниежүзілік жағдайы
Әлемде капиталистік қарым-қатынастың орнауы мен одан әрі дамуы
Ел ішіндегі аймақтық туристік бизнестің қарқынды дамуы Томас
XIX ғасырдың 50-70 жылдары Европаны аралаған шетелдік туристердің
туризм дамуына зор әсер етті. 1988 жылы континентте
Ресейде аймақ туризмі XIX ғасырдың екінші жартысында мүнда
Қазіргі жаһандану кезеңде әр мемлекет өзінің туристік потенциалын
Үздіксіз даму стратегиясының қүралы болып туризм потенциалы болып
ДТУ бас хатшысы Ф.Франжелли аймақтық туризм секторының дүние
Бас хатшы аймақтық туризмнің тек қана материалды емес,
БТҮ статистикалық көрсеткіштері
артықшылықтарын айқындада. Дүние жүзінде халық қозғалысының түпкі себебі
а) 2003 жылы 694 млн адам
б) 2004 жылы 764 млн адам
в) 2005 жылы 806 млн адам
г) 2006 жылы 842 млн адам
Аймақтық туризм саласының экономикасы әлемдік сахнада шүғыл дамыған,
а) 2003 жылы 533 млрд $
б) 2004 жылы 633 млрд $
в) 2005 жылы 680 млрд $
г) 2006 жылы 710 млрд $
Әр мемлекеттің осы жерде еліміздің өзінің салалық перспективасын
а) Европа мемлекеттері 441 млн адам
б) Азия мемлекеттері 44 млн адам
в) Африка мемлекеттері 134 млн адам
г) Таяу Шығыс мемлекеттері 39 млн адам
Әлемде аймақтық туризм жоғарғы қарқында өсу формасымен қатар
Сүраныста жаңалық пен түрлілік артуда. Теңіз қүн, тарих,
фольклор, денсаулық (емдік),
оқиғалы және т.б.
Үзақ мерзімді саяхаттар артуда
Түтынушылық қүқығы қорғанумен қатар алдын ала дүрыс
ақпараттандырылуы маңызды
Аймақтық туризмнің әлеуметтік, мәдени және
ортаға тигізетін әсерлері т.б.
Жас жүбайлардың, баласы жоқ жүптардың, бойдақтардың,
зейнеткерлердің сүраныстағы қисығы қарқынды түрде оңға
жылжуда
Сапа, инфра қүрылым,
сияқты қүндылықтар туристік сала
болып келуде
Соңғы минут
әлемдік туризмде аймақтық дамуға экономикалық өсу және
ынтымақтастық сияқты екі негізгі фактор әсер етуде [4].
Әлемде қыс туризмнің аймақ экономикасына әсері Австралия, Франция,
Әлемнің ең үлкен қыс туризм нарықтарының бірі Англияда
Аймақтағы туризм тура және жанама, кіріс және шығыс
Демалыс уақыттарын көбінесе жаз маусымында өткізген адамдар бүл
Әлемде АҚШ, Канада, Австрия, Швейцария, Франция, Италия, Югославия,
(А) Европада қысқы спортпен айналысқан адам саны: (2006
Үлттар Адам саны
Германдықтар 120 400 000
Голландықтар 1,250000
Италияндықтар 1,100 000
Ағылшындар 800 000
Бельгиялықтар 780 000
Испандықтар 600 000
Басқалар 15,070000
Барлығы 32 000 000
Қыс туризм мүмкіндіктері түрғысынан ең лайық физикалық шарттарға
Австрия туризм офисінен берілген мэліметтерге қарағанда 2000 жылғы
Австрияда 70-тің үстінде шаңғы орталығы бар. Осы орталықтарда
Альпі тауының батыс бөлігі Францияда да қыс туризм
Тағы бір Альпі тауының климат шарттары және биік
Швейцария туризм офисінен берілген мәліметтерге қарағанда аймақтық туризм
Сонымен қатар аймақтық туризм Швейцарияның экономикасының дамыған және
Швейцария аймақ туризмінің таулы аймақтарынан түратындығы бірінші ретте
1-кесте. Қысқы туризм Европа мемлекеттерінің қазіргі жағдайы (2006ж)
Үлттар Қарлы
аймақтар Түнеу
базасының
сыйымдыл
ығы Механика
лық
кешендер
саны Шетел
саяхаттар
саны Жергілікті
және шетел
саяхатшылар
Франция 72 500000 3789
Австрия 70 1,100000 1200
Швейцария 67 500000 1300
Түркия 17 7,122 55
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей халықаралық туризм бойынша ашық экономикалық
Ашық экономикалық аймақтар кейбір мемлекеттерде керісінше әсеретеді. Бүл
1.2 Аймақтық туризм дамуының Қазақстандағы жағдайы
Екінші дүниежүзілік соғыстан соң халықтың әл-ауқатының жақсаруы, технологиямен
Өте бай табиғи байлықтар мен мәдени қүндылықтарға ие
Сонымен Қазақстан Республикасы аймақтық туризм дамуын жалпы төрт
1. Алғашқы кезең яғни жоспарлы экономикадағы аймақтық туризм;
2-кезең. 1991-1996 жылдарға дейінгі.
3-кезең. 1997-2002 жылдарға дейінгі.
4-кезең. 2003 жылдан қазіргі кезеңге дейінгі.
Алғашқы кезең яғни жоспарлы экономикадағы аймақтық туризм. Қазақстан
Кеңестік кезеңде Қазақстанда туризм идеологиялық қызметті атқарған мәдени
Екінші кезең (1991-1996 жылдар) әлемдік нормативтерді қамтитын туризм
Үшінші кезең (1997-2002 жылдар) туристік сферада біраз да
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1998 жылы 28 қазанда №1096
Қазақстан Республикасының туристік қызметтер туралы жаңа Заңының қабылдануы;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылдың 30 қазандағы №1631
"Туристік саланы дамытудың алғашқы кезектегі іс-шараларын дамыту туралы";
2001-2003 жылдары "Қазақстанның туристік имиджін қалыптастыру бойынша іс-шаралардың
Қазақстан Республикасының "туристік әрекетті миграциялаудың Ережесі 2001 жылдың
Осы кезең Қазақстан Республикасының туризмді дамытудың іс-шаралары мен
Статистика жөніндегі Агенттіктің мәліметтері бойынша 1998 жылы республикада
Соңғы 5 жыл ішінде Қарағанды, Алматы, Павлодар және
1998 жылы Қазақстан Республикасы аймағындағы барлық меншік формасындағы
Сонымен Қазақстанда аймақтық туризмнің дамуының төртінші кезеңінде (2003
2003-2005 жылдар аралығында туристік саланы дамыту бағдарламасының аяқталуы,
Қазір елімізде аймақтық туризмді дамытудың халықаралық деңгейдегі іс
"ІТВ" Халықаралық туристік көрме Берлин қаласы (ГФР) наурыз
айы.
"WTF" Халықаралық туристік
наурыз айы.
"KOTFA" Халықаралық туристік көрме Сеул қаласы (Оңтүстік
Корея) шілде айы.
"JATA" Халықаралық туристік көрме Токио қаласы (Жапония)
қыркүйек айы.
5. "WTM" бүкіләлемдік
(Үлыбритания) қараша айы.
6. Еуропаға
комиссиясының кезекті отырысы. Мамыр айы.
Бүкіләлемдік туристік үйымның Бас
сессиясы. Қараша айы.
Туристік салаларды дамыту мәселесі жөнінде семинар. Сәуір айы.
Шетелдік жетекші тур
Қазақстан Республикасындағы ақпараттық тур. Мамыр айы.
Іле-Балқаш регатасы. Мамыр айы.
"Сарқырама саяхат"
жәрмеңкесі. Қыркүйек айы.
12. "Жоңғария" республикалық туристік саяхат. Шілде айы [9].
2003 жылғы Статистика агенттігінің көрсеткіштері бойынша 713
туризм агенттігі 299000 туристке қызмет көрсеткен. Көрсетілген туристік
Жоғарыдан көріп отырғанымыздай әлемдік туризмнен өз үлесін алу
Әлемге әйгілі Forbes журналы туристерге қауіпті 14 мемлекеттің
Қазақстан Республикасы әлемдік туристік нарықта бәсекелістікте төтеп беретін
Туризм саласы:
-Аймақтарда (яғни қалаларда) сервистік және қауіпсіздіктің халықаралық стандарттарына
-Аймақтық келбеті мен оның бейнесі мен туризм үшін
-Курорттық аймақтарда, қорықтарда қол жетерлік мүмкіндіктерді пайдалану орнитологиялық,
Сырттан келушілер туризмнің және ішкі аймақтық туризм көлемін
Қазіргі статистикалық көрсеткіштерге сүйенетін болсақ, жылдан жылға Қазақстанға
2006 жылғы деректер бойынша және алдыңғы кезеңдермен салыстырғанда
Елімізде сонымен қатар аймақтық-экологиялық туризм дамып келеді. Ол
Бүгінге дейін қазақ туризм секторының дамуы үшін жасалған
Бүгінгі таңда Қазақстанның халықаралық авиа жерлерінің, Германияға, Үндістанға,
Теміржол көлігі 25814,7 млн теңге көлемінде қызмет көрсеткен.
П-тарау. АЙМАҚТЫҚ ТУРИЗМДІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТАЛДАУ
2.1.Аймақтық туризм дамуындағы туристік ресурстар
Халық шаруашылығы салысы ретінде аймақтық туризм сүраным мен
Республика аумағының 7 пайызын орманды дала алып жатыр,
Шөл зонасы Қазақстан аймағында 40 пайызын алып жатыр.
Шатқалдағы ең әйгілі жер — Ботан орманшылар станциясының
Солтүстіктегі "Інжу-маржан" деп аталатын Көксай көлдерін атайды. Биік
Шарын Каньоны - адам дем алатын экзотикалық орындарының
Қазақстан табиғи көрнекі аймақтарымен қоса Мәдениет пен өнермен
Жеті-Асар, Шірік-Рабат, Бағыш-Молла мазарлары сияқты ғимараттардың салынудағы талғам-тәсілдер
Орта ғасырдың ең әйгілі қалалары: Испиджаб, Отырар, Тараз,
Сонымен қатар Қазақстанның тарихи көрнекі аймақтары дені Жібек
Қазіргі кезеңде қоғамның реприациялау қажеттілігінің үнемі өсуі (дем
Аймақтық туристік ресурстарды тиімді пайдаланудың аса маңызды шарты
Рекреакциялық ресурстардың ірі шоғырланған базасында рекреакциялық шаруашылыққа маманданған
Іле (Алматы қаласы, Есік қаласы, Қапшағай қаласы, Түрген
ауылы, Шарын туристік рекреакциялық аймақ) өңірі;
Солтүстік Тянь-Шань (Кеген
Солтүстік Жоңғар Алатауы (Достық
Сарқанд қаласы, Алакөл көлі);
Түркістан (Түркістан қаласы, Тұрбат ауылы, Отырар ауылы, Шаян
Жамбыл (Тараз қаласы, Мерке ауылы, Мойынқүм ауданы)
қаласы.
Балқаш (Балқаш маңы, Балқаш көлі).
Қарқаралы (Қарқаралы қаласы, Кент таулары);
Жоғарғы Бұқтырма (Қатон Қарағай ауылы, Варель ауылы,
Рахманов бұлақтары мен курорттары, Марқакөл көлі).
Сайрам-Шымкент (Шымкент қаласы, Сайрам ауылы, Арыс
қаласы., Сарыағаш қаласы).
Щучье-Буравай (Щучинск қаласы, Көкшетау қаласы, Буравай,
Қотыркөл, Зеренді демалыс аймақтары).
Ақтөбе (Абат байтақ
табиғи қорығы, Ырғыз
ауданы, Қарқаралы су
Мұғалжар аудандары).
Сондай-ақ әлемдегі ең
Байқоңыр зымыран-ғарыш айлағы. [16]
Осындай туристік аймақтардың тиімді ұстанымдануын және кеңістіктің дамуын
Бірінші міндет - аймақтық туризмнің аса маңызды факторы
Екінші міндет - елдің жеке аймақтың бәсекеге қабілетті
Үшінші міндет - аймақтық экономикалық өсіп келе жатқан
Қазіргі кезде аймақтық туризмді дамытудың әлеуетті ресурстары Қазақстанның
2.2. Аймақтық туризмді экономикалық талдау
Тәуелсіздік алғанға дейін Қазақстанның аумақтық дамуы бұрынғы КСРО-ны
Қазақстанның бүкіл әлемдік шаруашылық жүйесіне белсенді кіруі Қазақстанның
Аймақтық туризм қазіргі әлемде құқығы жағынан жүз жылдықтың
3.2.Аймақтық туризмді дамытудың кластерлік жолы
Әлемде соңғы жылдары кластерге деген ықылас құрт өсіп
Кластер негізінен «кластер» байлам, блок, бума деген ұғымдарды
Кластер үшін жеке меншіктің болуы, монополиясыз бәсекелестік, еркін
Соңғы онжылдықта әлеуметтік-экономикалық дамудың кластерлік тұжырымдамасы әлемдік экономикада
Әлемдік қауымдастықта кластерлік философияны ұғыну тез қаркын алуда,
Бәсекелестік нарығында белсенді ойыншы болу үшін өзге белсенді
Мұндай жағдайда төтеп беру мен бәсекелестікке қабілеттіліктің ұтымды
Өзгеру кезеңінде елдердің әрқайсысында кластерлерді қаллыптастырудың өзіне тән
2004 жылдың маусым айынан бастап кластерлік әдістермен Қазақстан
1 .Жұмысбастылық деңгейінің көтерілуі (жаңа жұмыс орындарының құрылуы).
2.Экспорт (көп сұранысты нарыққа өтім).
З.Диверсификация (мұнай табысына тәуелділікті төмендету).
4.Қазақстанда салалық кластерлердің көбірек даму.
З.Бәсекеге қабілетті салалық кластерлердің құрылуы бойынша өкіметтің мақсаты
Кластер дегеніміз не? Кластер - бір-біріне жақын орналасқан
Кластерлік дамуды жүзеге асыру Қазақстанның экономикалық өсімін ұлттық,
Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі мен кластерлік дамудың
перспективалары
Қазақстан Үкіметі жоба негізінде өндірістің шикізат емес салаларын
Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі жөніндегі бағдарламасы Қазақстанның ұлттық, аймақтық
J.E Austin Associates-нің бас атқарушысы халықаралық консальтингтік компаниялардың
Economic Competitiveness Group, Inc (ECG) компаниясы Қазақстанның бәсекеге
Команда JAA және ECG Қазақстанның ерекшелігі мен шарттарына
1 Экономикалық өсімнің тұрақты көтерілімі, көпшілігі жалпы өсімімен
2. Экономикалық диверсификациялық өсімі шикізаттық сала арқылы.
З.Фирмалардағы өнімділіктің, жобада қамтылғандай, делдалсыз экспорттың өсуі және
4.1шкі инвестициялар өсімі.
З.Шикізаттық емес саладағы күшті ресми қоғамдастықтар бәсекеге қабілеттіліктің
б.Ресми климаттағы сапаның қолдағы өсімі.
Т.Қазақстанды бәсекеге қабілетті ел және тура шетел инвестицияларының
8. Көрші елдермен сауда саласында тығыз қарым-қатынаста болу.
Бұл теорияның шешуші тетіктері әлемнің бәсекеге қабілетті негізгі
өндіріс факторларымен қамтамасыз ету
фирманың стратегиясы
құрылым және бәсеке
сұраныстың шарттары
көмекші және қолдаушы салалар (тура және жанама салалар)
Портердің кеңейтілген ромбсына екі толықтырушы анықтауыш -
кездейсоқ жағдай мен үкімет жатады.
Аталмыш теорияның маңызды тұжырымы «кластер».
Бәсекелестік мүлік теориясы өзіне мақсатты және бәсекеге қабілетті
Өндіріс саласын талдау аталмыш құрылым шегінде ҚР экономикасындағы
Кластер туризм секторында тұтынушыларға толық рекреациялық қызметтер спектрін
Жалпы алғанда кластерлер жеткізушілердің, өндірушілердің, тұтынушылардың торабын, инфрақұрылымды,
Кластер ерекше экономикалық жүйе ретінде салалық және сала
елдегі жағымды инвестициялық климат;
жетілдірілген бәсекелестік;
бірыңғай ақпартттық кеңістік.
Соңғы аталған екі фактор халықаралық ынтымақтастықты қалыптастыру үшін
экономикалық (макро және микро деңгейде);
әлеуметтік;
экологиялық;
тарихи-мәдени және т.б;
Біздің елімізде так-кен металлургиялық секторлармен қоса туризм секторларында
Мемлекет аймақтық экономикасының даму деңгейі кластерді қалыптастырумен тығыз
әлемдік саудадағы сала көлемі бөлігінің асуы;
салалық турғыда экспорттың импорттан
саласында керісінше болып келуі мүмкін);
Кластерлік даму осы факторларды есепке алады
а) Негізгі және қосалқы өндірістер мен мамандандырылған сервистің
теңгерімді дамуы;
э) Ішкі бәсекелестіктің жоғары деңгейі;
б) Ғылыми - зерттеу және иновациялық әлеует;
в) Интенсивтік кластер ішіндегі өзара іс-қимылдар;
Мемлекеттік экономикалық саясат тұрақты және мүмкіндігі
кластерлерге негізделеді. Сол үшін Қазақстан кластерлік дамуда ең
ҚОРЫТЫНДЫ
Бүгінгі күнде туризм - қуатты индустрия, онда жұмысшылардың
Өтпелі кезеңде Қазақстан аймақтық туризмнің жылжуы байқалады. Туризмнің
Аймақтық туризм қалыптасу үрдісіндегі жас салалардың бірі болғанына
Қазақстан нарықтық экономикасын қалыптастыру жағдайларындағы туристік нарықта осы
Аймақтық туристік нарықтың тиімді функционалдануы және туризм саласының
туристік айналым қызметін жақсарту;
туристерге қызмет көрсетуде мерзімдік тұрақсыздықты төмендету;
• туристік индустриядан
туристік ортаны, әсіресе ұлттық туристік өнімнің жылжуындағы,
қаржыландыруға меншікті секторларды жұмылдыру;
• маркетинг жүиесін дамыту және
Туризм экономикалық тиімділіктен басқа адамға өмірлік күшін қайтадан
Диверсификациялық; Мұнай мен басқа да шикізат өндірісінің экономикадағы
Кластерлік; Аймақтағы туристік кластер өзегі - қызметтерді жеткізушілер,
Сонымен қатар екі жақты тиімді халықаралық қатынас, сондай-ақ
Аймақтық туризм өздігінен елдің экономикасына кері әсерін тигізетінің
Нормативті-құқықтық базаны жетілдіру аясында:
Салық заңдарын өзгерту бойынша ұсыныстарды әзірлеу мен енгізу,
Аймақтық туризмге шетелдік
Республикамызға туристердің келуіне жағымды құқықтық орта қалыптастыру; оның
Аймақтық туризм өздігінен дамымауы керек және барлық экономикалық
Еліміздегі туризм кластерін құруда жоғарыдағы айтылған ескертулерді ескере
Осы дипломдық жұмыстағы кейбір көтерілген проблемаларды одан ары
Аймақтық туристік фирмаларда берілген ұсыныстар олардың бейнесін қалыптастырып
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 .www.resursniy.kz
2. Ж.Н.Алиева, Туризмология негіздері, - Алматы, «Қазақ университеті»
3.www.google.kz
4.Вукулов «Халықаралық туризм тарихы мен теориясы», Алматы
5.www. Yahoo.com.
6. Түркі әлемі туризм құрылтайы
У.Хошимов. М. «Религозные и духовные памятники Центральной Азии».
Вукулов «Халықаралық туризм тарихы мен теориясы», Алматы
Панорама - №16, 29.04.05
10.www.akorda.kz
«Бәсекеге қабілетті болу стратегилық мақсат». 2006.03.04 Хабар агенттігі.
ҚР статистикалық агенттігі. «Қазақстан туризм» 2006 жыл.
Желмая 2005 ж. «Қазақстан туризм секторы».
Меделбеков A.M. 1998 ж. Алматы.
www.resurniy.kz
ҚР 2015 жылға дейінгі аумақтық даму стратегиясы.
ҚР 2010 дейінгі инновациялық дамуы.
2006-2008 жылдарға арналған Ақтөбе облысының аймақтық туризм дамыту
бағдарламасы.
www.google.kz/ региональный подход к развитию
Омаров А.Современное состояние экономики Казахстан Р.Ц.Б.К. 2006 №
11-12стр.17-21
Орысша-қазақша экономикалық түсіндірме сөздігі, Қ.Ж.Оразалин, Н.Жантасов Алматы 2001
«Қазақстан ағзасының голландық ауруды іздеу білімсіздік» Айқын газеті
14.05.05 ж.
www.google.kz
Саясат Policy № 4 2007 стр 43 М.Тусеева
25. «Қазақстандағы кластерлік
мүмкіндіктері» Айтжанова Д., Ү.Дүйсен. Саясат Policy № 9,
26. «Қазақстан туризм дамуындағы негізгі үрдістер», Экономика Қоғам
Дәуір № 5 2004 ж., 27 бет.
Қосымша 1
Туристік мақсаттағы аймақтардың адам саны тұрғысынан 2006 жылғы
Туристік аймақтар Адам саны
Европа мемлекеттері 441 млн
Азия мемлекеттері 44 млн
Африка мемлекеттері 134 млн
Таяу Шығыс мемлекеттері 39 млн
Автордың құрастыруы бойынша. Кесте №2
Қосымша 2
Әлемдегі қозғалыстың аймақтық туризм секторы тұрғысынан турист көрсеткіштері
Жылдар Адам саны
2003 694 млн
2004 764 млн
2005 806 млн
2006 842 млн
Автордың құрастыруы бойынша. Кесте №3
Қосымша З.
Аймақтық туризм саласы экономикасының баланс құрамы
Жылдар млрд $
2003 жылы 533
2004 жылы 633
2005 жылы 680
2006 жылы 710
Автордың құрастыруы бойынша. Кесте №4
Қосымша 4.
Кластер құрылымы
Сурет № 1
Кластер мәні
Тәуелсіз заңды тұлғалар:
өндірістік, сервистік фирмалар;
жеткізушілер;
ғылыми және білім ұйымдары
Заңды тұлғалар:
-ғылым мен өндірістік өзара іс-қимыл, жәрдем берушілер;
-қолдаушы ұйымдар:
брокерлер, делдалдар, консалтингтік;
-Инжирингтікфирмалар
-тұтынушылар
Бірыңғай өндіріс жүйесі
Өнім құнының бірыңғай жүйесін құру немесе қосылған құнды