ЖОСПАР
Экология мен адамның денсаулығы 2
Биосфера ыдырауындағы техногендік факторлар 2
Химиялық ластану. 3
Радиациялық ластану 8
Полигон және қоршаған
Пайдаланылған әдебиеттер 11
Экология мен адамның денсаулығы
Адам организмнің қоршаған ортаның жағымсыз әсерлеріне
Бүкілдүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ВОЗ) анықтамасы
"Денсаулық" термині аса көп жоспарлы, оның
Қоғамның денсаулығы және өмірдің жалпы ұзақтығы
Денсаулықты сақтауға қажетті шарттар таза ауа
Биосфера ыдырауындағы техногендік факторлар
"Қоршаған ортаның ластануы" ұғымының ауқымы кең.
1) қоршаған ортаға түсіп жатқан немесе
2) қоршаған ортаны ластайтын заттар
Экологиялық тұрғыдан ластану обьектісі әрдайым экожүйе
Осылайша, ауаның, су мен топырақтың құрамында
Ортаның ластануы - күрделі, көп түрлі
Ластану түрлеріпің жіктелуі (классификациясы). Шыққан тегі
- адамдардың қатысынсыз табиғи құбылыстардың нәтижесінде
- адамдардың іс-әрекетінің нәтижесінде болатын антропогенді
Ластаушылардың табиғаты бойынша ластаудың мына түрлерін
1) биологиялық ластану — экожүйеге оған
2) физикалық (радиациялық, жылулық, жарықтық, электромагниттік,
3) химиялық (биосфераның химиялық
Түзілу әдісіне байланысты біріншілік және екіншілік
Кеңістіктік тұрғыдан бүкіләлемдік, аймақтық және жергілікті
Химиялық ластану.
Химиялық ластануға қоршаған ортаның табиғи, табиғи-антропогенді
Қазіргі кезде химиктерге химиялық заттардың 4-5
Жердің геосферасы бойынша атмосфераның, гидросфераның және
1) ауаның ластануы (мысалы, адамдар тұратын
2) тұрмыстық және өндірістік бөлмелердің;
3) жербетілік және жерасты суларының;
4) топырақтың;
5) тамақтың және т.б.
Ортаның химиялық ластаушы көздерін мынадай үлкен
1) қоршаған ортаға сұйықтық, газды және
2) ластаушы заттар шығаратын, немесе оларды
3) ластаушы заттар келіп
4) планетарлық ластануға әкелетін атмосфералық жауын-шашын,
Атмосфералық ауаның ластануы. Атмосфералық ауаның ластануы
Россиялық ғалымдардың зерттеу нәтижелері бойынша (1994)
Ауаны негізгі ластаушылар қатарына ауаға қорғасынды,
Жоғарыда келтірілген ауада болатын химиялық заттар
Су қоймаларыиың ластануы. Халық санының өсуіне
1) құрамында өнеркәсіптік тегі бар атмосфералық
2) қаланың қалдықты сулары (тұрмыстық, канализациоңдық
3) өнеркәсіптің қалдықты сулары;
4) ауылшаруашылығьның қалдықты сулары (үй жануарларының
Су қоймаларының негізгі ластаушысына толық тазартылмайтын
Адам өміріне де және табиғи экожүйеге
Топырақтың ластануы. Топырақтың табиғи және антропогенді
Пестицидтер - зиянды жәндіктерді (инсектицидтер), арам
Тірі организмдердің метаболизміне сыртқы химиялық ортаның
Қоршаған ортаға аса зиянды заттарға диоксиндер
Бұл заттар өзінің улылығы жағынан ауыр
"Экологиялық кақпандардың" тізімін ауыл шаруашылығыңда нитраттар
Мұндай тағамдық өсімдікті ұзақ уақыт пайдаланғаннан
Радиациялық ластану
Радиоактивті ластану - қоршаған ортаға өте
1) радиоактивті заттардың бөлінуінің нәтижесіңде пайда
2) қоршаған ортадағы радиоактивті заттардың мөлшерінің
Ортаның радиациялық ластануына атом қаруын сынау
Гелий ядроларынаи (альфа-сәулелену) немесе жылдам электрфадардан
Иондаушы сәулелену жоғары дамыған ағзаларға, бірінші
Радиациялық ластанудың көздері. Радиациялық қауіптердің әсерлері
-атом өнеркәсібі;
-ядролық жарылыстар;
-ядролық энергетика;
-медицина мен ғылым.
Бұлар қоршаған ортаны радиоактивті элементтермен және
Келесі бір қауіпті радинуклид — стронций-90,
Ядролық жарылыстар. 1993 жылға дейін әр
Биосфера мен адамзатқа ең үлкен зиянгершілікті
Ауадағы жарылыстардан басқа 50-ші жылдардың соңынан
Ялролық энергетика. Әлемдегі бірінші атомдық элекгростанция
Полигон және қоршаған орта
Адам өзін қоршаған ортамен бірге өсіп,
Қоршаған орта: ауа, су, жер, ормандар
Адам — Жердегі биологиялық түрлердің ең
Табиғатпен жарастықта өмір сүру үшін, оның
Қоршаған ортаны «қайта пішу» жөніндегі желөкпе
Полигонның ондаған жылдар бойы атқарған белсенді
Ғасырлар бойы терең тыныштықта, бейне бір
Жер астыңдары ядролық жарылыстар салдарынан тау
Бітімі жағынан қатты тау жыныстарының құрылымы
Міне, сондықтан жер астындағы судың табиғи
Полигонға іргелес аудандардың шаруашылықтарында осындай суы
Пайдаланылған әдебиеттер
1. З.М. Молдахметова,А.М. Ғазалиев, С.Д. Фазылов.
Экология негіздері Қарағанды
2. К. Бозтаев,
3. Мереке Құлкенов. Арал
1